'Niet alles doen om scheuring te voorkomen
Geloof Samenleving
Speciale processie in Rome
Vrijgemaakt-gereformeerde
predikant prijst meditatie aan
Komst Billy Graham m
Amsterdam 2000 onzekic
Justitiepastores willen gra
samenwerken met collega
VRIJDAG 23 JUNI 2000
VANDAAG
no Vandaag 480 jaar geleden, op 23 juni 1520, publi
co ceerde de hervormer Maarten Luther een be
langrijke geschrift waarin hij zijn visie neerlegde
over de wereldlijke- en geestelijke macht, de uit
leg van de bijbel en over concilies. Acht dagen daarvoor
had de paus een 'dreigbul' uitgevaardigd tegen Luther,
waarin gesteld werd dat de ban voor hem onafwendbaar
was. Door de publicatie van Luthers geschriften verhardde
het conflict tussen de Duitse priester en de Roomse auto
riteiten.
23 juni is de sterfdag (in 679) en feestdag van de Engelse
heilige Etheldrada van Ely. Deze koningsdochter trouwde
twee keer en leefde met een andere man twaalf jaar sa
men, maar bleef toch maagd. De legende zegt ook dat een
wond, die ze opliep tijdens een operatie waarin men een
tumor bij haar weghaalde, na haar dood alsnog genas.
Uitslaapdienst voor jong Noordwijk
noordwuk» Vooral jongeren zijn welkom in de 'uitslaapdienst'
die zondag wordt gehouden in de Vinkenlaankerk in Noordwijk.
De dienst begint om kwart over elf met een kopje koffie. Daarna
wordt in muziek, poëzie en persoonlijke visies het thema 'Wat
geloven wij?' behandeld. In de dienst, die georganiseerd is door
het jongerenpastoraat in de catechesegroep van 14- tot 16-jari-
gen, treedt de groep Bright op.
Concert met bariton in Vredeskerk
katwijk» Bariton Karei Bogerd zingt vanavond in de Vredeskerk
in Katwijk, begeleid door organist Johan den Hoedt, geestelijke
liederen. Er staan ook orgelimprovisaties op het programma.
Het concert in de gereformeerde kerk aan de Voorstraat begint
om acht uur. Kaarten kosten 7,50 gulden, kinderen tot en met
12 jaar betalen 2,50.
Waarschuwing voor yoga en new age
londen Yoga en alternatieve geneeswijzen als reiki (handop
legging) en shiatsu (soort drukpuntmassage) kunnen duistere
klachten losmaken die niet stroken met het christendom. Al
thans dat staat in een rapport van de Anglicaanse Kerk in Enge
land. Veel kerkmensen menen, zo suggereert het rapport, ten
onrechte dat de spirituele energie die bij dergelijke alternatieve
geneeswijzen loskomt, van God afkomstig is. Het rapport noemt
die energie juist 'onkruid van het occultisme'. Toch erkennen
de opstellers van het lijvige rapport dat alternatieve geneeswij
zen iets goeds te bieden kunnen hebben. „De kerk is er zich al
tijd van bewust geweest dat God aspecten van hoe de schep
ping werkt kan openbaren via mensen van andere culturen."
Eerbied voor boeddhistische ballen
bakersfield Twee Amerikaanse boeddhisten concentreren zich
op de grote stenen met bladgoud bedekte bal voor hen. De ce
remonie maakt onderdeel uit van de inwijding van de Wat Som-
dejphramaharajmangalajarntempel afgelopen week in Bakers-
field in de Amerikaanse staat Californië. Deze en andere soort
gelijke ballen worden nu begraven op het grondgebied van de
nieuwe boeddhistische tempel. De ballen markeren de omvang
van de tempel in Bakersfield en spelen indirect ook een rol bij
het wijden van nieuwe monniken.
FOTO AP DAN OCAMPO
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Aangenomen: naar Dordrecht
(SoW wijk Sterrenburg), A.J.
Renkema te Ouwsterhaule.
Als predikant buitengewone
werkzaamheden voor St. Phila
delphia Zorg, J.H. Smit te Hete-
mw.J.W.J. Fijn van Draat-Kolf te
Maas en Waal; het beroep is aan
genomen.
Synodevoorzitter in Katwijk over hervomide onhodoxie:
katwuk afke van der toolen
Het houdt een keer op met het begrip
van de Samen op Weg-top voor de
hervormde orthodoxie. Als dat tot een
kerkscheuring leidt, dan moet dat
maar. Synodevoorzitter B. van Vrees
wijk van de Hervormde Kerk sprak gis
teren in het (deels) rebelse Katwijk aan
Zee niet louter verzoenende woorden.
