Gespierde acts domineren Pinkpop
J)cv6
Protestactie De Appel trekt duizenden belangstellende
Klaterend spel op Leidse orgeldag
Voorstelling balletschool
verrassend en veelzijdig
Leiderdorps Kamerkoor
toont muzikale rijpheid
Cultuur Kunst
DINSDAG 13 JUNI 2000
Kunstenaar George Segal overleden
George Segal, een Amerikaan
se pop-artkunstenaar uit de
jaren zestig die bekend werd
door zijn levensgroot uitge
voerd gipsen beelden, is vrij
dag in zijn huis in New Jersey
overleden. Hij was 75. Segal
begon zijn carrière als schil
der, maar legde zich later toe
op ruimtelijke beelden. Be
kende werken van Segal zijn
onder meer 'Cezanne's Still
Life', een ontbijttafel met rijp
fruit, theepot en melkkan naar
het bekende schilderij, en
"Woman on Orange Bed'. Ook
beeldde hij levensgroot een rij
wachtenden bij de uitdeling
van brood in de crisisjaren uit
voor het Franklin Delano Roo
sevelt-monument in Washing
ton. Een van de vijf figuren in
de rij is Segal zelf. Zijn werken
zijn aangekocht door 150 mu
sea en vele particuliere verza
melaars. Vorig jaar verleende
president Bill Clinton hem een
National Medal of the Arts.
dans recensie
maarten baanders
Voorstelling: 'Leerlingenuitvoering Ballet
school Inge van den Broek. Gezien: 10/6
Leidse Schouwburg.
,,Een ernstig stuk", noemde In
ge van den Broek haar choreo
grafie op muziek van Nicolas
Lens. Ze zei het bijna veront
schuldigend, alsof er op een
leerlingenuitvoering geen
plaats mag zijn voor ernst.
Maar het publiek applaudis
seerde na dit stuk niet minder
dan na de overige programma
onderdelen. Juist dit stuk was
het meest verrassend en karak
teristiek van de hele avond.
Het ernstige zat in de wijde,
dramatische gebaren en in de
verheven, bijna kosmische
sfeer. Vooral een monumentale
groepsopstelling die telkens te
rugkeerde en armen die als
vleugels gespreid werden,
vormden de basis van de cho
reografie. De dans had iets van
een ritueel dat leven en dood
omvatte. Uitgestrekte armen
suggereerden dat er hoge
krachten vereerd werden. De
dansers van de selectie volwas
senen hebben veel van dit be
wegingsmateriaal aangedragen
en dansten krachtig. Met dit
stuk liet de school van Inge van
den Broek zich van een origine
le en creatieve kant zien.
In de overige stukken brach
ten verschillende leeftijdsgroe
pen een afwisselende, vrolijke
reeks dansscènes. 'Kyo' bijvoor
beeld was een krachtig num
mertje jazzdans door de jeugd-
selectie, vlot, uitbundig en ge
stroomlijnd. De kostuums met
muziek recensie
susanne lammers
Concert: Flora Concert'door het Leider
dorps Kamerkoor o.l.v. Peter Dijkstra. Ge
hoord: 11/6, Oranjerie van de Hortus Bo
tanicus. Leiden. Andere Floraconcerten:
18/6, 25/6, 2/7, 27/8
Als de palmen uit hun winter
verblijf mogen, komt de muziek
binnen, Elke zomer houdt de
Leidse Hortus in zijn Oranjerie
de Flora-concerten, met mu
ziek die haar wortels in het
plantaardige vindt. Dit jaar
opent het Leiderdorps Kamer
koor de vierdelige serie met niet
alledaagse stukken, die trou
wens niet alleen de bloemetjes
maar ook de beestjes bezingen.
Het koor opent enigszins pa
radoxaal met zwanengezang.
Maar het lied van de stervende
zwaan van Orlando Gibbons
roept de koekoek van Lorenz
Lemlin wakker, en vooral de
smakelijke gans van Orlando di
Lasso. Daar demonstreert het
koor zelfverzekerd zijn kunnen
met een volle klank, goed ge
plaatste dynamische accenten
en een precieze articulatie.
