Geen showroom bij
Stedelijk Museum
Cultuur Kunst
Madura centraal op 42ste Pasar Malam Besar in Den Haag
Een leren voetbal en het skelet van een aap
Grenzen
vervagen
Koi: wat anders dan een goudvis
Expositie over 'hofreizen' in Japan
ie boycot Springsteen
De vakbond van de Newyorkse politie roept zijn Ie
le concerten van Bruce Springsteen te boycotten. De
zijn het niet eens met de tekst van een van de nieuwe
an de Amerikaanse zanger. In American Skin komen
lelijk de woorden '41 keer' voor. De politie beschouwt
'erwijzing naar de 41 kogels waarmee agenten vorig jaar
ewapende immigrant doodschoten. Het gewelddadige
n leidde tot een storm van protest. De vakbond beschul-
ingsteen van het openrijten van oude wonden, meldt de
mroep BBC.
erfestival Zomerkriebelz
Vliegers in elkaar zetten, sushi bereiden, Japans boog-
i of een striptekening in Pokémon-stijl maken. Het Leid-
irfestival Zomerkriebelz staat dit jaar in het teken van Ja-
zaterdag 17 juni worden in het gebied rond de biblio-
e Burcht en de Hooglandse Kerkgracht een keur aan ac-
gehouden voor kinderen tussen de 3 en 13 jaar. Geis-
iamoerai lopen van 10.00 tot 17.00 uur rond om de be
te informeren over workshops, straattheater, vertel
lingen en presentaties voor en door kinderen. Kaarten
op de dag zelf gekocht worden bij de de bibliotheek aan
wstraat 4, en het Centrum Beeldende Kunst aan de
idsekerkgracht 19/21.
sand: film over Arafat en Rabin
Barbra Streisand maakt een film over de relatie tussen
tijnse leider Yasser Arafat en de vermoorde Israëlische
Yithzak Rabin. Arafat en Rabin stonden aan de wieg
vredesproces in het Midden-Oosten. Zij kregen hiervoor
samen de Nobelprijs voor de Vrede. Rabin werd later
joodse extremist Yigal Amir doodgeschoten. Arafat on-
lelt nog altijd met de Israëli's over vrede. Streisand zegt
gefascineerd te zijn door de relatie tussen de twee, die
itste deel van hun leven aartsvijanden waren. De zange-
iproducente heeft nu de Amerikaanse zender Show-
iter zich gekregen om de film te maken. Het script voor
n Rabin' is vrijwel afgerond.
(heads: 'nieuw' werk van Dury
Ïj-jJ De ondersteunende groep achter de onlangs overleden
in Dury, The Blockheads, komt binnenkort met een
bum waarop niet eerder uitgegeven nummers staan die
ter heeft geschreven. Voor zijn dood schreef Dury vier
;s die hij vervolgens ook opnam. Ze zullen worden ge-
)or het studio-album, aldus toetsenist Micky Gallagher.
>ben ook ongeveer zes nummers die al waren opgeno-
ir andere albums en projecten in het verleden, maar die
gebruikt." Ian Dury overleed eind maart op 57-jarige
n ian kanker. De bekendste hits waarmee Dury en de
ads scoorden zijn 'Hit me with your rhythm stick' en
to be Cheerful, Part III'.
plm
P itei
in f
DEN HAAG ANP
Indisch theater, maar ook muziek en lekker eten.
Het gebeurt de komende twaalf dagen op het
Malieveld, waar de jaarlijkse Pasar Malam Besar
zijn tenten heeft opgeslagen. De 42ste editie van
de grote Indische markt heeft het eiland Madura
als bijzonder aandachtsgebied.
De Pasar Malam Besar is een combinatie van
evenementen; een jaarmarkt met beurs waar al
lerlei meubels, kunst en antiek uit Indonesië
worden verkocht, een festival met theater en mu
ziek, een tentoonstellingsruimte en een culinair
feest. Dit jaar staat Madura centraal, een eiland
ten noordoosten van Java. Volgens een van de
sprekers over dit thema, antropoloog H. de Jonge
van de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN),
zijn er „weinig etnische groepen in Indonesië
waarover zoveel negatieve stereotypen bestaan
als de Madurezen." Ze zouden opvliegend,
wraakzuchtig en vechtlustig zijn, maar ook trouw
en opgewekt. Volgens De Jonge neemt het begrip
voor deze groep toe naarmate de Indonesiërs de
Madurezen beter leren kennen.
