Euro 2000
Zidane, de grootste voetballer van zijn tijdperk
Lachende Zoff is een 'realistische' coach
Gras
Zinedine Zidane (28) speelde in eigen land voor AS Cannes (1988-'92)Bordeaux ('92-'96), voordat hij overstapte naar Juventus. Met de Italiaanse ploeg veroverde hij tweemaal de landstitel. Maar
hij verloor met Juve tweemaal de finale van de Champions League, tegen Borussia Dortmund en Real Madrid. Eerder had Zidane bij Bordeaux getreurd om het verlies in de UEFA Cupfinale tegen
Bayern München. Groot internationaal succes viel hem ten deel in de nationale ploeg. Twee jaar geleden werden de Fransen in eigen land wereldkampioen. Morgen kunnen Zidane en zijn
makkers de Europese titel aan hun erelijst toevoegen. De finale tegen Italië wordt de 57ste interland van Zidane. Hij scoorde tot dusverre vijftien keer voor Frankrijk.
iinedine Zidane zegt dat hij geen Pelé is, geen Marado-
a en ook geen Cruijff. Daar heeft hij gelijk in. Maar in
e internationale voetbalarena gaat hij wel dermate
unstzinnig en slagvaardig te werk dat Zinedine Zidane
voor de finale kan worden uitgeroepen tot de speler
an Euro 2000.
IUSSEL HENK HOUTINK
ou Zinedine Zidane nog wel
ns een krant openslaan? Zou
ij niet al lang moe zijn van zijn
gen beeltenis? Altijd weer de
lfde teksten, vergelijkingen,
tijd weer dezelfde hoge ver
achtingen. Een wedstrijd te-
n Portugal is een tweestrijd
iet Luis Figo. Er is nog geen
al getrapt, maar ze staan ge-
veeën pontificaal op de voor-
agina's. Vandaag zal hij wel
'eer worden vergeleken met
lessandro del Piero, de num-
ïer tien van Italië. Smachtend
jkt het volk toe: de matador
ïag hen niet teleurstellen,
ooit. Ze willen juichen, jube-
tn, bewieroken, aanbidden.
ian zucht Zidane. Dan zegt hij
at hij geen Pelé is, geen Mara-
ona, geen Cruijff. Zou hij Pelé
oit bewust hebben zien voet-
allen? Waarschijnlijk niet. Zi-
ane werd 23 juni 1972 gebo-
n, twee jaar nadat Pelé voor
e derde maal met Brazilië we-
•ldkampioen was geworden,
ij zal, zoals bijna iedereen, af-
aan op de overlevering. An-
ers ligt het bij de verwijzingen
aar Maradona en Cruijff.
laarbij moet Zidane deels kun-
en oordelen op basis van ei-
»n waarnemingen,
ij heeft gelijk: hij is niet zoals
j. Niet zoals Maradona, de
otse Argentijn die een heel
ind op zijn schouders wilde
emen. Die dat als zijn levens-
oel zag, omdat hij wist (en
eeds weer van iedereen hoor
ei dat God hem daarvoor op
arde had gezet. Zidane is ook
iet zoals Cruijff, de dominan-
eeuwig pratende regisseur,
oor de wedstrijden van Frank-
jk op Euro 2000 praat niet Zin-
dine Zidane, maar Didier De-
:hamps, de kleine aanvoerder,
•eschamps roept de spelers tij-
ens de warming-up bij elkaar,
lij spreekt ze opzwepend toe.
oms slaat hij, terwijl hij zittend
e spieren rekt, met de vuist op
et gras. Evenals alle anderen
ïistert Zidane. En als de aan
voerder het sein geeft, sprint hij
verbeten aan de zijde van De-
schamps, sinds jaar en dag zijn
strijdmakker.
Zidane kan veel beter voetbal
len dan Deschamps. Zidane zal
bovendien voelen dat De
schamps op zijn laatste benen
loopt. Maar dat telt allemaal
niet in het Franse kamp, waar
Deschamps de dienst uitmaakt.
