Leidse Marathon
ZATERDAG 1.0 JUNI 2000
Afzi
ien
Jaap van de Leeden, huisarts te Leiderdorp en hoofd van het me
disch team van de Leidse marathon in het Leidsch Dagblad van 12
juni 1999: „Maar er is geen wetenschappelijk onderzoek waaruit
blijkt dat het lopen van een marathon een positief effect heeft op
de gezondheid." Lopers van de marathon hebben dus geen zeker
heid dat hun afzien (letterlijk: zich opofferingen getroosten, lijden)
zin heeft. Gelukkig geldt volgens Van de Leeden over het algemeen
dat na veertien dagen een gevoel van lichamelijk herstel optreedt.
Voordat botten, spieren en pezen zijn hersteld zijn er nog twee we
ken voorbij.
B
ezemwagen
De laatste loper die nog voor de bezemwagen mag, wordt altijd op
grootse wijze binnengehaald. foto archief
In de meest letterlijke zin een opruimingsvoertuig met bezems dat
zand en puin van wegen verwijdert. De bezemwagen tijdens de
marathon is dus eigenlijk een vrij denigrerende term. De volgauto
pikt uitvallers op en rijdt net achter de laatste loper, die volgens
verwachting binnen de gestelde tijdslimiet - vijf uur - binnenkomt.
Alles wat daarachter loopt of zwalkt wordt met zachte dwang ver
zocht de bezemwagen in te stappen. Passagiers van de bezemwa
gen hoeven zich niet te schamen. Duizenden beter getrainde atle
ten zijn hen reeds voorgegaan.
Chips
De chip moet na afloop ook weer verwijderd worden. foto archief
Sinds 1995 lopen de deelnemers met een chip in hun schoenen.
Dringen bij start en finish heeft daardoor geen zin meer, want
door het technische snufje worden alleen de netto-prestaties be
oordeeld. De tijd van de loper gaat immers pas in als«hij de startlijn
overschrijdt. In 1995 was er wat verwarring omdat de manier van
bevestigen van de chip in het marathonboekje verkeerd was afge
beeld. Sommige lopers moesten zijwaarts over start en finish om
geregistreerd te worden. Een enkeling speldde de chip op zijn
borst en moest dus door de knieën om door de computer herkend
te worden.
Dranghekken
Langs het gehele marathonparcours worden alle kruispunten afge
zet met dranghekken. Vooral in het start- en finishgebied op de
Willem de Zwijgerlaan zijn veel dranghekken nodig. Daar worden
ook hoge hekken geplaatst. Op het terrein van de Groenoordhallen
wordt met behulp van de afzetting een rijbaan gecreëerd zodat au
tomobilisten toch de Merenwijk kunnen bereiken en verlaten.
Ehbo
Ongelukkigen worden kundig afgevoerd. foto archief
Onontbeerlijk om tot een goed einde van de marathon te komen.
De ambulancedienst zet 6 ambulances in op strategische plekken,
zodat direct actie kan worden ondernomen als er een melding bin
nenkomt. Het LUMC vertegenwoordigt de ziekenhuizen in de re
gio bij calamiteiten groter dan een verrekte spier. Het massage
team is op het laatste stuk van de marathon en in de Groenoord
hallen actief om spierproblemen op te lossen of te verzachten. Ie
dereen kan worden gemasseerd na afloop, maar pas nadat er een
frisse douche is genomen.
ravoriet
Abraham Limo is de uitgespro
ken favoriet om de marathon te
winnen. De Keniaan heeft ver
reweg de beste tijd achter zijn
naam staan. Vorig jaar werd hij
tweede in Reims met een tijd
van 2.11.37. Bij de vrouwen valt
een herhaling te verwachten.
De Poolse Karina Szymanska
won vorig jaar de Leidse mara
thon en is opnieuw favoriet. Zij
liep haar snelste tijd (2.34.46) in
Rome. Op de tien kilometer be
looft de strijd bij de vrouwen
uitermate spannend te worden.
Iliyna Nadeshda komt tijdens
de Olympische Spelen van Syd
ney uit voor Nederland en
bindt op de voor haar korte af
stand de strijd aan met de Ne
derlandse topper Wilma van
Onna en de plaatselijke favoriet
Erika van de Bilt.
Groenoordhallen
Donderdag is de eerste paal ge
slagen van de verbouwing van
de Groenoordhallen. Het blijft
tot volgende week bij die ene
paal, om de marathonwerk
zaamheden niet te verstoren. In
het complex aan de Willem de
Zwijgerlaan gebeurt dit jaar na
melijk meer dan in andere ja
ren. Vanaf vrijdagavond verrijst
onder de naam 'Expo' een pro
modorp. Het is de bedoeling
dat ook niet-lopers een bezoek
je aan de hallen brengen. Een
animatieprogramma, mode
shows en sponsorstands zullen
daar vanaf vrijdagavond voor
moeten zorgen. De Leidse ma
rathon krijgt een professioneler
uiterlijk. De rommelmarkt is
daarom gesneuveld.
