k
iw
Joe Satriani gaat
met zijn tijd mee
Ninja's: kruipen en sluipen
-e
Cultuur Kunst
Nieuwe bedrijfsleider Leidse Schouwburg
ff
Augusta Evans was haar tijd ver vooruit
Zwolle sluit
De Stadshof
na fraude
ISDAG 5 JULI 2000
Sb
n kanon van riet
>EN i Een kanon van riet siert de vestingwallen van Heus-
Het werk van Willem Speekenbrink maakt onderdeel uit
le openlucht-kunstmanifestatie Walkuren waarvoor tien
tenaars de verdedigingswerken rond het oude vestingstad-
rfraaiden met hun speciaal voor deze locatie ontworpen
en. De kunstmanifestatie in het Land van Heusden en Alte-
uurt tot 1 september. fojo anp
ogramma Nieuwe Rijn Festival
De programmering van het eerste Nieuwe Rijn Festival
id. Op zondag 13 augustus spelen op een podium vanaf
i/ater van de Nieuwe Rijn acht bands een repertoire van
tot klassiek. De leerlingen van John May zijn verenigd in de
ussiegroep Sanji Bina. Zij zijn niet de enige Leidse deelne-
aan het festival. Ook de punkband Maximum Overdrive en
Dckband Crackerman staan op de planken. De negenmans
larie Palante speelt salsa, een speciaal voor de gelegenheid
Dolf Delprado samengesteld combo speelt Jazz. De Bikkels
en voor popmuziek en 5CC maakt klassieke klanken.
lilderworkshops voor kinderen
rdwuk Zorgt uw kind met een schilderij ooit voor uw ou-
agsvoorziening of liggen de talenten op een ander vlak? Die
die het echt wil weten, kan beginnen het kroost in te
ijven voor de schilderworkshops tijdens het Straattheater
val in Noorwijk. Voor 25 gulden kunnen kinderen onder
undige leiding naar hartelust schilderen op de Wilhelmina
evard. De workshops duren anderhalf uur en worden van 9
n met 13 augustus gehouden voor kinderen tussen de 6 en
ïar. Aanmelden kan op telefoonnummer 071-3618636.
oninklijke' figuranten gezocht
n_» Een unieke kans op een baantje als minister, hofdame
n heldenrol als verzetsman. De NCRV is voor de vierdelige
risieserie Koningin Wilhelmina op zoek naar figuranten. De
wordt opgenomen tegen de historische achtergrond van
en (bellen met 020 6422721 Sabine Brian), Den Haag, Bus-
en Velsen Zuid. De regie is in handen van Olga Madsen en
jn hoofdrollen voor ondermeer Anne-Wil Blankers, Jasperi-
e Jong en Hans Croiset. Omdat Wilhelmina één van de eer-
rrouwelijke machthebbers was, bestond haar regering en
>lg vooral uit mannen. Het castingbureau is daarom vooral
oek naar mannen niet langer dan 1.85 met kort haar.*De
(V zendt de serie uit in februari 2001. Acteurs en actrices in
op kunnen zich aanmelden op telefoonnummer 010-
J443.
antyfestival in Leiden
n* Viswijven, zeelui en schuine smartlappen. Het Viswij-
<oor Leiden, het Kattuks Mannenkoor en Rumor di Mare
en het zaterdagmiddag uit tijdens een mini-shantyfestival
e stad. De optredens zijn georganiseerd rond de Draken-
traces Om het festival op passende wijze af te sluiten, tre
de drie koren om 17.00 gezamelijk op bij de finish van de
kenbootraces aan de Boommarkt. Zij brengen dan voor de
te maal een speciaal gecomponeerd lied over de bootraces,
coren ringen op lokaties door de hele binnenstad. Het festi-
legintom 13.00 uur.
De Leidse Schouwburg heeft
een nieuwe bedrijfsleider an
nex directie-assistent. Frieke
Hurkmans (40) uit Utrecht
volgt Elvire Wagener op die
eerder vertrok naar het pro
ductiebureau van Pim Wallis
de Vries.
Hurkmans werkte hiervoor
in een soortgelijke baan bij de
schouwburg van Utrecht en bij
theaterproductiehuis De Be
renkuil. Ook organiseerde zij
diverse festivals.
Hurkmans maakt in Leiden
een vliegende start. „Ik begin
op vrijdag 1 september. Een
dag later begint de losse ver
koop voor het nieuwe seizoen.
