'Een goeie paard
is nog geen goeie ruiter'
ZATERDAG 10 JUNI 2000
Sandor Popovics moet elke keer weer een puzzel in elkaar zetten
verblijf van 37 jaar in
dit land en dertig jaar
Nederlands
itsburgerschap hebben
Iet kunnen beletten dat
vibrato van de csardas
veranderd op zijn tong
danst. Een papieren
utatie kan nu eenmaal
tooit de ware identiteit
verbloemen. Eens
ongaar altijd Hongaar.
Tot zijn afgrijzen is de
zestiger dikwijls voor
mpwn versleten vanwege
p emotionele gedrag als
trainer en zijn pittig
ikruide, de lachspieren
masserende oneliners.
Sandor Popovics, die
1 onlangs in België
vergeefs Verbroedering
•el trachtte te behoeden
voor degradatie, moest
Igens hem daarom zijn
okmanschap de laatste
l wintig jaar bewijzen in
de marge van het
betaalde voetbal. „Het
as telkens van niets iets
naken. Als ik een reëele
ns had gekregen had ik
'rie keer meer bereikt in
mijn carrière.
Vergeet het maar dat San
dor Popovics als voetbal
trainer bij het Belgische
Verbroedering Geel zojuist opa's laat
ste kunstje heeft gedaan. Zijn outfit
geeft al aan dat hij zich als bijna 61-
jarige nog op en top voetbalman
voelt. Gestoken in het korenblauwe
trainingspak van MTK Boedapest, valt
hij op in het Roosendaalse straat
beeld met zijn imposante en al even
blauwe pet. Mocht een voetbalbe
stuurder overwegen hem de techni
sche verantwoordelijkheid over de
selectie toe te vertrouwen, Popovics
is er klaar voor. „Ik heb heel veel vita
liteit en ambities in mij. Ben geen ou
we man. Ik voel me nog kiplekker, fy
siek en geestelijk. In elk geval blijf ik
in de voetballerij. Maar in welke hoe
danigheid, weet ik pas over drie tot
vier weken. Ik ben met verschillende
partijen in onderhandeling."
De puissant rijke voorzitter van
MTK Boedapest, waaraan Sandor
Popovics als technisch adviseur ver
bonden is, vroeg hem begin dit jaar
het Belgische Verbroedering Geel van
degradatie te redden. De man was
van zins, zeker ingeval van handha
ving in eerste klasse, de club over te
nemen. Achteraf moet geconstateerd
dat de vijf Hongaarse huurlingen die
vanuit Boedapest werden gestuurd,
een paar wedstrijden te laat zijn gear
riveerd. En Popovics wil niet over
zichzelf opscheppen, maar in het be
lang van Geel ware het volgens hem
ook beter geweest dat hij eerder ge-
roepen was voor de uitvoering van
het reddingsplan. Het heeft niet veel
gescheeld of hij had het nog bijna ge
flikt. Onder zijn leiding haalde Ver
broedering Geel 16 punten van de 28
die er te vergeven waren. Maar toen
Charleroi als mede-degradatiekandi
daat slechts één punt op zijn ploeg
achter stond na de voorlaatste wed-
'^fftjcf, wist Popovics dat zijn club ge-
l^keld, zou worden. Charleroi had
immersalle medewerking te ver
wachten van kampioen Anderlecht,
waar Enzo Scifo als beoogde nieuwe
president/speler van de Waalse club
rondhuppelde. Daarentegen had
Club Brugge er als tegenstander van
Verbroedering nog alle belang bij om
drie punten binnen te slepen als ze
kerheidstelling voor Europees voet
bal.
„Het bestuur heeft mij gevraagd te
blijven. Maar de vijf Hongaren zijn
weg. En mijn drie beste spelers heb
ben zich al verkocht. Dat wordt, als
het een beetje tegenzit, volgend sei
zoen opnieuw degraderen. Met alle
respect voor de mensen die zich daar
op hun manier allemaal maximaal in
zetten voor de vereniging, wil ik mijn
naam niet aan een kansloze missie
verbinden. Ik heb er drie maanden
gezeten. Ik denk dat een Nederlandse
amateurhoofdklasser een betere
structuur en organisatie kent dan een
topklasser in België. Laat staan een
lager geplaatste club. Kijk maar naar
de accommodaties. Wat er hier te
veel aan franje in en om stadions
wordt aangebracht, daar zie je in Bel
gië de ene na de andere bouwval. Een
paar weken geleden speelde ik met
Verbroedering Geel in Beveren. Het
was er nog net zo als in 1982, toen ik
met Waregem tegen Beveren de fina
le van de Flamand Cup speelde. Ik
zag nog dezelfde deuken in de deu
ren. Dezelfde planken. En ook de si
garettenpeuken die ik toen heb weg
gegooid, liggen er nog."
