Klassieke Robeco-serie met jazzy randji
Het andere gezicht van
het Van Hagerbeer-orgel
Cultuur Kunst
Recordaantal bezoeken podiumkunsten
Javlensk
weer thu
Op audiëntie bij de shogun Nominate
Dansprij:
DONDERDAG 29 JUNI 2000
Festival weert Vlaams Blok
brunssum De gemeente Brunssum en de organisatie van het
wereldfolklorefestival Parade 2000 gaan deelnemers aan het fes
tival niet screenen op hun politieke kleur. Dit ondanks het op
zeggen van het contract met de Belgische groep De Speleman.
Enkele leden van De Speleman bleken bestuurlijke functies te
hebben bij het Vlaams Blok. Daarom had de Brunssumse bur
gemeester Jacobs de organisatie gevraagd de groep niet te laten
optreden. Aan het festival, dat duurt van 14 tot en met 20 juli,
nemen groepen uit 34 landen deel. De organisatie verwacht on
geveer 300.000 bezoekers.
Twilight Zone brengt 'laatste eer'
wassenaar Twilight Zone in Wassenaar brengt op zaterdag 8
juli 'de laatste eer aan het afgelopen metalseizoen'. De bands
Open Vibe, Tail Dragger en Fresh Frozen treden daarbij op.
De 'ceremonie' aan de Deylerweg 153 begint om 20.00 uur.
Literaire wandeling door Noordwijk
noordwuk Voor de liefhebber is er op zaterdag 8 juli een lite
raire wandeling door Noorwijk. Dat gebeurt onder leiding van
de schrijver/journalist Thijs den Otter. Hij voert de deelnemers
ondermeer langs het huis van Henriëtte Roland Holst en voorbij
de laatste rustplaats van Albert Verwey en Jan Kloos. De familie
Rigter verzorgt tijdens de wandeling de inwendige mens. Het
vertrek is om 11.00 uur vanaf het Vuurtorenplein. Aanmelden
kan via telefoonnummer 071-3619498 of 3613073.
Vijfde Dordtse boekenmarkt
Dordrecht Meer dan 250 antiquaren uit Nederland en België
bieden op zondag 9 juli in Dordrecht hun waar aan tijdens de
vijfde Dordtse boekenmarkt. Met vijfhonderd kramen is het de
op één na grootste boekenmarkt van Nederland. Vorig jaar
kwam de boekenmarkt negatief in het nieuws omdat een han
delaar uit Kampen Hitiers Mein Kampf aanbood. De twee
exemplaren van Mein Kampf werden verbeurd verklaard. De
handelaar kreeg overigens geen straf, omdat deze volgens de
rechtbank geen kwade bedoelingen had.
Paus zoekt verkoeling in Jesolo
venetie Wie deze zomer met vakantie gaat naar Jesolo in de
buurt van Venetië wacht op het strand nog een aardige surprise.
Daar aan de boorden van de Adriatische Zee bouwt de kunste
naar Johno Gowdy op dit moment aan een borstbeeld van Paus
Johannes Paulus II. Hij gebruikt daarvoor ongeveer honderd
ton zand waar, omdat er ter plekke niet echt sprake is van getij
den, de zee als het goed is geen vat op krijgt. foto epa
De Wip met Pietje Bell in De Schelft
noordwukerhout» Jeugdtheater De Wip speelt op woensdag 5
juli 'Pietje Bell en de Zwarte Hand' in de theaterzaal van De
Schelft in Noordwijkerhout. Pietje Bel beleeft samen met zijn
maatje Wimpie van Dorp spannende en ondeugende avontu
ren. De voorstelling in het gebouw aan de Maandagswetering is
geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar. Pietje Bell begint om 14.00
uur en kaarten kosten 7 gulden. Reserveren kan via telefoon
nummer 0252-376241 of 217255.
