Arena swingt
pok nog anders
Ballerina? Dan moeten er wel een paar kilootjes af
Kinderboekenschrijfster
tegen wil en dank
De kunst voor heel het volk
Cultuur Kunst
Ook Vlaams protest tegen subsidiestop
Beeldje van 25 miljoen
Het bronzen
beeldje Petite Danseuse van
de Franse impressionist Ed
gar Degas heeft op een vei
ling in Londen 7,7 miljoen
pond opgebracht, ruim 25
11 miljoen gulden. Dat is het
rf hoogste bedrag dat een
beeld in Europa ooit heeft
opgebracht. Het was de eer
ste keer dat de danseres met
tutu en diadeem, gemaakt
tussen 1879 en 1881, op een
veiling werd aangeboden. De
anonieme koper bood telefo
nisch mee. De Petite Dan
seuse is het enige beeld van
jas dat tijdens zijn leven
ooit op een tentoonstelling
'was te zien. Ook andere
.kunstwerken op de veiling
.'bij Sotheby's in Londen le-
11 verden recordbedragen op.
Een vroeg-impressionistisch
werk van Monet, La Plage a Trouville, ging weg voor ruim 35
c miljoen gulden. Een kubistisch beeld van Picasso, Tête de fem
me, werd geveild voor ruim 6 miljoen gulden.
"Recordbedrag voor De Kooning
inden Untitled XVII, een abstract olieverfschilderij van Wil-
de Kooning uit 1982, is op een veiling bij Sotheby's in Lon-
voor 1.268.500 pond (4.465.000 gulden) van de hand ge
gaan, een recordbedrag voor een werk van de in Rotterdam ge-
boren schilder. Behalve voor het schilderij van De Kooning wer
voor nog acht andere werken veilingrecords gebroken,
waaronder 'Betonmolen' van de Belg Wim Delvoye, dat 23.500
pond opbracht.
Rechter verbiedt verkoop Oscar
tos angeles Een Amerikaanse rechter heeft de internetverkoop
van een Oscar geblokkeerd. Het begeerde gouden beeldje, dat
cin 1939 door Judy Garland was gewonnen, zou voor 7,5 miljoen
gulden worden verkocht aan een onbekende koper. De rechter
sprak zijn verbod uit op grond van een overeenkomst, die be
paalt dat de organisatie die de Oscars uitreikt het recht heeft de
libeeldjes voor 25 gulden terug te kopen. Garland had de Oscar
1 gekregen als 'beste jonge acteur' voor haar hoofdrol in The Wi-
i zard of Oz. Filmkenners vermoeden dat het kleinood in het ge-
ïeim was ingebracht door de familie van een van de vijf exen
van Garland, Sid Luft. Garland overleed in 1969.
Avondwandelingen Openluchtmuseum
tRNHEMHet Openluchtmuseum in Arnhem houdt in de zo-
nerperiode elke dinsdag avondwandelingen over het uitge
strekte museumterrein. De rondleidingen voeren door de krui
dentuin of door de kwekerij van het museum. De rondleiding
door de kruidentuin geeft een beeld van een vroeg- Middel-
euwse kloostertuin. In de hof staan geneeskrachtige planten,
naar ook planten die gebruikt werden voor verfstoffen en voor
ïekserij. Tijdens de avondwandeling geven kwekers uitleg over
.noeien, enten en veredelen. De avondwandelingen duren tot
;n met 8 augustus en beginnen elke dinsdag om 19.00 uur.
Acteur Vittorio Gassman overleden
iOME De Italiaanse toneelspeler en filmacteur Vittorio Gass-
nan is gisteren op 77-jarige leeftijd in Rome overleden. Hij
ptierf aan een hartinfarct. Gassman, afkomstig uit Genua, is als
vooral bekend geworden in karakterrollen. Hij de-
juteerde in 1943 in het theater en in 1946 voor de camera. Als
ilmacteur was hij vooral in komedies te zien. Gassman speelde
P n meer dan 110 films, onder meer onder regie van Ettore Scola,
dario Monicelli en vooral Dino Risi. In de jaren vijftig was
^Sassman vooral in Italië een begrip. In het buitenland was hij
'jrooral bekend door incidentele successen zoals de films Anna
ij 1951) en Riso Amaro (1948).