Van Edward Elgar worden
drie Partsongs gezongen, ver
rukkelijke muziek, waar het
koor volkomen in zijn element
is. De overgang naar de ver
schillende sferen in 'The Foun
tain' worden subtiel door bete
kenisvolle pauzes gemarkeerd.
Elke stemgroep krijgt de moge
lijkheid zich op zijn voordeligst
ndZAw&n.
Nescafé oploskoffie
Cappuccino, koffie verkeerd, Wiener
melange of espresso.
Navulzak/pot j (/V yy
van 7.79/6.99 voor kj j j
fLdlActt u, ocrft /ZÓ éT-A
De gratis marathonvoorstelling van de
Haagse toneelgroep De Appel uit pro
test tegen de dreigende subsidiestop
heeft zaterdag ruim zesduizend be
langstellenden getrokken. Doorgaans
krijgt De Appel op zaterdag maximaal
vijfhonderd cultuurliefhebbers bin
nen.
De marathonvoorstelling liep van de
symbolische tijdstippen vijf voor
twaalf 's middags tot vijf voor twaalf 's
avonds. Een woordvoerder van De Ap
pel noemt de belangstelling 'ongeloof
lijk en fantastisch'. ,,De Appel is echt
iets van en voor het publiek. De mas
sale belangstelling voor deze protest
dag zien wij als een mooie steun in de
rug."
De Appel kreeg zaterdag medewer
king van een keur aan artiesten. Onder
anderen Yvonne Keuls, Will van Kra
lingen, Geert de Jong, Eric Schneider,
en Trudy Labij gaven voorstellingen.
Zowel de Raad voor Cultuur als het
Haagse college van burgemeester en
wethouders ziet niets meer in het ge
zelschap. Zij willen het geld liever be
steden aan nieuwe initiatieven, hoewel
De Appel nog altijd kan bogen op een
trouw publiek. Dat is voor de subsidie
gevers onvoldoende.
Volgens de Raad voor Cultuur maakt
artistiek leider Aus Greidanus, die Erik
Vos na vele jaren opvolgde, de ver
wachtingen niet waar en is de trouw
van het publiek het enige waar het ge
zelschap nog op drijft. Dat daar in de
toneelwereld zelf anders over wordt
gedacht, lijkt op te maken uit onder
meer de nominatie van Appel-actrice
Sacha Bulthuis voor de belangrijkste
toneelprijs voor vrouwen, de Theo
d'Or. Bulthuis komt in a<
dank zij de vertolking van Zi
der in De Herinnering van D
In Den Haag en in de toi
is met verbijstering op de
opheffing van het gezelsch
geerd. 'Grande dame' Mai
huys (93) verscheen zelfs op
nale televisie om haar oi
kenbaar te maken.
de koorden gaven er een extra
zwierig accent aan. Veel plezier
straalden ook de jongste deel
nemers uit. Vrolijk bewogen ze
met hun armen, huppelden ze
rond, gaven ze kusjes en lagen
ze op de grond alsof ze gezellig
op het strand aan het genieten
waren. Ze wisten al aardig hoe
je een leuk stukje theater weg
geeft.
Vermelding verdient ook
'Skunk Anansie', licht van
stemming, maar toch ook met
iets dramatisch. Fraai werden
contrasten verenigd in 'Five',
waarin de tienergroep gevecht-
sportbewegingen maakten en
tegelijk lekker relaxed stond te
jazzdansen. Spannende, ex
pressieve gebaren sloten mooi
aan op de mysterieuze muziek
in 'Yo-Yo-Honey'. Stoer én
grappig was 'Tough boys freak
out', waarin de jongens met
veel mime-talent hun act op
voerden met plastic flessen.
