Eén tafel en twee stoelen Smaak Mooiste tijd van het jaar Meïne uit groene thee geeft extra energie Kaas op muziek Nederlands lamsvlees delicaat door zilte, kruidige smaak JDERDAG 8 JUNI 2000 REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER 023-5150265 oor een keukenbrigade zijn het voorjaar en de zomer de ijnste periode van het jaar. En dat heeft alles te maken net het ruime aanbod van de mooiste ingrediënten wat letreft kleur, smaak en variatie. Het begin van dit jaarge- ijde wordt ingezet met de Hollandse asperges. Het witte oud van Limburg, hoewel dat momenteel ook in vele an- lere provincies zoals Brabant, Overijssel, Drenthe wordt ;eteeld. De kwaliteit is misschien anders dan die van de ichte Limburgse, maar men moet al een enorme asperge- ;enner zijn om na het koken enig onderscheid te kunnen naken. >e verse tuinkruiden welke momenteel op grote schaal orden gekweekt en in honderden soorten en smaken -erkrijgbaar zijn, vormen ook een voorbeeld van kleur en •xtra smaak voor de voorjaars - en zomergerechten. Mint, lasilicum, marjolein en bonenkruid zijn typisch voor deze ijd van het jaar. De tomaten, liefst de echte Italiaanse 'ommodori, zijn een verrijking van de zomerse salades, len eenvoudig maar overheerlijk voorbeeld hiervan is de omatensalade met verse mozarella, dungesneden basili- ;um en een mooie olijfolie, op smaak gemaakt met wat of zeezout en wat grove peper uit de molen. ^at dacht u van de verse tuinboontjes, peultjes en dop- rwten Mooiere groentes als deze drie van eigen bodem lestaan er op de hele wereld niet. Een heidense klus om te kuisen of te doppen, maar een streling van de tong. de luxe keukens waar men toch graag werkt met deze oentes is er vaak een afkeer vanwege het enorme werk 'at deze peulvruchten met zich meebrengen. Voor 80 lersonen tuinbonen doppen betekent al snel zo'n kleine 5 lur werk, en dat dagelijks alleen voor de tuinbonen, ds de gast dan nog wat extra bestelt omdat ze het zo lek- er vinden - uitsluitend de allerkleinste worden gebruikt - ijkt de kok die op dat moment verantwoordelijk is voor e groentekant (entremetier) met enig bedenken naar het chaaltje zojuist gedopte bonen. Doperwten idem dito. Iren doppen voor een pannetje van deze kleine donders. )es te spijtiger is het dan dat er gasten zijn die, bij het ien of eten van deze bijna goudklompjes, de opmerking laken van 'ik heb heerlijk gegeten, maar ik begrijp niet jullie geen verse groente serveren'. Jammer dat men ïgenwoordig vaak niet meer weet hoe een verse doperwt ogt en smaakt. Iverigens mag de gast wanneer hij zijn diner of lunch ge mikt in een van de Nederlandse toprestaurants eigenlijk iet twijfelen aan de echtheid van het product. Het heeft ok te maken met de geavanceerde werkwijze van de iepvriesindustrie waardoor men soms wel in verwarring lakt. Hieraan doet een zichzelf respecterende chef-kok :ker niet mee. Hij dopt liever een paar uur. *an hebben we nog de kersen, aardbeien, frambozen, erziken en tal van ander zomers fruit. Geschikt voor elk essert. Een in Nederland welhaast onbekende delicatesse ijn de bosaardbeitjes. Hele kleine aardbeien ter grote van sn tuinboon met een enorm smaakpalet. Het is niet al ien de prijs, zo'n 25 gulden per doosje, als wel de teer- eid van deze vrucht die er voor zorgt dat men ze bijna iet tegenkomt bij de groenteboer. Een ritje per vrachtwa- :n van het Parijse Rungis naar ons land kan al funest jn. immer, maar wanneer u in Frankrijk bent van de zomer, lviseer ik u toch eens de bosaardbei te proeven. Ik ken :n paar mensen die ze in hun tuin op een zonnig plekje ondjesmaat kweken. Ze