Eindelijk strop voor De Zwaan Hiphop en verstilling op Poetry Slam in Rotterdamse Schouwburg Christie's veilt Cultuur Kunst 1 let is allemaal net even te "et bij 'Omhoog die stok!' KUL Anni-Frid wil weer met Abba de studio in 1IJDAG 23 JUNI 2000 17 varel Appel terug in Nederland «sterdam Voor het eerst sinds zijn vertrek in 1950 naar Parijs, eeft Karei Appel schilderijen gemaakt op Nederlandse bodem. )e achttien werken die hij vervaardigde in een Nederlands ate- II zijn vanaf 24 juni tot en met 10 september te zien in het Ste- dijk Museum in Amsterdam. De expositie geldt als opwarmer- e voor de overzichtstentoonstelling die het Stedelijk inricht ter n re van de 80ste verjaardag van de beroemde Nederlandse kun- tenaar. Deze laat werk zien dat Karei Appel in de afgelopen en jaar maakte. Mondriaan' keert 36 miljoen uit «sterdam De Mondriaan Stichting heeft in 1999 met 36 mil- A' jen gulden projecten in de beeldende kunst, vormgeving en in msea gesteund. Het bedrag is zes miljoen hoger dan het jaar M aarvoor en het hoogste sinds de oprichting van de organisatie 11994. In totaal werden 587 projecten gesteund. De stichting r' pendeerde aan in totaal 211 projecten in steden als New York, 1 erlijn, Londen en Parijs 4,2 miljoen gulden. Een groot deel van d et budget werd in '99 opgeslokt door de KunstKoopregeling: 5 miljoen gulden. Met deze regeling kunnen particulieren in aleries op afbetaling werken aankopen. 1 herborgen schepencollectie bij Berlage 0 «sterdam Ruim 1200 scheepsmodellen, halfmodellen en mo dellen van droogdokken, scheepskombuizen, stoommachines, 51 chtboeien en ander scheepstuig uit de achttiende en negen- 18 ende eeuw staan van 11 juli tot en met 3 september tentoon- esteld in de Beurs van Berlage in Amsterdam. Het grootste deel k m deze collectie ligt sinds 1889 verborgen op de zolders van et Rijksmuseum. In dat jaar besloot het toenmalige Ministerie an Marine zijn modellenkamer op te heffen en over te dragen an het toen nieuwe museum aan de rand van Amsterdam, indsdien heeft niemand de volledige collectie ooit nog gezien, iu wordt zij in het kader van SAIL 2000 Amsterdam voor het erst weer aan het publiek getoond. i toneel recensie susanne lammers «telling: Omhoog die stok! Van Het- iyting. Regie: Victor van Swaay Spel: Mascini. Nelly Frijda, Liz Snoyink. Els- :Wijn, Debbie Korper. Hetty Heyting i Gezien: 22/6, Leidse Schouwburg. iG te zien: 24/6, Stadsschouwburg, a riem >J" rtt em 11e bak. De verwachtingen a hooggespannen voor Hetty e® ytings vrolijke komedie 'Om- og die stok!', waar maar liefst itien grote namen in mee- len. Over een drumband- en ijorettenvereniging gaat het, intriges en de problemen ei sen de leden. De autocrati- le voorzitter, de pikkende iningmeester, het sletje, "de Idervos, het gereformeerde tje en de randjongere, brave blij nkie en de blanke pit. Al die schillende typetjes die zich één vereniging moeten vin- i, worden, naar verwachting, mpj ioi neergezet en de sfeer is al 9,91 het begin precies zoals hij imoet. )e opkomst is rumoerig en ;r Mascini, als de voorzitter, Jt 'Koppen dicht!' - tegen de eg* 1, die inderdaad nog niet bij les is. De melige toon is met- i gezet, en het stuk gaat in de ogste versnelling door, want jefl volgens houdt Mascini een spraak waarin het droeve ag scheiden van de secretaris i de vereniging wordt be ard. Die fietste stomdronken sloot in. Maar een nieuwe retaris dient zich al snel aan. i klagende buurtbewoonster, l toevallig de zuster van de wethouder van cultuur, wordt bereid gevonden dat baantje op zich te nemen, als haar dochter tenminste mee mag doen met de majorettes. Elsje de Wijn als de zich op haar ex-man wrekende ver schrikkelijke moeder en Hetty Heyting als de onhandige doch ter nemen echter maar een deel van de plot van het stuk voor hun rekening. Het gelazer van de andere leden doet de emo ties nog veel hoger oplopen. Er gebeurt veel in 'Omhoog die stok!'