Harde teksten op pakje sigaretten
I
Bekeerde Europeaan Chirac aan roer EU
Kohl geeft geen krimp bij parlementair verhoor
Historische grond
[arine vindt geen overlevenden
'Landbezettingen Zimbabwe alleen maar toegenomen'
)AG 30 JUNI 2000
155
5
KT TT' 1 '1 'X TT A "V TTA
sische twijfels over genenatlas
Russische genetische wetenschappers zetten vraagte-
bij de presentatie van de bijna complete atlas van de men
ie genen. Volgens hen zal het nog zeker een eeuw duren
dat de nieuwe inzichten leiden tot concrete vooruitgang in
iedische wetenschap. Volgens een van de kritische Russi-
genetici, Jevgenij Tverdochlebov, kunnen ziektes pas echt
asis van de menselijke genetische code worden bestreden
t van alle genen afzonderlijk is beschreven waarvoor ze
es verantwoordelijk zijn.
^ken Schuster overgenomen
Ü1
ilavaDe ernstig zieke president van Slowakije, Rudolf
ster, is van zijn taken ontheven. Slowaakse kranten meld-
i'anochtend dat premier Dzurinda en parlementsvoorzitter
s hebben besloten de werkzaamheden van de president
f maandag over te nemen. De Slowaakse grondwet voorziet
in een regeling als de president door ziekte uitvalt. Schuster
i een ziekenhuis in het Oostenrijkse Innsbruck. Zijn toe-
1 is stabiel maar kritiek. In Slowakije is hij eerder deze
ld geopereerd wegens een darmperforatie. Daarna ont-
den complicaties.
itserland wil VN-lid worden
Meer dan vijftig jaar na de oprichting van de Verenigde
;s heeft het neutrale Zwitserland gisteren bekendgemaakt
iet volwaardig lid van de organisatie wil worden. De doel-
ngen van de VN zijn ook de doelstellingen van de Zwitserse
nlandse politiek, aldus een verklaring vanuit Bern. Er is
onsultatieprocedure gestart die tot 5 oktober zal duren en
ivolking de gelegenheid biedt om zich over een eventueel
aatschap te uiten. Naast Zwitserland zijn alleen het Vati-
en de Stille-Oceaanstaat Tuvalu geen lid van de VN.
- af voor ex-premier Oekraïne
[Li Pavlo Lazarenko, oud-premier van Oekraïne, is gisteren
nève bij verstek veroordeeld tot anderhalf jaar voorwaar-
;e celstraf wegens het witwassen van geld. Lazarenko er-
e eerder deze week via zijn advocaat dat hij meer dan ne-
niljoen dollar heeft witgewassen. Lazarenko wordt mo-
■je teel vastgehouden in de VS. Ook daar moet hij zich verant-
rden voor witwaspraktijken.
Ilenniumbrug voorlopig dicht
tN_! De gloednieuwe Millenniumbrug in Londen blijft de
'an dit jaar gesloten. Het bouwwerk bleek kort na de ope-
op 12 juni gevaarlijk te schommelen. Twee andere bruggen
letzelfde type in Frankrijk en Japan zijn de afgelopen
iden ook gesloten uit veiligheidsoverwegingen. De archi-
n en bouwers weten nog niet waarom hun overspanningen
stabiel zijn. De Londense voetgangersbrug over de Theems
e bijna 64 miljoen gulden.
|T De Russische president, Poetin, zal 18 en 19 juli een be-
aan China brengen. Hij zal met de Chinese leiders van ge-
ten wisselen over de wederzijdse betrekkingen en interna-
C le kwesties, zo heeft het Chinese ministeriè van buiten-
i ;e zaken gisteren bekendgemaakt. Veiligheidskwesties zul-
aar verwachting een hoofdthema vormen. Rusland en Chi-
|jn ongerust over Amerikaanse plannen om het Anti Ballisti-
Rakettenverdrag (ABM) uit 1972 open te breken zodat
ïington een nieuw raketafweersysteem kan bouwen. Mos-
jn Peking vrezen dat daardoor een nieuwe wapenwedloop
M
tin op 18 en 19 juli in China
sbrand bedreigt kernafval
Een al dagen durende bosbrand in de Amerikaanse
Washington bedreigt een 22 hectare groot opslagterrein
[kernafval. Op het Hanford-terrein wordt nucleair afval be-
dat ontstaat bij de plutoniumproductie voor kernwa-
Ongeveer duizend brandweermannen zijn ingezet om de
Igplaats van brand te vrijwaren. Volgens het Amerikaanse
^iterie van energie is er nog geen radioactiviteit vrijgeko-
J Ook zou het radioactief afval goed zijn beschermd tegen
I flmmen.
