De kleren van de keizer WÉ y Jtf. Discussie Betuwelijn Gesprek van de Dag Pretpark rond kerncentrale geopem VRIJDAG 23 JUNI 2000 De Algemene Rekenkamer laat weinig heel van de on derbouwing van de nut en noodzaak van de Betuwelijn door achtereenvolgende kabinetten. Tijdens de besluit vorming rond de zeer omstreden goederenlijn van de Rotterdamse haven naar het Duitse achterland heeft het ontbroken aan goede en volledige informatie. Daardoor was zelfs een simpele kosten-batenanalyse van de lijn niet goed mogelijk. Het kabinet lijkt zich weinig aan te trekken van de kri tiek. Minister Netelenbos zegt vast te houden aan de aanleg en 'geleerd te hebben' van de fouten uit het ver leden. Ondanks het feit dat er grote vraagtekens te plaatsen zijn bij de logistieke voordelen van de Betu welijn - ondernemers willen er zelf geen cent insteken - en de milieuvoordelen van de lijn ten opzichte van het weg- en watervervoer uiterst twijfelachtig zijn, wil het kabinet van geen wijken weten. Fractievoorzitter Dijkstal van de WD doet de kritiek af met de opmerking dat 'als we altijd hadden geluisterd naar de sceptici we nu nog op zandpaden hadden ge lopen'. GroenLinks en de SP willen de hele zaak afbla zen. Inmiddels is ongeveer de helft van de totale inves tering van elf miljard gulden aanbesteed. Afblazen be tekent volgens de voorstanders een enorme kapitaals vernietiging. Hiermee is de besluitvorming rond de Betuwelijn een zuiver 'politieke' geworden. Rationele argumenten dat de Betuwelijn zijn doel aan alle kanten voorbijschiet, worden nu genegeerd. De stellingen zijn betrokken. Er valt domweg niet over te praten. Van de betrokken be windslieden van de drie grote partijen (CDA, WD en PvdA), die hun geloofwaardigheid aan het hele project hebben opgehangen, is zo'n opstelling wel begrijpelijk. Maar de Kamer mag de kritiek van de Rekenkamer niet naast zich neerleggen. Op zijn minst een heroverweging van het project is on vermijdelijk. Dat hoeft niet te betekenen dat de besluit vorming en maatschappelijke discussie helemaal over nieuw moeten worden gedaan. De minister van ver keer en waterstaat zal de kritiek inhoudelijk moeten pareren en alsnog met een deugdelijke kosten-baten analyse op de proppen moeten komen. Als zij daar niet in slaagt dan dient de Kamer haar verantwoordelijk heid te nemen. Afblazen van het project betekent een enorm gezichtsverlies voor de betrokken bewindslie den, maar de Kamer raakt in elk geval haar stemvee imago kwijt. Iele \isi De twee zusjes Ook De Vrienden van Amstel Live; een muziekpro gramma op RTL4, staat in het teken van het Europees voetbal, meldt de aankondiging in de televisiebladen. Wat houdt dat nou weer in? Manuela Kemp is benieuwd of de vrouwen die in het programma te gast zijn iets van voetbal weten. En ze is ook benieuwd of ze het EK volgen. De vrouwen, dat zijn de zingende zusjes van Lois Lane. Dus wat vinden ze van Oranje? Het ene zusje stelt dat het Nederlands elftal tot nu toe waardeloze wedstrijden heeft gespeeld. Tot aan het duel met Frankrijk dan. Voor het eerst dit EK had ze toen bij vlagen genoten van Oranje. Ze had geconstateerd dat de wil om te winnen aanwezig was. Warempel, de wil om te winnen. Ze had het echt gezien. De spelers straalden het uit. Daarom komt ze tot de conclusie dat het er op begint te lijken. Begint, ja, want het elftal behoeft nog wel enige verandering. Want met al dat talent mag je toch nog wel wat meer venvachten. Helaas hebben de spelers het nog niet helemaal kunnen waarmaken. Door