bewaken hun oogst angstvallig Is ware het de kluis van de Nederlandse bank. Heeft u al een nieuwe haring geproefd Probeer het eens in combinatie met een mooi glas gekoelde manzanilla-sherry. Dan begrijpt u wat ik bedoel te zeggen met de mooiste tijd van het jaar. JOHN BEEREN, eigenaar van de Bokke doorns, een met twee Michelin-sterren gedecoreerd restaurant in de duinen van Bloemendaal e thee die cafeïne bevat Be hoeveelheid energie nnen hebben over een Ie van 24 uur langer te n laten aanhouden. Dr. |Dulloo van de Universi- n Freiburg in Zwitserland koekt de invloed van ca- lit koffie en thee op de Jïhuishouding in het ■lijk lichaam. Hiervoor Bij 10 gezonde mannen de d van een groene-thee- I die veel catechines* en e bevatte, vergeleken met [cafeïne en een placebo, eek dat het groene-thee- ft, vergeleken met de pla ne hoeveelheid energie jl uur met vier procent fede. Hierbij daalde het lalingsquotiënt** en bleef jveelheid stikstof in de lonstant. De bijdrage van idatie aan de grotere hoe lid energie was groter bij lene-thee-extract dan bij kebo. Alleen cafeïne bleek Ivloed uit te oefenen op jveelheid energie tijdens (en ook niet op het lalingsquotiënt. Naast ca- Jielen dus meer stoffen I bij de energiestimule- (verking. Is Dulloo is dit één van PUZZEL Het kleinste restaurant van Nederland Een werkelijk piepklein huisje. Met één tafel en twee stoelen. Meer staat er niet in Kiliaen, het kleinste restaurant van Neder land. Aan de kade van het Zwarte Water in het Overijssel se Hanzestadje Hasselt verwent eigenaar Henk Haasjes zijn gas ten culinair. Ook het enige res taurant in Nederland waar je niet het eten van je buren kunt bestellen. Een zon als een rode vuurbal schetst het eind van de dag. Vanuit het raam van Kiliaen zien we kleine golfjes kabbelen op het Zwarte Water. Hasselt maakt zich op voor een rustige lenteavond. In het kleinste res taurant van Nederland ontkurkt restaurateur Henk Haasjes (35) een fles champagne. De wel- komstdronk voor de gasten van deze avond. Kiliaen was vanaf 1896 het on derkomen van de Hasseltse brugwachters. Op de plek waar nu een minuscuul keukentje is, was tot voor kort de bedstee. Haasjes: „Het was altijd al mijn droom om hier een restaurant te beginnen." Vorig jaar kon hij zijn droom laten uitkomen; Haasjes mocht het brugwach tershuisje van de gemeente hu ren. Honderd dagen werkte hij elke avond en elke weekeinde aan een ingrijpende opknap beurt. En in januari van dit jaar kon het eerste diner worden ge serveerd. Terwijl de koele champagne de eetlust subtiel opwekt, vertelt Haasjes vanuit zijn keukentje het verhaal van Kiliaen.Als jonge jongen ben ik begonnen met een bouwhandel. Maar toen bleek dat de bodem ver ontreinigd was en ik de sane- ringskosten zelf moest betalen, ging ik failliet. Het heeft me ja ren gekost om alle schulden af te betalen. Ondertussen kreeg ik steeds meer zin om iets met het brugwachtershuisje te doen. Vooral nadat de VW haar informatiekantoor had gesloten en het huisje dus leeg stond." „De gemeente en de bewoners van Hasselt keken wel een beet je raar op'toen ik ze van mijn plannen vertelde. Maar uitein delijk vonden ze wel een schit terend idee en de gemeente raad besloot met dertien stem men voor en nul tegen akkoord te gaan met mijn plan. Ik kon met Kiliaen beginnen." Haasjes dient het eerste voorge recht op: een triangel van ge rookte zalm met een vulling van paling en saffraan en dille en een garnituur van eikenbladsla en zalmeitjes. Bij de eerste hap is duidelijk dat Kiliaen niet al leen een unieke locatie is, maar ook een kok heeft die weet wat koken is. In