Lid-premier Yilmar weer vrijuit
^a« De Turkse ex-premier Mesut Yilmaz hoeft niet voor het
^gerechtshof te verschijnen. Het parlement stemde van-
end tegen een voorstel om de voormalige leider van de
èrvatieve Moederlandspartij te berechten. Yilmaz zou om-
fcht zijn bij de uitgifte van licenties voor mobiele telefonie
i7. Vorige week behoedden de parlementariërs Yilmaz ook
r een gang naar de rechter wegens ambtsmisbruik. Toen
et om een zaak uit 1996. In dat jaar zorgde Yilmaz dat auf-
t Ford gratis een stuk grond in Izmir kreeg.
berlijn peter van nuusenburg
correspondent
De Duitse oud-kanselier Kohl is
gisteren verhoord door de par
lementaire commissie die het
schandaal rond zwart geld in de
CDU onderzoekt. Kohl gaf ech
ter geen krimp.
Het was het moment waar ie
dereen op had gewacht. Precies
om tien uur gistermorgen be
trad Helmut Kohl de zaal waar
hem de zwaarste beproeving uit
zijn lange loopbaan wachtte.
Hij moest tekst en uitleg geven
over zijn aandeel in het grootste
schandaal in de naoorlogse
Duitse geschiedenis.
Het ging niet alleen om zijn
rol in de zwart-geldaffaire,
maar ook om zijn plaats in de
geschiedenisboeken. Gaat Kohl
de annalen in als de 'kanselier
van de eenheid' of zal het
schandaal uiteindelijk alles in
de schaduw stellen? En zoals al
tijd als het om zijn historische
betekenis gaat, was Kohl strijd
vaardig, bereid om desnoods de
hele wereld de oorlog te verkla
ren.
Eén ding zou hij niet doen,
had zijn advocaat voorspeld:
namen noemen van de mensen
die hem in de jaren negentig
ongeveer twee miljoen mark
voor de partijkas hadden gege
ven. Zijn erewoord blijft be
langrijker dan de wet die ano
nieme giften verbiedt. En hij
zou zeker niet toegeven dat zijn
regering corrupt was.
Kohl begon met een ruim een
uur durende verklaring, waarin
hij de commissie de mantel uit
veegde. De commissie had zijn
verhoor zeven maanden uitge
steld alleen om hem in diskre
diet te brengen. Alle beschuldi
gingen waren uit de lucht ge
grepen. Hij had geen dertig mil
joen voor zijn verkiezingscam
pagne gekregen van de Franse
president Mitterrand. Het was
'infaam' om te veronderstellen
dat hij corrupt was.
De mensen die hem die twee
miljoen voor de partij hadden
gegeven, waren 'normale bur
gers die niets met regeringsza
ken te doen hadden'. Er was
niets illegaals geweest aan de
verkoop van de Oost-Duitse
olieraffinaderij Leuna aan het
Franse Elf Aquitaine. Datzelfde
gold voor de levering van pant
serwagens aan Saudie-Arabië
tijdens de Golfoorlog. Zijn rege
ring had geen steekpenningen
aangenomen. Het onderzoek
was een campagne 'om de zes
tien succesvolle regeringsjaren
te bezoedelen'.
Wat de commissieleden ook
probeerden, ze kregen geen
poot aan de grond. En als de
vragen concreet en doelgericht
werden, speelde het geheugen
Kohl parten of beriep hij zich
op zijn zwijgrecht. Tegen Kohl
loopt een gerechtelijk vooron
derzoek en om zichzelf niet te
belasten hoeft hij niet te ant
woorden.
