Oerol van twee kanten geziei
Cultuur Kunst
Slechts één voorstelling
van Aïda in Oosterpark
Expositie Groene Hart
Orkestleden weigeren Zappa te spelen
Guus Meeuwis uitgeschakel
door problemen met stem
Ieder huis heeft
een kakemono
WOENSDAG 21 JUNI 2000
Tijdens het Holland Festival
wordt in het Amsterdamse Qos-
terpark slechts één voorstelling
gehouden van de opera Aïda. Er
is nu alleen morgen een uitvoe
ring en niet ook op zondag zo
als eerder was gepland, aldus
de organisatie van het Holland
Festival.
In het Oosterpark komt mor
genavond een groot scherm te
staan dat via een satelliet in
verbinding staat met Het Mu
ziektheater. Hier wordt de Aïda
op dat moment opgevoerd door
De Nederlandse Opera en het
Concertgebouworkest. De kos
ten voor het scherm, de satel
lietverbinding, de tribune en de
beveiliging zouden voor twee
dagen op circa 180.000 gulden
komen. Dit is te duur, zodat de
organisatie besloot de voorstel
ling tot één avond terug te
brengen. Aanvankelijk wilde de
gemeente de voorstelling in het
park helemaal niet laten door
gaan, omdat de politie in ver
band met EURO 2000 de veilig
heid niet zou kunnen waarbor
gen.
De organisatie van het Hol
land Festival zegt in verband
met EK 2000 meer geld kwijt te
zijn aan hotelkosten dan was
voorzien. Als gevolg van de
kampioenschappen lagen de
prijzen van hotelkamers de af
gelopen maanden 10 tot 20
procent hoger dan normaal.
De organisatie heeft de ge
meente gevraagd een extra bij
drage te leveren van 150.000
gulden, maakte een woordvoer
der van het Holland Festival be
kend.
Het programma begint mor
gen om half zeven met een live
voorstelling. Om half acht be
gint de opera.
'Het Groene Hart: tussen
droom en werkelijkheid' heet
de tentoonstelling die de ko
mende tien maanden in kasteel
Groeneveld in Baarn is te be
zichtigen. Hedendaagse foto
grafische impressies van het
landschap worden afgewisseld
met gedichten over het Groene
Hart en werken van de schil
ders van de Haagse school,
Mondriaan, Gestel en kunste
naars uit deze tijd.
Een tweede ruimte in het kas
teel is ingericht met The Green
Heart Vision. Dit is de droom
van het Amerikaanse kunste
naarsechtpaar Helen en New
ton Harrison en hun zoon Ga
briel die zich al vijf jaar bezig
houden met de toekomst van
dit stukje Holland. Door middel
van videopresentaties, kaarten
en foto's leggen zij hun visie uit
op het Groene Hart. De kern
van het Groene Hart wordt in
hun plan omgeven door een
groene ring van een a twee kilo
meter breed waarin de natuur
vrij spel krijgt. Vanuit die ring
ontspringen tien natuurgebie
den die de steden in de rand
stad van elkaar scheiden.
De actuele ontwikkelingen
rond het Groene Hart komen
eveneens aan bod in kasteel
Groeneveld. Zo is er informatie
over het Groene Hart-beleid
van het Rijk en provincie en
wordt de aandacht gevestigd op
bijzondere projecten als het
Bentwoud. De tentoonstelling
is tot en met 4 maart 2001 te
bezichtigen.
Samenwerkini
Hermitage J
en Guggenhei
ST.PETERSBURG DPA
Het Hermitage in St.Pe q
burg en het Guggenhei
New York gaan samen
ken. De twee musea s
gisteren het meest omv
rijke samenwerkingspn
tussen een Russische en
Amerikaanse kunstinst<
tot nu toe. !y
De twee musea he f
onder meer afgespi r
kunststukken uit hun
vangrijke collecties ui
wisselen voor tentoonstl
gen. Ook willen zij samel
posities inrichten in an
steden. De Guggenb
musea in Venetië, Bilba
Berlijn, die eveneens v
onder de Amerikaanse s
ting, worden bij het pi| S[
betrokken.