Alsof het programma nog
niet veelzijdig genoeg was, le
verde de flamencogroep van
Wil Lambregts een bijdrage met
twee gastoptredens. In een ech
te Spaanse sfeer, compleet met
gitaar en klaaglijk gezang,
maakten de vrouwen hun trot
se, sobere bewegingen, impo
neerden de mannen met een
stampdans en zorgden de vrou
wen voor een kleurrijk geheel in
een zwierige dans met veel
jurkgezwaai.
Het was een leerlingenuitvoe
ring waarin het enthousiasme
van de leerlingen rijkelijk van
het toneel afstraalde en waarin
veelzijdigheid en karakter ver
rassend verenigd waren.
De 31ste editie van Pink
pop in Landgraaf gaat de
annalen in als de oranje
Pinkpop. De keuze tussen
popmuziek en het kijken
naar de wedstrijd van
Oranje tegen Tsjechië viel
voor vele duizenden Pink-
popgangers uit in het
voordeel van het voetbal.
Ook de traditionele T-
shirts van popgroepen ver
loren het zondag van de
oranje outfit. Toch viel er
op het weken van tevoren
uitverkochte Pinkpop ook
muzikaal weer het nodige
te genieten. Op maandag,
traditioneel de belangrijk
ste festivaldag kleurden de
ruim 60.000 bezoekers
Pinkpop weer in de kleur
die er het best bij past: ro-
De tienduizend roze Amnesty
Internationalpetjes en de ontel
bare verbrande nekken en
schouders gaven het zonnige
Pinkpop weer een vertrouwde
aanblik. Oranje-shirts zag je
nauwelijks meer en de bands
kregen weer volop aandacht.
Pinkpop verliep ook dit jaar
ook weer zonder noemens
waardige incidenten. Wel kreeg
de politie 160 meldingen van
diefstal uit tenten en auto's.
Voor de ingang van het festival
zijn enkele drugsdealers en
zwarthandelaren opgepakt. Het
aantal mensen dat met valse
te laten horen, maar het totaal
effect is niet bestudeerd, het
blijft natuurlijk en vanzelfspre
kend klinken. Zo moet dat.
Ook 'Shower' is èen juweeltje
waarvan het koor elk facet tot
flonkeren brengt. De drie liede
ren uit Bo Holtens 'Marriage of
Heaven and Heil' vallen daarna
wat tegen. Het eerste, het ra
zend ingewikkelde 'The sick ro
sé', waarin het koor zich in drie
- elkaar 'saboterende' - koren
verdeeld, is vooral technisch
knap. Het knagen van de worm
klinkt verontrustend, maar de
muziek beklijft niet. De drie lie
deren van Paul Hindemith zijn
spannender. De akoestiek in de
Oranjerie maakt ze wat steviger
en vierkanter dan strikt geno
men nodig is, maar het con
templatieve karakter krijgt des
ondanks vorm.
'Five Flower Songs' van Ben
jamin Britten sluiten het con
cert af. Het bijzondere 'The
Succession of the Four Sweet
Months' overdondert ondanks
een klein schoonheidsfoutje.
Het best gekozen stuk is ech
ter 'Marsh Flowers', waarin de
stadsflora bezongen wordt. Ver
rotting, stank, stekelige giftig
heid, daarmee geselt het koor
de oren. De laatste resten na
tuur blijken onvermoed drei
gend en overweldigend. Uit
zo'n intelligente interpretatie
blijkt eens te meer de muzikale
rijpheid van het Leiderdorps
Kamerkoor.
kaarten het terrein op wilde,
bleek mee te vallen. De snel
rechtbus van justitie die dit jaar
bij wijze van proef op Pinkpop
stond, is geen doorslaand suc
ces geworden. Slechts acht keer
werd er het afgelopen weekend
snelrecht toegepast waarvan
zes keer op zaterdag. Vooral
kleine feiten als diefstal werden
direct berecht. Of de bus vol
gend jaar naar Landgraaf terug
keert, is de vraag.