Hitte
De Leidse Marathon beleeft morgen zijn tiende editie. Dit is
het alfabet van alles wat u moet weten over het grootste Leid
se sportevenement van het jaar. Van 'Afzien' tot 'Zondag*
De hoogte van de temperatuur
heeft een beperkte invloed op
het wel of niet door laten gaan
van de marathon. De Leidse
marathon is de enige in Neder
land die zich heeft geconfor
meerd aan de officiële regels
van de KNAU. Via een ingewik
kelde formule met als parame
ters de temperatuur, de wind
snelheid, de luchtvochtigheid
en de historie van het weer in
de afgelopen week, wordt een
beslissing genomen. Als bij
voorbeeld de temperatuur op
de dag zelf te veel afwijkt van de
temperatuur van de laatste ze
ven dagen, heeft dat een nega
tieve invloed op de uitkomst
van de toegepaste formule. Als
de grens wordt bereikt, schrapt
de organisatie de langste af
stand om de veiligheid van de
deelnemers te waarborgen.
Morgen verwacht het KNMI
een maximumtemperatuur van
21 graden.
Inschrijving
Organisator Tjeerd Scheffer
gaat ervan uit dat Leiden dit
jaar weer evenveel deelnemers
trekt als vorig jaar. „Tijdens de
voorinschrijving hebben zich
drieduizend mensen aange
meld. Dat is vergelijkbaar met
vorig jaar. De voorverkoop
komt pas laat op gang, omdat
de mensen weten dat ze tot het
laatste moment kunnen in
schrijven. De aantallen die nu
bekend zijn wijzen er echter op
dat we evenals 1999 de negen
duizend deelnemers halen. We
hopen dit keer zelfs de tiendui
zend, inclusief skaters, te kun
nen passeren." In tegenstelling
tot de lopers, die zich tot op de
wedstrijddag nog tussen 08.30
en 11.00 uur bij de Groenoord
hallen kunnen aanmelden, is er
voor de skaters geen mogelijk
heid om zich nog op het laatste
moment in te laten schrijven.
In Leiden kunnen maximaal
2500 mensen aan de 20 kilome
ter lange tocht meedoen. „We
willen niet op het laatste mo
ment met explosie in het aantal
skaters worden geconfronteerd.
Dat levert niet alleen proble
men in praktische zin op, maar
ook veiligheidsproblemen",
verdedigt Scheffer de inschrij
vingslimiet. Wat het aantal
deelnemers betreft is de mara
thon geen kleintje. Leiden
neemt in Nederland zelfs de
tweede plaats in. Wordt alleen
gekeken naar het aantal mara
thonlopers, dan deelt de Sleu
telstad samen met de mara
thons van Eindhoven en En
schede de derde plaats.
Joggen
De uitvinding van de jaren
tachtig. Joggen is een vorm van
beweging, die het midden
houdt tussen hardlopen en
wandelen. Eigenlijk is een paar
kilometer joggen dus een war-
ming-up voor de chte mara
thonlopers. Het fenomeen jog
gen waaide over uit Amerika,
waar de gezondheidsmanie on
danks fastfoodketens als Mc
Donald's en Burger King steeds
grotere vormen aannam. Ook
in Nederland hulden hordes
mannen en vrouwen van 8 tot
80 zich in de soepele jogging
pakken om wat aan de conditie
te doen. Sindsdien schoten
loopverenigingen zoals de Lei
den Road Runners als padde
stoelen uit de grond.
Jan Karstens: naar hem is een plein vernoemd. foto archief
Tijdens de marathondag wordt het deel van de Willem de Zwij
gerlaan voor de Groenoordhallen omgedoopt in het Jan Kar-
stensplein. De organisatie heeft daarvoor zelfs speciale naam
bordjes laten maken. Op deze wijze wil de 3M Marathon zijn
dank betuigen aan Karstens. Hij was medeoprichter van het
evenement en de Leiden Road Runners. In het bestuur van de
marathon bekleedde Karstens bijna tien jaar lang de functie van
secretaris.
Lewandowski
Vijf jaar had Jaroslaw Lewandowski een abonnement op het win
nen van de Leidse marathon. Van 1993 tot 1997 ging de Poolse
vrachtwagenchauffeur als eerste over de finishlijn. In 1995 bracht
hij het parcoursrecord op 2.20.14. Die tijd bleef tot 1998 niet te
kloppen. In dat jaar legde Dimitri Riyoukine de marathon af in
2.19.27. Vorig jaar werd Lewandowski twaalfde in 2.34.02.
Muziek
Veel en vaak tijdens de marathon. Een kort overzicht. In Oegst-
geest is zoals elk jaar melkboer Henk Heemskerk weer van de
partij met muziek in de Dorpsstraat. Bij café de Gouwe aan de
Rhijngeesterstraatweg staat dweilorkest De Kanjers. In Leiden
bij Het Haagsche Schouw dweilorkest De Gespleten Klomp.