De Russische mil cj
voor Cultuur Sjvydkoi ,t
klaarde dat de overeeni er
van uitzonderlijk beiai
voor de Amerikaans-R s
sche culturele betrekkin a
De Hermitage is mei 0[
miljoen kunstwerken s
van de grootste musea |d
wereld. Het museum, g
tigd in het voormalige ,e
terpaleis van de tsarea er
met name beroemd doc n
verzameling schilderijen
Rembrandt en de Frans
pressionisten. Het Guj n
heim-museum in New .f
toont kunst van de twin j(
eeuw. De directeur val -
Hermitage, Micha'ü Pi
vski, heeft de afgelopen
verscheiden projecten* ,r
zet om de financiële
van zijn museum te let a
Hij kreeg daarbij ondet
financiële steun uit N
land. Als 'tegenpres j
komt er waarschijnlijk
enkele jaren in Amste n
aan de Amstel een d
dance van het bero
museum.
Twee leden van het Neder
lands Philharmonisch Orkest
weigeren vrijdag tijdens het
Holland Festival mee te spelen
bij de wereldpremière van de
live-uitvoering van 200 Motels
van Frank Zappa. De twee in
strumentalisten storen zich
aan de soms scabreuze teksten
van Zappa en de schuttingtaai
(vier-letterwoorden) die hij bij
herhaling gebruikt. Hoewel de
orkesdeden deze woorden niet
zelf in de mond hoeven te ne
men, wilden ze niet meedoen.
Volgens de woordvoerder van
het Philharmonisch Orkest
geeft hun weigering geen pro
blemen en kan de uitvoering
vrijdag en zaterdag gewoon
doorgaan.
De muziek van 200 Motels
hoort bij de gelijknamige film
die Zappa in 1972 maakte. De
film gaat over een tournee van
Zappa met zijn begeleidings
band The Mothers of Inven
tion. Aanvankelijk was de orga
nisatie van het Holland Festi
val met twee gezichtsbepalen
de zangers van de band in on
derhandeling om mee te doen.
Dit ging echter niet door, om
dat ze volgens de organisatie
een veel te hoog bedrag vroe
gen voor hun deelname.
Daarnaast besloot de organi
satie samen met Zappa's we
duwe Gail Zappa dat hun par
ticipatie te veel zou lijken op
een reconstructie van de jaren
zeventig, hetgeen niet de be
doeling was. Het wordt nu een
nieuwe versie, waaraan nieuwe
stukken zijn toegevoegd die
nog niet eerder zijn uitgevoerd.
Het Holland Festival had
speciaal daarvoor een pro
gramma-boekje laten maken.
Maar Gail Zappa, die al eerder
dwars lag, gaf voor de verschij
ning geen toestemming. Ze
was het niet eens met de bege
leidende teksten. Wel ver
schijnt er een brochure over
Zappa en zijn 200 Motels, al
dus de woordvoerder van Hol
land Festival.
Zanger Guüs Meeuwis heeft alle
optredens afgelast. Hij heeft
een probleem met één van zijn
stembanden, waardoor hij
voorlopig niet kan zingen.
Meeuwis is al eerder uitgescha
keld geweest als gevolg van
stemproblemen.
Meeuwis kan door de pro-
bleen bepaalde noten niet meer
halen, of slaat noten onbedoeld
over. De zanger had al eerder
op last van zijn arts een paar
weken rust ingelast, maar dat
heeft niet het gewenste i
taat opgeleverd. Daarom
besloten alle optredens e
terviews af te zeggen. Ini
gaat het om 55 optredens,
erend van bedrijfsfeesten i
vierdaagse van Nijmegen.
Ook stond een nieuwe sho
pland, inclusief een to
met twintig optredens,
naast had Meeuwis een 1
2000-hit willen scoren,
die kan nu niet verder wi
gepromoot. Van Schijndé
wacht dat de zanger in sej
ber weer volledig inzetba
Bonsai, aikido, origami. In het kader van vier eeuwen betrekkingen is
2000 uitgeroepen tot Japan-jaar. Een uitgelezen moment om een
aantal typische Japanse cultuuruitingen eens kort onder de loep te
n. In aflevering 11: kakemono.
