Transportsector rekent op
meer vervoer door internet
Fransen en Duitsers bedreiging voor KLM en BA
Economie
Herfkens krijgt 30.000 kwartjes
lfast naar mobiel bellen
sterk in prijs verlaagd,
u vanaf 25 ct/min.
Proefproces leaserijders tegen
hogere bijtelling van belasting
'Krokodillentranen
bij Joh. Enschedé'
Economie van de zorg
24 JUNI 2000
958
deorecorder met harde schijf
Het Japanse elektronicaconcern Sony heeft gisteren de
luwe videorecorder 'Clip On' gepresenteerd. Geen gehannes
met videobanden maar een ingebouwde harde schijf van
gigabyte zorgt voor de digitale opslag. De recorder is in staat
itwintig uur beelden en geluid vast te leggen volgens een
ncipe dat ook in DVD-spelers wordt toegepast. Het nieuwe
ie dat volgens Sony met hoge snelheid kan zoeken, wordt in
ustus op de Japanse markt gebracht voor 198.000 yen, een
ine 4.500 gulden.
FOTO REUTERS TOSHIYUKIAIZAWA
inzineprijs rijst weer de pan uit
haag* De productieverhoging van de Organisatie van Olie
lorterende Londen (OPEC) uit zich vooralsnog niet in een
ing van de benzineprijzen. De autobrandstof wordt zelfs
irder en bereikt het record van mei. Maandag gaan de ad-
sprijzen van benzine en diesel twee cent omhoog. Euro lood-
komt op 2,72 gulden. Voor een liter super plus ongelood en
ler met loodvervanger moet de automobilist respectievelijk
7 en 2,93 gulden neertellen. Diesel stijgt naar 1,822 gulden,
iterliggende oorzaak is de duurdere ruwe olie. Na het nieuws
ide productieverhoging van de OPEC, die lager was dan
iraf gedacht, steeg de prijs voor ruwe olie in één week met
ni twee dollar per vat.
ostbare souvenirs van goudschip
jyork Souvenirs van de SS Central America, die in 1857
ir de Amerikaanse oostkust zonk, zijn meer dan hun gewicht
;oud waard. Dit bleek bij een veiling van goudstaven en
istvoorwerpen van het rampschip door Sotheby's. Verzame-
ts boden enthousiast op de in 1989 opgedoken stukken. Vol-
ïs een medewerker van Sotheby's leverden de objecten 'ver-
ingwekkende veelvouden van hun waarde in goud' op. De
irengst bedroeg in totaal 13 miljoen gulden. De SS Central
ierica sleurde bijna drie ton aan goud mee naar de zeebo-
n. Dit was toen 1,2 miljoen dollar waard, bijna eenvijfde van
ivaarde van al het goud in de banken van Wall Street op dat
inent. Het verlies van de goudschat veroorzaakte een krach
de New Yorkse beurs.
jerist mag kerncentrale bekijken
ihoven Stroomproducent EPZ gaat de omstreden kerncen-
!e in Borssele openstellen voor het grote publiek. In juli en
justus kunnen toeristen een kijkje nemen in Nederlands eni-
centrale die op basis van kernsplijting draait. „Wij vinden dat
:en discussie op gang moet komen over de centrale. En on-
;end maakt onbemind", verklaart een woordvoerder de
inheid. Vorig jaar is Borssele voor het eerst opengesteld voor
publiek, maar toen is er nog weinig ruchtbaarheid aan gege-
i. Bezoekers kunnen van maandag tot en met zaterdag te-
ht, mits ze minstens 16 jaar oud zijn en zich kunnen legiti-
ren. Overigens komen de toeristen niet langs het nucleaire
ieelte; dat kan alleen via camera's worden waargenomen.
nderzoekscentrum Philips groter
fsrsumPhilips breidt het onderzoekscentrüm in Hilversum,
ir nieuwigheden voor de zakelijke communicatie worden
wikkeld, uit. In een nieuw centrum gaat het bedrijf ook wer-
ïvoor de consumentenmarkt. Nu wordt al het onderzoek
>r het onderdeel Consumer Communications in Frankrijk (Le
ns en Montrouge) uitgevoerd. Het nieuwe centrum in Hil-
sum, waar 150 mensen komen te werken, sleutelt vooral aan
toiele internettoepassingen. Philips denkt dat het nieuwe
itrum en het bestaande centrum voor zakelijke producten
jvv zullen samenwerken.