„Er is meer begrip gekomen voor de
orthodoxie. Er is volle aandacht voor
de bezwaarden. Maar moet je wachten
tot de laatste akkoord is? Zo werkt het
in een gezin ook niet."
Van Vreeswijk benadrukte wel dat de
Katwijkse gemeente binnen de nieuwe
kerk haar eigen karakter kan blijven
koesteren. „U bent anders dan uw
buurgemeenten, u bent onderling als
wijkgemeenten verschillend, u bent
totaal anders dan menige hervormde
gemeente elders in het land. Die ruim
te is er zonder meer."
Totaal niet onder de indruk van het
betoog van de synodevoorzitter toon
de zich na afloop dominee A. Vlietstra,
die tot de meest behouden vleugel in
Katwijk behoort. „Het is bedoeld om
ons in slaap te sussen. Hij zegt: Kat
wijk kan hervormd blijven. Maar is dat
binnen of buiten de nieuwe kerk?"
Topman Van Vreeswijk was door de
centrale kerkenraad uitgenodigd om
de gemoederen te sussen, na de com
motie rond een beduidend beter be
zochte voorlichtingsavond van het Co
mité tot Behoud van de Hervormde
Kerk. Dat comité is faliekant tegen het
SoW-proces. Voorzitter W. Gorissen
van de centrale kerkenraad beschul
digde destijds de drie betrokken wijk
dominees - waaronder Vlietstra - ervan
aan te sturen op een scheuring.
De synodevoorzitter betoogde giste
ren dat er altijd grote verschillen van
mening hebben bestaan in de Her
vormde Kerk. „Vele malen werd door
de orthodoxie tegen allerlei ontwikke
lingen geprotesteerd, zonder ooit te
bezwijken voor de oproep uit afge
scheiden kringen om zich bij hen te
voegen in een nieuw orthodox kerk
verband."
Hij riep daarmee de twijfelende Kat-
wijkers op zich te voegen. „Er is nu
ek
Kroonjaar in
herdenking van
Bloedwonder
boxmeer anp
De Heilige Bloedprocessie in
Boxmeer, aldaar de Vaart ge
noemd, bestaat 600 jaar. Ter
gelegenheid daarvan gaat bis
schop Hurkmans van Den
Bosch komende zondag voor in
de traditionele hoogmis in de
Petruskerk, waar volgens de
overlevering in 1400 het Heilig
Bloedwonder zich voltrok.
In dat jaar twijfelde een pries
ter in Boxmeer aan de omzet
ting van brood en wijn in het li
chaam en bloed van Christus
tijdens de eucharistie. Plotse
ling stroomde er bloed over de
miskelk. Een enkele druppel
kon worden opgevangen op
een corporale, een wit altaar
kleedje. Dit is opgeborgen in
een zilveren reliekschrijn, die
elk jaar in de Boxmeerse Vaart
wordt meegevoerd.
De Vaart wordt steevast de
tweede zondag na Pinksteren
gehoüden. Behalve in Boxmeer
wordt ook in Boxtel de 'bloed-
traditie' in ere gehouden. Dat
zelfde gebeurt in het buiten
land in onder meer de Belgi
sche gemeenten Brugge en
Hoogstraten.
In de jaren '50 kregen de
schoolkinderen van Boxmeer
een volle week vrijaf tijdens de
Vaartweek. De processie trok in
die week driemaal door de stra
ten van het Brabantse dorp.
Dit jaar vindt de opening za
terdagavond plaats met een vie
ring in de Sint Petruskerk. De
processie wordt zondag na af
loop van de eucharistieviering
met bisschop Hurkmans ge
houden. Verder wordt het
Vaartspel opgevoerd, zijn er
tentoonstellingen en verschijnt
er een jubileumboek.
De karmeliet Falco Thuis,
oud-generaal-overste van zijn
orde, herinnert zich dat hij als
aankomend kloosterling in
1951 met de Boxmeerse traditie
kennismaakte. Dat het waar ge
beurd was, stond toen voor
hem als een paal boven water,
zegt hij. Later vroeg hij als filo
sofiestudent aan het karmelie
tenklooster in Boxmeer de pa
ter die de relikwie bewaarde, of
ooit was onderzocht of het ge
ronnen bloed echt was. „Jij hei
dense filosoof, dat je dat
vraagt", kreeg hij ten antwoord.
