Pionier te land, te water en in de lucht
De hond als slecht
verbouwde wolf
Boeken
De beste poëzie van 1999
Een Lonely Planet
om hard om te lachen
ZATERDAG 1 JULI 2000
rai 414i? i
Eindeloos ijsberen of gegooi met asbakken en proppen
papier -welke taferelen spelen zich af in de werkkamer
van de schrijver? Deze rubriek geeft een inkijkje in het
schrijfproces. In deel drie: kinderboekenschrijver Paul
Biegel (1925).
„Ik schrijf met een
kroontjespen, nog
steeds. Heerlijk om op
te kauwen onder het
schrijven. En het is
functioneel: als je ooit
een halve zin of een
passage doorstreept,
blijft die leesbaar. Vaak
is die tekst later op een
andere plek in het boek
wél bruikbaar. Op de
computer zou ik de
tekst waarschijnlijk al
lang hebben gewist.
Pas op late leeftijd ben
ik begonnen met schrij
ven. Niet zozeer uit roe
ping, maar vooral om
dat alle andere baantjes
die ik had gehad waren
mislukt. Toen kon ik bij Toonder Studio's een
opleiding volgen tot schrijver van stripverhalen.
Daar leerde je werken volgens een vastomlijnd
plan. Eerst het hele verhaal bedenken en pas
dan uitschrijven. Elk woord moest de lezer on
weerstaanbaar naar het volgende zuigen. An
ders zou die het boek kunnen wegleggen, en
dat was het laatste wat mocht gebeuren.
De ijzeren discipline van destijds heb ik al lang
niet meer. Ik begin aan een verhaal met vaak
niet meer dan een vage richting in mijn hoofd.
Pas na een paar pagina's krijg ik er een beetje
zicht op. Waar de inspiratie vandaan komt,
daar kan ik je niets over vertellen. Echt een
raadsel. De beelden
komen op in mijn
hoofd en ik moet
vervolgens zo
nauwkeurig moge
lijk opschrijven wat
ik zie. Meer kan ik
er niet van maken.
Het zal met aanleg
te maken hebben,
je moet een beetje
kunnen schrijven
tenslotte, en met
een onzichtbare
wortel diep van
binnen. De ene
keer groeit daar een
eik uit, de volgende
keer een kastanje of
zonnebloem. Het
fantaseert, ik niet.
Daar heb je geen macht over, net zomin als
over het leven zelf.
Maar ik ga niet op inspiratie zitten wachten.
Dat is echt flauwekul. Vroeger werd ik tijdens
het schrijven regelmatig gestoord door mijn
kinderen. Kwam mijn zoontje binnenlopen:
'Pappa, auto maken!' Na zo'n onderbreking
schreef ik vaak beter dan ervoor. Schrijven
heeft niets met hogere zaken van doen, het is
gewoon arbeid."
TEKST AAARTIN HENDRIKS MA
FOTO LEX VAN R
Losse stukken van Felix Nadar gebundeld in Privé-domein
Hij was karikatuurtekenaar, schrijver, fotograaf en bal
lonvaarder. Een gezellige oude baas, die vriendschappe
lijke relaties onderhield met alle beroemdheden van zijn
tijd. Nu zijn in de reeks Privé-domein veertien losse ver
halen van Félix Nadar (1820-1910) gebundeld.
schrijver Honoré de Balzac een
geheel eigen theorie ontwikkeld
had om het wonder van de da
guerréotypie te verklaren. Vol
gens hem bestond ieder na
tuurlijk lichaam uit een reeks
vluchtige omhulsels, waarvan
er één losgeweekt werd bij de
fotografische operatie. De mens
zou daarbij dus een stukje van
zijn wezen inleveren. Wat de
schrijver er overigens niet van
weerhield om voor Nadar te
AUTOBIOGRAFIE RECENSIE
NOP MAAS
'Toen Ik fotograaf was' door Félix Nadar
Vertaald en van een nawoord voorzien
door Mechtild Claessens Privé-domein nr
237. Uitgeverij De Arbeiderspers.
Prijs: 45-
Wie ooit de televisiebeelden zag
van Papoea's die voor het eerst
in aanraking kwamen met licht
knopjes en televisietoestellen,
begrijpt iets van de verbijstering
die negentiende-eeuwers be
vangen moet hebben bij de
ontdekking van de fotografie,
de telefonie en meer van dat
moois. Tegenwoordig zijn we
immuun voor dat soort emo
ties. De technische ontwikke
lingen worden bij wijze van
spreken eerder gerealiseerd dan
we ze bedenken kunnen. Maar
in de eeuw van Jules Verne was
het ondenkbare nog echt on
denkbaar. Félix Nadar, een van
de eerste meesters van de foto-
vertelt dat de grote
poseren.