De vertegenwoordigers van
de regeringspartijen SPD en de
Groenen wilden geen genoegen
nemen met de 'teleurstellende
uitspraken' van de ex-kanselier
en kondigden aan dat het niet
bij dit ene optreden zal blijven.
Tijdens een onderbreking van zijn verhoor voor de parlementaire on
derzoekscommissie wordt oud-kanselier Kohl omstuwd door verslag
gevers. FOTO REUTERS FABRIZIO BENSCH
Minister Borst verwacht geen wonderen
Harde waarschuwingen over de dodelijke gevolgen van
roken moeten minimaal een kwart van pakjes sigaretten
gaan beslaan. Met dit akkoord hoopt de Europese Unie
het aantal doden door roken (een half miljoen per jaar)
terug te dringen. De Nederlandse minister van volksge
zondheid Borst is tevreden met de maatregel, maar ver
wacht 'geen indrukwekkende effecten'.
Naast het algemene 'Roken is
dodelijk' moeten de lidstaten
een tweede waarschuwing kie
zen als 'Roken veroorzaakt im
potentie' of 'Roken veroudert
uw huid'. Alleen Duitsland ver
wierp uiteindelijk de plannen,
terwijl Spanje, Oostenrijk en
luxemburg marc peeperkorn
en margit kranenburg
Borst en haar EU-collega's be
reikten gisteren onverwacht
snel overeenstemming over de
teksten die vanaf 2004 op siga
rettenpakjes moeten prijken.
Luxemburg zich van stemming
onthielden.
Vermeldingen als 'light' en
'mild' zijn over enkele jaren ta
boe. Volgens de ministers zijn
dergelijke 'reclameboodschap
pen' misleidend. Ook gaan de
maximaal toegestane percenta
ges teer, nicotine en koolmo-
noxyde per sigaret omlaag. De
regels voor tabak en verpakkin
gen gelden ook voor de export
naar landen buiten de Europe
se Unie.
Volgens de sigarettenprodu-
centen gaan door deze export-
blokkade negenduizend banen
in Europa verloren. Borst
schoof deze noodkreet terzijde.
,,Dat lijkt me niet het hoofdpro
bleem: er is genoeg werkgele
genheid in de EU. Bovendien
heeft de industrie ruim drie jaar
de tijd om zich hierop voor te
bereiden."
De minister toonde zich inge
nomen met de verplichting
voor sigarettenfabrikanten om
openbaar te maken welke addi
tieven ze aan tabak toevoegen.
Het gaat om stoffen als ammo
niak, die de verslavende wer
king van nicotine versterken.
Borst: „Openbare lijsten zijn
een eerste stap. Een verbod op
de additieven is het logische
vervolg".
Het Europees Parlement
dringt aan op nog strengere en
grotere waarschuwingen op de
sigarettenpakjes. Borst en haar
collega's voelen daar weinig
voor. „Door koeien van letters
of doodshoofden sluiten men
sen zich af voor de boodschap.
Je moet dit soort zaken volwas
sen aanpakken", aldus Borst.
De minister verwacht dat de
EU-lidstaten en het Europees
Parlement het dit najaar eens
worden.
Wenen stemt
mokkend in met
onderzoek EU
brussel marc peeperkorn
correspondent
Mokkend accepteert Oostenrijk
een Europees onderzoek naar
het gedrag van de regeringscoa
litie in Wenen waaraan ook de
extreemrechtse FPÖ deelneemt.
Kanselier Schüssel heeft alle
medewerking beloofd aan de
drie wijzen die het onderzoek
moeten uitvoeren. Bij een gun
stig oordeel kunnen de andere
EU-landen hun strafmaatrege
len tegen Oostenrijk opheffen.
Tijdelijk EU-voorzitter Portu
gal presenteerde gisteren het
voorstel voor een comité van
drie wijzen. Die moeten nagaan
in hoeverre Oostenrijk de rech
ten van migranten, vluchtelin
gen en minderheden waar
borgt. Ook wordt gekeken wel
ke rol de FPÖ speelt. De sanc
ties tegen Wenen blijven voor
lopig van kracht.