het mini-restaurant wordt echter niet gekookt, dat gebeurt Het voormalige brugwachtershuisje in Hasselt is nu een tweepersoons restaurant. honderd meter verder in het historische stadje bij culinair centrum De Herderin. Haasjes heeft de gerechten kant en klaar in zijn eigen keukentje staan en hoeft ze alleen nog maar te ver warmen. „Maar de groentegar neringen maak ik zelf, dan zijn ze lekker knapperig." Buiten wordt het langzaam donker, nog net zien we hoe een familie eend langzaam voorbij dobbert, ,,'s Zomers is het heel wat drukker op het wa ter. Elk seizoen passeren hier 15.000 jachten en andere ple ziervaartuigen. Dat is een leuk de eerste onderzoeken geweest die verband heeft gelegd tussen groene thee en energiehuishou ding. Hij verwacht verder dat deze theesoort ook invloed heeft op lichaamsgewicht en li chaamsverhoudingen en kort om als afslankmiddel bij men sen met kransvatziekten kan dienen. Catechines: uit de groep Poly- fenolen. Dit is de verzamelnaam van een grote groep stoffen in het plantenrijk (men schat on geveer 4000) die een antioxida- tieve werking hebben. Veel planten, kruiden en groenten bevatten polyfenolen, zoals druiven (rode wijn), appels, ui en, rode klaver, thee, broccoli, soja, enzovoorts. Er is een grote variëteit; sommige planten be vatten meer van de ene groep dan van de andere. Momenteel is er een onderzoek gaande om dit in kaart te brengen. Ademhalingsquotiënt is het verhoudingsgetal tussen de in geademde zuurstof en uitge ademde kooldioxide gedurende een bepaalde tijd. Bron: Fit met Voeding Eten in Kiliaen is genieten met z'n tweetjes, foto cpd ab hakeboom foto cpd ab hakeboom gezicht, Ik speel ook met de ge dachte om een arrangement aan te bieden waarin de men sen met een jacht hier naar toe kunnen komen." Over het vervoer gesproken. Gasten die'in Kiliaen gaan eten, hoeven niet van tevoren te ruzi ën wie er mag drinken en wie moet autorijden. Ze worden ge haald en gebracht met een op gerekte limousine. Het ruim ne gen meter lange gevaarte - een Amerikaanse Lincoln - haalt de eters thuis op (ongeacht waar ze in Nederland wonen) en brengt ze na het culinaire ge nieten weer terug. Die Amerikaan verwijst overi gens naar de herkomst van de naam van het restaurant. Vol gens een Hasseltse historicus was Kiliaen van Rensselaer uit het Overijsselse Hanzestadje de grondlegger van New York. Kili aen was de eerste die in de ze ventiende eeuw een stuk grond kocht, waar later de stad New York ontstond. „Op die manier hoop ik ook Amerikaanse toe risten te interesseren voor het restaurant", aldus de eigenaar. Het is tijd voor het volgende ge recht: verse aspergesoep. Is Haasjes zelf ook soms kok? „Nee, niet echt. Ik ben kok ge weest toen ik in militaire dienst was, maar dat is toch van een wat ander niveau. Maar ik kan wel koken en ik heb een beetje les gehad van de kok van De Herderin. Ik proef ook alles van tevoren wat we hier serveren, dan weet ik tenminste of het lekker is", zegt de restaurant houder lachend terwijl hij een Chateau Planton Bellevue in schenkt. Deze Entre Deux Mers smaakt overigens ook voortref felijk bij het ons inziens culinai re hoogtepunt van de avond: tongscharfilet gevuld met spi nazie gegratineerd met cheddar. De klassieke muziek die ons tot nu toe begeleidde, is inmiddels vervangen door de 'soundtrack' van The Last Temptation of Christ. Een omstreden film toch? „Ja, maar ik vind de mu ziek heel erg mooi', aldus Haas- jes.Voordat het hoofdgerecht komt legt de man van Kiliaen uit dat gasten in zijn restaurant na afloop van het eten geen re kening krijgen. „Ze moeten een speciaal