Meestal zie je ze na een verhuizing,
of na een sterfgeval. Witte plekken op
de muur, waar eens schilderijen de
wand hebben gesierd. Soms blijft een
kunstwerk wel zestig jaar op dezelfde
plek, wordt het alleen af en toe even
recht gehangen. Voor liefhebbers van
Japanse rolschilderingen moet dit fe
nomeen
een schrik
beeld zijn.
„Kakemo
no's, zoals
ze in Japan
worden ge
noemd, zijn
juist be
doeld om
regelmatig
van de
muur te ha
len", vertelt
de Leidse
handelaar
in Japanse
kunst Chris
Uhlenbeck.
„Op z'n
minst bij
het wisse
len van de
seizoenen."
De meeste
huishou
dens in Ja
pan hebben
er wel één
hangen. Meestal op een vaste plaats
in het huis, de tokonoma. Dit cere
monieel centrumpje heeft het meeste
weg van een huisaltaar. Het is een
soort nis, waar ook altijd een bloem
stuk (ikebana) staat. Naast de veran
derende seizoenen worden de rol
schilderingen ook gewisseld bij spe
ciale gebeurtenissen, zoals festivals,
of de komst van een gast. De afme
ting van kakemono's kan zeer varië
ren. Je hebt ze van anderhalve meter
breed, maar ook van vijftien centime
ter smal.
Een kakemono heeft aan de onder
kant altijd een zware stok. Uhlen
O
z
O
O
O
CM
a
O
O
u
O
j
(0
UI
V
u
beck: „Hoe zwaarder de stok, hoe
duurder de schildering." De stok
geeft, letterlijk en figuurlijk, gewicht
aan het kunstwerk. „Het moet per
slot van rekening mooi recht han
gen." Aan weerszijden van de stok
worden altijd knoppen bevestigd.
Deze kunnen van been zijn, maar
ook van ivoor, hout of lakwerk. De
knoppen bieden houvast bij het op
rollen van de schildering. Vaak wor
den er ook nog eens kwastjes aan de
knoppen gehangen. „Je zou denken
dat die ter decoratie dienen, maar het
gaat het in de eerste plaats om verde
re verzwaring van de onderkant", al
dus Uhlenbeck.
Als een schildering is opgerold, ver
dwijnt deze niet zomaar in de kast.
Bij iedere kakemono hoort een speci
ale, houten opbergdoos. Als deze
door de kunstenaar is gesigneerd,
kan de doos in Japan veel geld op
brengen. De gesigneerde doos kan
worden vergeleken met de handteke
ning onder een schilderij. Ook op dit
gebied plegen westerse kunstliefheb
bers in de ogen van Japanners vaak
'cultuurschennis': in de meeste ge
vallen verdwijnt de meegeleverde
doos onder het bed. „Ik heb er on
langs zelfs een paar op straat gevon
den", zegt Uhlenbeck verbijsterd.
Naast natuurvoorstellingen zoals
landschappen - de berg Fuji wordt
veelvuldig afgebeeld - vogels, water
vallen en bamboe zie je ook vaak kal
ligrafische voorstellingen op kakemo
no's. Het grafische effect en de esté-
thique van de Japanse karakters spe
len een grote rol bij de waardering er
van. Juist deze kalligrafie op rolschil
deringen zorgt voor een spaningsveld
tussen de traditie en de moderne Ja
panse samenleving.
De belangstelling in Japan voor deze
traditionele voorstellingen loopt aan
zienlijk terug. Volgens Uhlenbeck ge
woonweg omdat de meeste mensen
niet meer kunnen lezen wat er staat.
In het westen is dit genre nog wel po
pulair onder verzamelaars, hoewel
dat niet in de prijs naar voren komt.
Smid en Vayne bij Jubilate
Liverpool Een
bezoeker van de
expostie Colours
in Liverpool dom
pelt zich onder in
kleur en geluid,
precies zoals dat
ook de bedoeling
is van de inrich
ters. De tentoon
stelling in de stad
van The Beatles
wordt gehouden
in het kader van
het jaarlijkse Mer
sey-festival, ge
noemd naar de
gelijknamige ri
vier aldaar.