Beperkingen
Sandor Popovics was als trainer nooit
anders gewend dan werken vanuit de
beperking. Nooit is het hem vergund
geweest ergens anders dan bij kleine
clubs technisch opperhoofd te spe
len. „Had ik een reële kans gekregen -
tussen aanhalingstekens - dan had ik
misschien drie keer zo veel bereikt als
nu. Maar ik moest overal bij de letter
a beginnen. Ik kon nooit op iets
voortborduren. Ik kwam bij SW, dat
was niks. Moest nieuwe elftal opbou
wen. Ik ging naar Waregem. Ook niks.
Cambuur, weer niks. Eindhoven, De
Graafschap, Excelsior, het ene ver
haal was nog armoediger dan het an
dere. Telkens als ik kwam, waren de
beste spelers net vertrokken. En elke
keer nieuw elftal opbouwen. Ik heb
ook een visie, maar kon die nooit uit
dragen met een gerichte aankoop.
Popovics moest elke keer weer een
puzzel in elkaar zetten. Ik moest altijd
experimenteren. Bij Excelsior mocht
ik niet eens een gewezen amateur op
stellen. De daarvoor benodigde acht
duizend gulden waren er niet. Ik kon
niet eens een poster kopen, laat staan
een speler. Desondanks heb ik zes
keer nacompetitie gespeeld."
Hij heeft de tijd nog meegemaakt
dat ook oud-topvoetballers zich van
onderaf moesten bewijzen om top-
trainer te worden. Popovics haalt het
voorbeeld aan van Ernst Happel, die
begin jaren zestig eerst prestaties
moest leveren bij ADO om in aan
merking te komen voor een contract
bij Feyenoord. Voor hem, Popovics,
was klimmen naar de top niet eens
weggelegd. „Ik zeg dat niet uit teleur
stelling, ik kan er alleen met mijn pet
niet bij dat oud-voetballers nu zoveel
krediet krijgen. Rijkaard is zonder een
minuut trainerservaring aangesteld
als bondscoach. Met alle respect, ik
ken Frank goed. En ik hoop dat hij
een geweldige succes boekt tijdens
het EK. Maar in wezen botst het met
elke logica. Wanneer jij chirurg wil
worden, moet je eerst naar de lagere
school, dan naar het atheneum en
vervolgens naar de universiteit. Elk
vak moet je leren, heb ik ook moeten
doen als ex-semi prof bij Sparta en
Zaanstreek. Natuurlijk is het meege
nomen dat iemand een aardig bal
letje heeft getrapt. Maar dat is slechts
eentiende van het totaal pakket. Fy
siologie, psychologie, pedagogie, di
dactiek, mensenkennis, met mensen
en met je omgeving omgaan, dat is
tegenwoordig wel zö'n complex aan
factoren waar trainers zich op moe
ten richten. Ik heb bij de negen clubs
waar ik ben geweest in totaal 270
voetballers meegemaakt. En wanneer
mij nu de vraag wordt gesteld wie
daarvan het in zich hadden trainer te
worden, dan kom ik niet eens tot
tien. Ik wil maar zeggen: een goeie
paard is nog niet een goeie ruiter."
Nu nog rijdt Popovics, die op
grond van zijn leeftijd best aan een
teruggetrokken bestaan buiten de
hectiek van de voetballerij zou mo
gen denken, elke woensdag naar het
bondsbureau van de KNVB in Zeist.
In de hoop er misschien nog iets op
te steken. Want Popovics zal naar ei
gen zeggen nooit te oud zijn om iets
te leren. „Mocht er morgen vaklitera
tuur over medische begeleiding op de
markt verschijnen, dan koop ik die en
dan lees ik die. Ik wil, nee moet een
goeie gesprekspartner zijn voor de
dokter en voor de fysiotherapeut. En
zo is me er ook alles aan gelegen up
to date te zijn aangaande voetbalken
nis. Er zijn trainers die oefenstof heb
ben uit de tijd van Adam en Eva,
maar ik ben van een ander slag. Ik
ben eergevoelig en nog steeds leer
gierig."