. Naast de. seksuele perversie die majorettelaarsjes blijkbaar aankleeft, wordt de vereniging geteisterd door ge wone verliefdheden, ongewens te zwangerschap, oplichting, homoseksualiteit en chantage. De verwikkelingen worden steeds uitzinniger, maar de ma nier waarop al die zaken be handeld worden, doet vermoe den dat Heyting het stuk in de jaren vijftig gedacht heeft. Het ongewenst zwangere meisje en de stiekem homoseksuele jon gen die ze ten tonele voert, la ten nauwelijks een andere con clusie toe. En dat werkt, samen met de hyper-meligheid, uiteindelijk wel op de zenuwen. Heyting gooit haar invallen kritiekloos voor het voetlicht, ze wil het té speciaal maken. Alleen ze kiest voor de gemakkelijkste weg: met mayonaise, ketchup en uitjes. En dan mag er nog zo prachtig geacteerd worden - vooral de scènes op de dames toiletten mogen er zijn - het is allemaal net te vet. Fans moeten wachten op Harry Potter amsterdam gpd De jonge Nederlandse fans van Harry Potter worden da nig op de proef gesteld. Op 7 juli verschijnt het vierde deel in de reeks boeken over hun razend populaire held. De Nederlandse vertaling ligt echter pas op zijn vroegst in december dit jaar in de win kel. De reden? Vertaler Wie- be Buddingh krijgt de Engel se tekst pas na officiële pre sentatie van het boek in En geland. De marketing van het nieuwe boek van Joanne K. Rowling beleeft daarmee nieuwe hoogtepunten. Eer der werd al bekend dat de voorintekening voor het nieuwe Harry Potter-boek het immense aantal van één miljoen exemplaren is ge passeerd. Het enige wat de Engelse uitgever Bloomsbury over het nieuwe boek kwijt wil. is dat deel vier ruim twee maal zo dik wordt als de vor rige delen. De Samenwerkende Kin derboekwinkels in Neder land zijn in september vorig jaar al een speciale Harry Potter-fanclub gestart. In middels is ook de full color- krant Harry Potter Nieuws verschenen. Daarin probe ren de kinderboekwinkels de fans van de jonge literaire held op de hoogte te houden van alle nieuwtjes en feitjes rond de komende vervolg delen over de avonturen van Potter. De schrijfster heeft nog drie boeken over Harry Potter in voorbereiding. jan-hendrik bakker pinil Erc'amse Schouwburg. Internationale monden. Poetry Slam Hommage aan ,cs Faverey Bijgewoond' woensdag- 1 donderdagavond. Vandaag afsluiting oa dichter des Vaderlands Gerrit Presentatie Freek de Jonge. was woensdagavond nog beetje wennen, dat Poetry in! Misschien kwam het ook het voetbal, dat de ener- nen naar elders leidde. De heling bij een slam is dat de 'edende artiesten het pu bliek opjutten, dat op haar beurt beloningen uitdeelt in de vorm van een cijfer, boegeroep of applaus. Aan de kwaliteit van de optredende artiesten lag het niet. Maar het publiek bleef wat onwennig. Slamsessies vragen om poë zie die razendsnel bekt, trefze kere beelden heeft en lekker 'naklinkt'. Wat wil zeggen dat je als toehoorder niet het idee hebt uitsluitend in een soort taalwind te hebben gestaan, maar dat iets is blijven hangen. Bastian Böttcher, zanger en tekstschrijver van de