Dat is in de theaterwereld tra
ditioneel een hele gezellige
maar ook drukke en chaotische
dag. Zo kan ik meteen de men
sen wat beter leren kennen."
Eentje kent ze er in elk geval.
„Ik ken de directeur, Bart van
Mossel, al uit zijn woonplaats
Utrecht. Verder moet ik wat
betreft de contacten helemaal
opnieuw beginnen."
De nieuwbakken directie-as
sistent denkt dat ze zich snel
thuis zal voelen in haar nieuwe
omgeving. „Het is net als mijn
oude baan een hele brede
functie met veel interne en ex
terne contacten. Alleen in
Utrecht produceerde ik voor
stellingen, in de schouwburg
ontvang ik ze."
Hurkmans is een liefhebber
van moderne dans en jeugdto
neel. „Momenteel worden er in
Nederland dooi; nederlands ta
lent goede voorstellingen ge
maakt." Maar opera is naar fa
voriet. „Ik ga in binnekort naar
Noord-Italië op vakantie en ik
ben nu al bezig om kaartjes te
krijgen voor de opera's in Vero
na."
Ze is inmiddels bij haar ken
nismakingen bevangen geraakt
door de schoonheid van Neer-
lands oudste schouwburg. „De
zaal heeft een prachtige uit
straling. Of het nou op het to
neel is of in de zaal zelf, als je
rondkijkt is hier altijd iets te
Bonsai, aikido, origami. In het kader
van vier eeuwen betrekkingen is
2000 uitgeroepen tot Japan-jaar. Een
uitgelezen moment om een aamtal
typisch Japanse cultuuruitingen
eens kort onder de loep te nemen. In
aflevering 13: de ninja's.
Met de zwartgemaskerde helden van
het witte doek hebben ze weinig van
doen. Ze vangen geen pijlen of kogels
op tussen hun tanden, gooien geen
rookbommen en zweven ook niet ge
ruisloos boven de grond. En wie dit
soort kunsten bij de Iga Warrior Nin-
ja-school in Oegstgeest denkt te leren,
is aan het verkeerde adres. „Want
mensen komen soms met de ver
wachting dat ze hier gif leren mengen
en radslagen maken", vertelt Graham
j Brussee, die binnenkort als ninja-in-
I strucieur zijn boterham hoopt te ver-
dienen. „Maar dat heeft allemaal wei
nig met deze oude krijgskunst te ma
ken."
Wat niet wil zeggen dat deze ge
vechtskunst niet spectaculair is om te
zien. Opgeleid om zich onder alle om
standigheden te verdedigen, hebben
deze krijgers een heel arsenaal aan
dodelijk
overweg
kunnen.
Mes,
zwaard, sik
kel, stok
ken, kettin
gen en na
tuurlijk de
werpster -
die dankzij
de films is
uitgegroeid
tot hét sym
bool van
deze Japan
se krijgers -
staan dan
ook allemaal op het lesprogramma.
„Maar ook voor de meditatie wordt
veel ruimte ingeruimd", vertelt Brus
see, „want de historische ninja's wa
ren diep religieus." Iets waaraan nin-
ja-films in de gauwigheid nog wel
O
z
O
O
O
H
N
O
m
u
O
-i
(0
ui
u
Schrijfster hield vrouwen een spiegel voor
Amerikaanse gitaaivirtuoos op Bospop
Je kan van Joe Satriani veel vin
den, maar niet dat de meester-
gitarist niet met z'n tijd mee
gaat. Saitriani's nieuwste solo
album 'Engines of creation'
staat naast 's mans bekende,
smaakvolle gitaarwerk namelijk
bol van de hippe, electronische
dansritmes. „Ik luister de laat
ste tijd graag naar dance en
techno en wilde in ieder geval
één dergelijk album maken",
aldus de Amerikaan, die zondag
één van de belangrijke acts is
op het rockfestival Bospop in
Weert.
Fans en critici hebben nogal
verdeeld gereageerd op Joe Sa-
triani's dance-uitstapje. Er was
jubel, maar ook veel teleurstel
ling.,,Zo gaat dat nu eenmaal",
weet de in Long Island opge
groeide gitarist inmiddels uit
rijke ervaring. „Er zijn fans die
meegaan in de ontwikkeling
van een artiest en de afwisse
ling juist erg kunnen waarde
ren. Anderen willen graag dat je
een vaste koers blijft gaan. 'En
gines' is natuurlijk een behoor
lijk verrassende plaat en ik snap
dat niet iedereen het mooi vind.
