Malaria rukt op
Twee uur na herniaoperatie het ziekenhuis uit
Gezondheid
Allergie
MRSA-nachtmerrie
voor ziekenhuizen
Staar door zout eten
DINSDAG 13 JUNI 2000
160
redactie: margot klompmakb
„Mijn ogen prikken zo. en toch zie ik er niet echt iets bijzon
ders aan", zegt Minke. Minke is veertien. Als kind had ze ei
genlijk nooit iets, behalve de gebruikelijke hoest- en proest
buien in voorjaar en herfst. Dan bracht een eenvoudig hoest-
drankje uitkomst. Nu met haar ogen helpt een drogistenwa
tertje niet.
Bij het wit van haar ogen zie ik een wat gezwollen slijmvlies,
en extra traanproduclie. „Toch voelt het als droge ogen",
zegt Minke. „Het is echt lastig, ik moet er alsmaar in wrij
ven."
Dit is typisch een hyperreactiviteit van de ogen. Veroorzaakt
door pollen in de lucht. Hooikoorts noemen we dat. Minke
heeft er geen last van, maar hoofdpijn, dichte neus of juist
een loopneus en niezen, zonder dat er sprake is van een ech
te verkoudheid, behoren vaak tot de klachten.
Er zijn medicijnen voor. Minke krijgt een oogdruppeltje, dat
ze een paar keer per dag moet gebruiken. Dan wordt het
slijmvlies van de ogen rustig, en de ogen minder moe. „Ben
benieuwd", zegt Minke. „Wel regelmatig druppelen hoor",
vermaan ik, „anders heb je geen resultaat, en sta je volgende
week weer met klachten op de stoep." Lachend vertrekt Min
ke, belovend haar best te zullen doen.
Dezelfde ochtend zie ik mevrouw Van Harten. Ze is zwanger,
de plotselinge temperatuursverandering van de laatste dagen
valt haar zwaar, ze is in de laatste weken van haar zwanger
schap. „Het gaat verder goed", zegt ze. „Nog even en ik heb
mijn kraamverlof. Hel is wel echt zwaar, de baby zit voorin
mijn buik, de vorige zwangerschap was ik minder aangeko
men. Maar behalve van de warmte, heb ik nu vooral last van
niezen en een loopneus. Heeft u daar iets voor, of moet ik
me er maar in schikken? Medicijnen mogen zeker niet nu ik
zwanger ben?"
Inderdaad zijn wc tijdens de zwangerschap heel terughou
dend met medicatie. Alleen in uiterste nood mag een aan
staande moeder op voorschrift van de behandelend arts me
dicijnen gebruiken. Gelukkig is ervoor mevrouw Van Harten
een oplossing. Inhalatielherapic kan zonder risico gebruikt
worden, en dal geldt ook voor bepaalde oogdruppeltjes. De
ze medicijnen werken profylactisch, en voorkomen het ont
staan van tranende ogen en een loopneus, zodat de be
nauwdheid minder wordt. Ik wens haar een prettige zwan
gerschap toe. ..Ik stuur u bericht als de baby geboren is",
zegt ze.
Het blijft altijd spannend of zwangerschap en bevalling goed
verlopen Niet roken, geen alcohol en terughoudend gebruik
van medicatie dragen bij tol optimale omstandigheden.
Op de gang built een kind. ..kan je even tussendoor kijken?",
vraagt mijn assistente. „Daniël is pas drie, hij kan moeilijk
wachten."
Zijn moedei heelt hem troostend tegen zich aan. „Hij heeft
slecht geslapen vannacht", vertelt ze. „Hij is al eerder astma
tisch geweest, maat het ging tijden goed. Vannacht werd hij
benauwd; hel is waarschijnlijk gekomen door het warme
wcei. kan u hem nakijken? Gisteren kwamen we van mijn
moeder vandaan, ui de warme auto. Op de terugweg ben ik
direct doorgereden naar de eerste hulp van het ziekenhuis.
I lij zal maar te kuchen, en te huilen. Ik werd er zo onzeker
van."
Op de I HBO heeft ze meer dan een uur moeten wachten op
de dienstdoende kinderarts. Daniël bleek inderdaad weer
een astma-aanval te hebben. De kinderarts had hem predni-
son als stootkuur gegeven. Vanochtend is het jochie al weer
veel heler
..lammer, dat u de dienstdoende huisarts niet gebeld heeft.