Een Madurese dansgroep komt speciaal voor
de Pasar Malam Besar over voor dagelijkse voor
stellingen. Madura-kenners, onder wie De Jonge,
geven lezingen over het eiland en handwerkslie
den laten de kunst van het krismaken en hout
snijden zien.
Muziek- en theaterliefhebbers komen niets te
kort op de Pasar Malam. In vijf theaters met in
totaal 1300 plaatsen wordt een keur van voorstel
lingen gegeven; van Indo-rockoptredens en Ernst
Jansz tot Wayang-theater, de Late Late Lien Show
en een toneelstuk naar de roman 'Indische men
sen in Holland' van P.A. Daum.
Andere belangrijke attracties van de Pasar Ma
lam zijn de tentoonstelling 'Wonen in Indië',
waarmee „de ervaring van wonen in Indië",
dichterbij wordt gebracht, en de talloze culinaire
activiteiten. Ook zijn er voor koopjesjagers de
stands met kunstnijverheid, kleding, cosmetica
en muziekcassettes. Volgens de organisatie zijn
er standhouders die speciaal voor de Pasar Ma
lam inkopen om primeurs te kunnen aanbieden.
De Pasar Malam op het Malieveld is van 14 tot
en met 25 juni dagelijks van 12.00 tot 23.00 open.
DEN HAAG DANNY VERBAAN
Komende zondag wordt voor
de twintigste keer in het Haagse
Zuiderpark Parkpop gehouden,
dus lijkt de gedachte gerecht
vaardigd dat het organiseren
van zo'n (gratis toegankelijk)
festival intussen een fluitje van
een cent is. Projectmanager
Maarten van Gooi van de orga
niserende stichting Promotie
Den Haag en programmeur
Ben van Vueren weten wel be
ter. Vooral het boeken van de
bands bleek dit jaar een onge
kend zware klus te zijn. Omdat
er geen toegang wordt geheven
hebben ze niet alleen een be
perkt budget tot hun beschik
king, ook allerlei andere facto
ren bezorgden ze tal van hoofd
brekens.
Even leek het er bijvoorbeeld
op dat Youssou n'dour kon
worden geboekt, maar hij gaf
de voorkeur aan North Sea Jazz.
De naam van Status Quo kwam
eveneens voorbij. Die band was
echter veel te duur. Een andere
knaller had Bill Wyman kunnen
zijn. Maar de vroegere bassist
van de Rolling Stones geeft 's
avonds in Londen de aftrap
voor zijn Engelse tournee. En
stapt, aldus Van Gooi, alleen
nog in het vliegtuig wanneer
dat echt niet anders kan. Van
Vueren deed alles om een alter
natief aan te dragen. Maar een
oversteek via de treintunnel of
de hoovercraft zou, zelfs met
een politie-escorte, teveel risi
co's op vertraging met zich
meebrengen. „Het lukte niet
hem tijdig in Engeland te krij
gen".
Met de folkrock-formatie The
Levellers werd wél overeen
stemming bereikt. Totdat een
van de leden twee maanden ge
leden thuis aankondigde dat hij
op 18 juni in Den Haag zou
spelen. Zijn echtgenote dreigde
meteen met een echtscheiding
aangezien ze juist die periode
zou bevallen van haar tweede
kind. Ze wilde beslist dat haar
man daarbij aanwezig was, om
dat hij ook bij de geboorte van
de eerste al verstek had laten
gaan. Het leidde ertoe dat ook
deze formatie afhaakte, hoewel
dit achteraf niet nodig was ge
weest: de kleine is te vroeg ge
boren en ligt inmiddels in zijn
wiegje. Alsof dat allemaal nog
niet genoeg was, kwam er kort
geleden opnieuw een kink in de
kabel door de ziekte van Anouk.
Willy de Ville leek haar te gaan
vervangen, totdat vorige week
duidelijk werd dat dit te lastig te
koppelen is aan zijn Europese
tournee die pas op 23 juni be
gint.