Berlijnse band Zentrifugal, is het type van de lyrische hiphopper. Duits blijkt uitstekend geschikt voor lange, mooie beschrijvin gen. Maar zijn tekst mist net weer boodschap. Het is meer klank en ritme, zeer plezierig overigens, dan inhoud wat blijft hangen. De Amerikaanse Alix Olson heeft beide: een verplet terende act, klank en betekenis. Terecht kreeg zij van het pu bliek een negen. Het zijn op Poetry vaak de bijprogramma's die het festival boeiend houden. In de eerste plaats dit Poetry Slam! Een vol gend hoogtepunt was donder dagavond de presentatie van een bundel niet eerder gepubli ceerd werk van Hans Faverey. Hij overleed tien jaar geleden, jong nog. Hij debuteerde in de jaren zestig met poëzie die in de traditie paste van de Vijftiger Gerrit Kouwenaar. Deze poëzie is niet makkelijk, omdat ze voortdurend ook zichzelf in de bespiegelingen betrekt. Faverey gold tijdens zijn le ven als een hermetisch dichter. Na zijn dood brak het besef door dat hij een van de grootste dichterlijke stemmen van de twintigste eeuw is geweest. Merkwaardig genoeg heeft Fav erey zijn doorbraak gekregen door zijn lezingen. Hij kon prachtig voorlezen. Als hij las, werden de raadselachtigheden van zijn woorden geladen. Dan bleek hoe emotioneel deze schijnbaar intellectualistische dichtregels waren. Gisteravond bleek weer hoe mooi dat indertijd al klonk. Fo to's en bandopnamen kwamen er aan te pas om Faverey weer levend te presenteren. Het wa ren ontroerende momenten. Faverey, voorlezend, achter het clavecimbel. Zijn broer Robby gaf een concert op de theorbe, een hoogst ingewikkeld snaar instrument. En vervolgens knuffelde uitgever Ammerlaan de weduwe Faverey innig op het podium. De bundel 'Spring- vossen' was gedoopt. Minder abstract is de poëzie van Ed Leeflang. ,,Dit gaat over de zorgsector in ons land, waar mensen uit personeelsgebrek maar voor de televisie worden gezet, of voor de radio, of bei de", leidde hij zijn gedicht 'Na mens dé simpele' in. Het ge dicht is een smeekbede tot alle daags contact en begint zo: 'Laat mij niet achter in ge luid/gooi mij niet voor de beel den/de dagen korten en de re gen/zal mij nog lang binnen houden./Geef mij die dagen en hun dingen/Ik ben eenvoudig. Praat,/laat mij de borden ha len...' En toen werd het tijd voor weer iets heel anders. Jules Deelder en Trio me Reet. Con trasten genoeg op dit festival. Vijfde nominatie levert thrillerschrijver prijs voor beste spannende boek op Peter de Zwaan joeg vorig jaar de complete jury over de kling maar won nu met zijn 'Alibibureau' eindelijk De Gouden Strop. amsterdam gpd Hij was aardig op weg de auteur te worden met de meeste nomi naties op zijn naam voor een li teratuurprijs. Maar thriller schrijver en journalist Peter de Zwaan (55), heeft met 'Het Ali bibureau' toch eindelijk de Bruna Gouden Strop voor het beste Nederlandstalige span nende boek, gewonnen. De prijs, een geldbedrag van 25.000 gulden, kreeg hij gisteren uitge reikt in De Rode Hoed in Am sterdam. Van de zeven thrillers die De Zwaan tot nu toe schreef, wer den er in de afgelopen jaren vijf genomineerd voor deze onder scheiding. Zelf had De Zwaan de prijs drie jaar geleden ver wacht met zijn boek 'Een keel van glas', waarin hij zijn erva ringen als kankerpatiënt be schrijft in de vorm van een thriller. In 'Buiten leven', dat daarna verscheen, nam hij vol gens velen - behalve de auteur zelf - de ultieme wraak. In het boek wordt vrijwel de gehele jury van een literatuurprijs over de kling