Zanger John Frisco is evenals vorig jaar weer te vinden aan de
Boshuizerlaan ter hoogte van het Gezinsvervangend huis 'De
Blauwe Zwaan'. De Blues Diamonds is niet meer weg te denken
bij de Tregter, Herenstraat hoek Witte Singel. Big Deal speelt bij
de slijterij van mevrouw Van der Voort aan de Zijlsingel. Music
Dreams stelt zich op bij café 't Spoortje aan de Herensingel. But
the Beez Kneez is met C-Jane te beluisteren bij Het Kompas,
Maresingel 75. Maar liefst drie verschillende Nederlandstalige
optredens bij de Zijlpoort hoek Lage Rijdijk, terwijl Hans Wol-
ting van Het Lisser Veerhuis evenals andere jaren een typisch
Hollands sfeertje maakt. Snackbar Bram zorgt elk jaar weer voor
een gezellige sfeer, vlak voordat de lopers op de finish afgaan.
Downstream staat op de bekende lokatie Maresingel hoek
Haarlemmerweg en wisselt af met Short Cut. De Keietoeters zijn
present bij de Groenoordhallen, net als De Pretnoten. Op het
Dorpsplein in Zoeterwoude musiceren The Back Seat Windows.
Just Casual staat bij Joop van der Pol weer op zijn vertrouwde
plek aan de Veldzichtstraat.
Tjeerd Scheffer, ook dit jaar weer de hoofdorganisator, foto archief
Organisator
De organisatie van de Leidse marathon is dan wel het werk van
meerdere mensen, Tjeerd Scheffer, voorzitter van de stichting
Leidse Marathon, is onmiskenbaar hun boegbeeld. De 46-jarige
'racedirecteur' is de geestelijk vader van de marathon. Scheffer
verklaarde vorig jaar nog zeker tot 2002 door te gaan met zijn gees
teskind. Dan moet de Leidse marathon van een regionaal tot een
nationaal evenement zijn uitgegroeid.
Parcoursrecord
Het parcoursrecord van de
Leidse marathon dateert van
1998. De Rus Dimitri Ryoulchi-
ne liep destijds 2.19.27 over de
42 kilometer en 195 meter. Bij
de vrouwen staat de beste tijd
van Leiden al wat langer in de
boeken. Natalia Baliakina (Rus
land) liep in 1993 een tijd van
2.38.32. Op de halve marathon
toonden de Kenianen Tesfaye
Tola en Mary Ptikang zich vorig
jaar de snelsten. Tola liep bij de
mannen 1.02.46, terwijl Peti-
kang bij de vrouwen goed was
voor 1.13.23. Ook op de 10 kilo
meter zijn lopers uit het Afri
kaanse land verantwoordelijk
voor de parcoursrecords. Philip
Singoei liep vorig jaar 29.05.
Milkah Chepkieng bereikte, ook
in 1999 de finishlijn in 32.48.
Uuaestor
Latijn voor penningmeester.
Thijs Hemmes is dit jaar schat
bewaarder en heeft de geldkist
overgenomen van Helmut van
Veen. De absolute begroting
bedraagt 400.000 gulden. Dat is
tien procent meer dan vorig
jaar. Wordt de waarde van ge
sponsorde diensten en materia
len meegerekend dan komt de
(transparante) begroting op
ruim zes ton. Aan prijzengeld
wordt 65.000 gulden uitge
keerd. De winaar en winnares
van de marathon ontvangen
7500 gulden. De Leidse mara
thon streeft in de toekomst
naar een totaal prijzengeld van
rond de 200.000 gulden.
Rolstoelers
Tot vorig jaar deden er nooit
meer dan een handvol rolstoe
lers mee aan de Leidse mara
thon. In 2000 zullen dat er meer
zijn, omdat de landelijke club
van rolstoelers (met een spor
tievere naam 'wheelers' gehe
ten) haar leden enthousiast
heeft gemaakt voor deelname
in Leiden. De circa dertig whee
lers hebben zelf gezorgd voor
deskundige vrijwilligers die hen
na de wedstrijd zullen helpen
met douchen. Hoewel er wel
een apart klassement voor de
wheelers wordt gemaakt, wor
den er geen extra prijzen uitge
reikt.