Aan de andere kant is het toch
ook een typische Satriani-al-
bum. Met mijn manier van gi
taarspelen en componeren, met
mijn gevoel voor melodie en
harmonie. Gelukkig zijn er ook
genoeg fans die dat beseffen."
Hoewel Satriani altijd zijn ei
gen weg zal gaan vindt hij com
mercieel succes toch niet onbe
langrijk. „Vanuit professioneel
oogpunt is het belangrijk om
succes te hebben. Hoe meer
platen je verkoopt hoe makke
lijker het wordt om je eigen
ding te kunnen doen. Doordat
ik veel albums verkoop krijg ik
van m'n platenmaatschappij de
creatieve vrijheid die ik graag
wil."
En aldus gebeurde het dat de
toch vooral als rocker bekend
staande Joe Satriani 'Engines of
creation' maakte. Wederom een
volledig instrumentale plaat,
met mooi en hoogstaand melo
dieus gitaarwerk. Maar ditmaal
dus ook met duidelijke invloe
den van dance-acts als Prodigy,
Tricky en Chemical Brothers.
Verrassend is echter dat Satria
ni en z'n band, tegenwoordig
bestaande uit Stuart Hamm
(bas), Eric Candieux
(gitaar/toetsen) en Jeff Campi-
telli (drums) op het podium
geen gebruik maken van elek
tronische hulpmiddelen. Tij
dens Satriani's huidige wereld
tournee is het dus gewoon ou
derwets ambachtelijk muziek
maken, niks geen machinale
ritmes.
„Inderdaad", beaamt de gita
rist. „Maar het is wel een uiter
mate interessante uitdaging om
het materiaal van 'Engines' op
het podium te spelen. We heb
ben de songs hier en daar op
nieuw gearrangeerd zodat we
ze ook echt helemaal live kun
nen brengen. Het dance-gevoel
blijft overeind, maar toch ko
men er geen computers aan te
pas."
Op die manier past het nieu
we werk ook naadloos tussen
de vele oudere stukken die Sa
triani uiteraard ook nog iedere
avond speelt. Wat dat betreft
heeft de gitarist met een oeuvre
van elf soloalbums een tamelijk
ruime keus.
„In dat opzicht zijn festivals
niet zo prettig", blikt Satriani
vooruit naar Bospop. „Je hebt
relatief korte speeltijd en dan is
het altijd moeilijk om een set
samen te stellen. Anderzijds
zijn festivals juist heel interes
sant omdat je samenspeelt met
heel diverse bands. Ik speel net
zo makkelijk op rockfestivals als
op jazzfestivals en voel me
overal thuis."
De gitarist reageert verrast als
hij hoort dat ook Toto-collega
Steve Lukather met z'n solo
band acte de presence geeft op
Bospop. „Kijk. dat is nou leuk.
De drukbezochte Ninja-training in Oegstgeest foto dick hogewoning
eens voorbij willen gaan.
De wortels van deze Japanse krijgs
kunst liggen in de ruige, ontoeganke
lijke bergen van centraal Honshu, het
grootste eiland van Japan. Daar leef
den, meer dan duizend jaar geleden,
monniken vreedzaam en in eenheid
met de natuur. Doordat zij echter
voortdurend lastiggevallen werden
door de Japanse landheren en hun sa-
moeria leerden ze zich al snel verde
digen. Daarbij kwam de kennis van de
Chinese krijgers, filosofen en militaire
strategen, die na de val van de Tang
dynastie waren ondergedoken in de
Japanse bergen, goed van pas. Een ge
heime en unieke vechtkunst was het
resultaat.
De heimelijke aanval was hun specia
liteit. De ninjaclans, waarvan er op
het hoogtepunt zo'n zeventig tot tach
tig actief waren, moesten ook wel,
want in aantal werden ze altijd door
de samoerai overtroffen. Hun ge
vechtskunst werd dan ook bekend on
der de naam 'ninjitsu'. wat 'de kunst
van het kruipen en sluipen' betekent.
Dit maakte de ninja's tot ideale sluip
moordenaars, hun diensten werden
zeer gewild.