Geen wonder dat Van Gooi
een zucht van verlichting slaak
te toen het op het allerlaatste
moment lukte Rowwen Hèze
aan te trekken. Eindelijk was
het programma rond. En ook
dit keer komt iedereen ruim
schoots aan zijn trekken. Bij
acts als Blof en Kane is het suc
ces sowieso verzekerd; wie lie
ver houdt van rap en dance
gaat naar de Bomfunk MC's. En
Rich Wyman zal vooral in de
smaak vallen bij degenen die
graag luisteren naar een iets
steviger variant van de muziek
van Billy Joel.
Beduidend ruiger gaat het er
aan toe bij de Bloodhound
Gang. Zij vroegen, tot ieders
verbazing, in hun contract om
het skelet van een aap. „Maar
achter die aankondiging bleek
'this is not serious' te staan",
zegt Van Gooi. „Wel willen ze
drie sigaren van een merk,
waarvan ik werkelijk nog nooit
had gehoord. Ook heeft de gita
rist om een bepaald soort
snoepje gevraagd - per kleur op
vier afzonderlijke schaaltjes
neergelegd, met de papiertjes in
dezelfde richting".
•Ach,1 als de Amerikanen dat
nu zo nodig willen, waarom
zou hij het dan niet in orde ma
ken, zegt de projectmanager.
Om diezelfde reden wordt ook
de wens ingewilligd van de Brit
se bluesrockformatie Reef. „Dat
NORDHORN ANP
Koningin Beatrix opent
woensdag 21 juni een groot
schalig openluchtmuseum
dat op Nederlandse en Duit
se bodem is gebouwd. In to
taal zeventig sculpturen ver
rijzen in het Vechtdal langs
de rivier. Dit gebied wordt
grofweg begrensd door het
Duitse Nordhorn, Emmen
en Zwolle.
De kunstwerken zijn van
de hand van kunstenaars uit
binnen- en buitenland. De
creaties verwijzen naar het
landschap of naar de historie
van de omgeving. Opmerke
lijke creaties zijn een
scheepsketting die om een
zogenaamde prehistorische
grafheuvel is gelegd, een ex
positie van panorama-foto's
en een van houten platen ge
maakt pad door een Duits
veengebied. De organiseren
de Stadtische Galerie Nord
horn spreekt van het groot
ste Europese openluchtmu
seum.
zijn waanzinnige voetbalfans ze ermee moeten, maar zal er-
die om een leren voetbal en vijf voor zorgen. Hij doet er meteen
of zes paar sportsokken hebben ook enkele Parkpop-t-shirts bij
gevraagd". die, met het oog op Euro2000,
Van Gooi zou niet weten wat oranje van kleur zijn. Die zijn
overigens niet alleen bedoeld
als bijzonder souvenir: „Ik
hoop natuurlijk dat ze ze bij
hun optreden ook zullen aan
trekken".
'Op bezoek bij
meneer Green'
is uitgesteld
De theatervoorstelling 'Op be
zoek bij meneer Green' is uitge
steld. De voorstelling, die oor
spronkelijk voor morgenavond
15 juni in de Leidse schouw
burg gepland stond, is ver
plaatst naar maandag 4 decem
ber. Dirk Zeelenberg, de tegen
speler van John Kraaykamp,
wordt in de nieuwe voorstelling
vervangen door Jasper Boeke,
die momenteel te zien is in het
stuk 'Hardstikke Tsjechov' bij
de Paardenkathedraal.
r isai, aikido, origami. Inliet kader van
J j eeuwen betrekkingen is 2000 uitge-
pen tot Japan-jaar. Een uitgelezen mo-
3§nt om een aantal typische Japanse cul-
ruitingen eens kort onder de loep te
p- len. In aflevering 10: Koi, Japanse
sierkarpers.
00!
:G$I
Koicursussen, koiverenigingen, koi-
clubs en koihelpdesks. Anders ge
zegd: de Japanse Nishikikoi of sier-
karper is in. Deze fel gekleurde oos
terse vis is bezig de wereld in rap
tempo te veroveren. Niet als hoofd
menu in sushi-restaurants, maar
'gewoon' voor
thuis in de vij
ver. De jaar
lijkse koishow
in het Lim
burgse Arcen
trok vorig jaar
nog 17.000 be
zoekers.
„Het is eigen
lijk het nieuwe
huisdier van
dit moment",
vertelt Leide-
naar Peter de
Monyé. In zijn
achtertuin
heeft hij een
vijver met ver
schillende koi,
zowel Japanse
als Europese.