'oetbal maakt plaats voor dance-evenement
tsterdam gpd
londen anp
Een carrière als ballerina? Dat kan.
Maar dan moeten er wel een paar ki
lootjes af. Uit een Britse studie blijkt
dat jonge balletdanseressen welhaast
worden gedwongen door het leven te
gaan als anorexia-patiënt. Ze gaan tot
het uiterste om een kwart van hun ge
wicht kwijt te raken.
Het lijkt zo mooi: voor wie een bal
letschool doorloopt ligt een glansrijke
carrière in het verschiet. Maar de wer
kelijkheid ziet er minder rooskleurig
uit, zegt de directeur van het Britse
Koninldijke ballet, Deborah Bull, die
de uitkomsten van de studie onder
schrijft.
De opgefokte sfeer bij balletoplei
dingen treft de jonge ballerina's in ver
schillende opzichten. Niet alleen staan
ze onder druk om broodmager te wor
den, ook hum emotionele ontwikkeling
loopt schade op. De meesten hebben
nauwelijks een gevoel van eigenwaar
de en worden niet ondersteund door
hun docenten, die volgens archaïsche
methoden te werk gaan.
„Onethisch", zegt de studie die is
verricht door psychotherapeute Julia
Buckroyd, gespecialiseerd in eetstoor
nissen. Buckroyd sprak met vierhon
derd jonge danseressen en met direc
teuren van dansopleidingen. Ze vindt
dat drastische hervormingen hard no
dig zijn.
„Een gewone anorexia-patiënt zit 15
procent onder het gemiddelde ge
wicht. In de danswereld moeten balle
rina's nog verder gaan en daar ben ik
erg bezorgd over. Je kunt je afvragen of
het wel ethisch is de meisjes zo mager
te laten worden dat sommigen niet
meer menstrueren en problemen heb
ben met vruchtbaarheid, om maar niet
te spreken van botontkalking", aldus
Buckroyd.
Uit haar studie blijkt dat twintig pro
cent van de ballerina's anorexia-ner-
vosa heeft. Dat is twintig keer zoveel
als gemiddeld. De veelvoorkomende
eetstoornis was de meest in het oog
springende uitkomst van de studie.
Maar ook opleidingsregime wordt ge
hekeld. Volgens de auteur hebben zich
in gewone onderwijs de afgelopen ja
ren belangrijke veranderingen voltrok
ken. „Maar de dansopleidingen lopen
nog ver achter."
Daar komt bij dat veel opleidingen
niet van buiten gecontroleerd worden.
De docenten hoeven er niet aan mee
te werken. Een woordvoerster van de
Raad voor Dansopleidingen erkent dat
het dansonderwijs wel enige vernieu
wing kan gebruiken. „Kinderen in de
leeftijd van 11 tot 16 die onder grote
psychische druk staan moeten worden
beschermd. Zowel fysiek als emotio
neel."
Reina ten Bruggekate op zoek naar waardering in de regio
casper wichers
Op de keukentafel van de Leid
se kinderboekenschrijfster Rei
na ten Bruggenkate ligt een sta
pel boeken. Haar boeken.
Twaalf om precies te zijn. Het is
het resultaat van vele nachtelij
ke uurtjes schrijven. En ze is er
trots op. In haar eensgezinswo
ning in de Merenwijk doet ze
daarbij een opmerkelijke be
kentenis. „Vroeger hield ik he
lemaal niet zo van kinderen. Als
ik niet twee zoons zou hebben,
zou ik nooit kinderboeken zijn
gaan schrijven."
Ten Bruggenkate is geboren
in het na-oorlogse Rotterdam
van de jaren vijftig. Haar vader,
dominee van beroep, was een
zeer belezen man, die daarbij
ook nog eens veel schreef.