Félix Nadar was een nijver
man, die op uiteenlopende ter
reinen als de fotografie en de
ballonvaart pioniersarbeid ver
richtte. Hij moet iemand ge
weest zijn met een grote gel
dingsdrang. De gebroeders
Goncourt noteren op 19 no
vember 1870 trefzeker in hun
dagboek: „Er werd hier een ka
belballon vol gas geblazen. On
vermijdelijk was de roodharige
Nadar erbij, met een offi
cierspet van de marine op en
een overjas aan van militaire
snit, en hij liep druk heen en
weer, sloofde zich uit, zorgde
dat hij door iedereen goed ge
zien werd, en uit heel zijn per
soon sprak de boodschap tot
het publiek: "Kijk
maar goed naar me,
ik ben de enige, ech
te, onvervalste Na
dar."
Als zo iemand een
boek schrijft over
zijn eigen leven, ver
wacht men geen val
se bescheidenheid
en dient men ver
dacht te zijn op de
betrouwbaarheid
van zijn mededelin
gen. Nadar schreef
Toen ik fotograaf
was op zijn tachtigste. Het boek
is niet een doorlopend verhaal,
maar de bundeling van veertien
losse stukken van zeer verschil
lende aard. Het aardigst zijn
verhalen waarin hij zijn herin
neringen aan, en karakteristie
ken van pioniers van de foto
grafie opschrijft. Opkomst en
ondergang van schilderachtige
types als Gustave Le Gray, de
broers Bisson en André Adol-
phe Disdrié vormen aantrekke-
portret i
dat van
wijs confronteren
Kindje kindje door Justa Abbing.
Contact, 36,90. Na de romans
'Schoonheid schoonheid' en 'Leraar
leerling' acht schrijfster Justa Ab
bing de tijd rijp een aantal kleinere
detective-avonturen te boek te stel
len. Met hulp van haar 9-jarige
dochter betreedt Justa nieuwe we
relden. Ze achtervolgt een T-shirt
met een afbeelding van de Heilige
Maagd, ontdekt hoe een bestseller
wordt gecreëerd en begrijpt ten lan
gen leste het nut
Hollandse luchten door Martin Bril.
Prometheus, ƒ28,50. De vierde
bundel van Parool-columnist Martin
Bril. In dit boek beschrijft hij dialo
gen op straat, schetst hij minipor-
tretten van mensen op de rand van
het bestaan en maakt hij kleine stu
dies van rechtszaken, horecatafere-
len, zoenen in het openbaar en ver
schijningen van Bekende Nederlan
ders.
therine Bush. Het Spectrum,
39,50. Jaren geleden ontvluchtte
Arcadia Hearne haar geboorteland
Canada n<
om haar een pistoolduel uit. Jaren
later ontmoet ze een man die haar
dwingt met haar verleden af te reke-
La dolce vita door diverse auteurs.
Prometheus, 25,-. Italië heeft al
tijd een onweerstaanbare aantrek
kingskracht op reizigers gehad. On
der hen bevonden en bevinden zich
ook talloze Nederlandse schrijvers.
In de 19e eeuw zwierven Vosmaer,
Busken Huet en Couperus door de
straten van Rome. Een eeuw later
treden Oek de Jong, Bas Heijne en
Rosita Steen beek in hun voetspoor.
Schrijver Arthur Japin stelde een
bloemlezing samen van hun 'Itali
aanse' verhalen.
Unni Lindell.
Signature, 39,95. Twee moorden
zorgen voor angst bij de inwoners
van Oslo. Bovendien wordt er een 5-
jarig meisje vermist. Inspecteur Cato
Isaksen leidt het onderzoek. Hij weet
niet dat de moordenaar zich Nul
Noppes noemt en dat hij al een der
de slachtoffer heeft uitgezocht. Met
haar tweede roman Dromenvanger
won Unni Lindell recentelijk 'De
gouden revolver 2000', de Noorse
'De Gouden Strop'.