De Japanse
karpers kun je
onmiddellijk
onderscheiden
van de in Eu
ropa gekweek
te eurokoi. De
ze laatsten hebben veel fletsere kleu
ren. Het diepe rood van een Japanse
koi is niet te evenaren.
En dat merkje in de prijs. „Je hebt
weliswaar een kleine koi voor een
gulden of vijftien, maar een echt
mooie, grote Japanse koi kost dui
zenden guldens." In Japan ging er
onlangs nog één voor een half mil
joen over de toonbank. Ze groeien
snel, ongeveer vijftien centimeter
per jaar en ze kunnen een meter
lang worden. Voordat de tekening en
kleur hun definitieve vorm hebben
bereikt verstrijken er echter heel wat
jaren. Kopers moeten zich realiseren
dat deze beesten een leeftijd van
dertig jaar kunnen bereiken.
De Nederlandse opmars van de koi
begon ongeveer drie jaar geleden.
„Je zag ze plotseling overal. Niet al-
Koikarpers in een vijver zijn een lust voor het oog.
FOTO HENK BOUWMAN
leen meer in speciaalzaken, maar
ook in tuincentra. Het was weer eens
wat anders dan zo'n goudvis", aldus
De Monyé. De meeste koi worden
uit Japan geïmporteerd. Japanners
zijn bij het kweken heel selectief. Ze
zien aan de kleinje visjes vaak al hoe
die er later uit zullen zien. De mooi-
sten verkopen ze niet, maar houden
ze zelf om verder te kweken.
Toch is het uiteindelijk altijd maar
afwachten of de vissen aan de, vaak
hooggespannen, verwachtingen vol
doen. De Monyé geeft het voorbeeld
van de zeer kostbare Tancho Koha-
ku: een geheel witte koi met boven
op zijn kop een grote rode stip. „Ja
panners zijn daar dol op, want hij
doet denken aan hun nationale vlag.
Maar er is altijd een mogelijkheid dat
op een aanvankelijk gave stip een
klein zwart puntje te voorschijn
komt. En dan kan je dus fluiten naar
je centen."
Veel kopers realiseren zich niet dat
deze wroeters je vijver binnen de
kortst mogelijke keren kunnen om
toveren in een modderpoel. Dan zie
je geen vis meer zwemmen. Een
goed filter is daarom van het groot
ste belang voor een koivijver. Verder
moetje ook op de hoogte zijn van
ziektes. Een dierenarts hoeft er ech
ter niet aan te pas te komen. De Mo
nyé: „Mensen met deze hobby zijn
bijzonder behulpzaam. Wereldwijd
proberen liefhebbers elkaar zoveel
mogelijk te helpen. Op het internet
heb je speciale sites waar je met je
vragen over visziekten terechtkunt."
De 'koigekte' kent geen grenzen. Mi
crochips worden in de vis geplant
om diefstal te voorkomen. Liefheb
bers kunnen georganiseerde reizen
maken naar Japan, om daar aan te
wijzen welke koi ze willen hebben.
Maar de Leidse koi-eigenaar en lief
hebber De Monyé laat zich niet gek
maken. „Het liefst zit ik thuis bij
mijn vissen in de tuin. Dan geniet ik.
En bedenk wel, je kunt er nog zoveel
poespas omheen creëren; uiteinde
lijk is het de koi die de schoonheid
van je vijver bepaalt."
CASPER WICHERS
AMSTERDAM
FRANCOISE LEDEBOER
Het Amsterdamse college van B
en W heeft gisteren zestien mil
joen gulden extra beschikbaar
gesteld voor de nieuwbouw-
plannen van het Stedelijk Mu
seum. Met autofabrikant Audi
is overeenstemming bereikt
over een eenmalig bijdrage van
twee miljoen gulden en een
jaarlijkse bijdrage van 80.000
gulden aan het tentoonstel
lingsprogramma.
Deze overeenkomst heeft een
looptijd van tien jaar en ver
vangt het akkoord op grond
waarvan Audi in de nieuwbouw
op de plek van de huidige Nieu
we Vleugel een 'autoshowroom'
had mogen inrichten.