Pijbes directeur van de Kunsthal
Rotterdam Wim Pijbes wordt de nieuwe directeur van de
Kunsthal Rotterdam. Hij was de afgelopen jaren al adjuct-direc-
teur van de instelling. Pijbes volgt op 1 september Wim van
Krimpen op, die directeur wordt van het Haags Gemeentemu-
muziek recensie
SUSANNE LAMMERS
Lunchconcert: Stephen Taylor met werk
van Engelse componisten. Gehoord:
28/6, Pieterskerk, Leiden
In het eerste van de serie lunch
concerten in de Pieterskerk,
verkende Leo van Doeselaar vo
rige week de mogelijkheden
van het recent gerestaureerde
Van Hagerbeer-orgel. Hij speel
de muziek van na 1650, terwijl
het orgel daar nu juist niet
meer 'geschikt' voor is, vanwe
ge de middentoonstemming en
de lagere toonhoogte. Stephen
Taylor ging gisteren ook op
zoek naar onverwachte moge
lijkheden van het orgel, maar
zijn aanpak was anders en hij
betrok er ook het negentiende-
eeuwse Thomas Hill-orgel in.
In zijn inleidende praatje
vooraf vergelijkt Taylor orgels
met orkesten, symfonie-orkes
ten, maar in zijn spel laat hij nu
juist de kamermuziek-kwalitei-
ten horen van de beide instru
menten. Op het Thomas Hill-
orgel excelleert Taylor in het in
tieme. Van de twee preludes
van Charles Villiers Stanford is
die in F gr.t. de meest bijzonde
re. Een klein en spits motiefje
wordt werkelijk van alle kanten
bekeken, doorgespit en uitge
buit. Het Adagio in E gr.t. van
de tegen het expressionisme
aanleunende Frank Bridge be
gint zachter dan fluis.terzacht.
Het ijle melodietje krijgt lang
zaam en zeer terughoudend
meer stemmen, om dan weer
zachtjes weg te sterven.
Maar interessanter is toch het
eerste deel van het programma
op het Van Hagerbeer-orgel.
Taylor begint met J.P. Swee-
lincks Toccata in C, een mach-
voorburg
De Nederlanders bezochten in
het seizoen 1998/1999 16,1
miljoen keer een professionele
podiumkunstvoorstelling op
het gebied van dans, muziek en
theater. Dat meldt het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS)
Het is een toename van 3 pro
cent, die voor een record zorgt.
Popconcerten werden niet
meegeteld.
Vooral dansdisciplines, met
name de moderne dans, staan
in de belangstelling. Circus en
variété zakken daarentegen
weg. De rijksgesubsidieerde ge
zelschappen profiteren minder
van de stijging dan de rest van
de gezelschappen. De gesubsi
dieerden, die 5,5 procent min
der voorstellingen brachten,
kampten met een daling van 2
procent in het aantal bezoe
kers. De andere gezelschappen
kregen 4 procent meer bezoe
kers bij een gelijkblijvend aan
bod.
Zowel de inkomsten als de
uitgaven van de gesubsidieerde
gezelschappen zijn met 3 pro
cent gestegen in vergelijking
met het seizoen ervoor. Opval
lend is daarbij dat de inkom
sten uit overheidssubsidies wel
hoger liggen, maar dat de op
brengsten uit de voorstellingen
gelijk zijn gebleven. De rijksge
subsidieerde gezelschappen
halen nog steeds gemiddeld
ongeveer drievierde deel van
hun inkomsten uit subsidies.
Het totaal aantal bezoekers
van professionele podiumkun
stvoorstellingen is dan wel ge
stegen, maar het aantal voor
stellingen daalde licht. Het ge
middelde bezoek per uitvoe
ring nam toe tot 287 bezoekers
per voorstelling. „Nog niet eer
der lag dit aantal per voorstel
ling voor de professionele po
diumkunsten zo hoog", aldus
het CBS.
Van alle disciplines heeft met
name moderne dans in de laat
ste vijf seizoenen een vrijwel
constante stijging laten zien
van zowel het aantal voorstel
lingen als het aantal bezoekers.
Ook onder meer amusements
muziek en de groep operette,
musical en revue hebben het
beter gedaan dan vorig sei
zoen. Ten opzichte van tien
jaar geleden hebben deze twee
categorieën liefst drie tot vier
keer zo veel bezoekers
ken.