telefoonnummer bel len en vervolgens een vraag be antwoorden. Uit de goede ant woorden kiest een notaris elke week een winnaar en die mag komen eten. De kosten worden betaald uit de opbrengst van de telefoontikken. Daarnaast kun nen belangstellenden op een diner bieden via een internet veiling. Het laatste veilingdiner leverde bijna 600 gulden op". Vooralsnog kan er maar één keer in de week in Kiliaen wor den gegeten. Maar Haasjes wil het liefst dat Kiliaen de hele week open is. „Ik werk nu nog overdag als monteur in de bouw, maar misschien dat ik ooit van het restaurant kan le ven." Als het hoofdgerecht (kalfsent recote op een bedje van groen ten met hartige taart) op tafel komt en de wijn (Minervois '98) is ingeschonken, verlaat Haas jes het restaurant. „Op dit mo ment laat ik de gasten altijd al leen, zodat ze echt met z'n tweetjes kunnen genieten. De meeste mensen vinden dat een heel bijzonder ervaring." Een achter een gordijn verscho len telefoon moet uitkomst bie den als de gasten iets nodig hebben. Haasjes vertrekt met de woorden „Kiliaen is van u." Een paar kwartiertjes later komt de finale van het diner. „Iets heel speciaals van de kok", houdt Haasjes de spanning er in. Wat we krijgen lijkt op een torentje ijs gelardeerd met aardbeien. Maar de eerste hap helpt ons uit de droom: het ijs smaakt naar asperges. „Asper ge-ijs", zegt Haasjes bijna tri omfantelijk. Het moet gezegd worden: het is bijzonder, maar voor de echte ijsliefhebber mis schien iets te bijzonder. Na de koffie is het tijd om afscheid te nemen. Het was een culinair feest in een van de meest bij zondere restaurants die Neder land kent. Haasjes zwaait ons uit. De limousine glijdt lang zaam de nacht in. JOHAN BOSVELD» Restaurant Kiliaen is gevestigd in het voormalige burgwachtershuisje aan de Kaai in Hasselt. Het restaurant is het makkelijkst te bereiken via de afslag Hasselt op de A28 (Zwolle-Meppel). In Hasselt onmiddellijk na de brug over het Zwarte Water rechtsaf en rechtdoor rijden. De kaai ligt aan het water. Reserveren kan niet bij restaurant Kiliaen. Wie er wil eten kan kiezen uit een telefonische prijsvraag en een veiling op internet Telefoon: bel het nummer 0900-0770 (één euro per gesprek). Beantwoord de vragen. Een notaris trekt vervolgens een winnaar en Kiliaen neemt contact op. Internet: Surf naar www.kleinste.nl en breng een bod uit op een diner. De inzet op de veiling Is 500 gulden. Het hoogste bod krijgt het diner. Er is een nieuwe cd uit. Op 'Iets anders bij de borrel' worden Leerdammér kaasrecepten ge zongen door bekende artiesten zoals Fay Lovsky en Harryje loog tegen mij_ Slinger. '...Leerdammerkaas, carpaccio, wat een combinatio...' zingt Dries Roelvink in het eerste nummer. Op deze speelse ma nier zijn verschillende recepten met Leerdammer kaas op mu ziek gezet. De meeste teksten voor de borrelhapjes komen van de hand van Leo Driessen, één van de schrijvers van de hits van Marco Borsato. De mu ziek van enkele nummers is van Fluitsma en Van Tijn, de man nen achter het succes van 'Vijf tien miljoen mensen'. Behalve Fay Lovsky, Harry Slinger en Dries Roelvink leveren onder anderen Jaques Herb, Ronnie Tober en Ria Valk hun bijdrage aan de recepten. Lekkerbekken kunnen sparen voor een exemplaar. Op elk Leerdammerproduct is een waardepunt te vinden. Wie twee punten inlevert, ontvangt de cd gratis. Dat kan tot en met eind augustus. Deze actie valt samen met de show van het Leerdammer Straattheater, die deze zomer door het land trekt. In samenwerking met de plaat selijke horeca worden pleinen en markten in meer dan 25 ste den omgetoverd tot één