Zo zijn de karakters, zo is het
altijd geweest. Zo hebben ze ve
le successen geboekt, zo is de
onbreekbare band ontstaan.
Daarom zal Zidane, drie jaar
jonger, nu ook werken voor De
schamps, die de jaren gaat voe
len.
Zidane stelt zijn exceptionele
kwaliteiten altijd in dienst van
het team, prijzen trainers en
andere kenners. Het is voor
hem geen opoffering. Hij houdt
van zijn team. Jaren zou hij nog
kunnen samenspelen met Lau
rent Blanc, de rustige libero,
een man zonder poespas, een
man naar Zidane's hart. Kijk
naar Deschamps, zegt hij, zoals
die zich binnen en buiten het
veld als leider gedraagt.
Dat zal Zinedine Yazid Zidane
nooit kunnen. Hij is, zo is in
middels alom bekend, een kind
van La Castellane, een arbei
derswijk vol allochtonen in
Marseille. Zijn Algerijnse ou
ders hadden naast hem nog
vier zonen. Tekenend voor Zi
dane was hoe hij ooit de voet
balcapaciteiten van zijn drie
jaar oudere broer Nordine loof
de. Zinedine trok zich inzijn
jeugd aan hem op.- Met iets
meer doorzettingsvermogen
had Nordine net zo goed kun
nen worden als hij, zei Zinedine
liefdevol.
Nu heeft Zinedine Zidane zelf
twee zoontjes. De oudste heet
Enzo, naar Enzo Francescoli, de
Uruguayaanse aanvaller. Zida
ne bewonderde hem als sup
porter op de tribune van Olym-
pique Marseille, de club waar
voor hij zelf tot zijn spijt nooit
speelde.
Vreemd was die voorliefde voor
Zinedine Zidane stelt zijn exceptionele kwaliteiten altijd in dienst van het team, prijzen trainers en andere kenners.
de Zuid-Amerikaan niet. Fran
cescoli was een grillige, roman
tische voetballer. Later trad Zi
dane met zijn transfer naar Ju
ventus in de voetsporen van
zijn vermaarde landgenoot Mi
chel Platini, die in de jaren
tachtig in Turijn speelde. Ook
met hem wordt Zidane (uiter
aard) vaak vergeleken. Maar
Platini, de heerser in alle op
zichten, was Deschamps en Zi
dane tezamen. Zidane is meer
Francescoli dan Platini.
Roland Courbin, zijn eerste
trainer bij het clubje Foresta in
Marseille, noemde Zidane voor
het eerst 'Zizou'. Het was een
klanknabootsing van de manier
waarop de voetballer zigzag
gend zijn tegenstanders kon
passeren. Het zoemde de afge
lopen weken door de stadions
in België en het zal morgen ook
in de Kuip zoemen: 'Zizou, Zi
zou, Zizou'.
Zizou zigzagde door Euro 2000.
In elke wedstrijd die hij speel
de, was hij nadrukkelijk aanwe
zig. Steeds was hij bepalend
voor het resultaat. Zidane was
veel beter dan bij het EK van
1996, toen hij de wereld nog
niets kon laten zien. Hij was
ook beter dan twee jaar gele
den. Hij werd destijds welis
waar uitgeroepen tot de speler
van het wereldkampioenschap,
maar dat dankte hij vooral aan
zijn twee kopdoelpunten in de
finale tegen Brazilië. Zidane
miste zelfs twee wedstrijden
vanwege een schorsing na een
rode kaart. Hij was, hoe on
waardig, gefrustreerd op de rug
van een tegenstander van Sau-
di-Arabië gaan staan.
Dat is allemaal vergeten. Even
dachten ze in het Nederlandse
kamp zijn evenbeeld te hebben
gevonden. Dennis Bergkamp,
de nummer tien van Oranje,
'Viva Dinoklinkt het op een zachte ochtend in het Italiaanse kamp
CEEL HENK HOUTINK
Het is een zachte ochtend in Geel.