Resultaten gepresenteerd in rapport 'Nieuwe wijn in oude zakken
zoetermeer anp
De verkoop van producten via de elektronische snelweg
levert niet alleen op internet meer handel op. Ook fysiek
nemen de goederenstromen toe. Die zullen meer en
meer bestaan uit vele zendingen van kleine bestellingen.
Daardoor dijen de totale vervoerstromen nog meer uit.
cyberspace stijgt met negen
procent.
Die conclusies trekt Trans
port en Logistiek Nederland
(TLN), de grootste branche-or
ganisatie in het wegvervoer.
TLN presenteert de resultaten
van een onderzoeken naar de
rol van de sector in de 'nieuwe
economie' in het rapport 'Nieu
we wijn in oude zakken'.
Daarover klinkt TLN tamelijk
Vooral het aantal ritten om
boeken, cd's en ook bood
schappen bij de klant thuis af te
leveren neemt straks toe. De
stroom goederen die bij de con
sument wordt gebracht, trekt
met acht procent aan. Zeker in
de steden rijden straks meer
bestelwagens. De zakelijke goe
derenstroom door handel via
bezorgd. Weliswaar tekent de
organisatie zelf aan dat de volu
megroei beperkt blijft tot 3,5
miljoen ton. maar ze onder
streept dat de goederenstromen
in de 'oude economie' met 21
procent aanzwellen. Dat bete
kent een totale expansie van 38
procent, waarschuwt TLN.
De branche grijpt het onder
zoek aan opnieuw aandacht te
vragen voor de fileproblemen.
Drastische verbeteringen van
de bereikbaarheid zijn noodza
kelijk. Om een vlotte bevoorra
ding te kunnen garanderen is
een apart beleid voor het be
roeps- en het personenverkeer
nodig.
TPG, een van de grootste ver
voerders in Nederland, heeft bij
het rapport enkele kritische
kanttekeningen geplaatst. De
Post-groep rekent eveneens op
meer fysiek transport, maar is
duidelijk minder bevreesd. TPG
rekent erop dat bedrijven be
staande stromen efficiënter in
delen. Verder verwacht TPG
nieuwe distributiekanalen.
Enigszins vergelijkbaar met
benzinepompstations en
spoorwegstations, waar steeds
meer consumenten diverse
producten ophalen, zullen wel
licht elders ophaal- of aflever-
punten verschijnen.
den haag Minister Herfkens
(ontwikkelingssamenwerking)
narp gisteren 30.000 kwartjes in
ontvangst die moet ze inzetten
voor schuldverlichting van Derde-
Wereldlanden. Het geld werd
haar vergezeld van een petitie
aangeboden door vertegenwoor
digers van ruim honderd maat
schappelijke organisaties die ge
ketend naar het Binnenhof trok
ken. Zij dringen aan op een roya
lere kwijtschelding van schulden
omdat de landen zich nauwelijks
verder kunnen ontwikkelen. Bo
vendien mogen schuldaflossin
gen en de rentebetalingen van
Derde Wereldlanden niet ten kos
te gaan van noodzakelijke inves
teringen in de sociale en econo
mische ontwikkeling van deze
landen. Terwijl tal van bewoners
daar geen schoon drinkwater
hebben of basisonderwijs krijgen,
moeten ze wel elk jaar miljoenen
guldens in de Nederlandse staats
kas storten. Daarmee helpen ze in
feite de Nederlandse staatsschuld
te verlichten, concludeerde direc
teur Kruijssen van ontwikkelings-
Haags belastingkantoor vindt aanslag 'discriminatie
den haag anp
mobiel
van KPN Telecom met uw vaste KPN
In het weekend belt u het voordeligst e
Telecom aansluiting. U betaalt dan slechts 25 cent per minuut.* Maar ook de tarieven voor het
bellen op andere tijdstippen zijn flink in prijs verlaagd. En tevens wordt het bellen naar andere
mobiele operators aantrekkelijker. Als u de exacte tarieven wilt wcten3
bel dan gratis de ZelfServiceLijn 0800-0429 of surf naar www.kpn.com
Start
rief: 10 cent per gesprek.