In de vier grote steden ic
menlijk wordt eenderde
het totale aanbod gegener
wat goed is voor 40 pr( c
van al het bezoek. In vei
king met het seizoen '9
laat vooral de provsi
Utrecht, en in mindere
ook Noord-Brabant, een
zienlijke groei van het a
bezoekers zien. Bijna alle
vincies hebben geprofï
van de toenemende pop'
teit van de podiumkun
uitgezonderd Friesland,
derland en Noord-Hollanc
Uitprobeersel groeit uit tot vast muzikaal spektakel
tig werk, en hij legt zich erop
toe het stuk zo scherp mogelijk
te laten klinken. Zo horen we
het orgel vaak. En je kunt dat
briljant noemen, ik hou het lie
ver op schetterend en schril.
Taylor zelf misschien ook wel,
want daarna laat hij horen hoe
het Van Hagerbeer-orgel ook
kan klinken.
In Sweelincks variaties op
'Engelse Fortuyn', gevolgd door
William Byrds variaties op het
zelfde thema, maakt hij het or
gel klein. Een doorzichtig melo
dietje, voornamelijk gespeeld
door een zacht en lief fluitje,
dat wellicht nog natuurlijker
klinkt door de menselijke wind-
voorziening (het orgel wordt
niet elektrisch aangedreven,
maai- 'getrapt' door twee leden
van het orgeltrappersgilde).
Taylor registreert, geassisteerd
door zijn dochter, buitenge
woon subtiel, en dat maakt het
orgel intiem als een kamermu-
ziek-ensemble.
Ook in 'A Fancie' van Byrd
speelt Taylor voorzichtig en be
hoedzaam. Heel geleidelijk laat
hij de sluiers wegtrekken en
stralende tonen te voorschijn
komen. Hij gaat weer voluit in
John Buli's overrompelende
'Salve Regina', waarin alle kleu
ren van het orgel vechten om
de boventoon.
Maar de grootste verrassing
die Taylor in petto heeft, is
'Upon la mi re' van een onbe
kende Engelse componist uit de
zestiende eeuw. Het Van Ha
gerbeer-orgel gedraagt zich
hierbij als een combinatie van
draailier en synthesizer. Het
knorrige wijsje van slechts vier
nootjes, aangevuld met eigen
wijze hoge piepjes, klinkt
schokkend modern. Heel ver
frissend, dat andere gezicht van
het Van Hagerbeer-orgel.
Amsterdam Toen 'opperhoofd' Willem Verstegen in
1646 aan de jaarlijkse verplichte hofreis vanaf het eiland
Deshima naar de shogun in Edo (de oude naam van To
kio) begon, ging er ook een civetkat mee. De oppermach
tige alleenheerser had het bijzondere exemplaar op zijn
lijst met bestellingen gezet en toen het onderweg de
geest gaf, was goede raad dan ook duur. Om te voorko
men dat het Hollandse handelsmonopolie door een inci
dent in gevaar zou komen, kreeg de shogun de kat op
sterk water. Hij vond dat kennelijk best. Op de zomerex-
positie 'Een verre hofreis' in het Koninklijk Paleis op de
Dam is dit verhaal één van de vermakelijke details over
het Japans-Nederlandse contact in vroeger eeuwen.
De tentoonstelling is samengesteld onder verantwoorde
lijkheid van de Leidse professor Willem van Gulik naar
aanleiding van de viering van 400 jaar betrekkingen tus
sen Japan en Nederland. In tfat kader zijn sinds begin dit
jaar al zoveel activiteiten georganiseerd dat zo langza
merhand het gevaar van verveling door 'overdaad
schaadt' dreigt. Het is Van Gulik gelukt deze valkuil te
vermijden door zich te concentreren op de 'menselijke'
aspecten. Bij een kleurenprent uit 1800 van de Neder
landse gezagsdrager met Japanse bediende en scheeps
hond wordt bijvoorbeeld vermeld dat de Japanners dach
ten dat de Hollanders geen hielen hadden omdat er hak
ken onder hun schoenen zaten.
Ook verhaalt de expositie over de grote opschudding die
in Japan ontstond toen Jan Cock Blomhoff, het net be
noemde nieuwe Opperhoofd van Deshima, in 1817 van
uit Batavia arriveerde in gezelschap van zijn vrouw Titia,
zoon Johannes en Nederlandse en Javaanse kindermeid.
Het was Blomhoff kennelijk ontgaan dat de toegang tot
Japan aan Europese vrouwen was ontzegd, maar deze
werden gedoogd op voorwaarde dat ze per kerende schip
het land weer zouden verlaten.