Schüssel zei in een reactie dat
directe opheffing van de isola-
tiepolitiek 'het enige juiste
voorstel' zou zijn geweest. Hij
hekelde het ontbreken van een
einddatum en de vage taakom
schrijving voor het onderzoeks-
comité. De kanselier gaat niet
temin schoorvoetend akkoord
omdat 'het einde van de straf
maatregelen in zicht komt'.
berlun De Duitse regeringsleider Gerhard Schroder nam zijn gast, de Britse premier Blair, gisteren mee naar een stukje historische grond aan de
rand van Berlijn. Op de Glienicke Brücke werden ten tijde van de Koude Oorlog spionnen tussen Oost en West uitgewisseld. De twee regeringlei
ders werden begeleid door een tolk.
Executie live
op televisie
in Guatemala
guatemala-stad ap
Televisiekijkers in Guate
mala konden gisteren
rechtstreeks de terechtstel
ling volgen van twee leden
van een gevreesde ontvoer
dersbende.
Heel Guatemala kon zien
hoe Amilcar Cetino Perez
bleef steken in zijn laatste
woorden, waarschijnlijk
een gebed. Cetino en Tomas
Cerrate Hernandez behoor
den tot een beruchte ont
voerdersbende, die dusda
nige dreigementen aan het
adres van familieleden van
president Alfonso Portillo
had geuit dat Portillo som
mige verwanten voor de
veiligheid naar Canada
stuurde. „Het is niet iets
wat je zou willen zien, maar
je kan jezelf niet tegenhou
den", zei Nerry Rinales, die
de executie met drie van
zijn personeelsleden in een
autoplaatwerkerij in Guate-
mala-Stad bekeek.
Televisiekijkers zagen hoe
een zwart gordijn openging,
waarna Cetino te zien was,
vastgesnoerd op een bed en
met naalden in zijn arm.
Vanuit een aan de wand be
vestigde infuuszak begon
gif in zijn aderen te stro
men. De volgende elf minu
ten toonde de televisie een
hartmonitor, met een lijn
die steeds vlakker werd.
Daarna volgde een close-iip
van de hand van Cetino die
beefde en vervolgens stil
bleef liggen-
De executie van Cerrate
begon daarna. Hij stond he
vig te trillen en had volgens
artsen een complete zenuw
instorting toen hij de exe
cutiekamer werd binnenge
leid. Beide mannen ver
klaarden onschuldig te zijn.
Cetino en Cerrate zijn ter
dood veroordeeld voor hun
aandeel in de ontvoering en
dood van Bonifassi de
Botran, een 80-jarige telg
uit een welgestelde familie.
derden Molukkers verdronken
Roep om vernieuwing in ZANU-PF
psische marineschepen
gisteren en vandaag
gezocht naar overle-
van de ramp met een
t bij het eiland Sulawe-
;ens de autoriteiten wa-
mensen aan boord van
haya Bahari die gisteren
iar weer zonk op onge-
feventig kilometer van de
lan Noord-Sulawesi. De
Kers waren christelijke
kers die het Molukse ei-
Balmahera hadden verla
ten om aan het religieuze ge
weld te ontkomen.
„Het zou een wonder zijn als
we overlevenden zouden aan
treffen", zei het hoofd van het
reddingsteam vanochtend. De
veerboot was gebouwd voor
270 passagiers. Door de toe
stroom van vluchtelingen wa
ren echter bijna vijfhonderd
mensen aan boord.
meldden dat
honderden wanhopige mensen
hadden geprobeerd een plekje
op het schip te bemachtigen.
Ook zaten dertig door het ge
weld op Halmahera gewonde
mensen op het schip. Ze waren
op weg naar ziekenhuizen in
Manado, de hoofdstad van
Noord-Sulawesi.
Op Halmahera werden begin
vorige week bijna tweehonderd
christenen door moslims ge
dood. Bij andere incidenten
kwamen de laatste weken nog
eens tientallen christenen en
moslims om. Na de laatste golf
van geweld is het op Ambon
sinds gisteren betrekkelijk rus
tig-
harare eelco van der linden
correspondent
De (blanke) boeren in Zimbab
we zijn nog lang niet overtuigd
van de nieuwe, vreedzame
wind die in Zimbabwe waait
sinds de parlementsverkiezin
gen van het afgelopen weekein
de. „Volgens onze informatie
zijn de landbezettingen alleen
maar toegenomen", zegt Step
hen Crawford, voorman van de
boerenbond CFU.