Toptrainer
Popovics stelt de retorische vraag wie
of wat een toptrainer is. Wel, geeft hij
zichzelf antwoord, de toptrainer be
staat niet. Wel topmateriaal, als hij
het heeft over spelers. „Alle respect
voor Louis van Gaal. De man is fan
tastisch geweest bij Ajax. Maar ook hij
heeft het bewijs geleverd dat de per
fecte mens niet bestaat. Naar mijn
idee hij is de beste trainer ter wereld,
zolang hij te maken heeft met spelers
die de top nog niet hebben bereikt.
Bij Barcelona heeft hij de fout ge
maakt dat hij belangrijker wilde zijn
dan zijn spelers. Maar Van Gaal kan
nog zo'n goeie vakman zijn, Rivaldo
is op het veld in z'n eentje tien keer
zo belangrijk als tien Van Galen langs
de lijn. En dat heeft Van Gaal nog niet
door."
Zelf meent Popovics zich nooit be
langrijker te hebben gemaakt dan zijn
spelers. Wel zegt hij, de balans opma
kend, voor hooguit zeven ton aan
voetballers te hebben gekocht en
voor negen miljoen te hebben ver
kocht. „Maar Popovics heeft nooit
gezegd spelers te hebben gemaakt,
want dat hebben hun vaders ge
daan."
Reputatie
Hij beweert dat zijn reputatie tegen
hem heeft gewerkt. Altijd maar weer
dat gezeur over zijn clowneske doen
en laten in de buurt van de dug out
en zijn soms grappig klinkende
krompraat. „Ene meneer Derksen
van Voetbal International heeft dat
stempel op mij gedrukt. Heb ik hon
derd prozent last van gehad. Hij be
weerde dat een trainer die zenuwach
tig doet, en meeleeft met zijn spelers
nooit niet zijn eigen spelers en de te
genstanders kan analyseren. Flauwe
kul! Wanneer ik Louis van Gaal de he
le wedstrijd zie schrijven, kan ik dan
net zo goed zeggen dat hij de helft
van wat er tijdens de speeltijd ge
beurt niet ziet."
Daarbij is Popovics altijd een man
van de primaire reactie geweest. Wat
door zijn hoofd spookte, lag ook op
de tong. Soms kon hij op zijn geheel
eigen en onnavolgbare koeterwaals
rake dingen zeggen, die hem naar ei
gen zeggen niet altijd even geliefd
maakten. Soms ook verpakte hij ver
ontwaardiging of wanhoop in een
boodschap, die dusdanig komisch
klonk dat de ernst ervan velen ont
ging. „Wat andere, echte Hollanders
konden zeggen, werd mij niet in dank
afgenomen. Wanneer Van Hanegem
zegt dat roken slecht voor de gordij
nen is, lacht iedereen. Korbach wordt
gepruimd door zijn manier van pra
ten en doen. Maar wanneer ik, zoals
destijds bij Eindhoven, zeg te moeten
werken met een bestuur dat een
tweede wasmachine koopt als ik een
nieuwe koelkast nodig heb, dan ben
ik die clown."
Die benaming heeft Popovics,
dunkt hem, geen recht gedaan aan
zijn vakmanschap. Er zit veel meer
kennis en intelligentie in het hoofd
dan menigeen veronderstelt. Vraag
maar gerust na bij de clubs waar hij
door de jaren heen langs kwam. Niet
dat hij nu nog staat te dringen zich
zelf alsnog te bewijzen, maar kan een
leeghoofd met goed fatsoen functio
neren als procuratiehouder bij een
bedrijf of als hoofd algemene zaken
bij een semi-profclub?!
Vergissing
Dat hij die laatste functie heeft be
kleed bij ADO Den Haag spijt hem
achteraf. „Dat is uitgedraaid op de
grootste deceptie van mijn carrière.
Als ik de film terugdraai, dé vergissing
van mijn leven. Als trainer van De
Graafschap had ik na afloop van een
gestaakte wedstrijd voor de nacom
petitie in het Zuiderpark gezworen
nooit meer terug te komen in Den
Haag. Er was een bom gegooid, van
daar. Helaas heb ik geen woord ge
houden. Ik ben daar in 1995 toch in
dienst getreden als manager Algeme
ne Zaken. Volgens afspraak zou ik me
niet met technische zaken bemoeien.