De Pinkpopmaandag opende
^sterk met de Amerikaanse band
Venice. Hun geluid deed sterk
aan Crosby, Stills, Nash
Young denken en voerde daar
mee terug naar Woodstock,
moeder van alle festivals. Op
het hoofdpodium kreeg De Dijk
met een eveneens rustige set
vol klassiekers als Bloedend
Hart en Ik heb een groot hart
het publiek, moeiteloos plat.
Het ingetogen begin stond in
contrast met het overgrote deel
van de programmering. Stevige,
potige rock van acts als Kom,
Pearl Jam en Live drukten een
stempel op de laatste festival
dag. Korn beukte er op los als
eën groep volleerde metaalbe
werkers. Dergelijke meedogen
loze, maar ook vrij monotone
muziek, tref je niet vaak aan op
het vooral op mainstreambands
mikkende Pinkpop. Voeg daar
bij ook de luidruchtige verrich
tingen van mindere goden als
Muse, een soort Radiohead
voor armen en de modale
punkrock van Die Toten Hosen,
en je mag rustig spreken van
een gespierde Pinkpopeditie.
Veel festivalgangers verwel
komden de Postmen na drieën
op het Noordpodium als een
broodnodig rustpunt. Likkend
aan een ijsje of languit liggend
in de zon kon je lekker wegdro
men op de lome reggae. De
Postmen en later ook de gitaar
rockers van de Counting Crows
zagen wel publiek wegtrekken
naar publieksfavorieten als res
pectievelijk Pearl Jam en Live.
Live was bij de Pinkpopenquête
als populairste band uit de bus
gekomen. Pearl Jam bewaart
goede herinneringen aan het
festival. Hun vorige optreden,
in 1992, geldt nog altijd als een
van de meeste memorabele
momenten uit de Pinkpopge
schiedenis. De toppers Live en
Pearl Jam deden wat van ze ver
wacht werd, maar konden niet
echt verrassen. Veel festivalgan
gers konden daarnaast vrij wei
nig meekrijgen van deze grote
jongens, voor het hoofdpodium
was het behoorlijk dringen en
het geluid was niet om over
naar huis te schrijven.
De 'toppers' op zaterdag,
Bush en Oasis, stelden danig te
leur. Oasis, ooit de ongekroon
de koning van de Britpop, werd
zelfs bekogeld met bier en bier
viltjes. De band, zonder Noel
Gallagher, dreigde het optreden
stil te leggen als er nog meer
zou neerdalen. Het Nederland
se Caesar daarentegen wist
moeiteloos het publiek vast te
houden in de 3FM-tent, terwijl
Oasis al aan haar optreden was
begonnen.
Opvallend was dat de Neder
landse en Belgische bands in
veel gevallen niet onder deden
voor de vaak veel duurdere
Britse en Amerikaanse toppers.
De melodieuze Belgenpop met
hoge zang van Novastar en Arid
en de breekbare folk van Laïs
bleken voor menigeen een aan
gename verrassing. De Dijk, de
springerige pop van het jonge
Krezip en Postmen sprokkelden
de Nederlandse punten bij el
kaar. De smaakvolle maar toch
uiterst dansbare techno van de
Fransman Laurent Gamier op
zondag en de Noorse belofte
Madrugada sloegen nog meer
een deuk in de Britse-Ameri
kaanse rockhegemonie.
16 Horsepower hield met
meeslepende donkere roots-
rock zondag de Amerikaanse
eer hoog. De groep had de niet
geringe taak het te moeten op
nemen tegen Nederland-Tsje-
chië. Het banjogetokkel, de
striemende slideuithalen op de
gitaar en de klagerige stem van
David Eugene Edwards zorgden
tegen de achtergrond van een
opkomende maan en een on
dergaande zon voor een van de
meest sfeervolle Pinkpopoptre
dens.
Pinkpopbaas Jan Smeets had
dit jaar de pech dat enkele acts
plots wegvielen. Zangeres
Anouk meldde zich af wegens
oververmoeidheid. Zondag
bleek dat triphopgroep Moloko
ook verstek moest laten gaan.