Dal had u veel tijd gescheeld", zeg ik. Tegenwoordig zijn we
via een centrale lijn bereikbaar, en de kans is groot, dat u di-
lect geholpen kan worden. Voor de patiënt een goede servi-
i e. voor het /ickenluiis een ontlasting van de eerste hulp
post
Ze is er zeil ook van overtuigd dat het wachtepniet heeft bij
gedragen lol een rustige nacht nadien. Daniël is allergisch.
De astma-aanval is uitgelokt doorzijn allergie. Preventieve
medicatie in een vroeger stadium kan voorkomen dat hij bij
last zware medicijnen moet slikken. Nu moet hij de pred-
nisonkuur albouwen en daarna verder gaan met een inhala-
tiemedieijn en een drankje tegen de allergie. Verder zal zijn
moeder Daniels kamer goed stofvrij moeten maken en zijn
speelgoedbeesten wassen.
Allergie kan het best bestreden wor
den door zoveel mogelijk prikkels weg
te nemen. Overgevoeligheid wordt na
melijk door kleine prikkels steeds ver
der opgebouwd. Stof in huis is nog te
bestrijden, pollen in de lucht zijn lasti
ger. Tegen de pollenallergie, die in de
ze tijd van het jaar altijd zoveel klach
ten geeft, zou volgens imkers een le
peltje honing de weerstand kunnen
verhogen.
MARIEKE VAN SCHIE, huisarts
I )r VI RSA-bacterie ontpopt zich daar tegen zal wapenen is
meer en meer tot een nacht- groot.
merrie voor de Nederlandse De gevreesde bacterie komt de
ziekenhuizen. Het Dijkzigtzie- ziekenhuizen meestal binnen
kenluiis in Rotterdam is dit jaar met patiënten die eerder in een
al het vijfde ziekenhuis dat een buitenlands ziekenhuis waren
geheel of gedeeltelijke opname- opgenomen. De ANWB en SOS-
stop moet instellen nadat de international vliegen jaarlijks
bacterie werd aangetroffen bij een kleine duizend zieke land-
patiënten. genoten terug naar huis. Omdat
Een Meticilline Resistente in buitenlandse ziekenhuizen
Staphylococcus Aureus-be- minder stringent wordt opge-
smetting is kan fataal zijn voor treden tegen MRSA neemt naar
mensen die verzwakt zijn of een schatting vijf procent van hen
operatie hebben ondergaan. de bacterie mee naar Neder-
Ziekenhuizen geven jaarlijks land. Vooral klinieken rond de
miljoenen uit om de bacterie te Middellandse Zee en in Japan
weren. Toch slagen ze er niet in hebben een slechte reputatie.
MRSA volledig uit te roeien, Om te voorkomen dat gerepa-
omdat de bacterie bestand is trieerde patiënten medepatiën
tegen veel typen antibiotica. Al- ten kunnen besmetten worden
leen een agressieve bestrijding ze bij opname in Nederland di-
met een cocktail aan middelen reet geïsoleerd,
baat nog. Maar de angst dat de
bacterie zich op den duur ook rens koldenhof»
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊIÊÊÊIÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊt
PUZZEL
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en
een van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1het woord
van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord
plus 1Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de
vet omlijnde kolom een woord.
1. Plattelandsgemeente - museum in Madrid - luid;
2. spoorstaaf - onzin - op deze plaats;
3. waterplant.- toevluchtsoord - reistas;
4. Europeaan - slot - horizon;
5. schuine strook - hemelwater - gehucht;
6. kampeerverblijf - familielid - verborgen;
7. mikpunt - dwalen - ignobel;
8. rondrit - zonnegordijn - schelpdier;
9. draaikolk - motief - filosoof;
10. steek met een spade - beeldverhaal - manuscript v.e. film.
Steeds meer Nederlanders met
rugklachten weten de weg te
vinden naar Alpha Klinik, een
privé-kliniek in München.
Moe van de ellenlange wacht
lijsten in de Nederlandse zie
kenhuizen en enthousiast over
de verhalen van een opmerke
lijk snel herstel. Twee uur na
een herniaoperatie met een
kunststofkorset het ziekenhuis
uit, na zes weken weer op de
ski's. Zonder pijn.
Herniapatiënt Jaap Jonk uit het
Gelderse Geesteren hoorde het
verhaal van een lotgenoot, die
in de Alpha Klinik met succes
een herniaoperatie had onder
gaan. Geïmponeerd door zijn
ervaringen koos ook Jonk voor
een operatie in de Duitse privé-
kliniek. Nauwelijks een wacht
lijst; twee weken na de aanmel
ding kon de voormalige domi
nee van Borculo er terecht.