Het onbekende fenomeen van de westerse vrouw inspi
reerde veel Japanse kunstenaars tot afbeeldingen die gre
tig aftrek vonden bij een groot publiek. Kawahara Keiga
beeldde het gezin uit op de charmante schildering van zij
de op deze expositie die Blomhoff hopelijk troost heeft
verschaft: Titia stierf in 1822 in Nederland zonder dat
haar man haar had teruggezien.
De expositie 'Een verre hofreis' in het Koninklijk Paleis op
de Dam (Dam, Amsterdam) duurt tot en met 24 septem
ber. De openingstijden zijn in juni, juli en augustus dage
lijks van 11.00 tot 17.00 uur en in september van 12.30
tot 17.00 uur. De catalogus kost 24,50 gulden.
foto gpd
Voor het eerst in de ge;
nis zijn werken van de
beroemde schilder Alt
vlenski in zijn geboorte
zien. Het Russisch Mu:
St. Petersburg opende
een uitgebreide overzi<
toonstelling van de ex
nistische kunstenaar. J;
(1864-1941) emigreerde
jarige leeftijd uit St. Pet
naar Duitsland. Op een
in Zwitserland na bleef
zijn hele leven wonen.
Verreweg de meeste t
gestelde schilderijen
bruikleen uit het buitenl
De Gouden Dansprijs k\e
jaar drie kandidaten: Jol c
ger, Jahn Magnus Johar^'
Megumi Nakamura. D"
heeft de nominaties
bekendgemaakt. De prij
op 8 oktober tijdens de 11
landse Dansdagen in
aan het Vrijthof in Ma
uitgereikt. e
De jury noemt Inger ('e'
tuoos danser en roemt
in en zijn choreografie v,
cimbaldo 2000. Johanser
gens de scherprechters
schaafd en sensationeel 1
ke danser. Nakamura
fascinerend van vori
noemd. De jury bestaat
ma Klooss, Janine Dijkm
Job Sanders.
De Gouden Dansprijs
van de trofeën die de
ging van Schouwburg-
certgebouw Directies
jaarlijks toekent. Van tw<
ningen staan de winn
vast: Anouk van Dijk k
Lucas Hovingproductiej
Hans Tuerlings de Cha
fieprijs.
Ook voor de Zilverer
prijs zijn er drie gega
Eduardo de Paiva Souz
Haver en Shintaro Que.
Wat begon als een probeersel om in de zomermaanden
iets aardigs te doen voor toeristen en een publiek dat
een dagje Amsterdam wil combineren met een brok
mooie muziek, is inmiddels uitgegroeid tot een niet
meer weg te denken Concertserie. Zaterdag begint in het
Amsterdamse Concertgebouw de twaalfde aflevering van
de Robeco Zomerconcerten.
Louter klassiek is de serie allang
niet meer. Tegenwoordig kom
je in de programmering ook
jazz en pop tegen. Maar de
hoofdmoot van het aanbod be
staat als vanouds uit klassieke
muziek Kaarten voor de mees
te avonden kosten 35 gulden,
wat in verhouding tot het aan
bod laag is.
Die lage prijs zal ongetwijfeld
bijdragen tot het succes van de
serie. Maar ook orkesten en so
listen hebben met hun pro
gramma's een grote aantrek
kingskracht. Een staalkaart
daarvan wordt komende zater
dag gepresenteerd met een
concertmarathon in beide za
len van het Concertgebouw.
Het Radio Symfonie Orkest
speelt die dag Beethovens Ze
vende en de orgelsymfonie van
Saint-Saëns. Leo van Doeselaar
is daarbij de solist op het orgel
in de Grote Zaal. Verder wordt
opgetreden door het Neder
lands Balletorkest, het Radio
Filharmonisch Orkest, het
Vlaamse ensemble 'I Fiam-
minghi en het Jazz Orchestra of
the Concertgebouw.
De serie biedt ook deze zo
mer een paar kleine festivals.
Volgende week vrijdag begint
de Mozart-Beethoven Drie
daagse, opgebouwd rond het
Radio Kamerorkest onder lei
ding van Jos van Immerzeel,
specialist waar het gaat om hun
muziek Van Immerzeel zelf so
leert in het pianoconcert KV
491 van Mozart. Verder staan er
vespers, aria's en symfonieën
op het programma.