Deze samenwerking werd vo
rig jaar afgeblazen door de Am
sterdamse gemeenteraad. De
raad vreesde dat de autofabri
kant door deze 'samenwerking'
een te grote invloed op het ar
tistieke beleid van het Stedelijk
zou gaan uitoefenen. In het
hoofdstedelijke Kunstenplan
had de gemeenteraad het mu
seum overigens zelf opgedra
gen naar externe financiers
voor de nieuwbouw te zoeken.
Audi was in het eerdere ak
koord bereid twaalf miljoen
gulden aan de nieuwbouw bij
te dragen.
Voor de realisatie van de
nieuwbouwplannen van de
Portugese architect Alvaro Siza
Vieira moest in totaal 55 mil
joen gulden worden gevonden.
In de afgelopen jaren hadden
gemeente en Rijk daarvoor al 37
miljoen gulden beschikbaar ge
steld.
Dank zij de 18 miljoen gulden
extra die nu op tafel ligt, kan
het Stedelijk Museum begin
volgend jaar met de daadwer
kelijke bouw beginnen. Als alles
meezit, zal de nieuwbouw on
geveer twee jaar in beslag ne
men en in de eerste helft van
2003 worden afgerond.
Directeur Rudi Fuchs deelde
gisteren mee dat het hele muse
um tijdens de bouw een tijd ge
sloten zal zijn omdat er tegelijk
ook veel moet gebeuren in het
uit 1895 daterende hoofdge
bouw van architect A.W. Weiss-
man. De depots, de bibliotheek,
het restaurant en de kantoren
in en rond het oude hoofdge
bouw zijn in de nieuwbouw ge
pland en bovendien moeten er
doorgangen tussen oud- en
nieuwbouw komen.
De-totale kosten voor de re
novatie van het gebouw van
Weissman bedragen nog eens
zestig miljoen gulden. Daarvoor
is nog geen dekking gevonden.
Volgens cultuurwethouder Sas-
kia Bruines is dat een taak voor
het nieuwe college van B en W.
Volgens haar is de gemeente
raad nog steeds voorstander
van publiek private samenwer
king in de cultuursector, maar
moet er eerst een grondige dis
cussie plaatshebben over de
voorwaarden waaronder exter
ne financiers kunnen bijdragen
aan de dekking van onder meer
het grote bedrag dat het Stede
lijk nog steeds nodig heeft.
AMSTERDAM ANP
Prins Willem-Alexander is op 23 juni in het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam aanwezig bij de of
ficiële opening van de tentoonstelling Een uerre
hofreis; Nederlanders op weg naar de Shogun
van Japan. Het is de tweede grote expositie over
Japan die in korte tijd zijn deuren opent. Mor
gen presenteert het Rijksmuseum voor Volken
kunde in Leiden Holland, Japan De Liefde.
Jaarlijks wordt in het Paleis gedurende de zo-
meropenstelling voor het publiek een tentoon
stelling georganiseerd. Dit jaar staat de ten
toonstelling in het teken van 400 jaar betrekkin
gen tussen Nederland en Japan. De Prins van
Oranje is beschermheer van het Nederlands
Comité 400 Jaar Betrekkingen Nederland-Ja
pan.
Vanuit de handelspost Hirado en later vanaf
het eiland Decima werd door de Nederlanders
in Japan in 1609 voor het eerst een hofreis geor
ganiseerd naar het hof van de Shogun in de
stad Edo, het huidige Tokio. De Nederlanders
maakten de reis daarna jaarlijks, om zo hun
monopolie op de handel met Japan te behou
den. Pas rond 1860 kwam dit monopolie te ver
vallen en daarmee kwam ook een einde aan de
hofreizen.
Het gezantschap bracht ieder jaar vele ge
schenken mee om de Shogun gunstig te stem
men, waaronder wetenschappelijke instrumen
ten, olifanten, kamelen, en honden en paarden
voor de jacht. De reis van 1500 kilometer naar
Edo nam ongeveer een maand in beslag. On
derweg ontstonden vele culturele uitwisselin
gen tussen de deelnemers aan de hofreis en de
lokale bevolking en gezagsdragers.
Op de tentoonstelling krijgt de bezoeker aan
de hand van kunstvoorwerpen, objecten, tegen-
geschenken van de Shogun en Japanse docu
mentaire prenten een indruk van de invloed die
de hofreis had op de wederzijdse beeldvorming
tussen Nederland en Japan. De tentoonstelling
is geopend van 24 juni tot en met 24 september.