Ook u wacht ik door Rindert Brou
wer. Elmar. ƒ37,50. 'Een absolute
must voor eenieder die niet het eeu
wige leven heeft', zo prijst de uitge
ver Brouwers gids van begraafplaat
sen in Europa aan. Hij staat uitvoerig
stil bij de historie van de begraaf
plaatsen in onder meer Parijs, Lon
den, Wenen, Praag en Nederland.
Want begraafplaatsen vormen in de
ogen van Brouwer, een theoloog die
lessen levensbeschouwing geeft,
een 'stenen archief' dat net zo tot de
gemeenschappen behoort als burch-
Het wonder van Castel di Sangro
door Joe McGinnis. Byblos. ƒ39,90.
Castel di Sangro: 5000 inwoners,
een bioscoop, een gokkantoor, mid
den in de Abruzzen, een gebied met
veel aardbevingen. Hier vindt het
Italiaanse wonder plaats: de lokale
voetbalclub, sinds mensenheugenis
spelend in de 6e, 7e, of 8e klasse,
begint plotseling te winnen. Promo
tie naar de eerste divisie volgt. De te
genstanders heten nu Genua, Vene
tië of Turijn. Een Amerikaanse
schrijver en voetballiefhebber werd
gegrepen door dit sprookje, ging in
Castel di Sangro wonen en schreef
op wat hij in dat jaar meemaakte.
Over de pizzeria als broedplaats van
de geheime spelerstactiek.
HONDENVERHALEN RECENSIE
HANS WARREN
'Poot, verhalen over de hond' door Midas
Dekkers. Uitgevenj Contact
Prijs: 19,90.
Ooit een schrijver iets afkeu
rends over de kat horen zeg
gen? Over de hond zijn er ech
ter heel wat boze teksten ge
schreven. Door de grote dichter
J.A. dèr Mouw bijvoorbeeld die
eens liet weten:
'Van alle dieren houd ik, maar
een hond!
Tot in mijn ruggemerg snerpt
scherp zijn blaf.
Trouw uit karakterloosheid,
sluw en laf
Tot in mijn keel ruik ik zijn
stank.
Hij piest tegen elk ding,
ellendeling.
De grote prozaïst Louis Coupe
rus was niet vrien
delijker: 'O, de wal
gelijke beesten! Dat
gebaar van altijd
die poot in de lucht
O, de smerige
beesten! En hun
domme, grove be
wegingen, en hun
likken en lebberen
en hijgen en jan
ken.'
Het was een ont
nuchterende ont
dekking voor Midas
Dekkers, een ande
re bestrijder van de hond, dat er
in één van zijn medestanders
een verrader school. Hem bleek
dat ondanks alles Couperus een
herdershond heeft bezeten. Bij
iemand als de auteur van Mein
Kampfhoon volgens hem een
herdershond. Maar bij de
schrijver van Eline Vere past
zo'n beest eigenlijk niet, merkt
hij op in één van de hondenver-
halen die in Poot zijn gebun
deld.
Het is een verrukkelijk boekje
geworden, vol wetenswaardig
heden over het plassen, het
pootjes geven, het uitzetten van
geurvlaggen én vol uitdagende
uitspraken. Op de vrolijk-boos
aardige toon die we van deze
schrijvende bioloog kennen,
laat hij onder meer weten:
'Voor een echt gaaf gebit moet
je bij een hond of een neger
zijn.' Hij moppert: 'Honden zijn
zo vruchtbaar als een nieuw
bouwwijk.'
In deze stukjes van chihua
hua tot en met pitbull, van
christenhond tot en met hot
dog wordt veel positiefs over de
kat gemeld en veel negatiefs
over de hond. 'Het voor de
mens gevaarlijkste dier is beter
bekend als zijn beste vriend',
stelt hij met een verwijzing naar
de cijfers vast. De eetgewoon
ten van de hond worden gehe
keld: 'Ze kieperen hun voer hun
maag in als kolen in
een kolenhok.'