„Walgelijk veel", zegt ze, overi
gens met veel ontzag. „Ik herin
ner mij dat hij altijd achter zijn
typemachine zat. Van hem heb
ik ook de liefde voor boeken ge
kregen." Wat hij schreef, las zij
pas na zijn overlijden, toen zij
nog maar negentien jaar oud
was. Haar reactie op haar va
ders werk was: „Wauw!".
„Ik zag het schrijverschap als
een eenzaam, maar verheven
beroep", vertelt de schrijfster.
Ze vond dat ze pas iets kon
schrijven wanneer ze meer le
venservaring had. „Als je nog
niets hebt meegemaakt, kun je
slechts schrijven uit je fanta
sie." Ze besloot daarom als
leerling-journaliste bij de Haag-
sche Courant aan de slag te
gaan. Tot de dag van vandaag
vindt ze de journalistiek nog al
tijd een fantastisch vak.
Maar het einde van haar jour
nalistieke carrière kwam met de
geboorte van de kinderen in de
tachtiger jaren. „Alleen, de
drang om te schrijven bleef!",
voegt zij daar onmiddelijk aan
toe. Dus begon zij de verhalen,
die zij aan haar kinderen vertel
de, op papier te zetten. Toen zij
uiteindelijk met een manu
script vol verhalen naar een uit
gever stapte, herkende deze di
rect de kwaliteiten van Ten
Bruggenkate. „Maar ze zaten
niet te wachten op korte verha
len. Dus ben ik, op hun ver
zoek, langere verhalen gaan
schrijven."
In 1996 verscheen 'Dat durf
jij niet', haar eerste kinderboek.
En sindsdien is ze blijven
schrijven. Haar productie ligt
zo hoog, dat collega's haar wel
eens vragen „Hoe doe je dat
toch?" Waarop simpelweg het
antwoord luidt: „Gewoon door
schrijven."
Bij het lezen van haar inmid
dels omvangrijke oeuvre valt op
dat Ten Bruggenkate een voor
keur heeft voor bepaalde the
ma's. Zij richt zich daarbij op
de belevingswereld van het
kind. Onderwerpen als angst,
vriendschap, weglopen en
schuldgevoel zijn voorbeelden
daarvan. „Maar ik wil absoluut
niet moraliserend overkomen",
zegt ze.
Toch heeft ze ook een bood
schap voor de jeugd. „Ik wil dat
jongeren zien dat ze zelf het le
ven in een bepaalde richting
kunnen sturen. Ze hoeven niet
altijd met de grote stroom mee
te gaan." De hoofdpersonen in
haar boeken gaan v&ak door
moeilijke periodes, maar ko
men er altijd beter uit. Zelf
noemt ze het 'heftige thema's
die ze op een subtiele manier
probeert te verpakken'.
Bij het behandelen van de
vaak gevoelige onderwerpen
heeft zij veel steun van haar
kinderen. Ten Bruggenkate: „Zij
zijn meesters in het verwoor
den van hoe iemand van hun
leeftijd reageert op een bepaal
de situatie. Regelmatig tikt mijn
oudste zoon me op de schou
der en zegt dat het anders
moet. Ik heb daar heel veel aan.
Ook blijf ik via hen op de hoog
te van het veranderende taalge
bruik onder de jeugd. Zij horen
liever 'shit' dan 'verdorie!'."
Soms verwerkt ze voorvallen
uit het leven van haar kinderen
in haar boeken. Ook de hond in
'Zwervers' is geen vreemde. Die
heeft ze ooit zelf uit het asiel
gehaald. Naast haar eigen
zoons is 'de straat' een andere
grote inspiratiebron van Ten
Bruggenkate. Als het even kan
legt zij haar oor te luister. Ze wil
graag weten wat er onder de
mensen leeft. „Ik luister onge
geneerd met gesprekken mee
en moet me zelfs bedwingen
om me er niet mee te bemoei
en." Dan weer staat zij langdu
rig te kijken naar een spelende
klas. „Wat er in die jonge hoof
den omgaat, laat zich alleen
maar raden."