Neuspleister
Vier jaar geleden ontstond er een enorme hype rond de neuspleister. Het tijdens het EK voetbal in
Engeland geïntroduceerde 'vleugeltje' moest voor extra lucht zorgen. Vele amateursporters geloof
den in de werking van het pleistertje. Inmiddels wordt het artikel door weinig atleten meer opge
daan. „Ze worden nog wel gebruikt door profsporters die proberen hun grenzen te verleggen",
zegt Herman van der Toom van 3M, dat mede-producent is van de neuspleister. Toch groeit de
omzet van het artikel gestaag. „Elk jaar gaan de verkopen met zo'n tien tot vijftien procent om
hoog." Dat heeft volgens Van der Toom alles te maken met de kwaal waarvoor de neuspleister ei
genlijk is ontwikkeld: snurken. „Het is een belangrijk middel om dat tegen te gaan. Mensen die
snurken zorgen voor tachtig tot negentig procent van de omzet, al werkt het niet bij iedereen."
Spiridon Louis
Zonder twijfel de grootste
held van de eerste moderne
Olympische Spelen van
1896, gehouden in Athene.
De Griekwon.de marathon
en trad daarmee in de voet
sporen van Pheidippides. De
boodschapper rende met
volle wapenuitrusting op een
warme septemberdag in het
jaar 490 voor Christus van
Marathon naar Athene om
het grote nieuws van de zege
op de Perzen aan de Athe-
ners over 'te brengen.
De gedachte dat de afstand
tussen Marathon en Athene
precies 42 kilometer en 195
meter bedraagt, is op niets
gebaseerd. Spiridon Louis -
volgens de overlevering wa
terdrager, postbode en
schaapherder - loopt maar
40 kilometer in 1896, terwijl
pheidippides vermoedelijk
sleiphts 35 kilometer heeft af
gelegd. De slimmerik heeft
een verkorte route door de
bergen genomen.
De echte marathonafstand,
42.195 meter, wordt pas in
1908 gelopen tijdens de
Olympische Spelen in Lon
den. Verantwoordelijk voor
de 195 meter extra is de En
gelse koningin, die eist dat ze
de start vanuit haar slaapka
mer in Windsor Castle kan
zien. Pas in 1923 wordt be
sloten dat die afstand de eni
ge juiste is. Spiridon Louis,
destijds overladen met goud
en geschenken, zal na 1896
nooit meer een marathon lo
pen. Wel duikt hij nog een
keer óp in een Olympisch
Stadion. In 1936 biedt hij in
Berlijn Adolf Hitler een olijf
tak aan. Vier jaar later sterft
hij, eenzaam en straatarm.
T ussensprint
De tussensprints in de Leidse.
marathon zijn afgeschaft. De
organisatie hoopte dat atleten
zich op de spurts zouden rich
ten en zo langer bij de koploper
zouden blijven. In de praktijk
kwam er niet zo veel van de
tussensprints terecht. Het pu
bliek was nauwelijks op de
hoogte van de plek waar de
sprints werden gehouden, ter
wijl het voor de atleten ook niet
altijd even duidelijk was. De
spurts stonden namelijk in Ne
derlands aangekondigd, terwijl
de toplopers veelal uit het bui
tenland komen. Bovendien
moesten de winnaars van de
sprints bij de eerste acht in het
eindklassement eindigen om in
aanmerking te komen voor de
extra prijzen. Dit jaar heeft de
marathon daarom een nieuw
premiestelsel ontwikkeld. Atle
ten die onder een bepaalde
eindtijd lopen komen in aan
merking voor een bonus. Zo
krijgen de eerste vijf sporters
die op de marathon onder de
2.15.00 uitkomen ieder acht
honderd gulden. In totaal heeft
de organisatie vijftienduizend
gulden gereserveerd voor de ex
tra prijzen. Huub Pragt, verant
woordelijk voor het atletenveld,
verwacht uiteindelijk zes- tot
zevenduizend gulden te moe
ten uitkeren.
Uitvallers
IJke
Zondag
Een van de bekendste 'uitvalverhalen' dateert al van P
den met de Leidse cafébaas Hans Seisveld in de hoo
voor het eerst de halve marathon lopen en prepareei d
ter dege op. Doorzakken was er in zijn Vergulde Krui e
de voorafgaand aan het 3M-festijn niet meer bij om(
ochtends vroeg op moest. 'Drie bier en neem er zelf '81
gewoon 'drie bier', terwijl de barman een bruine bot;n
berde. Op de grote dag stonden veel stamgasten op 1
sen langs de route om hun held aan te moedigen. Te
21 kilometer had moeten worden, eindigde al na 12( v
stoepje op de Willem de Zwijgerlaan deed zijn enkel s|
leedvermaak over de allereerste uitvaller van dat jaai
maanden. „Voor straf heb ik het jaar daarna opnieui1
ve' ingeschreven en hem helemaal uitgelopen. Sinds
de tien kilometer 'met handicap'. Dat wil zeggen: eeo
klanten loopt met mij mee."