Het komt allemaal
omdat de hond -in
tegenstelling tot de
kat- een menselijke
uitvinding is. De
hond zou volgens
Dekkers een slecht
verbouwde wolf
zijn. Het zijn stee
vast de betere men
sen die, wanneer je
hem mag geloven,
als huisdier een kat
boven een hond
De aanhang van
>u bestaan uit 'bier
drinkende, voetbalsupportende
TROS- en AVRO-kijkers'. En zo
pest hij monter verder: serieuze
schrijvers zijn kattenvrienden, Voetbalstadions. Heilige tempels zijn het. Van een edele massasport. Met, steeds vaker, de daarbij passen
de, overdonderende architectuur. De voetballer die voor het eerst als speler van de bezoekende club Nou
Camp in Barcelona betreedt, zij gewaarschuwd. Die enorme schaal -verpletterend. Of neem het Stadio Gui-
seppe Meazza, beter bekend als San Siro, thuishaven van zowel AC Milan als Internazionale, waar het on
heilspellend kan spoken. Maar ook in Neerlands mooiste kan het kolken: De Kuip in Rotterdam (dat overi
gens model stond voor Nou Camp), prachtig decor voor de finale van Euro 2000. Sport en architectuur. 'Het
Stadion, de architectuur van een massasport' (NAi Uitgevers) mag dan behoorlijk aan de prijs zijn (75 gul
den), het boek biedt een schat van informatie over de architectonische waarde, het technisch vernuft en de
ontwapenende stedebouwkundige importantie van ruim veertig stadions over de hele wereld. 'Het Stadion' kwam tot stand
onder redactie van Michelle Provoost. foto uit besproken boek
hond
pornografen en sportjournalis
ten' zijn.
Weg met de hond: daarop
komt Midas Dekkers' bood
schap in Poot neer. Maar de
hondse woorden komen uit
mond met
hondengriji
Voor de vierde keer ver
schijnt de bundel van De
Arbeiderspers met de
honderd beste gedichten
van het afgelopen jaar.
De uitgave heeft ook al
vier samenstellers gehad.
Herman de Coninck
werd opgevolgd door T.
van Deel, daarna deed
men een beroep op Wil
jan van den Akker, en
voor De 100 beste ge
dichten van 1999 (uitg.
De Arbeiderspers,
19,90) is Jozef Deleu ver
antwoordelijk. Geen al te
gelukkige gang van za
ken: die vier verschillen
de bloemlezers hebben
natuurlijk ook vier ver
schillende smaken, maar
je krijgt geen tijd daaraan
In Vlaanderen zal men
wel hopen dat Deleu wat
langer zijn honderd beste
gedichten zal mogen
aanwijzen. Nederlandse
bloemlezers zouden
minder gul voor Vlaamse
dichters zijn geweest dan
de 63-jarige man achter
het blad Ons Erfdeel.
Want wie ziet bij ons wat
in de poëzie van Paul De-
mets, Hubert van Herre-
weghen, Jan Lauwereyns,
Roger M.J. de Neef, Peter
Theunynck en Mare
Tristmans? Minstens
even opvallend is dat van
de bij het Nederlands pu
bliek zo geliefde Jean
Pierre Rawie slechts één
gedicht uitverkoren
werd. Vanzelfsprekend
gaat het om een mo
mentopname. Er werd
alleen gekeken naar de in
1999 verschenen boeken,
dichters die niet bundel
den kwamen piet in aan
merking. Met conclusies
over de ontwikkelingen
in de dichtkunst moet je
daarom voorzichtig zijn.
Een paar lijnen tekenen
zich echter wel af. Zo is
er tegenwoordig duidelijk
meer woord en minder
wit in de poëzie. De re
gels werden breder en de
strofen werden langer.
De neiging de dingen zo
sober mogelijk te formu
leren is plaats aan het
maken voor uitbundig
heid. Je kunt bijna spre
ken v
ba
rok met vertegenwoordi
gers als Piet Gerbrandy
en K. Michel. Een aantal
oudere dichters drijft
trouwens genietend mee
op deze stroom. Hugo
Claus en Leo Vroman
stelen met hun recente
werk zelfs de show in de
ze bundel. Hun mate
loosheid mat je nooit af,
omdat alles aan hun
werk echt is.
Voetbal en poëzie gaan
goed samen maar poëzie
en voetbal, dat is een an
der verhaal. Of toch niet?
Eerder al gaf dichteres
Anna Enquist in het lite
raire voetbalblad Hard
Gras blijk van haar passie
voor voetballen in wellui
dende dichtregels. Deze
week verscheen Het gras
voor mijn voeten, een
verzameling met voetbal
gedichten van Theun de
Winter.