groot variététheater. De mensen op de terrassen zien professionele artiesten optreden op kanarie gele bakfietsen en krijgen Leer dammer kaas bij de borrel. Toast met gevuld Leerdam mer-carpaccioroosje Bereiding: Snijd de korstjes van de boter ham en verdeel die in stukjes van 2 bij 2 centimeter. Zet de oven op 220 C en laat de vier kantjes aan beide kanten licht bruin worden. Toastjes uit een pak kunnen ook worden ge bruikt. Verhit twee eetlepels olijfolie in een koekenpan. Voeg de pijnboompitten toe en bak ze al roerend goud bruin. Bestrooi de pijnboom pitten met wat zout. Hak de plakjes Leerdammer, de sla en de pijnboompitten zo klein mogelijk en meng deze ingre diënten met een scheutje olijf olie. Doe er naar smaak wat- zout en peper bij. Bestrijk een plakje carpaccio met dit mengsel en rol het op. Vouw één kant open zodat de Leerdammer-vulling zichtbaar wordt. Zet het rolletje op een canapé of een toastje en klaar is Kaas! Benodigdheden voor 4 toastjes: 1 snee wit casinobrood of toastjes uit een pak 4 plakjes carpaccio van 2 mm dik 2 plakjes Leerdammer 32 pijnboompitten 1 handje rucola-sla peper en zout Leerdammer bonbon Meng de roomkaas met de Proventaalse kruiden. Voeg naar smaak peper toe. Leg het blokje Leerdammer in het midden op de ham. Doe het roomkaas-kruidenmengsel daar bovenop. Vouw de ham om het blokje Leerdammer tot een mooi pakketje en klaar is Kaas! Serveertip: maak veldsla aan met een frisse dressing van olie en azijn die op smaak is gebracht met peper en zout. Maak een bedje van sla op een bordje en leg daar één of meerdere bonbons op. Benodigdheden voor 1 bonbon: 1 blokje Leerdammer van 2 bij 2 bij 2 cm 1 plak rauwe slagersham of parmaham 1 theelepel roomkaas 1/2 theelepel Proven^aalse kruiden, peper Saccharine niet meer op lijst kankerverwekkende stoffen Saccharine, een zoetstof die sinds 1981 werd beschouwd als kankerverwekkend, is geschrapt van de Ameri kaanse lijst van kankerver wekkende stoffen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid blijkt uit recente studies dat de stof niet zo schadelijk is voor mensen als indertijd werd afgeleid uit proeven op ratten. De zoetstof kwam op de lijst van kankerverwekkende stoffen nadat uit onderzoek bij ratten was gebleken dat die kanker aan de urine- blaas kregen. Indertijd werd gedacht dat datzelfde gevaar ook voor mensen dreigde, maar nu is duidelijk gewor den dat de werking van sac charine bij ratten heel an ders is dan bij mensen. Maar aan de lijst van het ministerie zijn ook stoffen toegevoegd, zoals alcohol en tabak. Hoewel het Nederlandse lams vlees het gehele jaar door ver krijgbaar is, smaakt het het al lerbest in de periode van mei tot en met november. Neder lands lamsvlees wordt gewaar deerd in binnen- en buiten land, maar het merkwaardige feit doet zich voor dat wij er in ons land lang niet zoveel van eten als wel wordt veronder steld. Een belangrijk deel van het lamsvlees dat u bij de door snee-slager koopt, komt name lijk niet uit ons eigen land maar wordt geïmporteerd vanuit on der andere Nieuw Zeeland. Hoewel er met het Nieuw-Zee- landse lamsvlees niets mis is, mist het wel die voor het Ne derlandse lamsvlees zo karakte ristieke heel licht kruidige smaak. Een smaak die ook iets zoutigs in zich heeft. De Fran sen zijn er verzot op, omdat het Nederlandse lamsvlees wat kwaliteit en smaak betreft over eenkomt met het lamsvlees van foordraadsel lONTAAL: 1. Rijzig; 4. kapitein; 7. voegwoord; 8. ratelpopulier; pernemingsraad; 13. alleenspel voor piano; 16. bijwoord; 17. lidwoord; Idnoors prozawerk; 19. overwinning; 20. landbouwwerktuig; 