Dat was nog eens anders dan in
Nederland. Van het ziekenhuis
in Enschede, dat begin dit jaar
de diagnose stenose (vernau
wing van het ruggenmergka-
naal) stelde, mocht hij nog een
half jaar de pijn verbijten. Pas
dan was hij voor een operatie
aan de beurt.
Een opmerkelijk modem ge
bouw, het complex van de Al-
pha-Klinik. Veel raamwerk bij
de entree, binnen designmeu
belen en kleurrijke lampen. De
klant, want zo ziet de kliniek de
patiënt, waant zich meer in een
kantoor dan in een ziekenhuis.
Er werken 125 mensen, onder
wie een chirurg die knie-opera
ties doet en twee orthopedisch
chirurgen. De kliniek heeft zich
gespecialiseerd in behandeling
van mg- en knieproblemen.
Hoe langer hoe meer patiënten
zuigt Alpha-Klinik, die vorig
jaar twaalfhonderd rugopera
ties verrichtte, weg bij reguliere
ziekenhuizen. Vanuit vele lan
den, zo doet orthopedisch chi
rurg Thomas Hoogland (54) van
de kliniek geloven, komen de
mensen. Nu eens gestuurd
door personen met wie Alpha-
Jaap Jonk was zeer snel na zijn hernia-operatie hersteld en kan nu weer zonder pijn zijn werk doen. foto cpd ab hakeboom
Klinik in het buitenland contac
ten onderhoudt, dan weer door
mond-tot-mondreclame of na
dat patiënten de website van de
kliniek op internet (http://ww-
w.alphaklinik.de) hadden gele
zen.
Ook vanuit Nederland belan
den volgens Hoogland elk jaar
meer patiënten met rugklach
ten op zijn operatietafel. Twee
jaar geleden verwijderden hij
en zijn collega-orthopedisch
chirurg bij veertig Nederlanders
een hernia, een jaar later was
dat aantal al verdubbeld.
Vooral het minder ingrijpende
karakter van de operatiemetho
de die Alpha-Klinik toepast, de
zogeheten minimaal invasieve
endoscopische herniaoperatie,
verklaart die mondiale belang
stelling. De chirurg brengt in de
zij van de patiënt, die plaatselijk
verdoofd is, een buisje van ze
ven millimeter doorsnee in het
lichaam. Via dat buisje haalt de
specialist met een klein tangetje
het uitpuilende deel van de tus
senwervelschijf emit dat op de
zenuw drukt.
De wond is kleiner dan die wel
ke ontstaat bij een conventio
nele herniaoperatie in Neder
land. In dat geval maken chi
rurgen volgens Hoogland, die
zegt in Nederland door het
Centraal Orgaan Tarieven Ge
zondheidszorg (COTG) te zijn
belet de nieuwe operatietech
niek van de grond te krijgen, al
gauw een snee van zes centi
meter op de mg. „Een kleinere
wond bevordert het herstel,
geeft veel minder risico op in
fectie en weinig vorming van
littekenweefsel." Alle hernia's
zijn, aldus de arts van Alpha-
Klinik, in zijn ziekenhuis te
opereren.
Hoogland en zijn collega voe
ren vrijwel alle herniaoperaties
lu
in dagbehandeling i
patiënten en mense
grote ingreep hebbf
gaan, worden in de
genomen. Jaap Jon!
volgens Hoogland o
binatie van stenose
ging, liep twee uuri
tie met een kunstst
zijn middel het ziel
Het korset, dat twee
overdag moet wordi
en daarna bij langer
zwaardere belasting !m
mg, moet verkeerde
gen voor de mg voo
Een dag na de open:I
de patiënt zich vo<
nische controle w<
Klinik. Hij of zij krijj !e
therapeutisch progt
een vragenlijst mee,
aantal keren moetv
vuld. Na drie maani
de chirurgen de pat
zien. Het advies voc
vatten van werk luit
chen: na een week
bureauwerk, na vi<
ledig bureauwerk,
kan de mg weer vol
lasting verdragen.
Ongeveer negendui
kost de operatie in
nik. In dat bedrag (i
door het ziekenfond
ook de kosten van
die tijdens de ingrei
maakt en is bedoelt [j
mentatie voor de ps gj
De 42-jarige Jaap Jo
het uitstekend. Enk n(
na de operatie is hij
de slag gegaan als p
een instelling voor 'g
gehandicapten. „Tv
jaar heb ik pijn ge)"^
die hernia. Dan is
greep een wonderli
je wacht op het moi
pijn komt, maar die
Alpha-Klinik isgew
Effnerstrcisse 38 in
Het telefoonnumme
89-9983.8450.
martin vink»
De vrouwelijke malariamuskiet gaat direkt na het verlaten van haar watercocon op zoek naar bloed.
foto cpd
Nog maar veertig jaar geleden
kon je ook in Nederland mala
ria oplopen. Met de afsluiting
van de Zuiderzee (1932) en het
langzaam verdwijnen van het
brakke water waar de mug het
zo goed in deed verdween de
'ziekte van de armoede' over
de landsgrenzen. Tegenwoor
dig lopen vooral reizigers naar
de tropen het risico door een
malariamug gestoken te wor
den. De soms ernstige gevol
gen worden vaak pas bij terug
keer in Nederland zichtbaar.