Een Haags belastingkantoor
lokt een proefproces uit tegen
de fiscus over leasewagens. Een
leaserijder die meer dan 30 ki
lometer van zijn werk woont,
krijgt een hogere belastingaan
slag dan iemand die vlakbij
woont. Discriminatie, vindt
kantoor Petten, Tideman Sas
sen.
De bezitter van een leaseauto
van de zaak moet jaarlijks 20
procent van de nieuwprijs bij
zijn inkomen optellen. Maar
wie meer dan 30 kilometer van
zijn werk woont, moet 24 pro
cent bijtellen. Dat scheelt hon
derden guldens
De Hoge Raad sprak al in
1998 uit dat dat niet eerlijk is.
Maar het hoogste rechtscollege
gaf de Belastingdienst toen nog
enig respijt: de hogere aanslag
was tijdelijk toegestaan, als de
staatssecretaris van financiën
de wet zou veranderen.
Maar dat is nog steeds niet
gebeurd. Daarom denkt Ph.
Ruys van het belastingkantoor
dat leaserijders die voor 24 pro
cent worden aangeslagen, be
zwaar kunnen maken. Via een
website (www.autokostenfor-
fait.nl) roept hij hen op om sa-
elveen richard mooyman
fusie tussen de KLM en British
ays levert de grootste luchtvaart -
tschappij op van Europa. Dat lijkt
lonkend perspectief, maar voorlo-
ilijft de toekomst van de KLM on-
r. Terwijl niet duidelijk is of- en
de Brits-Nederlandse samenwer-
van de grond komt, is de concur-
ie bezig zich tot de tanden te wa-
fn.
"I rance en Lufthansa werken hard
het optuigen van hun eigen allian-
^aarmee kunnen ze het leven van
en British Airways behoorlijk
maken. Inzet is de slag om de
stappende passagier waarmee de
i| groot is geworden. Door het aan-
:n van betere verbindingen en
leitjes, proberen dergelijke alli-
vooral de intercontinentale
treiziger aan boord te lokken,
g erhevigde concurrentiestrijd komt
en moment waarop de Fransen en
Duitsers zeer goede financiële resulta
ten-behalen. Terwijl de KLM en British
Airways met pijn en moeite een klein
winstje wisten te presenteren, kwamen
Air France en Lufthansa over het afge
lopen boekjaar met riante winstcijfers.
Zij hadden kennelijk minder last van
de hoge kerosineprijzen en de dump
tarieven op de Atlantische routes.
De KLM schreef luchtvaartgeschiede
nis door al begin jaren negentig een
nauwe samenwerking aan te gaan met
het Amerikaanse Northwest Airlines.
Door een 'open skies'-verdrag kregen
de Nederlanders als eerste Europea
nen landingsrechten in de gehele VS.
De KLM werkte zich met Schiphol als
draaischijf voor overstappende passa
giers uit de hele wereld op tot de klein
ste onder de groten in Europa.
Het voordeel van de KLM, die beschikt
over een relatief kleine thuismarkt, is
echter bijna verdampt. Juist nu de
luchtvaartmaatschappij heeft gebro
ken met Alitalia en aanstuurt op een
verbintenis met de Britten, vormen zo
wel de Fransen als de Duitsers met
hetzelfde concept een steeds grotere
bedreiging. Ook zij zijn een strategi
sche samenwerking aangegaan met
een van de grote Amerikaanse maat
schappijen.