De verkiezingen werden met
klein verschil gewonnen door
de regeringspartij ZANU-PF van
president Mugabe. De opposi
tiepartij MDC veroverde echter
zoveel zetels dat de MDC als
morele winnaar wordt be
schouwd. President Mugabe
heeft zich zeer verzoenend uit
gelaten, maar de blanke boeren
zeggen nog niet veel te merken
van het nieuwe Zimbabwe. „De
oorlogsveteranen houden nog
altijd boerderijen bezet. Deze
week zijn zelfs nieuwe bezettin
gen begonnen.
De regering laat zich ambiva
lent uit over de kwestie. De mi
nister van telecommunicatie,
Chen Chimutengwende, heeft
gezegd dat de bezettingen zul
len doorgaan, maar ook dat
'vrede en veiligheid voorop
staan'. Al voor de verkiezingen
heeft Mugabe opdracht gege
ven de blanke boeren te ontei
genen. De boeren kunnen tot
komende zondag protest aante
kenen. De internationale ge
meenschap beschouwt de wijze
waarop de landkwestie zal wor
den afgehandeld als cruciaal
voor de vraag of Zimbabwe
nieuw vertrouwen verdient.
De druk op Mugabe is sterk
toegenomen, ook in zijn eigen
partij. De jongere garde beseft
dat het roer om moet, wil ZA-
NU-PF in 2002 de presidents
verkiezingen winnen. Er is twee
jaar om Mugabe de kans te ge
ven zich terug te trekken, wat
hij na de overwinning van afge
lopen zondag met opgeheven
hoofd kan doen. Niemand weet
echter of 'de oude man' - hij is
nu 76 jaar - bereid is tot zo'n
gebaar.
De nieuwe generatie politici
binnen ZANU-PF pleit voor
hervormingen. Een partijlid dat
anoniem wil blijven, zegt dat
een groep hervormingsgezinde
ZANU-parlementariërs over
weegt om bij tijd en wijle met
de MDC mee te stemmen om
de druk op de oude garde op te
voeren. Ook zouden deze parle
mentsleden overwegen naar de
MDC over te stappen als de ZA
NU-PF niet verandert.
parus cees v
Belt u iemand die in gesprek is? Dan toetst u vanaf nu gratis de 5. Als de ingesprektoon
overgaat in de kiestoon is ToetsBijBezet ingeschakeld en verbreekt u de verbinding. Wanneer
de gebelde het gesprek beëindigd heeft, gaat uw telefoon automatisch over. U neemt dan
op en wacht tot de gebelde het gesprek beantwoordt. Kan het makkelijker?
ToetsBijBezet kunt u direct gratis gebruiken. Zonder abonnement of aanmelding vooraf.
Meer weten? Kijk op www.kpn.com of bel gratis Klantenservice Consumenten: 0800 - 0402.
ToetsBijBezet kan gebruikt worden Vanaf en naar alle gewone en ISDN2-aansluitingen op het vaste net van KPN
Telecom. ToetsBijBezet werkt niet bij gesprekken naar mobiele nummers, het buitenland, bedrijfscentralcs'cn
0800- en 0900-nummers. ToetsBijBezet werkt ook niet als u uw gesprek voert
correspondent
Frankrijk moet de komende zes maan
den Europa een veilige haven binnen
loodsen. Nog maar luttele jaren gele
den zou het continent weinig vertrou
wen hebben gehad in Chirac als voor
zitter. Maar die angst is goeddeels ver
dwenen. Chirac is een goede Europe
aan geworden en hij wil spijkers met
koppen slaan.
Toen de Fransen bijna tien jaar geleden
stemden over de euro, beefde Europa.
Frankrijk stond te boek als een trotse
natie, die niet zomaar zijn munt zou op
geven. Grote denkers als Philippe Séguin
en nog grotere demagogen als Charles
Pasqua waren tegen de euro. Maar
Frankrijk stemde voor.
Toen Frankrijk drie jaar later, in 1995,
Jacques Chirac tot president koos,
heerste er andermaal onzekerheid op
het oude continent. „Who are you, Mr.