Traag komt het leven op gang in de
Belgische Kempen. Het is nog op
vallend rustig het stadionnetje van
Verbroedering Geel, zeker gezien
het feit dat hier de verrassende fi
nalist van Euro 2000 traint. De
Gazzetta, de roze sportkrant van
Italië, spreekt van een 'miracolo',
maar het is alsof de Italianen zelf
nog niet beseffen wat zich de
avond tevoren in Amsterdam heeft
voltrokken. Laat staan wat de con
sequenties zijn. Zo stil is het in het
kampement van de Squadra
Azzurra.
De tribune achter één van de doe
len was eerder dit toernooi talloze
keren goed bezet bij trainingen van
de Italiaanse binken. Dan werd er
gegild en geschreeuwd. Als de spe
lers tijdens één van hun vele loop
rondjes weer langskwamen, werd
vooral Francesco Totti toegeroe
pen. Hij is snel populair geworden.
Het waren vertrouwde klanken. Zo
gaat het eraan toe, als Italiaanse
fans in bewondering bijeenkomen.
Maar vandaag is alles anders. En
niet alleen omdat het zo onwezen
lijk rustig is. Ook, en vooral mis
schien wel, omdat Dino Zoff lacht.
Donderdagavond, na de miracu
leuze ontsnapping tegen Neder
land, heeft hij het voor het eerst in
dit toernooi gedaan. En nu alweer.
Het kan nog gekker op de ochtend
na het 'miracolo'. "Viva Dino',
wordt door enkele journalisten ge
roepen, als de bondscoach de
perszaal betreedt. Er klinkt ap
plaus. Hoe kort is het nog maar ge
leden dat er felle kritiek was op
Zoff, de norse coach van wie de
schoonheid niet te verwachten is.
Zoff heeft tevoren een klein uurtje
in trainingspak op het veld ge
staan. Hij heeft gekeken naar zijn
wisselspelers die de spieren heb
ben losgegooid en daarna nog een
partijtje hebben gespeeld. De hel
den van donderdagavond zijn er
niet. Zij rusten uit na de onwaar
schijnlijke krachttoer in de Arena.
Aan Zoff wordt gevraagd of de spe
lers wel tijdig kunnen herstellen na
het beleg van Oranje. „Fysiek en
mentaal was het een enorm zware
wedstrijd", zegt de coach. „Maar
mijn ploeg is in staat zich daarvan
te herstellen. Wij zijn in zeer goede
conditie. In dit kampioenschap
hebben we al eerder aangetoond
dat we veel aankunnen."
Francesco Toldo komt ter sprake,
zijn ijzingwekkend kalme doel
man. Oorspronkelijk slechts de
tweede keeper van Italië, vervanger
van de kort voor het toernooi weg
gevallen Gianluigi Buffon. Hoe
goed moet die dan wel niet zijn?
Toldo was formidabel tegen Oran
je. Hij keerde in totaal drie straf
schoppen. Of Zoff, zelf oud-doel
man, op hem niet extra trots is?
„Natuurlijk. Hij heeft sterk ge
keept", prijst de oude meester.
„Vooral bij de strafschoppen was
hij ijzersterk."
Het mag dan een gekke ochtend in
Geel zijn, te gek wordt het niet, zo
maakt de coach duidelijk. Zoff
praat veel, veel meer dan eerder in
dit toernooi, maar de teksten blij
ven als altijd aan de oppervlakte.
Hij zucht, als hem weer een vraag
over de negatieve voetbalstijl van
zijn team wordt gesteld. „Je moet
altijd naar de capaciteiten van de
spelers kijken. Ik ben geen verdedi
gende coach, maar ik moet realis
tisch zijn."
Een schande, zoals Italië ten koste
van het in al zijn offensieve inten
ties onmachtige Nederland de fi
nale heeft bereikt? „Ik ben er niet
trots op", zégt Zoff onverstoorbaar.
„Aanvallend voetbal vindt men
sympathieker, maar verdedigen is
een onderdeel van het spel. Zeker
als je, zoals wij donderdag, na een
half uur met tien man overblijft."
