Aantal vacatures op weg naar miljoen
De droogbloem is uitgebloeid
emiste omzet grootste
:hadepost vuurwerkramp
Economie
Verven op hoog niveau
OESO-gedragscodes voor multinationals
Fokker Space haalt miljoenenopdracht binnen
FNV zet deur open voor
prestatieloon in CAO
Vissersbond drijft conflict
met Brussel op de spits
Benzineprijs
naar nieuwe
recordhoogte
OENSDAG 28 JUNI 2000
1 icheepswerf De Biesbosch failliet
ordrecht De Dordtse rechtbank heeft gisteren het faillisse-
ïent uitgesproken over scheepswerf De Biesbosch in Dor-
recht. Bij de werf, opgericht in 1917, werken nog een kleine
00 mensen. Het personeel heeft nog salaris over juni en vakan-
v egeld tegoed. De scheepswerf leed vorig jaar een miljoenen-
erlies. Een bewindvoerder onderzoekt of met de schuldeisers,
aaronder FNV Bondgenoten, een schikking kan worden be-
>ikt. De bond wil twee miljoen voor een afgesproken sociaal
lan. Het geld zou onder meer moeten komen uit de verkoop
m grond aan de rivier de Beneden Merwede. Projectontwikke-
lars hebben hiervoor grote interesse.
letere mossel via nieuwe kweek
en helder Een nieuwe kweekmethode van TNO in Den Helder
rengt de ideale mossel - vleziger, steviger en zonder zand -
ichterbij. Samen met Schelpdier PontonKweek ontwikkelde
NO in het Marsdiep deze methode. Door het mosselzaad op
ïklcen in bakken te laten ontkiemen, kan de mosselgroei wor-
en versneld tot vier a vijf maanden. De traditionele teelt in
pen water en duurt één tot drie jaar. De nieuwe kweek levért
aar verwachting 350.000 kilogram mosselen per jaar op. Tien
?er meer dan de oude methode met dezelfde hoeveelheid
iosselzaad. In Nederland wordt jaarlijks 10 miljoen kilo mosse-
:n op de klassieke manier gekweekt.
)mvang e-commerce neemt snel toe
msterdam De totale verkopen in Europa via internet komen
it jaar uit op meer dan 108 miljard gulden. Al 7,8 procent van
le Europeanen van 15 jaar en ouder koopt iets via de compu-
Duitsland en Groot-Brittannië zijn goed voor tweederde van
omzet in Europa. In Nederland komen de verkopen dit jaar
p zes miljard. Dit zijn conclusies uit een onderzoek van bureau
ro Active International samen met internetbedrijven onder
ïim 200.000 gebruikers in 15 landen. Het grootste deel van de
ansacties betreft zakelijke aankopen. Privé-aankopen zijn
aed voor 47 miljard gulden.
kantal WAO'ers blijft doorstijgen
^sterdam In april ontvingen 922.000 arbeidsongeschikten
:n WAO-uitkering. Dat is 1.400 meer dan in maart, meldde het
mdelijk Instituut Sociale Verzekeringen gisteren. In het eerste
vartaai nam het aantal WAO'ers gemiddeld met 2.760 per
laand toe. Over een heel jaar bedraagt de stijging van het aan-
arbeidsongeschikten 2,8 procent. De krapte op de arbeids-
ïarkt maakte dat er in april 10.800 minder WW-uitkeringen wa
in dan een jaar eerder, een daling van ruim 17 procent.
TB: Pensioenmarkt onoverzichtelijk
;n haag De markt voor oudedagsvoorzieningen is onvoldoen-
transparant. Maatschappijen moeten meer informatie geven
rei hun pensioenproducten, zodat aanbiedingen te vergelijken
ijn. Volgens het Centraal Plan Bureau zijn vooral tussenperso-
1 n schuldig aan de onoverzichtelijkheid. De basis van het Ne-
rlandse pensioenstelsel verschuift steeds meer van collectivi-
:it naar individuele keuzevrijheid. De burger krijgt onvoldoen-
de kans om zelf een verzekerde oude dag te regelen, vindt
:t CPB. Daarnaast is het publiek niet in staat producten te ver
lijken door het variërend gebruik van termen.