22. onmeetbaar getal; [chtig; 25. bijwoord; 27. berg; 29. aldus; 30. piepkleiq; 31. vlijt. "AAL: 1. Snoeimes; 2. voorvoegsel; 3. persoonlijk vnw.; 4. voorzetsel; leknoot; 6. bijgevolg; 9. Jeruzalem; 11. brandstof; 12. wie zich nadrukkelijk volgens pe kleedt; 14. elk; 15. talrijk; 21. adellijk; 23. gewicht; 24. knevel; 26. Chinese Ismaat; 27. tandeloos zoogdier; 28. monnikskleed; 29. persoonlijk vnw. Sing van woensdag: ptaal: 1. Ofschoon; 5. raampost; 6. Erna; 8. eens; 10. piket; 12. links. •'.jak 1. Oortje; 2. stalen; 3. hapje; 4. ossen; 7. rijken; 9. spel; 11. tas. 'les prés salées' (de zilte wei den) aan de Atlantische kust van Frankrijk. Het lamsvlees van die zilte Franse weiden moet volgens de 'groten' uit de Franse keuken niet of nauwelijks worden ge kruid. En die opvatting delen de Fransen ook met veel liefheb bers van het Nederlandse lams vlees in ons land. Een paar tuinkruiden, een vleugje knof look en een uitje of sjalotje mag er wel bij, maar dat is dan meer om de smaak van het lamsvlees te ondersteunen dan dat ze in het gerecht als smaakmakers worden gebruikt. In de landen rond de Middel landse Zee, waar de lammeren meestal op een later tijdstip dan bij ons worden geslacht, camoufleert men wel met ver schillende kruiden, uien en knoflook de dan al wat schaap achtige smaak van het vlees. Die truc wordt in ons land vooral in veel Griekse en andere restaurants met een mediterra ne keuken toegepast met Nieuw-Zeelands lamsvlees. Van de toch al weinig imponerende smaak van het vlees blijft dan zo goed als niets meer over. Ook in veel Nederlandse res taurants wordt de gast bedot, omdat het Texelse lamsvlees dat er op de kaart staat in wer- Gerookte rauwe lamsham is ideaal in voorgerechten. foto cpd kelijkheid uit Nieuw-Zeeland afkomstig is. Het is dan ook goed om te weten dat steeds meer restaurateurs die de gas ten knóllen voor citroenen ver kopen, steeds vaker door de mand vallen. En dat komt door dat een steeds groter wordende groep Nederlanders in staat is een onderscheid tussen het lamsvlees uit eigen land en dat uit Nieuw-Zeeland te maken. Je kunt het namelijk heel goed proeven. Feit is echter wel, dat het Nieuw-Zeelands lamsvlees een stuk voordeliger wordt aange boden dan het lamsvlees van onze eigen al dan niet zilte wei den. Het verschil in prijs wordt, of men wil of niet, door de veel betere smaak van het Neder landse lamsvlees goed gemaakt. Het is jammer, dat de doorsnee Nederlandse consument dat (nog) niet in de gaten heeft. Naast het gewone Nederlandse lamsvlees kunnen we over en kele jaren ook genieten van het vlees van de Drentse hoogveen lammeren. Het is vlees dat het EKO-keurmerk draagt en vrij wel uitsluitend in de betere res taurants zal worden opgediend. De Drentse hoogveenlammeren zijn afkomstig van de schaaps kudden die worden gehoed in het 2.000 ha omvattende Bar- gerveen, een hoogveengebied dat in het uiterste zuidoosten van Drenthe tegen de Duitse grens aan ligt. Het vlees van het Drentse hoog- veenlam munt uit door een exquise kruidige smaak. Een smaak, die uniek is en niet kan worden vergeleken met die van het overige lamsvlees uit ons ei gen land. Het vlees is uitgespro ken mals en bevat weinig vet ten. Over enkele jaren, wanneer de kudden verder zijn uitge breid zal het vlees van de Drentse hoogveenlammeren niet alleen in de groothandels centra voor de horeca maar ook bij de top-slagers van ons land verkrijgbaar zijn. Jammer ge noeg zijn er nog slechts enkele tientallen van die échte am bachtelijke slagers in ons land overgebleven. HANS BELTERMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 11