'Hij rookte nog,
Zijn Eigen merk natuur-
ujk.
met filter - maar die
draaide hij
eraf, want vanzelfspre
kend
wist hij dat ook beter.
luidt de eerste strofe van
het gedicht In gesprek
met J.C. En nu is het na
tuurlijk met spanning af
wachten welk sonnet
Gerrit Komrij straks aan
Oranje gaat wijden. Want
dat hier na de gebeurte
nissen in Enschede op
nieuw sprake is van een
nationale gebeurtenis die
de Dichter des Vader
lands in rijm moet me
moreren, daarover be
staat geen twijfel. Of zou
de dichter daar anders
over denken?
Bij de uitgave van het
werk van de dichter Ts-
jebbe Hettinga werd hét
al een beetje gedaan. In
het boek zat een cd ge
stoken waarop dezelfde
gedichten door de Fries
werden voorgedragen.
Op het afgelopen week
end geëindigde dichters-
festijn Poetry Internatio
nal ging men nog een
stapje verder. In een
peepshow-achtige set
ting fluisterden inge
huurde acteurs scabreu
ze gedichten in het oor
van de bezoekers. Het
succes van deze actie
smaakt natuurlijk naar
Wanneer durft de eerste
uitgever het aan om bij
de presentatie van een
nieuwe poëziebundel
een video van een wel
lustig voorlezende auteur
bij te leveren? Hoe prik
kelend het initiatief van
Poetry International ook
was, het maakt wel pijn
lijk duidelijk dat een
dichter met alleen de pa
pieren presentatie van
zijn gedichten tegen
woordig niet meer weg
komt.
lijke lectuur, ook al moet men
aannemen dat niet alles klopt
wat gedebiteerd wordt. Als por
tretfotograaf deed Nadar ook
enkele aardige observaties over
zijn klanten. Zo viel het hem op
dat als een echt
paar de foto's
kwam ophalen, de
vrouw eerst keek
naar de foto's van
haar man en de
man vooral geïnte
resseerd was in de
foto's van... zich
zelf. Bij voorkeur
liet Nadar zijn
slachtoffers in
groepjes van twee
opereren, want
meestal was men
tevredener over het
de ander dan over
zichzelf. Het paarsge-
de klan-
met hun conterfeitsels
werkte vaak neutraliserend.
Nadar bericht omstandig
over belangwekkende wapen
feiten als het fotograferen van
uit een luchtballon (waarvan hij
snel begreep dat er een krijgs
kundig belang mee gemoeid
kon zijn) en het fotograferen bij
kunstlicht. Maar bij menig ver-
1. (3) Louise van Swaaij (e.a.),
Atlas van de belevingswe
reld
Dijkgraaf Van der Vee-
re, 35,00
2. (2) Ingmar Heytze e.a., Ver
domd interessant, maar
gaat u verder...
SDU, 19,90
3. (-) K. Keuning, Geschiede
nis van de weg tussen
Rijn en IJ
Walburg Pers, 49,50.
4. (-) Addo Stuur, Windows 98
voor senioren
Bruna Uitgevers, 49,50
5. (-) Martine Delfos, Luister je
wel naar mij?
SWP, 39,75
5. (1) Jamie Oliver, The naked
chef
Kosmos, 49,90
7. (-) Theodore Zeldin, Een in
tieme geschiedenis van
de mensheid
Nieuwezijds, 49,90
8. (-) Tijs Tummers, Het olym
pisch stadion
Bas Lubberhuizen,
49,90
9. (-) Penelope Casas, Tapas
Bzztöh, 25,-
10. (-) Diverse auteurs, Architec
tuur in Nederland jaar
boek 1999-2000
NAI, Unieboek, 79,50
haal moet de lezer zich door
nogal lange uitweidingen heen
eten die hem weinig wijzer ma
ken over de fotografie en die als
getuigenissen van negentiende-
-eeuwse toestanden bij andere
auteurs in betere handen waren
geweest. De verhalen zijn soms
niet meer dan breedsprakige
cursiefjes.Voor wie geïnteres
seerd is in de eerste periode van
de fotografie geeft het boek
smakelijke informatie over za
ken als het natte collodiumpro-
cédé en de fotochromie. De
meer algemeen in de negen
tiende eeuw geïnteresseerde le
zer ontmoet in dit boek een ge
zellige oude baas, die van zich
zelf verklaart dat hij als bijzon
der bevoorrecht man vriend
schappelijke relaties onderhield
-meer of minder intiem- met
alle beroemdheden van zijn
tijd. Vele van deze beroemdhe
den kennen we via de foto's van
Nadar, die ongetwijfeld een be
ter fotograaf dan schrijver was.