gejaagd. Volgens het juryrapport, sa mengesteld onder voorzitter schap van Menno Schenke, boekenredacteur van het Alge meen Dagblad, heeft 'Het Alibi bureau' gewonnen omdat het 'gortdroge humor heeft, veel aan de fantasie van de lezer overlaat, is geschreven in een kenmerkende stijl en vooral in de dialogen uitblinkt'. In dit boek verzorgt Suz Kcrams als directeur van het Alibibureau, tegen betaling uit vluchten en plausibele smoe zen voor eenieder die daar be hoefte aan heeft. Sinds De Zwaan, die ook kin derboeken schrijft, in 1992 als thrillerschrijver debuteerde met Dietz, is hij een van de bekend ste namen van de huidige gene ratie thrillerschrijvers gewor den. Zijn personages wijken af van wat gebruikelijk is in het Nederlandse thrillergenre. Bij De Zwaan spelen vooral schar relaars, afpersers, kruimeldie ven, oplichters, kortom, men sen die van liegen en bedriegen hun vak gemaakt hebben, de hoofdrol. ,,Ik vind het leuk om mensen te bedenken die niet foto anp deugen, die zich met enige wanhoop uit een situatie pro beren te redden die ze eigenlijk niet aankunnen. En dét dan op zo'n manier dat de lezer zich met hen kan identificeren", al dus De Zwaan. Het was gisteren overigens de laatste keer dat winkelketen Bruna zijn naam verbond aan de thrillerprijs. Na tien jaar sponsoring vindt Bruna het welletjes. Het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadau teurs is inmiddels naarstig op zoek naar een Einder die de prijs en verdere kosten voor zijn of haar rekening wil nemen. Er zou al een kandidaat zijn, maar volgens een woordvoerster is het nog te vroeg om die naam al bekend te maken. gesigneerde zwarte Diadora's, atje 44,5 z.g.a.n, die op het laatste ment nog aan de catalogus zijn gevoegd, gaan in de Kunsthal voor i gulden van de hand. Hoewel de spronkelijke eigenaar Marco van ten heet, vindt Jop Ubbens dat irag niet slecht. De veilingmeester i Christie's, die in anderhalf uur n 120 voetbalattributen wegha- rt, is best te spreken over de koop- ivan de ongeveer honderd aanwe- m. De kleine 60.000 gulden - en[irvan 25 mille voor de Johan lyff Welfare Foundation - die Ne- lands eerste voetbalveiling op- ngt» noemt hij 'een redelijk suc- enD laar om het geld is het Ubbens en oï zijnen niet te doen deze avond. Ugh T veilinghuis Christie's Amster- saItin - 110 miljoen omzet in 1999 - is ;ro( onder de hamer brengen van de ibalspulletjes een aardige onder ^në van hêt dagelijkse werk. Ub- is heeft zichtbaar plezier in het segment dat hij niet voor niets een 'fun market' noemt. Bij Christie's in Londen, waar twee keer per jaar voetbal-memorabilia worden geveild, gaat het er bij derge lijke gelegenheden een stuk steviger aan toe. De 550 gulden voor de schoenen van Van Basten zijn een schijntje vergeleken bij de 40.000 piek die onlangs zijn betaald voor de kick- sen van David Beckham. Van Basten droeg de Diadora's dan ook slechts twintig minuten, vorig jaar in de her denkingswedstrijd voor Johan Cruijff. ,,Het gaat om de goeie spullen van de goeie mensen in de goeie tijd," noemt Ubbens de drie criteria die een object gewild maken. „Als we Van Bastens schoenen uit de EK-fina- le van 1988 hadden geveild, hadden die ook 20.000 tot 30.000 gulden op gebracht. Daar waren denk ik zelfs Italianen op af gekomen. Die hadden •dat wel voor 'Sém Marco' betaald." Het aantal buitenlanders in de Kunsthcd beperkt zich tot enkele me diavertegenwoordigers. De zuinige Nederlanders stellen Ubbens echter niet teleur. Alleen de