Air France kondigde deze week offici
eel een alliantie aan met het Ameri
kaanse Delta, in passagiersaantallen
de grootste van de VS. Samen met Ae-
romexico en Korean Air vormen zij nu
de groep Skyteam. Mogelijk zal Alita
lia, dat op zoek is naar een nieuwe Eu
ropese partner, zich aansluiten. Troef
van de Air France-alliantie is de Parijse
luchthaven Charles de Gaulle, die in
tegenstelling tot de meeste andere Eu
ropese vliegvelden volop groeimoge
lijkheden heeft.
Met de Star Alliance lijkt Lufthansa het
verst gevorderd op alliantiegebied. De
Duitsers werken al enige tijd samen
met onder meer het Amerikaanse Uni
ted Airlines en de Scandinavische SAS.
Volgende week treedt het Oostenrijkse
Austrian Airlines officieel toe. Ook is
de bedoeling dat British Midland zich
formeel gaat aansluiten.
Met name deze Britse maatschappij
kan het de combinatie KLM/BA nog
knap lastig maken door passagiers weg
te snoepen uit Groot-Brittannië. Bri
tish Midland beschikt daarnaast over
een aanzienlijk aantal 'slots' (startver
gunningen) op de Londense thuisbasis
Heathrow van British Airways.
BA heeft al geklaagd over de sterke po
sitie van de Lufthansa-groep in Lon
den. British Airways beschikt zelf
slechts over een zeer beperkt aantal
slots op de thuisbasis Frankfurt van
Lufthansa en betitelt dit als een vorm
van oneerlijke concurrentie. Schrale
troost is dat de Duitsers vanwege de
milieubeperkingen zelf nauwelijks
kunnen groeien op Frankfurt.
Gelukkig voor de KLM zijn er op
Schiphol wél groeimogelijkheden. Met
de groei die het kabinet toestaat is de
SDu mist vertrouwen in Haarlems bedrijf
den haag hans jacobs
Het botert nog steeds niet bij
paspoortproducent Ensche-
dé-SDu. De overname van
het bedrijf eerder dit jaar
door partner SDu zit de lei
ding van de Haarlemse tak
nog steeds dwars. „We pra
ten niet veel met elkaar", er
kende SDu-bestuursvoorzit-
ter Jongsma gisteren bij de
presentatie van de jaarcij
fers. De overname zelf is in
middels zo goed als afge
rond.
SDu heeft 'tientallen mil
joenen guldens' betaald om
Joh. Enschedé uit te kopen
en de leiding over het bedrijf
te krijgen. De NMa heeft de
transactie goedgekeurd en
SDu ziet de door de partner
aangevraagde arbitrage in
het geschil over de door de
Haarlemmers als 'vijandig'
bestempelde overname met
'vertrouwen tegemoet'.
SDu - de voormalige
Staatsdrukkerij - en Joh. En
schedé zijn in 1993 gaan sa
menwerken in Enschedé-
SDu, dat onder meer de Ne
derlandse paspoorten
maakt. In de gesloten over
eenkomst is destijds bepaald
dat bij verschil van mening
over de bedrijfsvoering de
partners elkaar de aandelen
moeten aanbieden.
Dit voorjaar heeft SDu een
bod gedaan op de aandelen
van Joh. Enschedé omdat
zich volgens SDu zo'n ge
schil voordeed. Enschedé
protesteerde en schakelde
het Nationaal Arbitrage In
stituut in. „We wilden zeker
heid over de koers van het
bedrijf en een eenduidige
aansturing", zei Jongsma
destijds. Gisteren was hij
veel duidelijker. SDu vond
dat Joh. Enschedé de ge
zondheid van het bedrijf op
het spel zette en niet eerlijk
met de partner omging.
„Het zijn krokodillentra
nen die in Haarlem worden
gehuild' vindt Jongsma.
„We zijn zelfs door de on
dernemingsraad van En-
schedé-SDu gewaagd om in
te grijpen." In strijd met af
spraken die bij het sluiten
van de joint-venture zijn ge
maakt ontwikkelde Joh. En
schedé bij het eigen Security
Solutions ook nieuWe tech
nieken voor de beveiliging
van documenten, zoals pas
poorten en identiteitsbewij
zen.