Zangeres Roisin Murphy die
last had van haar keel moest op
doktersadvies een week rust ne
men. Daardoor daalde het aan
deel dance nog iets meer. Moby
mocht dat gemis gisteravond
als slotact nog proberen recht
te trekken.
Op een steenworp afstand
van het festivalgedruis likte de
Deense EK-selectie gisteren de
wonden van het verloren duel
tegen Frankrijk. Voor de Deen
se voetballers was er een schra
le troost: ze mochten zich mel
den voor een Pinkpop-kaartje.
Althans, zo merkte burgemees
ter Bert Janssen van-Landgraaf
fijntjes op, 'na de straftraining'.
Dominee s
een Rom
en Julia
weinig wot
theater recek
Julia, naar Shakespeai
bewerking: Jaap Metzlar.
van Rijn, Joost
Schlleker, Ulrike Leyendi
van der Hulst, Nanneke
Hoff, Jason Los, Wendd
Nelly Faneythe. Kostuun
groepen AC Voorschoten
het Cultureel Centrum,
op 10 juni. Nog te zien:
in het Imperium Theate
In de eerste scèni
Romeo en Julia gee
en dat is ook nerg
nodig. Ze zijn duid
liefd. Romeo omli
verboden vriendin,
hem weg omdat
hoort, maar geeft
haar ring. Het is
dit wordt een drai
de geliefden horeo
schillende familie
eeuwen ruzie hebt
mand weet meer
maar als ze elkaar z
de emoties hoog
hoog dat er zei
vloeit.
De acteurs van Doi
theatergroep voor
met een verstandel
dicap, hebben weii
den nodig om hi
van Shakespeares
drama te spelen. Zt
les zien, met tragie
mor. Sommige mai
len vrouwenrollen
dersom, en dankzij
ving van de spele
mooie kostuums
prima. Een decor
de muziek (mooie
uit Romeo en Julia
kofjef) en de uitgek
lichting van Teije
zijn genoeg.
Wilma van Rijn sp
Ze is heel mooi vert
geërgerd tegelijk al
(Joost van Gelder)
liefde verklaart ent
huis Angelica (eern
sche rol van Jason
steeds doorheen
der Lorenzo (Nell
the) heeft het ook i
kelijk wanneer de
liefden bij hem
Maar hij wordt ove
eerst om hen te tr<
dan om Julia uit de
heden te helpen
drankje dat haar sc
maakt. Romeo wee
en zijn verdriet is
scheurend.
Regisseur Jaap
werkt al drie jaar m
no. Hij maakt bev
van het wereldi
voor de groep -
Parsifal, nu Romeo
en laat zijn spelei
ren. Hij wordt du
handen gedragen:
mooiste emoties
van de acteurs na a
een geslaagde vooe
Michiel Ras steelt show in Evangelisch-Lutherse kerk
muziek recensie
lidy van der spek
16e Orgeldag Leiden, door de organisten
Jan Verschuren, Anton den Boer, Henk
Kooiker, Erik van Bruggen. Folkert
Grondsma, Michiel Ras en Theo Visser,
m.m.v. het Noordhollands Koperkwartet
en het Toonkunstkoor Leiden en Omstre
ken. Gehoord 10/6, op diverse locaties,
Leiden.
Het gaat goed met de Leidse
Orgeldag. Steeds meer vakkun
dig gerestaureerde orgels, dit
jaar het schitterend vergulde
Mittenreither-orgel, en steeds
meer mensen die op dit zo-
merevenement afkomen. Deze
alweer 16e Orgeldag mag bo
vendien bogen op twee nieuwe
organisten. Theo Visser heeft de
plaats ingenomen van de legen
darische Joop Brons (Hoog
landse Kerk), en voor Henk Jas-
perse is Michiel Ras aangesteld.
En deze Ras steelt onvoor
waardelijk de show tussen tien
over drie en tien over half vier
op het orgel van de Evange
lisch-Lutherse kerk. Ras is de
zesde, tevens voorlaatste orga
nist die zaterdag 'zijn' orgel laat
klinken en dat doet hij fantas
tisch. Dat ligt niet zo zeer aan
het instrument, Leiden kent
grotere beroemdheden. Het is
Ras' sprankelende vitale spel en
zijn originele programmakeus
die werkelijk iets nieuws en ver
rassends te vertellen heeft.