de zenu wen. Bergkamp presteert al een tijd niet meer naar be horen. Die moet er dus maar uit. Het zou een goed idee zijn Pierre van Hooijdonk in de spits te zetten tegen Joe goslavië. Hoho, dat is het andere zusje niet met haar eens. Nu doet ook zij haar mond open. Van Hooijdonk een hele wedstrijd? Nee, dat is te veel van het goede. Het laatste halfuur mischien. Meer niet. Zusje één is nog niet klaar. Ze vindt ook dat Ronald de Boer in het elftal moet. Zenden moet er dan maar uit en Overmans moet weer op links gaan spelen. Waar hij hoort. En dan de voorspellingen. Het wat zwijgzamere zusje denkt dat Nederland - Portugal de finale wordt. Het drukkere zusje gokt op Nederland tegen Italië. Want die Italianen hebben tot nu toe 'zulke gore mazzel gehad', dat ze beslist verder komen. Minutenlang gaat het door, dit geleuter. In watnotabe- ne een muziekprogramma heet te zijn! En de enige echte deskundige die ze bij RTL voor dit programma hebben opgetrommeld, Willem van Hanegem, komt bijna niet aan bod (maar gelukkig laten ze hem niet zingen). Al dat voetbalgeleuter op de buis, het is om moedeloos van te worden. Heppen De meeste mensen gebruiken een sofa om erop te gaan zitten; deze dame is er onder gekropen. Het aparte bankstel werd geshowd op 'Ladies Day' tijdens de paardenraces in het Engelse Ascot. Op hét uitje voor de Britse society, probe ren de vrouwen elkaar af te troeven als het gaat om de meest extravagante hoofddeksels. De sofahoed baarde in elk geval opzien. foto ap Voor Hennie van der Most (50) uit Rheezerveen (gemeente Hardenberg) begon vandaag een nieuw hoofdstuk in zijn schijnbaar oneindige successtory. Zijn oudste dochter opende in het Duitse Kalkar 'Kernie's Familienpark': het eerste pretpark in heel Europa waarbij in de toegangsprijs van 27,50 Duitse marken ook eten, drinken en ijs zijn inbegrepen. Het pretpark vormt een onderdeel van zijn inmiddels we reldwijd bekende Kernwasser Wunder- land, dat Van der Most realiseert rond en in de voormalige kerncentrale in Kalkar, die bij de bouw zeer omstreden was en uiteindelijk nooit in bedrijf is genomen. Van der Most, onder meer bekend van succesvolle ondernemingen als De Bonte Wever (Slagharen), Speelstad Oranje en Preston Palace (Almelo), kreeg dit 53 hectare grote complex vier jaar geleden voor 3,5 miljoen gulden in handen en bouwt het om tot een gigan tisch uitgaans-, recreatie-, sport- en vergadercentrum. Er zijn inmiddels 450 hotelkamers gerealiseerd met duizend bedden, maar dat moeten 1.200 kamers met 3.000 bedden worden. Drie hotels op het terrein zijn vernoemd naar zijn dochters Rosalie (7), Barbara (3) en Charlotte (1). Alle weekeinden zijn tot het einde van dit jaar al volgeboekt. In de betonnen kolos wil Van der Most onder meer, zoals in Oranje met succes is gedaan, een overdekt pretpark voor jonge gezinnen realiseren. Vanwege oponthoud met vereiste vergunningen besloot hij spontaan om alvast rondom de centrale te beginnen. Kernie's Fami- lienpretpark met dertig attracties en de stands voor gratis friet, frisdrank en ijs is daarvan het resultaat. Het park mikt op kinderen van vier tot twaalf jaar. Inmiddels heeft de ondernemer al 75 miljoen mark geïnvesteerd in Kalkar en daar komt nog veel meer bij. „Het wordt veel groter dan de bedoeling was. Over vier jaar moet alles wat ik in mijn hoofd heb er staan, maar dan ben ik nog niet klaar. Ik blijf miljoenen per jaar investeren om de zaak optimaal te houden." Een van de opzienbarende plannen, waarvoor de vergunning net binnen is, is