Bijvoorbeeld het opnemen
van biometrische gegevens,
zoals de iris van het oog en
de handpalm, in documen
ten om vervalsing te voorko
men. „,Dat behoort tot de
corebusiness van het bedrijf,
als die kennis moeiteloos bij
Solutions terecht komt, dan
kunnen we ze niet meer ver
trouwen", aldus Jongsma.
Juist in het ontwikkelen
van dit soort technieken zit
het kapitaal van Enschedé-
SDu. Uit verschillende lan
den is al belangstelling ge
toond. Vandaar de overna
me. „Ik vind het wel jammer
dat we ze er in Haarlem niet
van hebben kunnen overtui
gen", voegt hij daar aan toe.
Het gaat goed met SDu
zegt Jongsma. Het bedrijf
ziet toekomst in het verder
ontwikkelen van een 'digitale
handtekening', zodat via het
internet straks bijvoorbeeld
ook veilig een rijbewijs kan
worden verlengd. Betrouw
baarheid staat daarbij voor
op, vandaar dat dit soort be
drijfsgeheimen niet mogen
weglekken.
ECONOMIE WIJZER
organisatie Cordaid. Hoewel Ne
derland internationaal gezien veel
aan ontwikkelingshulp besteedt,
zou nog meer geld vrijgemaakt
moeten worden. Zeker nu de fors
groeiende economie miljarden
aan meevallers oplevert.
FOTO GPD JEROEN POORTVLIET
men een eventueel proces te
voeren.
In het nieuwe Belastingplan
voor de 21ste eeuw is de bijtel
ling van de leaseauto wèl goed
geregeld, denkt Ruys. Hij vindt
dat de staatssecretaris meteen
na het arrest van de Hoge Raad
de wet had moeten veranderen.
Er was tijd zat, redeneert hij,
want de uitspraak van de Hoge
Raad was weliswaar officieel in
juli 1998, maar zat al een jaar in
de pijplijn. Nederland telt
450.000 personenleasewagens.
Onduidelijk is hoeveel berijders
in het hoge tarief vallen.
KLM nog steeds een aantrekkelijke fu
siepartner. Maar hoeveel problemen
een fusie met BA ook zal opleveren,
een mislukking kan de KLM zich nu
nauwelijks meer permitteren.
De KLM kan namelijk niet op eigen
houtje door. Misschien is nog een
combinatie mogelijk met de in om
vang bescheiden Qualiflyer-groep van
Swissair. Maar verder rest vrijwel al
leen nog de optie om zich met han
gende pootjes aan te sluiten bij een
van de andere grote jongens.
Maar Lufthansa is in Europa niet op
zoek naar verdere uitbreiding. En Air
France heeft Alitalia en de Tsjechische
vliegmaatschappij CSA al op de stoep
staan. Het is een schrikbeeld voor de
KLM-top, maar dan is de kans groot
dat de Nederlanders de eredivisie van
de internationale luchtvaart moeten
verruilen voor een meer bescheiden
plaats als regionale toeleverancier van
passagiers.
In het archief van de Duitse
minister Fischer (volksge
zondheid) vind je geen spoor
van de stroom persberichten
over wachtlijsten die haar Ne
derlandse collega Borst het
licht laat zien. Voorbij Lobith
maakt men zich druk over
kinderongevallen, drugs en
solidariteit in de zorg. Je kunt
meedoen aan een wedstrijd
niet-roken op de website van
het ministerie, er is een gou
den gids met specialisten die
je kunt raadplegen voor alle
denkbare ziektes en plagen en
dokter Ernst Höffling uit Otto-
brun beantwoordt vragen over
de kwaal van de
week.
De Duitsers zijn
onbekend met het
probleem van de
wachüijsten. Wel
hebben, door ver
grijzing de oogart
sen het ook hier
druk. De wacht
tijd voor een
staaropartie be
draagt zes tot acht
weken, maar bij
andere specialis
ten kan de patiënt doorgaans
meteen terecht. Duitsers heb
ben vrije artsenkeus en toe
gang tot specialisten zonder
tussenkomst van hun huis
arts.