posters lopen van geen kant. „Je moet op zo'n avond aftasten of hier een markt voor is", zegt Ubbens, die een herhaling niet uitsluit. „Nederlanders hebben op elk gebied een sterk historisch be sef. Ook wat voetbal betreft, zo is vandaag gebleken." Anders is inderdaad niet te verkla ren dat het Ajax-shirt van Johan Cruijff, dat hij in 1978 droeg tijdens zijn afscheidswedstrijd (8-0 verlies te gen Bayern), voor 4500 gulden wordt verkocht. „Een fantastische prijs". Voor het schilderij van Abe Lenstra wordt zelfs 12.000 gulden betaald. Maar ook de koopjesjagers komen aan hun trekken. Zoals de Rotter damse kaartjesverzamelaar die voor het entreebewijs van Ajax - Juventus (Europa Cup-finale 1973) 'slechts' honderd gulden hoeft te betalen. „Ik had er ook drie keer zo veel voor neergelegd", zegt hij. Enkele honder den guldens armer en een hoop 'oud papier' rijker, gaat hij tevreden nattr huis. De schoenen van Marco van Basten brachten 550 gulden op. foto anp Anni-Frid Lyngstad. foto ap Zangeres Anni-Frid Lyngstad sluit niet uit dat ze in de nabije toe komst weer met haar vroegere partners van de succesvolle groep Abba de studio in duikt. Dat zei ze in een interview met een Zweedse krant. „Maar er komt zeker geen re- unie van de groep", al dus de zangeres die al achttien jaar in Zwit serland woont. „Het lijkt me heel leuk om weer iets muzikaals te ondernemen. Maar de tijd van Abba is echt voorbij." Anni-Frid vertoonde zich vorige maand voor het eerst sinds lange tijd weer in het openbaar. Dat gebeur de bij de première van de musical 'Mamma mia' in Toronto. Ze heeft een paar zwarte jaren achter de rug. In 1998 kwam haar doch ter Lise-Lotte om het leven bij een auto-on geluk in Amerika en vorig jaar overleed haar man Ruz Reuss aan kanker. Reuss was de afgelopen vijftien jaar Anni-Frids levens partner. De voormalige Ab- ba-zangeres verraste vriend en vijand vier jaar geleden met het eigentijds pop-album 'Djupa andetag'. On danks het enorme suc ces van dat album in Scandinavië zijn de plannen voor een En gelstalige versie ervan nooit doorgezet. Ook heeft Anni-Frid Lyng stad geen plannen voor een nieuw solo album. Wel heeft ze re gelmatig contact met haar voornicilige Abba- partners Benny An- dersson en Björn Ul- vaeus. De contacten met de blonde Agnetha Falts- kog, in de hoogtijda gen van Abba altijd be schouwd als haar grootste concurrente, zijn enigszins hersteld. „We schrijven elkaar twee tot drie brieven per jaar. Daarnaast bellen we elkaar af en toe", verklaarde Lyng stad. Een voor iedereen toegankelijk Rapenburgconcert met Van Dik Hout en Karin Bloemen luister de de viering van het 425-jarig bestaan van de Leidse universi teit op. Het was het meest toe gankelijke onderdeel van de cul turele lustrumactiviteiten. Bij de viering van de Dies Natalis (ver jaardag) van de Universiteit in februari waren verschillende verborgen culturele schatten van de universiteit voor oud studenten toegankelijk. Deze zomer bracht de univer siteit sterk uit eenlopende concerten, the atervoorstel lingen en zelfs een literaire rondvaart door Leidse singels en grachten. Te vens verscheen onder andere een facsimile- uitgave van het vrienden boek van onze Leidenaar Ja nus Dousa (1545 - 1604). En natuurlijk deel 1 van de geschiedschrij ving van de Leidse univer siteit. Deze leesbare studie van de hoogle raar Willem Otterspeer heeft al in veel media uitvoerige en welwillende aan dacht gekregen. Leiden wordt met Utrecht, Amsterdam en Groningen gere