Alles wijst er op dat Reina ten
Bruggenkate een vlekkeloze
carrière heeft als kinderboeken
schrijfster. Maar er is toch één
ding dat haar van het hart
moet. Ondanks haar twaalf ti
tels - de dertiende heeft zij on
langs afgerond - is zij niet ge
lukkig. Worden haar boeken in
het oosten en zuiden van het
land veel gelezen en verkocht,
in de Leidse regio, nota bene
haar eigen streek, lijkt dat maar
niet te lukken. „Als ik geen
hoogtevrees had, zou ik met
een stapeltje boeken onder
mijn arm van de Euromast
bungi jumpen. Misschien dat
ar zaterdag 1 juli begint voor
el jonge mensen de zomer
is echt. De Amsterdam Arena
dan het decor van wat het
ootste dance-evenement ter
e?reld moet worden: Sensa-
I in, een festival dat naar ver
achting 40.000 liefhebbers
n house, techno maar vooral
üince van tien uur 's avonds
t't zeven uur 's ochtends een
ntal van de beste dj's ter we-
e ld zal voorschotelen.
a,Het Amsterdamse evene
ent, georganiseerd door ID
is de jongste nieuwkomer
de levendige markt van dj-
e itivals, die deze zomer groter
dan ooit. Zo kent de regio
'finsterdam alleen deze zomer
twee enorme dance-evene-
enten. Dancevalley pakt op 5
gustus alweer voor de zesde
er uit in recreatiegebied
aarnwoude. En Mojo Con-
rts en Chemistry hebben de
iden ineen geslagen om in
It Amsterdamse Bos op 15 juli
jt festival New Frontier nieuw
te blazen,
rote vraag is of met zo'n
im aanbod het beoogde aan-
bezoekers wel kan worden
nengehaald. Over zes weken
i de conclusie worden ge
kken of de dance-scene defi-
ief volwassen is geworden,
ar vooraf klinkt toch vooral
vraag, of het allemaal niet
it veel is.
iet is nog niet zo lang gele
dat grote dance-evene-
mten alleen succesvol kon-
zijn als ze aansloten bij de
rme populariteit die de gab-
house en hardcore techno
dat moment beleefde. Op
hoogtepunt van deze jonge-
ïcultuur, in 1996 en 1997, be
ierde een kwart van de Ne-
rlandse jongeren tussen 12
18 jaar gabber te zijn. Sport-
Uen en beursgebouwen door
t hele land konden met ge-
ik uitverkopen, zolang er
lar muziek sneller dan 180
beats per minute klonk. In de
afgelopen twee jaar is de gab
bercultuur echter een zachte
dood gestorven. De echte gab
bers zijn underground gegaan,
de meelopers zijn opgegaan in
de massa.
Nu lijkt het bredere genre
dance op een breekpunt aanbe
land. Het aantal dance-festivals
rond Amsterdam spreekt wat
dat betreft boekdelen. Je zou
het kunnen vergelijken met
twee keer Pinkpop binnen een
maand. Voor Dennis Lutz van
Dancevalley is er geen reden
zich ongerust te maken:
Dance is een vrij nieuwe jon
gerencultuur, dus we moeten
nog maai' zien hoe de rek is.
Het kern misschien nog wel veel
groter. Ik denk dat de scene niet
zo gauw verzadigd raakt. Ook
de muziek blijft zich ontwikke
len. Ieder jaar komen er meer
stijlen, waardoor ons festival
zich ieder jaar kan verbeteren."
New Frontier en Sensation
hebben bewust voor een min
der brede programmering ge
kozen. Desondanks of mis
schien wel daardoor slagen zij
er in zich juist van Dancevalley
te onderscheiden.
Het unieke van Sensation is
met name de lokatie. In de Are
na kunnen 37.000 mensen (er
zijn ook twee 'kleine' zalen) te
gelijkertijd hetzelfde feest bele
ven. Toch ziet Sander Groet van
ID&T wel een probleem in het
grote aantal festivals deze zo
mer. „De potentie van de
dance-scene is veel groter dan
toen het nog underground was.