Medicijnenoctrooi beter beschermen'
;n haag De farmaceutische industrie vindt dat minister Borst
neesmiddelen waarvoor een octrooi geldt, onvoldoende be-
hermt. Woordvoerders van onder meer Bayer en Glaxo Well-
ime maakten gisteren bij de Raad van State bezwaar tegen de
et van minister Borst, waarin de maximumprijzen voor ge-
esmiddelen worden geregeld. Geneesmiddelen waarvoor in
is land een octrooi geldt, zijn hiervan niet uitgezonderd. De
oducenten van geneesmiddelen vinden dat hierdoor het oc-
ooirecht wordt uitgehold. Volgens landsadvocaat R. van den
iveel houdt het alleenrecht op de verkoop van een beschermd
neesmiddel niet in dat de prijs ook wordt vrijgelaten. De uit-
iraak wordt over enkele maanden verwacht.
R-baas Dig Istha verlaat KLM
ctelveen Dig Istha gaat de KLM verlaten. Bijna drie jaar was
j verantwoordelijk voor het communicatiebeleid van de lucht-
lartmaatschappij. Volgens KLM-topman Van Wijk heeft Istha
:n belangrijke rol gespeeld bij de verbetering van de relaties
et de Haagse politiek en de media. Istha wordt partner in het
immunicatie-adviesbureau van Charles Huijskens. Eerder was
j directeur communicatie van Berenschot, hoofd voorlichting
in de, PvdA en diplomaat.
de schade aan bedrijfsge-
iwen, maar omzetderving is
grootste schadepost voor de
lernemingen uit het ramp
lied na de vuurwerkexplosie
';nschede.
Maar weinig bedrijven heb-
zich tegen omzetverlies
zekerd. Het afsluiten is com-
en zeer duur. Tegen scha-
aan het bedrijfspand is
:hts 15 procent niet verze-
zegt een woordvoerster
de Kamer van Koophandel
uwe en Twente.
)e totale schade wordt door
accountantsbureau Deloitte
ouche en 1 O Research be-
ird op 513 miljoen gulden,
iet rampgebied waren ruim
Arbeidsbureaus voorzien grote problemen
450 bedrijven gevestigd met
zo'n 6.000 arbeidsplaatsen.
Meer dan dertig gedupeerde
ondernemers hebben voor hun
personeel werktijdverkorting
aangevraagd. Volgens de Kamer
van Koophandel hebben vooral
kleine ondernemingen grote
moeite om te overleven. Van di
verse kanten zijn financiële
middelen beschikbaar gesteld
om gedupeerde ondernemers
te helpen. De KvK komt bedrij
ven met een overbruggingskre
diet tegemoet en het Twentse
bedrijfsleven heeft al meer dan
15 miljoen gulden ingezameld.
Het kabinet zei eerder dat geen
enkele getroffen onderneming
als gevolg van de vuur
werkramp failliet mag gaan.
De hoeveelheid vacatures bereikt nog voor het einde van
dit jaar de magische grens van één miljoen. Daarmee
vestigen de Nederlandse bedrijven een nieuw record.
Begin dit jaar hadden ze al 900.000 banen in de aanbie
ding waarvoor ze nauwelijks personeel konden vinden.
Het wordt nog problematischer, voorspelt Arbeidsvoor
ziening, de koepelorganisatie van de Arbeidsbureaus.
zoetermeer gpdwerkervaring niet bij de vacatu
res", zegt voorzitter Joke van
der Beek. Nu telt Nederland
400.000 werkzoekenden. Ruim
De personeelstekorten gaan
volgens Arbeidsvoorziening for
se problemen opleveren. „De
mensen die nog geen werk heb
ben, passen qua opleiding en
de helft daarvan zit al heel lang
zonder werk. Onder hen bevin
den zich veel mensen uit min
derheden en vrouwen.