Chirac?", vroeg de Financial Times in
een commentaar. Het antwoord kwam
van eerdergenoemde Pasqua, de dema
goog. „Chirac is een man die geen idee-
en van zichzelf heeft", sprak deze politi
cus. „Hij heeft alleen ideeën die hem
zijn ingefluisterd. Zijn ideeën zijn eigen
lijk de ideeën van de laatste persoon met
wie hij heeft gesproken."
Chirac was een ongeleid projectiel. Hij
schurkte voor en na zijn zege in de pre
sidentsverkiezingen aan tegen Pasqua,
maar benoemde de gedreven Europe
aan Juppé tot premier. Daarna begon hij
zo veel Europese leiders te frequenteren,
dat hij geleidelijk aan hun ideeën over
nam. Chirac ging met pek om, en werd
erdoor besmet.
Het duurde even voordat het Europese
gedachtengoed bij de man beklijfde. Een
jaar nadat hij de maat van de gordijnen
had opgenomen in het Elysée, raakte hij
nog slaags met de Duitse zwaargewicht
Helmut Kohl. Volgens Auteur Gabriel
Milesi moesten beide heren letterlijk uit
elkaar worden getrokken toen ze elkaar
in een wandelgang te Dublin in kroeg-
taal toespraken. Ze stonden volgens Mi
lesi met rood aangelopen koppen op en
kele centimeters van elkaar, terwijl me
dewerkers verbijsterd toekeken.
In die dagen wilde Chirac nog de Euro
pese Centrale Bank onder politieke cu
ratele stellen, een volgens Kohl verwer
pelijk idee. Maar anno 2000 tornt Chirac
niet meer aan de onafhankelijkheid van
de bank, al blijft hij vinden dat de Frans
man Trichet een veel betere Duisenberg
zou zijn.
De man die minder dan tien jaar gele
den nog twijfelde aan de wenselijkheid
van de euro, ontpopte zich deze week
als een groot Europeaan. Hij reisde naar
Duitsland, wandelde de Rijksdag binnen
en sprak met zoveel woorden: „Ich bin
ein Europaer". Frankrijk moet de Euro
pese familie de komende zes maanden
zien klaar te stomen voor gezinsuitbrei
ding. De Europese Unie kan alleen Oost-
Europa in de armen sluiten, als de be
sluitvorming wordt verbeterd. Nu kun
nen beslissingen nog op te veel terrei
nen worden geblokkeerd door het veto
van een enkel land.
Maar waar Chiracs hart ligt. is duidelijk.
In een opwelling van optimisme - een
sentiment dat in zijn genen zit - beloof
de Chirac de Polen drie jaar geleden al
het EU-lidmaatschap in 2000. Dat zal
wel 2005 worden, maar voor de Franse
president blijven de Polen meer dan
welkom.
Nu Chirac zich de komende tijd met al
ledaagsheden moet bezighouden, heeft
hij weinig goesting voor het ontvouwen
van grote filosofieën. Maar twee oudge
diende partijleden, ex-premier Alain
Juppé en oud-minister Jacques Toubon,
schreven vorige week hun blauwdruk
voor het Europa van straks.
Zij willen dat de staatshoofden en rege
ringsleiders van de EU een Europese re
gering gaan benoemen voor een periode
van drie jaar, en een president voor der
tig maanden. Die regering maakt de Eu
ropese Commissie en de Europese mi
nisterraden overbodig, zodat bewinds
lieden niet langer tussen hun eigen
hoofdsteden en Brussel hoeven te pen
delen. En het Europees Parlement moet
een 'tweede kamer' krijgen, bestaande
uit vertegenwoordigers van de nationale
parlementen, waaraan de Europese re
gering verantwoording verschuldigd is.
Dit soort snode plannen bestond tot
voor kort slechts in het brein van een
enkele dagdromer. Zal Chirac ze overne
men, zodra hij zijn EU-voorzitterschap
tot een goed einde heeft gebracht? Jup
pé en Toubon behoren tot de mensen
die geregeld met de president het glas
heffen. Als het waar is dat Chirac de
ideeën ventileert van degene die hij het
laatst heeft gesproken, dan kan dat een
vingerwijzing zijn.