een landingsplaats voor een heliumballon waarmee veertig be zoekers vanuit de voormalige koeltoren tot op 150 meter boven het terrein zul len stijgen. Van der Most verwacht uiteindelijk jaarlijks 400.000 tot 500.000 bezoekers te trekken naar Kalkar. Hij maakt zich over de uitkomst geen enkele zoi „Toen ik met Speelstad Oranje bi verwachten we 70.000 bezoekers, eerste jaar waren het er 300.000. vendien zeggen bezoekcijfers me nig. In De Bonte Wever draai ik me 600.000 bezoekers een omzet van; miljoen en in Almelo met 200.000 zoekers 35 miljoen." Bezorgd is over het vinden van personeel. D; blijkt steeds moeilijker, al werken i toch 400 mensen in Kalkar. Pas als Kalkar goed op de rails staa de ondernemer weer aan andere p jecten denken. Hij heeft ideeën gei en een daarvan zou hem wel eensi Engeland kunnen brengen. „Ik wil nog niet te veel over zeggen. Het in ontwikkeling, maar het wordt leuk", aldus de zakenman. Naast! bedenken van centra voor verm* heeft Van der Most het verzamelen *g oude stoommachines tot levenswi verheven. Hij bezit er inmiddels 65 ite die komen uiteindelijke allemaal q dz metersdikke betonnen vloeren van iai voormalige kerncentrale te staan. Museum Paleis Het Loo in Apeldoorn kan het eigenlijk zelf nog steeds niet geloven: keizer Akihito van Japan heeft het een heuse wereldpremiè re gegund. Het museum mag, met ingang van zaterdag, kleding van het Japanse keizerlijke hof exposeren die nooit eerder, ook niet in Japan zelf, voor publiek te zien is geweest. De Japanners mochten wel de ook in Apeldoorn te be zichtigen inhuldigingskleding van Akihito en keizerin Michiko van dichtbij bewonderen, maar veel gewaden van hun voorgangers bleven altijd aan het Japanse oog ont trokken. „Zelfs de hoogleraar kos- tuumkunde van de universiteit van Tokio, die hier nu is om de tentoon stelling te begeleiden, keek zijn ogen uit", aldus adjunct-directeur en hoofdconservator Elzenga van Het Loo. Hij vermoedt dat het de goede verstandhouding tussen de Japanse keizerlijke en Nederlandse koninklijke familie is geweest die de expositie mo gelijk heeft gemaakt. Het idee om Japanse hofkledij in Apel doorn te exposeren, ontstond bij het museum zelf. Het had immers al veel succes gehad met exposities van japonnen van koningin Wil- helmina en de Russische tsaren familie. „Beide keren kwamen er meer dan 100.000 mensen." Dat is natuurlijk gemakkelijk te ver klaren, gedragen kleding is iets intiems en brengt die vaak zo ver van andere mensen verwijderde vorsten dichtbij. Elzenga heeft er dan ook alle begrip voor dat de Japanners in Het Loo nadrukkelijk een vinger aan de pols willen houden bij de tentoon stelling. Het is een gewichtige materie voor ze. „Ik had dat met de kleding van koningin Wilhelmina ook, die spullen die zij heeft gedragen, dat is toch iets heel bijzonders. Daar heeft ze ingezeten." Niet alleen genoemde professor is bij de expositie betrokken, nog een hand vol andere Japanners, onder wie een conservator van het keizerlijk museum in Tokio, is dagelijks in Apeldoorn over de vloer. De bemoeienis gaat ver. De catalogus bijvoorbeeld mag alleen in het Engels verschijnen, zodat de Ja panners er nog enigszins vat op heb ben. Een Japanse heeft de teksten uit Japan gunt Museum Paleis Het Loo wereldprimeur het Japans in het Engels omgezet. Elzenga vindt de gang van zaken ei genlijk maar beter ook, want wie denkt dat een broek voor een keizer in het Japans ook gewoon broek heet, heeft het helemaal fout. „De benamingen en verklaringen zijn vaak