Werkgevers moeten volgens
Van der Beek alles uit de kast
trekken om deze mensen toch
aan het werk te helpen. Daar
voor moeten ondernemers bin
nen hun bedrijf zorgen voor
een goede doorstroming. „Dus
mensen die op een baan zitten
waarvoor nauwelijks scholing
nodig is, moeten cursussen krij
gen waardoor ze opklimmen
binnen het bedrijf. Dan komen
er banen aan de onderkant
vrij." Ook moeten werkgevers
de lat lager leggen bij sollicita
ties.
Het einde van de personeels
tekorten is nog niet in zicht vol
gens Van der Beek: „De piek
valt dit jaar, maar de proble
men gaan nog jaren door. Ne
derland vergrijst en dus stro
men veel mensen uit het ar
beidsproces." De eerste teke
nen zijn al zichtbaar: Hadden
werkgevers tot voor kort vooral
problemen met het vinden van
werknemers met een hbo- of
universitaire opleiding, sinds
dit jaar is ook aan mbo'ers een
groot tekort.
Rotterdam Op de Maasvlakte zijn schilders op dit ogenblik bezig met het onderhoud van hoogspanningsmasten. Door de invloed van het zoute
water en chemische stoffen in de lucht hebben de masten met 50 kilovolts kabels elke drie jaar een schilderbeurt nodig. Voorzien van veiligheids
kabels klauteren schilders elke werkdag naar een hoogte van zestig meter om deze klus te klaren. foto dijktra fred steenman
De ministers van de lidstaten van de Orga
nisatie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO) hebben gisteren
overeenstemming bereikt over gedragsco
des voor multinationals. Die hebben ook
grote gevolgen voor het Nederlandse be
drijfsleven, verwacht staatssecretaris Ybe-
ma van economische zaken.
De codes betreffen milieu, mensenrech
ten, arbeidsrelaties, consumentenbescher
ming en bestrijding van corruptie. Ze zijn
gebaseerd op al bestaande verdragen, zoals
die van de internationale arbeidsorganisa
tie ILO en de milieuafspraken van Kyoto.
Werkgeversorganisaties, vakbonden en
non-gouvernementele organisaties hebben
meegewerkt aan het opstellen ervan.
De 29 OESO-lidstaten, die in Parijs bijeen
zijn voor de jaarvergadering, gaan de ge
dragscodes niet omzetten in wetgeving. De
Nederlandse regering legt ze als aanbeve
ling voor aan het bedrijfsleven. Staatssecre
taris Ybema gaat met werkgeversvereniging
VNO-NCW werken aan een convenant
waarin de codes zijn opgenomen. Mocht
een onderneming zich niet aan de gedrags
codes houden, dan dreigt publieke nage
ling aan de schandpaal.
VNO-NCW voelt helemaal niets voor na
tionale overeenkomsten. Wel is de grootste
organisatie van werkgevers bereid de richt
lijnen uit te dragen onder de leden. „Wij
kunnen ons vinden in de OESO-richtlijnen.
Maar we hebben van meet af aan gesteld
dat je niet daar bovenop nationale conve-
nanten moet afsluiten", zegt een woord
voerder.
Voor klachten en mogelijke overtredin
gen wordt een zogeheten nationaal con
tactpunt ingericht. EZ wil de gedragscodes
verder gebruiken als toetsingscriteria voor
het verstrekken van subsidies aan bedrij
ven. Daarover wordt binnenkort nog een
brief naar de Kamer gestuurd.
Leids numtevaartbedrijf bouwt zonnepanelen voor ATV
leiden pieter van hove
Het ruimtevaartbedrijf Fokker
Space in Leiden heeft een mil
joenenorder in de wacht ge
sleept voor de ontwikkeling en
levering van zonnepanelen
voor het onbemande ruimte
vaartuig ATV dat wordt ge
bouwd door het Franse Aero
spatiale Matra Lanceurs. Het
Automated Transport Vehicle
gaat in de toekomst het inter
nationale ruimtestation ISS be
voorraden.
De opdracht met een waarde
van bijna 17 miljoen gulden le
vert werk op voor 23 manjaren.
Het setje zonnepanelen, dat be
staat uit vier uitklapbare onder
delen, moet in 2002 worden op
geleverd. Opdrachtgever ESA
verwacht dat eind 2003 of begin
2004 de vlucht van het ruimte
vaartuig naar het station kan
worden gemaakt.