Hoge koorts, gepaard gaande
met koude rillingen en zweten
zijn de bekende symptomen
van tropische malaria. Een
klein deel van de slachtoffers
overleeft de woedende koorts
niet.
In Nederland lijden jaarlijks on
geveer zevenhonderd mensen
aan malaria. „Dat aantal is al
jaren stabiel, maar malaria is
een groeiend probleem in de
Bijlmer", legt Piet Kager hoog
leraar Tropische geneeskunde
van het Academisch Medisch
Centmm uit. Een belangrijk
deel van de slachtoffers komt
terecht in de nabijgelegen poli
kliniek van het vorige week offi
cieel geopende Tropencentmm
van het AMC.
De samenstelling van de groep
malariaslachtoffers is de laatste
tien jaar nogal veranderd.
Steeds meer allochtonen en
steeds minder 'witte' Nederlan
ders krijgen malaria. Kager:
„Gewone vakantiegangers lo
pen veel minder risico's. Die
gaan met hun aircobus naar
hun aircohotel en zijn dus rela
tief veilig. Malariamuggen hou
den nu eenmaal niet van kou
en luchtcirculatie. Malaria is de
ziekte van de armoede. De ziek
te gedijt waar het slecht gesteld
is met de hygiëne, het voedsel
en de kennis."
Hoewel malaria redelijk goed te
behandelen is overleeft een
deel van de patiënten de ziekte
niet. Wereldwijd eist de tropen-
koorts een kleine twee miljoen
mensenlevens. Honderden mil
joenen worden ziek. De belang
rijkste risicogebieden zijn West-
Afrika en Zuidoost Azië.
„Tropische malaria is nog niet
zo handig, het maakt ons nog
veel te vaak dood", zegt Kager
met een ironische glimlach.
„Net als het ebolavirus, dat
voorkomt zelf grootschalige
verspreiding doordat het de
slachtoffers waarin het zich
nestelt te snel doodt." Toch
vrezen deskundigen een toena
me van het aantal malaria
slachtoffers, Dat komt omdat
de parasiet die de ziekte veroor
zaakt steeds beter bestand is te
gen de gebruikelijke medicij
nen. Betere medicijnen zijn te
duur voor de meestal straatar
me mensen die het grootste ri
sico lopen.
Kager: „Dat is een ernstig pro
bleem, sommige deskundigen
spreken zelfs van een rampzali
ge situatie. Vroeger kocht je op
de markt voor een paar dubbel
tjes nyvaquine. Dat hielp uitste
kend, maar sinds een paar jaar
niet meer. De parasiet is resis
tent geworden. Daardoor is ook
het gebied waar malaria heerst
enorm uitgebreid. Mensen die
terugkeren naar hun geboorte
plek en denken dat er niets ver
anderd is lopen nu het risico
ziek te worden. Ze krijgen mala
ria op plekken waar ze vroeger
veilig waren en vervolgens blij
ken de pillen ook niet meer te
werken." Pillen die wel werken
zijn niet alleen duurder, ze ver
tonen ook meer bijwerkingen
en de instructies over hoe en
wanneer ze in te nemen zijn
veel ingewikkelder. Tot over
maat van ramp lijkt het er bo
vendien op dat de nieuwe mid
delen steeds korter werken. De
nachtmerrie van een parasiet
waar letterlijk geen kruid tegen
gewassen is wordt steeds reëler.
Het Tropencentrum doet on
derzoek naar nieuwe middelen
om de tropische ziekte te be
strijden. „Wij zoeken het in de
cocktail-aanpak, net als bij de
bestrijding van AIDS. Door
meer middelen tegelijkertijd toe
te dienen voorkom je dat para
sieten overleven en resistent
worden." Kager verwacht ook
veel van het middel Artemisini-
ne. „Dat is een natuurlijk mid
del net als kinine. Dat heeft
ruim drie eeuwen goed ge
werkt, terwijl door de mens ge
fabriceerde medicijnen het veel
sneller, soms al na enkele jaren,
laten afweten." Hoewel het
middel in Zuidoost Azië al de
sporen verdient heeft was het
tot voor kort in Afrika nog niet
inzetbaar. Dat komt doordat
het middel nog niet officieel ge
registreerd was. Pas twee weken
geleden werd het eerste op Ar-
temisinine gebaseerde medicijn
in Nederland goedgekeurd.