zo verfijnd, dat het al moeilijk is om ze in het Engels te vertalen. Bij een verdere vertaling naar het Nederlands verlies je nog meer en ga je dingen over het hoofd zien." Wel heeft hij zelf voor Nederlandstalige tekstpaneeltjes gezorgd, ook al een heidense klus. De expositie is niet heel groot: 43 stuk ken inclusief de gewaden. De oudste stukken zijn uit 1700. De keizer zelf heeft op de keuze toegezien. „Zijn in- huldingsgewaad is goudgeel en doet aan de zon denken. Het gewaad van de kroonprins is oranje, hij geldt min of meer als de opkomende zon." Het gewaad voor elke nieuwe keizer wordt door een speciale keizerlijke kleerma ker geweven op een eeuwenoud weef getouw. „Dat is één van de redenen waarom de inhuldiging altijd een jaar op zich laat wachten." Ook zijn de boeken te zien waarin uit eindelijk de motieven werden opgete kend die tussen het eind van de acht ste en de twaalfde eeuw (de Heian-pe- riode) aan het Japanse hof voor kle ding werden bedacht. „Dat was de enige periode waarin Japan niet in oorlog was, dan kun je zoiets ook ont- ff I J J Hoofdtooi van keizer Komei. wikkelen." Juist de op het westen n richte keizer Meiji (1867-1912) lie >e, hofgebruiken vastleggen voor hei \e geslacht. Al meer dan duizend jaar manifei de het Japanse esthetische gevoel toen al bij uitstek in het (hof) kost111 Hoewel de Japanse cultuur veel a China ontleent, is in de loop derj n, toch een eigen stijl ontstaan, waa i3] de natuur een grote rol speelt. Va e genoemde Heian-periode gingen men, bomen, vogels en vlinders et zwaar zijdebrokaten gewaden sie jj Kenmerken voor de Japanse (hol dij zijn de ruime, wat vierkantige ja schnitt en de vele lagen. „De kien d moest ruim zijn. De Japanners zii oorsprong een volk van vissers ei ,f ren, dat veel op de grond zat, daalt komt dat vandaan. Ruime kledini g dan makkelijk en die moet dan m |g om je heen vallen. De vele lagenl cj men voort uit de verschillende te ie raturen, dan zijn meerdere lagen jn dig. Dat werd natuurlijk gestileen e, heel deftige dames hadden soms twintig lagen aan." De tentoonstelling gaat duren tol met 13 augustus. Vanmiddag wei - expositie geopend door prinses) griet. BARENDA GRUTTERINK* ttnselijk Het gaat mij te ver om al die EK-wedstrijden te bekijken, maar je wilt toch, op de markt, en bij de bakker, een beetje mee kunnen praten, dus wat doe ik? Ik kijk in de rust en na af loop. Steevast laten ze in de rust even de hoogtepunten zien. Dat blijkt iedere keer weer ruim voldoende te zijn om hele maal bij te blijven. Het enige bezwaar is dat er door altoos buitengewoon keurig geklede zakenmanachtige he ren berustend commentaar geleverd wordt. Alleen in de rusten van de wed strijden van Oranje aanschouw je een nogal tenger, wat minder heerachtig kereltje. Doorgaans is hij ook niet zo pon tificaal in het pak gehesen. Ik ben er nog steeds niet achter wie dat nu precies is, maar hij heeft grote resusaapogen, en een nogal doorgroefd gelaat met vrij die pe rimpels. Ik denk dat 't een buitenland se trainer is. Voor een allochtoon mag het verbluffend genoemd worden hoe goed hij onze taal spreekt, zij het meteen licht Spaans accent, maar 't merkwaardige is dat niemand hem blijkbaar ooit heeft verteld of geleerd hoe het werkwoord hebben vervoegd dient te worden. Ik heb, jij hebt, hij heeft, zij heeft. Hij is kennelijk nooit verder gekomen dan 'ik heb.Hij vervoegt 't aldus: 'Ik heb, jij heb, hij heb.Tegen Mart Smeets zegt hij regelmatig: 'Jij heb ook kunnen zien...' En voortdurend hoor je hem zeggen: 