Toch zal een aantal festivals
niet uitverkocht raken. Alleen
de feesten die kwaliteit bieden
zullen overblijven. Dat zullen er
ongeveer vijf per jaar zijn.
Ook Gilles Huygen van Mojo
Concerts maakt zich daarover
geen zorgen. Dat er in de regio
Amsterdam nu drie festivals in
zes weken tijd zijn, is volgens
Huygen toeval. „Wij konden in
verband met het EK voetbal
geen vergunning krijgen rond
de gebruikelijke datum in juni. Voor wie wil overleven lijkt woorden van Dennis Lutz: „Ie-
Maar al die festivals hebben het echter wel zaak een eigen, der festival ontwikkelt zijn ei-
een landelijke uitstraling, dus herkenbaar, plekje te verove- gen identiteit, zodat de mensen
het hoeft geen probleem te ren. Je moet in deze veelheid een eigen keus kunnen ma-
zijn." weten te onderscheiden. In de ken."
dét de aandacht kan trekken
van boekhandels en bibliothe
ken."
Daarnaast windt zij zich er
zichtbaar over op dat het steeds
weer dezelfde auteurs zijn, die
in de prijzen vallen. „En waar
om ligt Jip en Janneke met gro
te stapels in de winkels en niet
mijn werk, dat iets minder be
kend is of de vaak schitterende
titels van mijn eveneens minder
bekende collega's?" Zij heeft er
wel een idee over.
Toen de eigenzinnige Ten
Bruggenkate onlangs bij een
Leidse boekhandel verhaal ging
halen waarom de profeet in ei
gen land maar niet werd ge-
eerd, kreeg zij te horen: „Het is
allemaal wel mooi en goed,
maar we verdienen ér niet ge
noeg aan." Ten Bruggenkate:
„Kennelijk zijn de geldverslin-
Reina ten Brug
gekate. „Ik wil
absoluut niet
moraliserend
overkomen."
foto hielco
kuipers
dende pr-campagnes van som
mige uitgevers voldoende om
de minder bekende, maar daar
om niet minder mooie en goe
de titels uit de markt te druk
ken."
Ze maakt zich druk, 'omdat
een schrijver schrijft om gele
zen te worden'. Daar gaat het
uiteindelijk allemaal om. „Hoe
meer kinderen je boeken lezen,
des te gelukkiger je je voelt."
Nieuwe Kunsthal-directeur Wim Pijbes
rotterdam gpd
Onvriendelijk te zeggen dat Wim Pijbes (Veen-
dam 1961 en vanaf 1994 werkzaam bij de
Kunsthal) een kloon is van z'n voorganger Wim
van Krimpen. Maar in veel opzichten lijkt de
pas benoemde Kunsthal-directeur op de man
die dat Rotterdamse museum tot een groot suc
ces maakte.
Net als Van Krimpen is hij overtuigd van het
nut van de Kunsthal als populariseerder van
kunst. Hij gaf van die voorkeur al blijk in een
deel van de titel van z'n doctoraalscriptie: 'De
kunst voor heel het volk', waarmee hij in 1988
in Groningen de studie kunstgeschiedenis af
rondde.
Net als Van Krimpen weet hij in dat populari
seren wel maat te houden en maakt hij een ten
toonstelling nooit tot een platte grol, nooit echt
populistisch. Maar een expositie in de Kunsthal
is op de eerste plaats voor het grote publiek en
niet voor de kunstexperts met de opgetrokken
neuzen. Bovendien heeft de Kunsthal altijd wel
kleinere ruimtes beschikbaar voor de meer ver
fijnde of exclusieve presentaties.
Net als Van Krimpen is Pijbes een meester in
het ook voor leken begrijpelijk uitleggen waar
het over gaat. Met aanstekelijk enthousiasme,
mondeling en schriftelijk, zonder het quasi -
diepzinnige en onmiddellijk wegwaaiende
koeterwaals van vakgenoten. Net als Van Krim
pen schuwt hij de confrontatie niet. Hij is er
misschien wel iets minder naar op zoek dan
Wim de Straatvechter.