kend tot de echte of klassieke' universiteiten. De Leidse univer siteit zou zich de Klassieke Uni versiteit Leiden (KUL) kunnen noemen. De universiteitsbe stuurders die zeggen te koersen op kwaliteit spreken dan mis schien liever van de Kwaliteits Universiteit Leiden. In de jaren zestig en zeventig zou zeker Kri tische Universiteit Leiden heb ben gekund. Of Külturele Uni- versiteit*Leiden. Toen de Katholieke Hoge school Tilburg zich universiteit mocht noemen, veranderde zij haar naam in Katholieke Uni versiteit Brabant. De afkorting van de nieuwe naam bij het handhaven van 'Tilburg', leek ongepast. Hoe anders met de af korting KUL! Die past in de goe de Leidse ironiserende traditie om in een naamgeving een dub bele bodem te hebben. Nog maar een paar jaar gele den bevrijdde de Rijks Universi teit Leiden (RUL) zich van de aanduiding Rijks voor haar naam. De weg was daarmee vrij voor het verlenen van het predi kaat Koninklijk aan de Univer siteit, bij voorkeur ter gelegen heid van haar 425-jarig be staan. Aan Nederlands oudste voetbalclub (Kon. HFC te Haar lem) en oudste cricketclub (Kon. UD te Deventer) werd het predi kaat al veel eerder verleend. Waarom niet aan Nederlands oudste en meest prestigieuze universiteit? Ondanks de vele alumni uit het geslacht Oranje, heeft de Universiteit Leiden zelfs nog niet het predikaat hofleve rancier gekregen. In Leiden is de toneelvereni ging Litteris Sacrum (zeer ver diend) Koninklijk. Van de Leid se onderwijsinstellingen is al leen Mathesis Scientiarum Ge ne trix (MSG; de Algemene Stich ting voor middelbaar technisch en ander voortgezet onderwijs in Leiden) Koninklijk. In Leiden geldt het predikaat verder voor het Penningenkabinet, het Insti tuut voor Taal-, Land en Volken kunde, alsme de het uit Lei den verdwe nen bedrijf Sanders BV en het enige Leid se op de beurs genoteerde be drijf, uitgeve rij Brill. Ver- bazingwek- kend is dat ook de studen tenroeivereni ging Njord en Pro Patria Ko ninklijk zijn. Wat behaagt Hare Majesteit in Pro Patria (de 'Koninklij ke Leidsche Studentenver eniging tot vrijwillige oe fening in de wapenhandel') zo veel meer dan in de Universiteit zelf? Hare Majesteit heeft in Leiden gestudeerd en heeft daarbij ac tief deelgenomen aan vele cultu rele activiteiten. Naar verluidt, had zij het in Leiden erg naar haar zin. Revolutionaire hoogle raren of docenten bleven haar bespaard. Vanwege haar komst naar Leiden mocht de later zo bekende Groninger polemoloog Röling - die een van het rege ringsstandpunt afwijkende me ning over Indonesië en Nieuw- Guinea had - hier zelfs niet worden benoemd. Natuurlijk weet majesteit ook dat de Universiteit Leiden vanaf haar stichting in 1575 eeuwen lang republikeinse gedachten heeft ontwikkeld en uitgedra gen. Een predikaat Koninklijk voor de Universiteit Leiden heeft in historisch perspectief wel iets pikants en dubbelzinnigs. Maar het predikaat Koninklijk moet natuurlijk los worden gezien van opvattingen over de monar chie. Het predikaat Koninklijk is immers een nationale erkenning met een internationale uitstra- ling. Onbetwistbaar is de Universi teit Leiden al eeuwenlang een internationale cultuurdrager van grootse allure; de belang rijkste cultuurdrager van Lei den. Studenten zouden alsnog moeten kunnen zeggen, dat zij aan de Koninklijke Universiteit Leiden studeren. Met een Ra penburgconcert voor studenten en stad kan dan die erkenning jaarlijks worden gevierd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 9