Intussen zijn ook klimatologi
sche ontwikkelingen van belang
bij het oprukken van malaria.
Door de stijging van de gemid
delde temperatuur neemt het
aantal muggen toe en rukt op
richting Middellandse zee. Naar
verwachting zal de malariamug
rond 2020 in populaire vakan
tielanden als Italië en Grieken
land gemeengoed zijn.
rens koldenhof»
Oplossing van zaterdag:
HORIZONTAAL: 1. Kuip; 4 slab;
8. oil; 10. Ahr; 11. ut; 12. bon;
14. wij; 15. kebab; 17. haar;
18. Suez; 20. po; 21. mg; 22. evoe;
23. aero; 24. trial; 26. al; 28. dok;
29. ra; 31. Rijn; 33. gum; 34. emir;
35. hola.
VERTICAAL: 1. Kou; 2. uit; 3. il;
5. la; 6. ahw; 7. brij; 9. rob;
12. beroerd; 13. nasmaak;
15. kapot; 16. bugel; 17. hoe;
19. zoo; 25. ion; 26. are; 27. lijm;
29. rul; 30. ama; 32. ni; 33. go.
recte manier aan te
Nature beschrijven
waarmee in de urirn
tig bereid EPO van
chaam zelf aangem
moon kan worden
den. Het kunstmati
lijkt weliswaar heel
natuurlijke hormoo
zijn enkele miniemi
len. Daarvan hebbe
sen dankbaar gebru
De verschillen mani
zich onder meer in
ties in elektrische la
beide vormen in hei
um aan een elektrisi
onderwerpen, verkt
derzoekers in een
patronen die kenmi
voor óf kunstmatig!
EPO. Met de nieuws
het mogelijk in de
wielrenners van wie
Tour de France van
sters met een relatie
EPO-gehalte waren
inderdaad1
te tonen. Ze
Ier
De wielerploeg van TVM in een protestactie tijdens de
van de Tour de France in 1998. De TVM-ploeg was in
door berichten over het gebruik van EPO. foto ap> ep
Het verboden stimuleringsmid
del EPO, dat onder duurspor-
ters populariteit geniet, is vol
gens een publicatie in het we
tenschapsblad Nature wel de
gelijk in het lichaam aan te to
nen. Een nieuwe test zou on
derscheid kunnen maken tus
sen het van nature voorkomen
de hormoon erytropoïetine en
het kunstmatig gemaakte pre
paraat.
EPO is populair, omdat het de
aanmaak stimuleert van rode
bloedcellen (erytrocyten), daar
mee de opname vergroot van
zuurstof in het lichaam en de
afgifte ervan in de weefsels, wat
leidt tot betere sportprestaties.
Sinds meer dan tien jaar kan
het hormoon via biotechnologi-
sche technieken kunstmatig
worden bereid. Dopingtesten
zijn tot nog toe gebaseerd op
een indirecte maat, de hemato-
crietwaarde. Sommige deskun
digen betwijfelen de bewijsvoe
ring voor illegaal gebruik op ba
sis van de testuitslagen.
Volgens Franse onderzoekers
van het Nationaal Anti-Doping
Laboratorium is het nu moge
lijk toegediend EPO op een di-
Een hoge natriuminname kan leiden tot staarvorming, zo
blijkt uit Australisch onderzoek. Dr. Robert Cumming van de
University of Sydney onderzocht ruim 2800 mensen die gege
vens over hun natriuminname verstrekten. Het bleek dat 160
mensen een vorm van grijze staar (of cataract) hadden opge
bouwd die verband hield met de inname van natrium*. De
groep met de hoogste inname van natrium bleek, vergeleken
met de groep die maar weinig natrium binnenkreeg, een
tweemaal grotere kans op het ontwikkelen van grijze staar te
hebben. Ook wanneer de onderzoeker rekening hield met fac
toren als hoge bloeddruk, suikerziekte en het gebruik van as
pirine bleef dit verband bestaan.
Cumming vindt een relatie tussen te hoge
staar zeer aannemelijk. Hoe meer natrium voor
cellen hoe moeilijker het voor de ooglens is om
blijven, luidt zijn uitleg. Andere onderzoeken hebben
hem ook verbanden op dit gebied aangetoond.
Bron: Fit met Voeding