Nu staat voor hem de aanwe
zigheid van Christus niet meer
zo centraal. De intense beleving
van vroeger is een beetje weg
geëbd. „Ik zie het nu zo; de
processie trekt met een groepje
ingewijden door een wereld van
uitgewijden."
rome Paus Johannes Paulus II kijkt devoot naar
een zogenoemde monstrans. In het kunstwerk van
goud en zilver, dat in de R.K. kerk voornamelijk bij
processies wordt gebruikt, bevindt zich een zoge
noemde hostie, een plat stukje brood. In Rome
werd gisteren Corpus Domini (Lichaam van Chris
tus) gevierd en een processie gehouden tussen
twee grote kerken waar tienduizenden mensen aan
deelnamen. De hostie in de monstrans heeft voor
rooms-katholieken een speciale betekenis en
wordt gezien als het 'Lichaam van Christus'. De
omzetting van brood in vlees vindt plaats tijdens
de consecratie. Dat is het hoogtepunt van een eu
charistieviering of heilige mis, waarin katholieken
herdenken datjezus van Nazareth tijdens het Laat
ste Avondmaal voor de laatste keer het brood brak
met zijn leerlingen en hen vroeg dit ritueel steeds
te herhalen om zo zijn gedachtenis te eren.
FOTO REUTERS VINCENZO PINTO
pragmaticus. Scheuren vind ik
dan meegaan in iets dat de scl,
heidsprijs niet verdient. Zolang
mond niet wordt gesnoerd, ga
niet uit."
Voorzitter Gorissen van de c<
kerkenraad hoopt dat de twijfel [ic
de meer behoudende Katwijken
dwijnen 'nu iemand met dit ge
zegt dat Katwijk hervormd kan|P
ven'. „Als je lid van de kerk wil bl
is dit de enige weg.lp
n
In proefschrift over voorbereiding van preken
heemskerk anp
Ds. J. Douma voert in vrijge
maakt-gereformeerde kring,
traditiegetrouw huiverig voor
alles wat naar mystiek zweemt,
een geestdriftig pleidooi voor
meditatie. De gereformeerde
theologie moet zich grondig be
zinnen op een bijbelse mystiek,
stelt de predikant in zijn proef
schrift.
Douma promoveert volgende
week vrijdag aan de Theologi
sche Universiteit van de Gere
formeerde Kerken Vrijgemaakt
in Kampen op een studie over
de rol van meditatie in de voor
bereiding van preken. Hij pre
senteert de predikant daarin als
een mysticus. „Een predikant is
iemand die als mysticus de ge
meente inleidt en inwijdt in het
mysterie van het onbegrijpelijk
nabijzijn van God."
Niet alleen voor een predi
kant maar ook voor gewone ge
lovigen kan meditatie volgens
Douma heilzaam zijn. Dat moet
dan wel bijbelse meditatie zijn,
vindt hij. „Mijn kijk op medita
tie is gereformeerd, omdat ik
primair uitga van meditatie van
het Woord van God. Mediteren
is zo naar de Schrift proberen te
luisteren dat je Christus ont
moet."
De huiver van veel orthodoxe
protestanten voor meditatie
heeft veel te maken, zegt Dou
ma, met de manier waarop ze
tegen oosterse godsdiensten
aankijken. Daarin gaat het bij
meditatie vooral om het zoeken
van het goddelijke in jezelf, en
daar hebben behoudende gere
formeerden niet veel mee op.
„Maar ook het christendom
heeft een rijke traditie van me
ditatie", aldus de predikant, die
werkt voor gemeenten in Bever
wijk en Krommenie. „Daarin
gaat het om het zoeken van de
stem van God."
In een. tijd waarin de trend
om af en toe in kloosters rust te
zoeken, ook tot de vrijgemaakt-
gereformeerden is doorgedron
gen, lijkt het Douma een goede
zaak om een verantwoord eigen
cursusaanbod op het gebied
van meditatie aan te bieden.
Onderricht in een 'meditatieve
omgang met de bijbel' zou vol
gens hem niet misstaan naast
de meer verstandelijke bijbel
cursussen die het eigen trai
ningsinstituut GVI aanbiedt.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen;
Wisselend bewolkt en nu en dan
een paar buien. In het zuidwes
ten droger en wat zonniger. Mid-
dagtemperatuur van 13 graden
langs de westkust tot ongeveer
18 in het zuiden.
Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd
tot tijd regen of enkele buien,
mogelijk ook onweer. Middagtem-
peratuur verder dalend naar on
geveer 18 graden.
Finland:
Geleidelijk minder zon. Verder
enkele regen- of onweersbuien en
middagtemperatuur dalend tot
ongeveer 21 graden.
Denemarken:
Af en toe zon en enkele buien
met een kleine kans op onweer.
Middagtemperatuur dalend tot
ongeveer 17 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Half tot zwaar bewolkt en enkele
buien, vrijdag nog tamelijk win
derig. In het oosten van Engeland
droger en wat zonniger. Zaterdag
in het zuidwesten mogelijk lang
duriger regen. Maxima van 13
graden in het noordwesten tot 20
bij Londen.
België en Luxemburg:
Af en toe zon en vooral zaterdag
kans op een paar buien, mogelijk
met onweer. Maxima rond 18 gra
den.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Af en toe zon en kans op een bui.
Maxima van 16 graden langs de
Kanaalkust tot 23 in het zuidoos
ten.
Zuid-Frankrijk:
Geregeld zon en vrijwel overal
droog. In het zuidoosten ronduit
zonnig bij een matige Mistral.
Middagtemperatuur tussen 20 en
25 graden, in het zuidoosten
maxima tussen 24 en 29 graden.
Spanje:
Langs de Golf van Biskaje en mo
gelijk ook langs de zuid(oost)elij-
ke Costa's een paar wolkenvel
den, maar droog. Elders zonnig.
Maxima aan zee van 22 graden in
het noordwesten tot 30 in het
zuiden. Landinwaarts maxima
30-38 graden.
Portugal:
Veel zon, langs de westkust lo
kaal veel wind en kans op een
paar wolkenvelden. Maxima oplo
pend naar 30 tot 36 graden,
langs de westkust lokaal minder
warm.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Mogelijk een paar wolkenvelden,
maar droog. Verder veel zon bij
maxima van ongeveer 30 graden.
Marokko:
Westkust: zonnig, maar vooral in
het zuiden toenemende kans op
hardnekkige wolkenvelden. Mid
dagtemperatuur meest tussen 22
en 27 graden.
Tunesië:
Zonnig. Maxima van 30 graden
aan zee tot circa 36 in het zuid
westen.
Madeira:
Perioden met zon, maar ook en
kele wolkenvelden en later een
kleine kans op een bui. Verder
toenemende noordenwind. Maxi
ma ongeveer 22 graden.
Canarische Eilanden:
Aan de zuidkant van de eilanden
zonnig. In het noorden wolkenvel
den, maar vrijwel overal droog.
Stevige noordenwind. Maxima
van 24 graden in het noorden tot
30 in het zuiden.
Duitsland:
Af en toe zon en nu en dan een
bui, vooral vrijdag in het zuidoos
ten kans op onweer. Middagtem
peratuur verder dalend tot 18
graden in het noordwesten en 22
in het zuiden en oosten.
Oostenrijk:
Vrijdag vanuit het westen regen,
onweer en afkoeling. Zaterdag
weer wat zon en kans op een bui.
Maxima dalend tot ongeveer 24
graden.
Zwitserland:
Wolkenvelden en kans op een
bui, maar vooral in het zuiden ge
leidelijk aan weer meer zon.
Maxima van 21 graden in het
noorden tot 27 bij Locarno.
Italië:
Vrijdag in het noorden meer wol
ken en kans op een regen- of on
weersbui. Verder droog en veel
zon. Maxima meest tussen 28 en
32 graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en veel zon, wel wat meer
wind. Maxima tussen 25 en 30
graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig en heet met maxima van
circa 30 graden aan zee en onge
veer 35 landinwaarts.
Malta:
Zonnig bij maxima van 31 gra
den.
Turkije en Cyprus:
Zonnig bij een middagtempera
tuur van 30 tot 36 graden.