Een katern van het boek is ge
vuld met foto's van 19de-eeuw-
se cultuurdragers.
1. (-) Kees van Kooten, Annie
Bezige Bij, 20,-
2. (1) Thomas Rosenboom,
Publieke werken
Querido, 47,50
3. (3) Alessandro Baricco, City
De Geus, 49,90
4. (-) Adam Armstrong, Het
luipaardspoor
De Boekerij, 34,90
5. (-) Amon Grunberg, Fan
toompijn
Nijgh Van Ditmar,
39,90
6. (6) Adriaan van Dis, Op oor
logspad in Japan
Meulenhoff, 22,50
7. (-) Conny Braam, De woede
van Abraham
Meulenhoff, 42,95
8. (7) Hella Haasse, Fenrir
Querido, 29,90
10. (8) Zadie Smith, Witte tan
den
Prometheus, 39,50
J-FICTIE RECENSIE
i de bloo-
'Terwijl ik angstvallig het mid
den van de modderige, ver
keersvrije weg aanhield, begon
ik enig inzicht in de stad te krij
gen. Ik stelde en passant vast
dat nummer 62, No-
votol Bangui, niet
veel meer dan een
geraamte was; num
mer 54, een beschei
den kruidenierswin
kel, was afgebrand;
en nummer 61, de
Pharmacie Centrale,
was geplunderd.
Maar wat me meer
zorgen baarde
dat
56,
de BCAD-bank, al
leen nog de ver
wrongen steunbalken resteer
den, als getuigen van het laatste
legeroproer. En dat alles was
gebeurd na de vorige Lonely
Planet-editie, die ik geacht
werd te actualiseren.'
Zomaar een passage uit de
verzamelbundel Lonely Planet
pakt uit. Een opmerkelijke uit
gave in de respectable serie van
reisgidsen, die in het overle
vingspakket van de low-budget
(wereld) reiziger niet mogen
ontbreken. Niet voor niks wordt
initiator Tony Wheeler door ve
len gezien als beschermheilige
tijdens (barre) avonturen, en
zijn boekenreeks als de bijbel.
Met een Lonely Planet op zak,
ben je op het ergste voorbereid.
Dat dit niet geldt voor de au
teurs achter de vele edities,
kunnen we lezen in deze hilari
sche verzamelbundel. Zij waren
tenslotte de eersten die voor
ons het terrein verkenden en
dat levert een flink aantal goede
anekdotes op. De een na de an
der raakt verzeild in de meest
bizarre omstandigheden in ver
schrikkelijke uithoeken. Na 25
jaar Lonely Planet vond Whee
ler het wel eens tijd
laten meegenieten vai
pers.
Een tipje van de sluier: Als
Suzanne Possehl het Syberische
dorpje Mirny voor een nieuwe
Planet-gids doorkruist, wordt
ze gearresteerd door de KGB.
De autoriteiten geloven niet dat
ze voor een reisgids werkt. Ze
had nog beter een verhaaltje
kunnen ophangen
dat ze een professor
was. Op het nipper
tje weet ze te ont
komen, mits ze be
looft het eerste
vliegtuig naar Mos
kou te nemen. Kort
maar krachtig is het
verhaaltje van Brad
Wong, die tijdens
een sanitaire stop
in Midden-China
iets meer privacy
dan de plaatselijke
wilde. 'Enkele secon
de later hoorde ik een plons en
merkte ik dat ik in een ondiepe
vijver liep. Een vleug stanklucht
schudde me wakker uit mijn
verdoofde toestand."
Wheeler zelf blijft ook niet
buiten schot. Hij komt na een
zonde-reinigende voetreis in
Tibet hardhandig in aanraking
met een dronken Tibetaan:
'Wacht eens even, dacht ik. Dit
zou me eigenlijk niet moeten
overkomen. Ik ben zondevrij.
Waneer je zojuist de zonden
van je hele leven hebt uitgewist,
is een krankzinnige Tibetaan
die samen met jou in de auto
probeert te komen -door de
voorruit- wel het laatste dat je
verwacht.'
Tip voor de komende vakan
tie: koop naast de 'gewone' edi
tie van de Lonely Planet ook de
ze bundel. Geen beter vermaak
dan leedvermaak. En mocht u
onverhoopt toch zelf in de pro
blemen komen, dan is het een
prettige gedachte dat het altijd
nog erger kan, getuige deze
bundel.