FOTO EPA
Lowlands 2000 loopt vol
delft» Organisator Mojo Concerts heeft nieuwe namen van
bands toegevoegd die optreden tijdens popfestival Lowlands.
Het zijn onder meer Blink 182, De La Soul, Kelis, Krezip, K's
Choice en Red Snapper. Het jongerenstadje in de polder zal
naar verwachting ruim 50.000 bezoekers trekken en wordt op
getrokken naast pretpark Six Flags in Biddinghuizen. Het evene
ment heeft plaats op 25, 26 en 27 augustus. Eerder al contrac
teerde Mojo namen als Limp Bizkit, Underworld, Guano Apes,
Therapy? en Grandaddy. Naast het popprogramma zijn er ook
weer theater- en cabaretacts. Bevestigd zijn tot nu toe: Rosary
van het Scapino Ballet, Macbeth van Hotel Moderne en Cook
ing with Elvis van het Theater aan de Werf.
Concerten van Striking Strings
leiden Het Leids orkest de Striking Strings treedt dezer dagen
op in Leiden en Den Haag. Onder leiding van dirigent en solist
Joan Berkhemer worden zowel klassieke als hedendaagse wer
ken gespeeld van Noord-Amerikaanse, Europese en Cubaanse
componisten. Op het programma staan onder meer Lullaby van
Gershwin, La Bella Cubana van White en de Vier Jaargetijden
van Vivaldi. Het concert in Leiden is op vrijdag 23 juni in de
Lokhorstkerk, aanvang 20.15 uur. Zondag 25 juni speelt Striking
Strings om 15.00 in de Pastoor van Arskerk op de Aaltje Noor-
derwierstraat in Den Haag. Kaarten zijn aan de zaal verkrijg
baar.
Gouden Pet zoekt straatmuzikanten
leiden Het straatmuzikantenconcours de Gouden Pet is nog op
zoek naar deelnemers voor de 14e editie van het festival op zon
dag 16 juli. Iedereen kan gratis meedoen, ongeacht het aantal
mensen in een groep of het genre waarin wordt gemuciseerd.
Alle deelnemers ontvangen reiskostenvergoeding, een lunch en
een aantal consumpties. Inschrijven kan bij Alex Fonteyne, tel.
071 -5132226 of via opalino@hetnet.nl.
„Kunstenaars van dit soort werk wor
den waanzinnig ondergewaardeerd",
aldus de Leidse kunsthandelaar.
„Voor het werk van een zeer bekende
Japanse schilder betaal je hier slechts
zo'n vierduizend gulden!"
Voor andere genres worden, met na
me in Japan, wel zeer hoge bedragen
neergeteld. Uhlenbeck refereert zelfs
aan de prijs van Rembrandt's Nacht
wacht. Met de populariteit zit het
hier wel goed. Vandaag de dag moet
een 'extreem hoog aantal' kunste
naars in Japan voldoen aan een niet
aflatende permanente vraag.
CASPER WICHERS
katwijk Het Katwijks Christelijk Mannenkoor Jubilate geeft op
dinsdag 27 juni een zomerconcert in sporthal Cleijn Duin. De
bekende pianst Jan Vayne en de bariton Ernst Daniël Smid tre
den op tijdens het concert dat de titel Klankrijk Millennium
heeft. Sopraan Gerlinde Vliegenthart werkt eveneens mee, An-
dré Pouwer en Peter Bontje zorgen voor de begeleiding op syn
thesizer. Op het repertoire staan naast werken van Bach ook
composities van Toon Hermans. Het concert begint om 20.00
uur, kaarten zijn ondermeer verkrijgbaar bij Bakkerij Haasnoot
en slaapkamercentrum Haasnoot in Katwijk.
Sculptuur op Lange Voorhout
den haag Den Haag Sculptuur 2000, de jaarlijkse beeldenten
toonstelling in de openlucht op het Lange Voorhout, kent een
opnieuw indrukwekkende reeks deelnemers. Tussen 28 juni en
12 september is werk te zien van onder andere Rodin, Appel,
Haring, Lipchitz, Zadkine, Armando, Couzijn en De Saint Phal-
le. Koningin Beatrix opent de veertig beelden tellende expositie
die dit jaar als thema 'De mens in beweging' heeft. Unesco fun
geert als beschermheer van de tentoonstelling.