Opdrachtgevers benaderden voor dit
soort klusjes altijd het clanhoofd, de
'jonin', die beslissingen nam over de
strategische koers van de familie. De
'jonin' delegeerde de opdrachten ver
volgens aan een tussenpersoon, een
zogenaamde 'chunin', die daarbij een
geschikte ninja, een 'genin' zocht. „Zo
"werd voorkomen dat een gevangen
genomen 'genin' zou doorslaan en
daarmee de hele familie zou verra
den", verklaart Brussee.
Meestal echter kwamen de ninja's op
vreedzame en eerlijke wijze aan de
kost als boeren of handelslieden. Voor
de buitenwereld hielden ze hun ge
vechtstechnieken verborgen. Brussee:
„Het waren meesters in het veinzen."
Op het moment dat het lot van de fa
milie op het spel stond, veranderde de
sikkel of stok, waarmee ze een on
schuldig karweitje klaarden, echter in
een dodelijk wapen.
En hoewel de hoogtijdagen van de
ninja-clans allang voorbij zijn, loopt
er in Japan nog steeds een handjevol
afstammelingen rond die de gehei
men van deze roemruchte families
met zich meedragen. In Nederland
wordt de Japanse traditie voortgezet
door de in Oegstgeest gevestigde Iga
Wprrior Ninja-school. Meer informa
tie is te vinden op internet
'www.tip.nl/users/the.iga.warrior'.
Telefonisch is de sportschool bereik
baar op nummer 071 - 519 05 45.
ROPY VAN DER POLS
Een slimme meid is op haar
toekomst voorbereid. De slogan
is van nu, de gedachte bestaat
al veel langer. Waar tegenwoor
dig snelle spreuken het werk
moeten doen, klonk deze bood
schap in het Amerika van de
vorige eeuw in populaire ro
mans, geschreven voor en door
vrouwen. Enkele van de best
verkopende boeken van die tijd
werden geschreven door Au
gusta Jane Evans (1835-1909).
Met haar sterke en onafhanke
lijke hoofdpersonen wist ze ge
neraties lezeressen te inspire
ren. „Van alle schrijfsters van
die tijd drukte Evans zich het
sterkst uit. Behalve vermaak,
droegen haar boeken ook een
boodschap uit", vertelt Anne
Sophie Riepma, die onlangs
aan de Leidse universiteit pro
moveerde op een onderzoek
naar deze Amerikaanse schrijf
ster. „Ze hield haar lezeressen
voor dat ze ook in een tijd van
weinig mogelijkheden voor
vrouwen onafhankelijk konden
worden."
Geen overbodige luxe in een
periode waarin een fortuin net
zo snel verloren ging als ver
diend werd. „Evans benadrukte
in haar boeken het belang van
een opleiding voor vrouwen",
legt Riepma uit. „Dat was niet
alleen goed voor hun karakter
vorming, maar stelde ze ook in
staat om geld te verdienen."
Voornamelijk als onderwijzeres,
want veel andere beroepsmo
gelijkheden waren er niet voor
vrouwen. Zeker niet in het con
servatieve Zuiden van Amerika,
waar Evans vandaan kwam.
Terwijl de mannen buitenshuis
hun zaken deden, zwaaiden de
vrouwen als een soort mana
gers de scepter over de huis
houding van de plantages.
Evans wist waar ze over
schreef. Ook zij had haar eigen
opleiding ter hand genomen
door van jongs af aan in de bi
bliotheek te zitten lezen. Op
haar negentiende begon ze met
schrijven en haar tweede ro
man. gepubliceerd op haar
24ste, werd prompt een bestsel
ler. En dat kwam niet ongele
gen, want ook haar vader had
zijn aanzienlijke kapitaal door
zakelijke tegenslagen in korte
tijd zien verdwijnen. „Met de
verkoop van haar boeken voor
zag Evans haar familie van een
aardig inkomen. Zo zeer zelfs
dat ze een mooi huis konden
kopen." Ook de twee boeken
die volgden vonden gretig af
trek.
Haar meest succesvolle boek
was St. Elmo', dat gepubliceerd
werd in 1866. Vier maanden na
het verschijnen waren er al vier
miljoen exemplaren van het
boek verkocht. Vijf drukpersen,
die 24 uur per dag draaiden,
waren niet voldoende om aan
de inmense vraag te voldoen.