Nee, de coach der Italianen zal niet
beweren dat de beste ploeg heeft
getriomfeerd. „Ik kan wel zeggen
dat we het succes hebben moeten
verdienen. We hebben gevochten
tot het einde. Als je de wedstrijd
analyseert, is het een wonder dat
we de strafschoppenreeks hebben
gehaald. Dat zegt veel over onze
kracht. Mentaliteit heeft gewon
nen. Ik ben trots op het gedrag van
mijn ploeg. Dit hele toernooi trou
wens al."
Toen Frank Rijkaard hem felici
teerde, heeft hij de Nederlandse
coach een compliment gemaakt.
„Wonderful team, played very
well." Zoals Rijkaard gaandeweg
Euro 2000 steeds meer vragen over
het Oranje van 1988 kreeg voorge
legd, zo wordt Zoff door de Italia
nen herinnerd aan 1982. Hij was
de doelman van de lange tijd af
zichtelijke Italiaanse ploeg die, na
drie remises in de eerste ronde,
wereldkampioen werd aan de
hand van de ontketende spits Pao
lo Rossi. En zoals Rijkaard vergelij
kingen steeds afwimpelde, zo doet
Zoff dat ook. „Een andere situatie.
De enige overeenkomst is dat elk
team steeds weer verwachtingen
moet waarmaken."
Maar meer nog dan naar het uit
eindelijk glorieuze kampioenschap
van '82, grijpen de Italianen terug
naar de treurnis van verloren fina
les. Zelfs 1970 wordt er bijgehaald,
toen Italië in Mexico de wereldtitel
moest laten aan de Brazilianen.
Hetzelfde gebeurde 24 jaar later in
Amerika. Er is enige angst voelbaar
in de zaal. Beide finales gingen ver
loren, vinden de oudere journalis
ten, omdat er geen veranderingen
zijn doorgevoerd die zij wel nodig
vonden. Zoff maant ze tot rust en
vertrouwen. „Ik hang jullie theorie
over die wedstrijden niet aan. Ik
heb niet het gevoel dat ik per se
iets moet veranderen."
Houdt dat in dat Alessandro del
Piero opnieuw in de basisopstel
ling verschijnt? Zoff spreekt zijn te
vredenheid uit over de invalbeurt
van Totti, die tot donderdag steeds
de voorkeur kreeg boven Del Piero.
„Ik had hem fris nodig", zegt Zoff
over Totti. Misschien is dat zondag
ook weer zo. Het wordt (weer) een
'tactische wedstrijd', weet de
coach al. „Als collectief is Neder
land misschien beter dan Frank
rijk, maar ik sla de Fransen fysiek
en mentaal hoger aan."
En jawel, op deze rare ochtend in
Geel krijgt Dino Zoff de lachers op
zijn hand. „Ik ben nu gelukkig.
Maar ik weet niet of ik nog geluk
kig ben, als ik jullie zondag weer
onder ogen kom." Als hij opstapt,
blijft een nieuw applaus nog net
achterwege. Dat wordt tot morgen
bewaard.
FOTO AP
ging tussen de linies spelen.
Maar Zidane speelt al zijn hele
leven tussen de linies - tussen
alle linies: verdediging, mid
denveld en aanval. Hij is geen
Pelé, geen Maradona, geen
Cruijff, maar morgen is hij mis
schien wel Europees en wereld
kampioen.
Wat er tegen de Italianen ook
gebeurt, Zinedine Zidane is de
grootste voetballer van zijn tijd
perk.
Wat maakte de aftocht be
schamender? Dat de Italia
nen 90 minuten met zijn tienen
speelden of dat wij al voordat
het op penaltyschieten aan
kwam twee penalty's hadden
gemist.
Wacht even, staat hier wij
De Boer en Kluivert. Zij.
(Razendsnel werpen we ons
Oranjegevoel af. Het is over met
dat gcwij. Je ziet Frank de Boer
voor de tweede keer een penalty
missen en zonder dat je er iets
aan kan doen bekruipt je dat
nergens op gebaseerde maar
heerlijk superieure gevoel dat je
ook altijd direct overvalt als je -
wat zelden gebeurt - voor een
schilderij staat uit de categorie
moderne kunst. Dat kan ik
ook. En beter, j
Naar het uitgangspunt terug,
wat knaagt het ergste aan ons:
de gemiste penalty's of dat Ita
lië met 10 man speelde?