Tegen die tijd moet ook dui
delijk zijn of Fokker Space een
vervolgorder krijgt voor de con
structie van nóg eens negen
setjes zonnepanelen. Hiermee
is een bedrag gemoeid van bij
na 75 miljoen gulden.
Het ruimtevaartuig ATV gaat
slechts één vlucht mee. Wan
neer het toestel zijn lading (on
derdelen voor experimenten,
voedsel of gas) heeft afgeleverd
bij het ruimtestation, verbrandt
het in de dampkring. De orders
zijn meer dan welkom bij Fok
ker Space. Eind oktober kon
digde het bedrijf een reorgani
satie aan omdat er te weinig or
ders binnenkwamen. Volgens
woordvoerder Van Drumpt ver
trokken daardoor toen veertig
werknemers. „Met de grote or
ders in het vooruitzicht, zitten
we pu weer om personeel verle
gen. We dachten toen reëel te
zijn, maar het orderprobleem
lijkt te zijn overgewaaid."
Arbeidsvoorziening raadt
werkgevers ook aan oudere
werknemers binnen de poorten
van hun bedrijf te houden. „Ze
moeten voorkomen dat ze
vroegtijdig stoppen met hun
baan." Ook is het belangrijk dat
bedrijven het werk aantrekkelijk
maken voor vrouwen. „Vorig
jaar hebben we 80.000 herintre
ders aan een baan geholpen.
Maar blijkbaar passen de vaca
tures die er nu zijn niet bij de
vrouwen die nog over zijn. Dus
moeten we uitzoeken wat voor
een type baan deze vrouwen
zoeken en daar vacatures op
aanpassen."
De slag op de arbeidsmarkt
levert de Arbeidsvoorziening
ook problemen op. De mensen
die zij opleiden binnen hun ei
gen Centrum Vakopleiding,
krijgen nauwelijks dé kans een
diploma te halen. „Werkgevers
staan al aan hen te trekken
voordat ze klaar zijn. Dat is
doodzonde want deze mensen
kunnen met een diploma nog
meer voor de arbeidsmarkt be
tekenen", zegt Van der Beek.
Alleen als extraatje en bij 'goedebedrijven
meer en meer in de plaats zal
komen van vaste, collectieve
loonsverhogingen.
Twee jaar geleden stuitte een
aanzet van het FNV-bestuur tot
een discussie over prestatieloon
nog op heftige weerstand van
de FNV-bonden. Maar nadat de
grootste bond, FNV Bondgeno
ten, in februari overstag ging, is
de rest gevolgd, zij het onder
strikte voorwaarden. Zo zijn de
FNV-bonden alleen bereid over
prestatieloon te praten met be
drijven die een 'kwaliteitstoets'
kunnen doorstaan. De bedrij
ven moeten 'professioneel'
worden geleid en de werkgever
moet een goede verhouding
hebben met zijn werknemers
en de vakbonden.
Ook de medezeggenschap
moet tot goedkeuring van de
FNV zijn geregeld. De FNV ver
wacht volgend jaar vooral 'bo
nus'-voorstellen van de werkge
vers, extraatjes op het loon. Be
stuurder Henk van der Kolk
verwacht voorlopig geen mas
sale invoering van prestatie
loon, doordat de administratie
ve lasten ervan eigenlijk alleen
te dragen zijn door de grootste
werkgevers.
den haag gpd
Prestatieloon wordt volgend
jaar in alle CAO's bespreekbaar.
De federatieraad van de FNV
heeft daarmee ingestemd. Maar
het mag voorlopig alleen als ex
traatje bovenop de structurele
loonsverhoging en alleen bij
bedrijven waarmee de FNV op
goede voet staat.
Dit CAO-seizoen zetten veel
werkgevers prestatiebeloning
op de agenda bij de onderhan
delingen. Philips wilde de tradi
tionele loonsverhoging hele
maal afschaffen en in ruim
twee jaar vervangen door pres
tatieloon. Dat plan liep stuk op
verzet van de vakbonden. Bij
Philips worden werknemers die
slecht presteren nu wel gekort
op hun loon.