'Nederland heb geen middenveld.' Je wilt zo'n allochtoon natuurlijk niet al te hard vallen, maar eigenlijk vervoegt hij niet eens: Ik heb, jij heb, hij heb, maar vervoegt hij: 'Ik hep, jij hep, hij hep.Hij zegt heel duidelijk een p in plaats van een b. Het is jammer dat zo'n op 't oog toch heel in telligen t iemand deze finesse van de Nederlandse taal niet machtig is. Laatst nog hoorde ik hem met grote overtuigingskracht zeggen: 'Elk nadeel hepz'n voordeel.'Een prach tige uitspraak, maar wat zou hij er nog bij win nen als hij in correct Nederlands werd gebracht: 'Elk nadeel heeft z'n voordeel.' Hoe goed hij ook op de hoogte blijkt te zijn van ons voetbal, sommige dingen zijn hem tot nu toe toch ontgaan. Zo vond hij het een heel goede beslissing van Rijkaard om Zenden op rechts te zetten. Uit de hoogtepunten na afloop van Ne- derland-Denemarken heb ik begrepen dat het bij het Nederlands elftal opeens begon te lopen toen Zenden op links kwam te staan. Bij het tweede doelpunt gaf hij een gave voorzet, bij 't derde kogelde hij hem er zelf in. Kortom, wat meneer 'Hij hep' ook moge beweren, Zenden op rechts bleek een ramp, zowel voor Boudewijn zelf als voor 't elftal. Dus zoveel verstand heeft meneer 'Hij hep' er toch ook weer niet van. Niettemin is het een feest om naar hem te luiste ren als hij in nagenoeg onbegrijpelijk jargon be gint te oreren. Het woord ruimte speelt in zijn analyses altijd de hoofdrol. 'Trekt De Boer naar rechts, dan hep Kluivert vanzelf meer ruimte op links, en hep ook Reiziger iemand om de bal op af te spelen, als tenminste Konterman 't ver stand hep in de ruimte aan te nemen en af te spelen als Bergkamp ook ruimte gecreëerd hep.' Ik zit maar steeds met gespitste oren te luisteren hoe hij het werkwoord hebben, waarvan hij de vervoeging in het enkelvoud absoluut nog niet onder de knie heeft, in het meervoud vervoegt. Tot nu toe is hij er nog steeds voor terugge schrokken om de meervoudsvorm te gebruiken. Maar let op, vandaag of morgen gebeu rt 't, dan zegt hij, zo eigenwijs als alleen hij dat kan: 'Wij heppen toch eigenlijk een hele slechte voorhoe de.' LIZE 423, de koe uit de Melkunie-re clames, heeft na vijf zonen eindelijk een dochter gekregen en daarmee wel licht een waardige opvolgster voor haar rol in tv-spotjes. De dochter van Lize is volgens haar baas Eef Ver- nooy uit 't Goy bij Houten een prachtkalf. ,,Ze lijkt veel op haar moe der, qua afte kening." Moe der en dochter, die LIZE 597 heet, vormen morgen het middelpunt van het Kersenfestival dat de familie vanaf twee uur houdt in haar kersen- boomgaard aan de Zuwedijk. Door het jaar heen willen volgens Vernooy veel mensen Lize 423 wel eens ontmoeten. Hij krijgt geregeld telefoontjes en brie ven met verzoeken, maar kan daf® aan tegemoet komen omdat dit boerenbedrijf te veel zou verston ,,Dit is een goede gelegenheid of dereen de kans te geven om haai samen in een box. En dan mogei het kalfje zoveel aanraken en ze willen." Behalve Lize heeft Ve£ nog tien melkkoeien die geregel! T treden bij allerlei gelegenheden,™ ,,Maar Lize is de aanvoerster en! het meest in de belangstelling." vooral te danken aan de bekroor Melkunie-reclames waarin actei Mascini met haar optreedt. Lize der meer bij hem in het zijspan, restaurant, op een schommel en zien in de gecombineerde Melki /Bavaria commercial aan de bar] dat Lize inmiddels wat ouder be worden - ze is acht jaar - was Vei J al een tijdje op zoek naar een gff r opvolgster.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 2