Scarlatti hoor je meer, dat is
waar. Maar de Sonate in F krijgt
door zijn klaterende, transpa
rante spel een opfrisbeurt. Het
is of je piano en orgel tegelijk
hoort.
In het tweede blokje zet Ras
twee Preludes en Fuga's naast
elkaar die ener
zijds niets, an
derzijds alles
met elkaar te
maken hebben.
Toen Bach zijn
'VVohltempe-
rierte Klavier'
(24 preludes en
fuga's) schreef
had hij geen
weet van zijn bewonderaar
Dmitri Shostakovich. Deze
componeerde ruim tweehon
derd jaar later (1951) zijn 24
preludes en fuga's, geobse
deerd door Bachs polyfone
denken. Ras getuigt van durf
om zichzelf te introduceren als
organist met puur pianomu
ziek. Maar hij speelt het zo
hartveroverend, laat zoveel
nieuwe verrassende klankkleu
ren horen, fluweel omfloerste
dalende lijnen, vaag schurende
dissonanten dat zijn 'brutaliteit'
slechts bewondering afdwingt.
Ook de 'Troika' uit 1932 van
Rodion Shchedrin (in Leiden
een bekende door de uitvoering
van zijn vocale werk 'De verze
gelde engel' enkele jaren gele
den) is nieuw en opwindend.
Ras speelt opzwepend als een
getergd paard, in bedwongen
razernij. Rit
misch strak
in drenzen
de tot gie
rende osti-
nato-grapjes
dramt hij in
steeds wisse
lende regi
straties naar
de finish.
Daar verbleken de andere
concerten een beetje bij, die ie
der op hun eigen, maar redelijk
traditionele wijze de Orgeldag
kleuren. Zo zorgen vader en
zoon Kooiker in de Waalse kerk
voor de vrolijke noot in de 'Toc
cata Atalanta' van Aurelio Bo-
nelli voor orgel en clavecimbel,
een stuk met grappige echoef
fecten. Erik van Bruggen tovert
kristallen fluittoontjes in P. van
Evenement
trekt steeds
meer publiek
Dalems 'Canzona' en een den
derend mooie klankkleur in
Scheidts 'Modus pleno organo
pedaliter' op ons aller Hager-
beer.
Ren Verhoeff brengt zijn heel
eigen rituele sfeer in de Harte-
brugkerk met het derde deel
van Frescobaldi's 'Fiori Musica-
li'. Zijn Schola Cantorum laat in
evenwichtig samenspel met
Folkert Grondsma horen waar
toe een romantisch orgel en
een groepje 20e eeuwse liefheb
bers van het Gregoriaans in
staat zijn. En op al deze wan
delconcerten verwelkomt vro
lijk schallend het Noordhol
lands Koperkwartet voor wijd
openstaande kerkdeuren de
toestromende mensen.
Theo Visser is de hekkesluiter
in de Hooglandse kerk met on
der meer een strijdlustig werk
'Suonata prima' van Kuhnau.
Arnold Vroman jr. doet met
vlammende stem het 'gevecht
van David en Goliath' meebele
ven.' Het Toonkunstkoor geeft
deze dag een romantische nim
bus met de breed uitgesponnen
hymne 'Blest pair of Sirens'. Als
afscheidsgroet aan Orgeldag
2000 een (on) afgebroken zang
van 'cherubijnen en serafijnen'.
voorschoten Het dixielandorkest 'The Willick Square ji
zorgde afgelopen zaterdag voor veel sfeer op het jaarlijks
'Jazz in de Voorstraat'. Het pubiek werd 's middags al in
ming gebracht door het looporkest 'The Citywalkers'. Dai
nog bands op zoals 'Master of Swing', het 'Voorschotens
tet' en 'The Soulsearchers'. foto