Tachtig tot negentig uur heb ik per
week gewerkt. Door Den Haag ben ik
in ziekenhuis terecht gekomen, daar
ben ik heilig van overtuigd. Lichte
hartinfarct. Op een smerige minder
waardige manier ben ik daarna op
een zijspoor gezet. Stank voor dank.
Ik zal er niet verder over uitweiden,
omdat ik me niet tot hun niveau wil
verlagen. Maar ik heb me er nooit
happy gevoeld. Als manager werd ik
geacht namens het bestuur brieven te
sturen aan supporters, die een stadi
onverbod was opgelegd. Dan kreeg ik
telefoontjes van het niveau 'tering
Hongaar' en 'kanker Hongaar'. En
meer dan me lief was, werden de
banden van mijn auto doorgesne
den."
Maar overal elders waar hij langs
kwam als trainer, is Sandor Popovics
naar eigen zeggen jaren later nog een
graag geziene gast. Onlangs keerde
hij terug naar de allereerste vereni
ging, die hij als oefenmeester diende:
MW'27 in het Westlandse Maasland.
Hij, Popovics, bij die amateurvereni
ging benoemd tot trainer van de
eeuw, wist tot verbijstering van zijn
gehoor nog feilloos de namen van
zijn vroegere elftal in de microfoon te
brullen. Alle selecties die hij heeft ge
traind, zitten trouwens nog in zijn
natuurlijke harde schijf opgeslagen.
Compleet met alle mitsen en maren
die bij de spelers horen. „Waar ik ben
geweest, daar wordt met respect over
mij gesproken. Geen speler die ik on
der mijn hoede heb gehad, die over
Popovics negatieve dingen zal zeg
gen. Elk jaar rond kerst kan ik erop
rekenen nog zeker vijfentwintig kaar
ten te ontvangen van gewezen spe
lers. En als een van mijn oud-voetbal
lers weer eens vader is geworden, dan
glijdt er bij mij gegarandeerd een ge
boortekaartje door de brievenbus.
Fantastisch toch. Ik heb een aparte
pot voor cadeautjes. Die band met
mijn oud-spelers is voor mij het
mooiste getuigschrift. De rest interes
seert mij niet."
Bezwaar
De voetballerij in Nederland dreigt
dol te draaien. Vooral na het zogehe
ten Bosman-arrest is volgens Popovic
iedereen op hol geslagen. Halverwege
de jaren tachtig hoefde hij als oefen-
meester van NEC niet bij het bestuur
aan te komen met de vraag of zijn
spelers op kosten van de club een
warme maaltijd mochten nuttigen na
een uitwedstrijd. „Nu lees ik dat bij
diezelfde club een doorsnee speler
als Renfurm een salaris van een mil
joen gulden van de hand wijst. Mijn
grootste bezwaar is dat in het betaal
de voetbal de salarissen tot absurde
hoogten zijn gestegen, terwijl het ni
veau almaar omlaag gaat. Ik vind niet
dat het een rijmt met het ander."
Denk vooral niet dat Sandor Popo
vics gefrustreerd zijn dagen slijt in
Roosendaal, omdat hij nooit de top
heeft bereikt. Dank zij het voetbal is
hij in het vrije westen terecht geko
men, zegt de Nederlander die zich
nog altijd Hongaar voelt. En Popovics
vindt dat hij, al met al, als buitenlan
der aardig carrière heeft gemaakt in
zijn nieuwe vaderland. „Daar mag ik
best trots op zijn. Ik heb veel gezien
en aardig wat bereikt. Maar kijk, ieder
mens is eerzuchtig. Ik wil nog aan de
slag. Als ik zie hoeveel jonge trainers
voor de leeuwen worden gegooid,
dan zou een type-Popovics met zijn
kennis als rugdekker nog veel goeds
kunnen doen. Maar ik ga niemands
kont Heken om ergens bij een club
binnen te komen; dan word ik nog
liever straatmaker. Financieel ben ik
dan wel niet onafhankelijk, geestelijk
wel. En dat vind ik het grootste goed
van mijn leven, dat laat ik me door
geen mens afnemen."
JACOB VAN DER MEULEN
GERARD VAN PUTTEN
Sandor Popovics tijdens
een training van het Bel
gische 'Verbroedering
Geel' waar hij terecht
kwam voor een red
dingsoperatie van drie
maanden. Die tijd was
te kort, vindt Popovics.
Even leek het erop dat
zijn ploeg het ging red
den, maar uiteindelijk
degradeerde 'Verbroe
dering Geel' toch.
FOTO BERT DE DEKEN