Net als Van Krimpen schroomt hij niet ook in
het openbaar te wijzen op de vele onvolkomen
heden van het KunsthjjJgebouw waar de ge
meente destijds in volkomen adoratie voor ar
chitect Rem Koolhaas mee akkoord ging. Over
hoe vervelend het is als weer een bezoeker on
deruit gegaan is op de hellingbaan of door de
onmogelijke maten van de Koolhaas-traptre
den. En dat de extra invalidenlift die na jaren
lang touwtrekken eindelijk in aanbouw is,
slechts een surrogaat-oplossing zal bieden.
Wim van Krimpen, vanaf september directeur
van het Gemeentemuseum Den Haag, heeft de
reputatie van de Kunsthal opgebouwd vanuit
het niets. Toen hij van zijn stichtingsbestuur
toestemming kreeg om - voor ruwweg twee da
gen in de week - ook directeur te worden van
twee Friese musea, benoemde het bestuur Wim
Pijbes tot adjunct-directeur, een nieuwe functie
binnen het piepkleine personeelsbestand. Dat
was toen al met de uitdrukkelijke opzet om,
mocht Van Krimpen ooit weggaan, diens positie
over te nemen.
.►Als dat gebeurt, zal ik toch nog tentoonstel
lingen blijven maken," zei Pijbes daarover. Dat
zal zeker gebeuren. Maai' zijn algemene beleids
taken als directeur geven hem daarnaast de
mogelijkheid gaandeweg een eigen Pijbes
stempel op de Kunsthal te gaan drukken. Hoe
zeer hij ook 'n Van Krimpen-adept is, Wim Pij
bes is toch wel weer eigenzinnig genoeg om
zo'n kans niet te laten liggen.
Veelzijdigheid en ervaring kent hij ook vol
doende. Zijn c.v. is redelijk indrukwekkend. Al
vanaf het begin van zijn studie heeft hij op veel
terreinen van kunst en design, nationaal en in
ternationaal, gewerkt als impresario, theater
producent, tentoonstellingsmaker, publiciteits
medewerker (als vervangende dienstplicht), ad
viseur, bestuurslid, tourneebegeleider dansge
zelschap en publicist.
Met enkele van die activiteiten is hij ook sinds
zijn komst in 1994 naar de Kunsthal doorge
gaan. Meest prozaïsche van al die freelance-
klussen van Pijbes: het onder de naam 'A Piece
of Cake' organiseren van een patisserie-ontwer
popdracht voor het bekende Huize Van Wely
uit Noordwijk.
antwerpen anp
De Vlaamse kunstwereld is ver
ontwaardigd over het advies
van de Raad voor de Kunst om
de subsidie aan toneelgezel
schap Maatschappij Discordia
stop te zetten. Directeur Klaas
Tindemans van het Vlaams
Theater Instituut heeft een
pamflet geschreven, dat door
twaalf Vlaamse culturele pro
minenten is ondertekend.
Tindemans vindt dat de raad
geen oog heeft voor de grens
overschrijdende functie van
Discordia: „Geen woord over
de ingrijpende betekenis van
Discordia voor zovele Vlaamse
groepen en spelers die hun
spelpatronen en hun repertoi
rekeuzes toetsen aan een norm
die Discordia, zonder dat expli
ciet te willen, ooit bepaald
heeft. Geen woord over het
'brede en jonge' publiek, dat de
vele meer of minder chaotische
avonden van Discordia in Leu
ven, Gent of elders bezoekt."
Ook uit noordelijker streken
klinkt opnieuw verzet. Jury
voorzitter Carel Alphenaar van
het Theaterfestival en schrijfster
Judith Herzberg schreven, me
de namens anderen, ook een
boze open brief. Daarin wordt
Discordia geprezen om haar
compromisloze toneel, artistie
ke zuiverheid, haar taak als vrij
plaats voor creatieve processen
en de voortdurende beweging
die ze teweeg brengt.
Een multi-functionele Arena. Geschikt voor voetbal, de EO-jongerendag, het maken van een vrije val en het
organiseren van een mega-dance. foto gpl