Om met het laatste te beginnen.
Hoe vaak is al niet ondervon
den dat met tien tegen elf voet
ballen makkelijker is dan met
elf tegen tien? Antwoord: al zó
vaak dat het een soort voetbal
wijsheid geworden is (we weten
dat het nonsens is, toch blijven
we het verkondigen) dat na een
rode kaart de gedupeerde ploeg
eerder in het voordeel dan in
het nadeel is.
Aan Johan Cruijff op de televi
sie de vraag om dit voor eens en
vooral uit de doeken te doen.
Leg nu eens uit Johan, waar
om het zo moeilijk spelen is te
gen tien man?"
Johan trekt een gezicht alsof
hem zojuist gevraagd is de tafel
van twee uit zijn hoofd op te
noemen, maar wat kan hem
het schelen, het betaalt en dus
begint hij te antwoorden. „Je
hebt dus een elftal wie dus met
ze tienen zijn...."
(Je weet dat je goed op moet let
ten nu, voor je het weet maakt
Johan een schijnbeweging en
sta je op het verkeerde been.)
waarbij dus alle elf van die
tien als het ware...
(En paf sta je, schitterende
schijnbeweging! Alle elf van die
tien als het ware? Wat zou hij
daar nou toch mee bedoelen als
het ware. Je probeert ergens in
de rest van Johan's betoog de
draad weer op te pakken, maar
het lukt niet. Laat maar zitten.
Laten we het maar over die pe
nalty's gaan hebben.)
Als behalve uiteraard de Italia
nen al iemand is opgeschoten
met het zoveelste penaltydrama
in onze voetbalgeschiedenis, is
het Clarence Seedorf.
Clarence viel ditmaal niets te
verwijten. Niet langer zal hij
als onze nationale penaltypis
paal worden misbruikt.
Hoewel?
Vorige keer, tegen de Brazilia
nen, bemoeide Clarence zich er
ook al niet mee. Toen waren
het Cocu en Ronald de Boer, die
misten. Toch werden niet zij,
maar bleef Clarence het mik
punt van onze ergernis. Hoe
veel penalty's moeten nog ge
mist worden voordat wij Cla
rence zijn - achteraf totaal on
belangrijke - zeperd in Bursa
vergeven Andere gedachte die
ons het angstzweet al op ons
voorhoofd uit doet breken: nog
maar een paar missers en Cla
rence is weer aan de beurt om
uit onze naam naar de straf
schopstip te lopen. (Denkend
aan Clarence sta je in gedach
ten voor een Mondriaan en je
denkt: geef me een lineaal en
een penseel en ik kan het ook.)
Een penalty kun je missen.
Je moet zelf gevoetbald hebben
om dat te weten. Maar twee, in
één wedstrijd, zoals Frank de
Boer, kan dat ook? Ja, dat we
ten we nu, dat kan ook. Argen
tijns international Martin Pa
lermo miste er afgelopen zomer
zelfs drie (Colombia-Argenti
nië, 3-0, Copa America). Zeker
zo zeldzaam in één wedstrijd:
Neeskens schoot er eens drie in.
Kort na de vijfde gemiste Ne
derlandse strafschop maakte
Rijkaard bekend dat hij op
stapte.
Jammer.
Graag hadden we namelijk nog
van hem vernomen of hij met
zijn wisselbeleid (waarom
Bergkamp eruit? waarom bij
voorbeeld Van Hooijdonk er
niet in?) wel stilstond bij de
mogelijkheid dat het op penal
ty's aan kon komen. Want je
kunt er nog zo vaak op trainen
- niets van gemerkt, maar dat
schijnen ze te hebben gedaan -
dan moet je er wel rekening
mee houden.
Helaas is dat gras nu door
Frenk's manoeuvre al voor onze
voeten weggemaaid.
I