Volgens een recente telling
heeft Duitsland 6.296 oogart
sen. Op een bevolking van
ruim 82 miljoen komt dat neer
op 0,076 oogartsen per dui
zend inwoners. Voor Neder
land is dat 0,038. Duitsland
heeft dus twee keer zoveel
oogartsen als Nederland.
De OESO becijferde dat Duits
land per hoofd van de bevol
king ook twee keer zoveel spe
cialisten, bedden voor acute
zorg en huisartsen heeft. Uit
enquêtes naar de tevreden
heid van burgers over hun na
tionale gezondheidszorg sco
ren de Duitsers dan ook erg
hoog.
Tweederde van de onder-
waagden is ruim tevreden.
Het Duitse systeem is duurder
dan het Nederlandse. De tota
le kosten voor de gezond
heidszorg belopen 10,6 pro
cent van het Bruto Nationaal
Product, tegen 8,5 procent in
Nederland. Dit jaar gaat er
weer vier miljard DM extra
heen.
De manier waarop de specia
listentarieven tot stand komen
is anders dan in Nederland en
werkelijk een duivelse uitvin
ding. Net als bij ons ligt het
totale budget bij voorbaat
vast. Per verrichting wordt nu
een aantal punten toegekend.
Deze punten kunnen de art
sen aan het eind van elk kwar
taal verzilveren bij de zieken
fondsen. De waarde van de
punten fluctueert met de uit
puttingsgraad van het budget.
Dreigt het budget snel op te
Pauline van de Ven
Econome en publiciste
raken, dan daalt de waarde
per punt en krijgen de artsen
minder geld per verrichting.
De koers van de punten
zweeft dus vrij. Dit geldt voor
de verrichtingen voor zieken
fondspatiënten ofwel het
overgrote deel van de betalin
gen. De ziekenfondsen heb
ben zo'n tachtig procent van
de markt in handen. Het aan
tal specialisten wordt door de
overheid vastgesteld maar, zo
als gezegd, niet overdreven
krap gehouden.
Het is verleidelijk ons rant
soensysteem te vergelijken
met het Duitse. Nederlandse
specialisten die
I het ene jaar méér
patiënten helpen,
overschrijden het
budget en wor
den het jaar daar
op voor hetzelfde
bedrag gekort. Er
is dus een prikkel
die hard werken
afstraft. In Duits
land daalt de ver
goeding per ver
richting als het
totale budget
overschreden dreigt te wor
den, maar de individuele arts
moet nog steeds méér patiën
ten helpen, wil hij. méér ver
dienen. De prikkel om hard te
werken blijft dus in stand.
Wel moeten artsen die onder
groeiende druk van de vergrij
zing staan, bij een gelijkblij
vend budget steeds harder
werken om hetzelfde inkomen
te behalen. Tot nu toe heeft
dus alleen België normale
marktwerking in de tarieven.
Je zou kunnen zeggen: in Bel
gië wordt de pijn van het sys
teem afgewenteld op de por
temonnee van de burgers, in
Duitsland op de portemonnee
van de artsen en in Nederland
op het welzijn van de patiën
ten.
Komen we bij de ultieme test
voor elk systeem van gezond
heidszorg, de levensverwach
ting. Sinds tientallen jaren
hebben de Duitsers vanaf de
geboorte een lagere levensver
wachting dan Nederlanders.
Vijftien jaar geleden scheelde
het een jaar of drie, nu nog
maar een paar maanden. Het
verschil wordt snel ingelopen.
Opmerkelijk is de levensver
wachting van 65-jarigen. Daar
zijn de Duitsers ons voorbijge
streefd. Vrouwen van die leef
tijd leven er nu even lang als
in Nederland: gemiddeld nog
18,6 jaar. Mannen een half
jaar langer.
Dit is het derde deel in een
korte serie over gezondheids
zorg. Bronnen: OECD Health
Data 99, Bundesministerium
fiir Gesundheit, Bundesart-
zenkammer, Kassenartzliche
Bundesvereiniging, Deutsche
Krankenhausgesellschaft,
oogartsen regio Kleve.