Een tweede festival is de
Bach-Zesdaagse. Dit begint op
23 juli en markeert de 250ste
sterfdag van de componist. In
twee sessies speelt Anner.Bijls-
ma in de Kleine Zaal de zes cel
losuites. Die week komen alle
orkestsuites en de Branden-
burgse concerten aan de orde
tijdens optredens van de be
faamde Academy of Ancient
Music, Camerata Köln en het
Combattimento Consort. Ani
ma Eterna onder leiding van
Van Immerzeel vult een hele
avond met concerten voor twee
en drie klavecimbels. Vocale so
listen zijn die week de sopranen
Roberta Alexander en Claron
McFadden.
Bijzonder is het optreden van
de Swingle Singers met een
reeks van vocale Bach-bewer-
kingen. Los daarvan staat een
avond met de vier Branden-
burgse concerten door La Petite
Bande onder leiding van Sigis-
wald Kuijken.
Slechts één avond duurt de
Zigeunerspecial, een program
ma rond eten en een aantal or
kestjes. Centraal staat het con
cert van Roby Lakatos. Vorig
jaar verraste de Opera Alden
Biessen onder leiding van Vin
cent de Kort met een semi-sce-
nische uitvoering van Mozarts
'Don Giovanni'. Dit jaar is dit
gezelschap terug, nu met Rossi-
De sopi
Claron lu
den, ree 'c
lijk nog 0
wonder0
200 Mo''
van Frai"1
pa, is e< >c'
de pron'Ê
ten die 'c
den tijd
zomerc('e
ten. K
it
ni's 'II barbiere di Siviglia'. Ope
ra voor de jeugd brengt woens
dagmiddag Frank Groothof met
'Carlos ende Uilenspiegel'. Jon
ge musici vormen ook dit jaar
een van de zware pijlers onder
de programmering. De twee
grote Nederlandse jeugdorkes
ten treden op, Kurt Sandeling
leidt het "Schleswig-Holstein
Music Festival Orchestra en
verder zijn er orkesten uit
Frankrijk en Ierland. Een
Spaans jeugdorkest begeleidt
de Nederlandse harpiste Gwy-
neth Wentink.
De serie brengt ook een paar
grote namen van weleer: de
pianiste Ingrid Haebler geeft op
2 augustus een Mozart-recital
en op 8 augustus zingt de tenor
Peter Schreier Bach, Mendels
sohn en Schubert. Een snel op
komende ster is de sopraan Su-
zie Le Blanc, die ditmaal met
Musica Classica een Haydn- en
Mozartprogramma brengt. De
countertenor Michael Chance
treedt op met het Nederlands
Blazersensemble.
Aan grote pianisten eveneens
geen gebrek. Emanuel Ax speelt
met leden van het Koninklijk
Concertgebouworkest een ro
mantisch programma. Cristina
Ortiz speelt twee avonden Cho
pin en Mikhail Pletnev voert
met The London Winds onder
meer Beethoven en Rimsky-
Korsakov uit. Grote Nederland
se namen zijn Peter Wispelwey
en Lawrence Renes die het Ra
dio Filharmonisch Orkest diri
geert in werk van Berlioz, Pro-
kofjev en Dvork. Isabelle van
Keulen en Ronald Brautigam
vieren dat ze tien jaar een duo
vormen.
Jazz in vele stijlen is er dit jaar
in overvloed. Het jazz Orchestra
of the Concertgebouw geeft een
kinderconcert op 28 augustus,
maar is op 22 juli al met een
aantal solisten te horen tijdens
ij
een nachtconcert in we'e
Cole Porter en diens tij
ten. Chris Barber komt n
bluesband en Laura Fy{'.
een Latijns-Amerikaans
programma. Louis vaif.
geeft met een 'superba^
dens een nachtconcert ei 1
bute to Louis Armstrong
nald Snijders speelt me'0
een kinderconcert met
uit Suriname, Brazilië en
Robeco Zomerconcertei
t/m 31 augustus, Con'e
bouw, Amsterdam. Toef',
prijs 35 gulden (cjp en
ren t/m 15 jaar 15 guide 0
serveren: tel. 0900-8012/°