De bonden verwachten niet
dat meer werkgevers zullen op
teren voor een 'negatief plan
als Philips. AkzoNobel heeft
ook vergaande plannen voor
prestatieloon, maar heeft die na
felle weerstand van de werkne
mers vooralsnog in de ijskast
gezet. Het bedrijf doet nu eerst
onderzoek naar de haalbaar
heid van prestatiebeloning. De
trend is wel dat flexibel loon
vlissingen gpd
De Nederlandse Vissersbond
weigert viskotters aan de kant
te houden, omdat ze geen zee
dagen meer hebben. Als vissers
met onvoldoende zeedagen
kunnen aantonen dat ze nog
genoeg visquota hebben, ver
leent de Vissersbond hen ge
woon extra dagen. De visserij
organisatie laat weten 'een kei
harde confrontatie' met de Eu
ropese Unie niet te schuwen.
Vooral vissersschepen met
een maximaal motorvermogen
van 300 pk die met name in de
kustwateren actief zijn, hebben
te weinig zeedagen. De eigena
ren zijn daardoor niet meer in
staat hun visquota op te vissen.
„Dat kan natuurlijk niet", zegt
secretaris Hiemstra. „Zeedagen
zijn een middel om de vangst
capaciteit te beperken. Het doel
is dat vjssers zich aan hun vis
quota liouden. En dat gebeurt."
Zeedagen zijn het aantal dagen
dat een vissersschip op zee mag
zijn.
Wie te weinig dagen heeft om
zijn visquota op te vissen, kan
bij de Nederlandse Vissersbond
eén verzoek indienen om extra
dagen te krijgen. „Wij controle
ren uiteraard eerst of alles
klopt, of de visser nog over vol
doende quota beschikt", zegt
Hiemstra. „Als dat zo is, geven
wij meer' zeedagen af. Wij
wachten de reactie van Brussel
Drentse boeren verdienen geen cent meer met nostalgische bosjes
de dirk-jan stip
laatste droogbloemen worden deze
ik van de velden rondom Smilde ge-
o ld, de laatste strikjes gaan rond de
jes siertarwe. Het is afgelopen, over en
met de droogbloemensector in Neder-
d. „De vraag is: hoe nu verder?" zegt
is de Jonge. „Voor een baas gaan wer-
Liever niet."
j is een fraai gezicht, voor wie van nos-
ische beelden houdt. Een soort open-
fitmuseum in het wild. In de handen
de boer glinstert het scherpgeslepen
van de sikkel. En in de grote hal hangt
>eroude geur van graan,
ar het is voorbij. Van de 150 boeren die
een jaar of tien geleden nog droog-
;men teelden, zijn er welgeteld nog
e, drie over. En ook zij houden er van-
Jrs g of morgen mee op. Er is geen droog
od meer mee te verdienen. Nederland
ft het wel gehad met het bosjes tarwe in
;ang.
9f verhaal van de droogbloemensector in
Ierland is vrij curieus. Op een achterna-
o.cldag in september 1977 reisde een ver
tegenwoordiger van een Rijnsburgse groot
handel naar Smilde af. Droogbloemen, dat
was de handel van de toekomst. Zagen de
boeren daar misschien wat in? Jawel. Eerst
voorzichtig, een paar hectare. Begin jaren
tachtig was het Drentse platteland al uitge
groeid tot een ware toeristische attractie,
compleet met VW-fietsroutes langs de
droogbloemenvelden.
Goos de Jonge begon in '81 met een paar
hectare en een kleine drogerij, tot 37 hecta
re en een grote drooghal nu. Juffertjes in
het Groen, Papierbloem, Delphinium. Ma-
cramé voor de ramen, bosjes droogbloe
men op het toilet, dat was de code. En van
echte droogbloemen in de jaren zeventig
en tachtig, naar de siergranen-met-een-
strikje-erom in de jaren negentig. De da
mesbladen en W-programma's zetten de
trend, Nederland volgde.
Maar trends gaan voorbij, ervoer De Jonge
(43). „Ik zit vanaf mijn negentiende al in de
droogbloemen, Twintig man in het veld.