Kleur en
geluid
Wat gebeurt er tijdens een
voorstelling eigenlijk back
stageDat heeft elke thea
terbezoeker zich wel eens
afgevraagd. Het zal geen
toeval zijn dat die vraag
juist op Oerol, waar ze the
ater weer heel anders defi
niëren dan in de schouw
burg, aan de orde komt. En
ook beantwoord wordt.
Vis A Vis heeft er een pretentie
loze, knappe en uiterst grappige
voorstelling van gemaakt. Ais
waren het bokken en schapen,
zo worden de bezoekers bij
aankomst op het Geitenpark
gesplitst. De ene helft kijkt naar
de voorstelling 'Picnic', de an
dere helft neemt aan de andere
kant van het indrukwekkende
bouwsel plaats en krijgt te zien
wat de achterkant van het podi
um zoal aan actie te bieden
heeft.
De voorstelling zelf is al een
juweeltje vol slapstick en bloe
derig geweld: Tarantino aan de
picknicktafel. Een truttig paar
tje, een dode boef, een bos
wachter, twee toevallig passe
rende fietsers en nog wat van
die types gaan elkaar nogal ge
welddadig en vrijwel zonder
woorden te lijf. Een motorfiets
en een kampeerauto rijden
door het speelvlak. De auto
ramt een hokje, dat fraai uit el
kaar spat.
Dat levert allemaal tal van hi
larische taferelen op, maar op
de tribune aan de andere kant
wordt ook regelmatig hard gela
chen. Geen wonder, blijkt na de
oversteek in de tweede helft.
Achter het podium loopt er van
alles uit de hand.
Technici blijken in staat te
zijn tot onverwachte staaltjes
acrobatiek, spelers slaan elkaar
verrot of worden juist verliefd,
ze hangen boven een spiegel
Een kijkj
achter
scherm
het Oen
festival,
vallig pi
rende fii
sers en
dere ge
dadige^
samen i
één tafd
FOTO 1
J
vol cocaïne. Een strijkijzer dat
te lang op een strijkplank staat
is het startpunt voor een hele
kettingreactie aan omvallende
voorwerpen. De beoogde
hoofdrolspeler komt met een
taxi aan en is binnen de kortste
keren weer weg.
Bepaalde gebeurtenissen die
zich 'voor' afspelen, zien we
'achter' weer terug: de bebloe
de poloshirts van die truttige
meneer komen, gewassen en
hangend aan een waslijntje,
weer langs. Maai- gaandeweg
blijkt dat beide voorstellingen
niet helemaal parallel lopen. De
donkere man die de boswach
ter speelt, draagt achter ineens
een afrokapsel, het menshoge
konijn hebben we in de voor
stelling voor helemaal niet ge
zien.
Door dat soort dubbele bo
dems wordt de prikkeling van
'Picnic' alleen nog maar pretti
ger. Vis A Vis verdient het om
de 'buzz' van het festival te
worden. Spektakeltheater gaat
wel vaker samen met dit soort
vreemde, barokke, sierlijke, fan
tasierijke bouwsels.
Sommige voorstellingen drij
ven vooral op dit soort bizarre
theaterarchitectuur. Zoals 'Pla-
netariumsilo' van de jonge
groep Silo Theater, dat pogin
gen doet om de menselijke per
former uit de voorstelling te eli
mineren. Dat valt tenminste op
te maken uit de bijna volslagen
duisternis waarin de voorstel
ling zich afspeelt.
Op een machinerie die inder
daad aan een planetarium doet
denken en die in een waterplas
is gezet bewegen zich vreemde,
donkere figuren. Het geheel
roept beelden op van een ei
parallelle natuur, waarin
ten, machines en vreem
muteerde mensen naast i
bestaan.
Maar ondanks enkele i
beelden komt de voorsl
nauwelijks van de grom
echt goede ideeën zijn
zaam en mager uitgewerk
lijkt of het stuk is afge
lang voor het af is.