Daarmee was het boek een van
de grootste Amerikaanse suc
cessen van de negentiende
eeuw.
Evans trouwde op 33-jarige
leeftijd met een oudere planta-
gebezitter. „Toen is ze een tijdje
gestopt met schrijven", vertelt
Riepma. „Uit eigen vrije wil,
hoor. Ze vond dat de huishou
delijke taken op de eerste plaats
kwamen." Want daarover werd
in die dagen niet licht gedacht.
Het huwelijk was de bestem
ming van de vrouw. Als moeder
was ze verantwoordelijk voor
de opvoeding van toekomstig
voorname Amerikanen, zoals
staatslieden. Riepma: „Vrou
wen werden ontzettend op een
voetstuk geplaatst."
Naarmate de negentiende
eeuw op zijn einde liep, ver
dween de belangstelling voor
deze boeken voor en door vrou
wen. „De tijden waren veran
derd en daarmee de mentali
teit", vertelt Riepma. „Er was
niet langer behoefte aan." Ook
Augusta Jane Evans raakte be
gin twintigste eeuw snel in de
vergetelheid. Haar naam ver
dween uit de literatuurgeschie
denissen. Tot er in de jaren ze
ventig plotseling weer belang
stelling ontstond voor boeken
geschreven door minderheden
en door vrouwen.
drocc ón/ZJL
Goblet jonge graanjenever
Een zachte en zuivere jenever,
gedestilleerd uit
de beste granen.
oft /za
feJeJejUL thrk
oc ode szo HkA
Gitaarvirtuoos Joe Satriani speelt het komende weekeinde op Bospop. foto gpd
Steve is al jaren een vriend van
me. Aangezien ik al een aantal
maanden op tournee ben, zie ik
dus weinig bekenden. Ik kijk er
naar uit hem weer eens te ont
moeten."
De huidige toer van Joe Satri
ani is behoorlijk intensief. Zes
of zeven dagen achter elkaar
spelen is geen uitzondering.
Bovendien speelt hij normaal
gesproken shows van zo'n drie
uur. Dat is niet mis. „Dat
klopt", grijnst de als altijd
vriendelijke en bescheiden
Amerikaan. „Maar live spelen is
het leukste wat er is en het kost
dus weinig moeite. Het is iedere
keer weer mooi om creatief en
inventief te zijn op het podium.
Onze optredens zijn nooit hele
maal hetzelfde. Het is simpel
weg telkens weer een feest om
met zulke fantastische muzi
kanten samen te spelen."
Joe Satriani: 9/7 Bospop
Weert. Met verder onder meer
Dream Theater, Steve Luka
ther, De Dijk en Rowwen Hèze
Museum De Stadshof in
Zwolle gaat dicht. Dat heeft
het gemeentebestuur van
Zwolle gisteren bevestigd.
De discussie over het voort
bestaan van het museum
voor 'naïeve en outsider
kunst' laaide op toen het
eerder dit jaar in opspraak
raakte wegens fraude met
museumjaarkaarten. Hier
mee werden de bezoekers
aantallen kunstmatig opge
schroefd.
De Stadshof haalde zelf
aangekochte museumjaar
kaarten door de scanner. Zo
zijn vanaf 1995 in totaal
34.000 'spookbezoekers' ge
registreerd en is onterecht
100.000 gulden subsidie op
gestreken. Nadat de direc
teur en een manager van het
museum in april een schik
king betaalden van in totaal
12.500 gulden, heeft het
Openbaar Ministerie in
Zwolle afgezien van strafver
volging.
Volgens wethouder Be
rends was de fraude aanlei
ding het Zwolse museumbe
leid tegen het licht te hou
den. De conclusie van een
onderzoek naar dit beleid
luidde dat het behoud van
De Stadshof jaarlijks ruim 1
miljoen gulden kost. „De
Stadshof is een pareltje,
maar de prijs om de parel
door te laten groeien, wordt
te groot", aldus de wethou
der van cultuur en financiën.
Het museum moet binnen
twee jaar de deuren sluiten.
Wat er met de collectie ge
beurt, is nog niet bekend. De
provincie Overijssel en de
gemeente gaan onderzoeken
of het mogelijk is in het pand
een provinciaal museum
voor moderne kunst te vesti
gen. Het museum moet on
derdak bieden aan de beken
de kunstcollecties Hannema
en Citroen, die in het bezit
zijn van de provincie.