Elastiekjes op de rug, bosjes maken. We
hadden er een goede boterham aan. Maar
het werd steeds minder. Alle grote drogerij
en zijn nu weg. Ik moet wat anders beden
ken, maar wat? Als ik 65 was, dan wist ik
het wel. Dan gooide ik het bijltje er bij
Bij boer Henk-Jan Bodenstaff (39) is de vlag
al gestreken. Ook hij zette als jochie van 16
zijn eerste stappen op het droogbloemen-
veld. Vorige maand viel het doek. „Niet te
geloven zo hard als het achteruit ging! In
1999 is de afzet 75 procent teruggelopen.
Tja. Waar lag het aan... Voor de bloemist
was het te bewerkelijk. Arbeid is duur. Je
kunt nu eenmaal sneller 50 gulden verdie
nen met snijbloemen dan met droogbloe
men. Het is echt uit de mode, met heel gro
te gevolgen voor ons."
Bodenstaff heeft zijn alternatief gevonden.
Het kleine tuincentrum dat hij in Smilde
had, is inmiddels uitgebreid. Met wat vei-
lingbloemen en siergrassen op het land,
kan hij het met zijn twee broers nét trek
ken, denkt hij. „We zagen het een beetje
aankomen. Die granen zijn nog een tijd
lang de redding geweest, tot onze verwon
dering. Maar het is voorbij."
Bij boer De Jonge moet die berusting nog
post vatten. Dat kost nog tijd. En nog wat
rusteloze nachten. „Ik leg me erbij neer,
maar jammer vind ik het wel. Ik probeer de
drogerij te verkopen. Het is een mooie gro
te hal. Misschien kun je er auto's in kwijt."
Op het bedrijf van Goos de Wilde in Smilde is men nu bezig met de oogst van wintertarwe. Mogelijk voor
de laatste keer. foto anp jacob melissen
wel af."
Het ministerie van landbouw,
natuurbeheer en visserij maakt
zich over de strijdlustige instel
ling van de Nederlandse Vis
sersbond geen zorgen. „Die to
nen ze vaker. Dat zijn we ge
wend", aldus een LNV-woord-
voerder. Het gaat er volgens
hem vooral om dat Brussel er
kent dat Nederland aan het
derde Europese saneringspro
gramma heeft voldaan. En dat
het vierde programma, waarin
opnieuw een flinke sanering
wordt voorgesteld, wordt aan
gepast.
Vrijwel alle Europese visserij-
vertegenwoordigers hebben
zich tegen dit programma ge
keerd, ook staatssecretaris Fa-
ber. Het is naar haar mening af
gegleden tot een technische
exercitie, waar slechts enkele
specialisten nog iets van begrij
pen. Faber heeft zich overigens
ook altijd op het standpunt ge
steld dat visquota boven zeeda
gen gaan.
den haag anp
De benzineprijzen stijgen mor
gen met twee cent per liter.
Nooit eerder moest een auto
mobilist zo veel betalen voor
autobrandstof. Vorige week
kwam de prijs al uit op het ou
de record van 2,72 gulden. Voor
een liter euroloodvrij moet
donderdag 2,74 gulden worden
neergeteld. Super plus onge
lood en super met loodvervan-
ger kosten respectievelijk 2,89
en 2,95 gulden per liter.
Marktleider Shell verklaart de
prijsstijging door de wantrou
wende houding op de olie-
markt. De productievergroting
die de lidstaten van de Organi
satie van Olie-Exporterende
Landen (OPEC) vorige week
aankondigden, wordt simpel
weg niet voldoende gevonden.
„Een vat Brent-olie kost al
gauw 30 dollar en de dollar
werd gisteren ook weer duur
der. Dat weerspiegelt zich di
rect in de prijs van ruwe olie",
aldus een woordvoerder van
Shell. De prijs van diesel blijft
vooralsnog onveranderd. Vol
gens Shell zijn de prijzen voor
dit product op de internationa
le markt echter wel gestegen.
Verder maakte BK-GAS be
kend dat de adviesprijs voor au-
togas vanaf woensdag met 1
cent duurder wordt. Een liter
kost dan 94,9 cent.