ZATERDAG 24 JUNI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 05.21 Zon onder 22.03
Maan op 01.42 Maan onderl2.51
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.05 21.39 08.38 21.12
Laag 05.06 17.14 04.47 16.55
Weerrapporten 230608 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Franklurt
20
1.1
half bew. zw2
onbewolkt zw 2
zwaar bew. w2
21 14 0.3
17 10 10.0
28 19 0.0
24 20 0.0
23 16 4.2
36
0.0
y'
33 V
T 4' 31 -Ö-33
bewolkt
X
onweer
W warmtefront
sSt1
regen
sneeuw
y koufront
opklaringen
hagel
L. lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
mnn luchtdruk in
1000 hecto pascal
29 20 00
36 20 0,0
25 15 1.0
32 24 36.0 Tokyo
15 9 0.0 Toronto
25 20 0.0 Tunis
16 6 0.0 Vancouver
New Orleans onbewolkt
New York zwaar bew.
amsterdam anp
De komst van de 81-jarige
evangelist Billy Graham deze
zomer naar het internationale
congres Amsterdam 2000 is
door een hersenoperatie onze
ker geworden. Eerder deze
week werd bij de Amerikaanse
evangelist vocht uit de herse
nen weggenomen. „Ik kom
naar Amsterdam", houdt Gra
ham vol.
Ook Dan Southern, de orga
nisator van het massale congres
in de RAI, is ervan overtuigd dat
zijn baas komt. „Hij belooft
vaak meer dan zijn agenda toe
laat, maar hij is zijn beloften
nog altijd nagekomen." Vast
staat dat Amsterdam 2000 het
laatste internationale optreden
van de evangelist wordt.
Graham lijdt al enige jaren
aan de ziekte van Parkinson,
wat hem veel energie kost. Zijn
optreden tijdens het congres
voor 10.000 evangelisten uit 190
landen blijft tot het uiterste be
perkt. Het is de bedoeling dat
hij op zaterdag 29 juli de ope
ning verricht en op zondag 6
augustus de sluiting.
.„Ach", zegt organisator Sou
thern, „toen ik twintig jaar gele
den in dienst van J3illy Grahams
organisatie trad, zeiden de
mensen: Je moet binnenkort
een nieuwe baan zoeken, want
dr. Graham wordt oud. Nu is
het twintig jaar later en preekt
hij nog steeds. Hij gaat door zo
lang God hem de kracht geeft."
Als Graham niet komt, dan
kunnen zijn zoon Franklin en
zijn dochter Ruth inspringen.
Een andere mogelijkheid is dat
Graham zijn toespraak in Ame
rika op een videoband laat op
nemen, die dan tijdens het con
gres wordt uitgezonden.
Amsterdam 2000 is de derde
conferentie waarbij op uitnodi
ging van Billy Graham evange-
De 81-jarige evangelist Bill) is i
ham heeft afgelopen weekilar
hersenoperatie ondergaan.
fo i lel
listen uit de hele wereld
taak worden voorbereii
eerste conferentie vond
in 1983, de tweede drie j
ter. Telkenmale was de 1
plaats van samenkomst
wetgeving is ruimhartig!
de onze", zegt Southen
Amerikaan.
Vooral bij de toelatii
deelnemers uit 'moeilijl
den zijn de Nederlandse
teiten zeer behulpzaam;
Southern. Hij wil lievei
landen noemen, omdat
mige daarvan christen!
den vervolgd. „Die no<"
op blanco papier uit."
Ook de terugtocht
soms moeilijkheden op,
er onder de aanwezigei
een handvol personen
met andere bedoelingei
Op de vraag welke stok
ganisatie heeft om die
terug in hun eigen land
gen, zegt Southern: „Wijl
hen op het vliegtuig. Punl
den haag anp
Een zeer ruime meerderheid
van de rooms-katholieke justi
tiepastores is voorstander van
integratie van hun werk in de
justitiële organisatie. Zij zouden
vooral meer willen samenwer
ken met de andere disciplines
in de zorg- en hulpverlening.
Die integratie mag echter niet
ten koste gaan van de eigenheid
van het justitiepastoraat.
Een en ander blijkt
rapport 'De kwaliteit va
justitiepastoraat. Emp
theologisch onderzoek n
opvattingen van katholiel
titiepastores' van A. Flit
Het onderzoek is gedaan
dracht van hoofdjusti
moezenier J. Hendrickx.
In een van de aanbeve
wordt gepleit voor de ins
van een projectgroep, di
een en ander moet naden
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 ui
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
t. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
t. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F, Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot I
071- 5356 230
i RUBRIEKSADVERTENTIES
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verst!b(
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,-
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnr 'i)n
worden verzonden geldt een toeslag
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSEÏÏl
Voor mensen die moeilijk lezen, sled
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samen
van het regionale nieuws uit het Lei
Dagblad op geluidscassette beschikt
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur,
K
N H U I Z l'i
17 12 0.0 Los Angeles
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. 1
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
