Kijken naar Waltz' dansers doet bijna pijn
HOLN D
F S T V L
We hebben hier behoorlijk wat expertise in
Cultuur Kunst
n
Jitgever Duivelsverzen
iet de dood bedreigd
Opnieuw
tegenslag
Pinkpop
Het is vooral de muziek die het moet doen bij 'II Combattimento'
Guus Kuijer wint
zijn derde Griffel
5NDAG 5 JUNI 2000
[frikanen dansen op het perron
iurg Een bonte stoet van zo'n tachtig dansers en muzikan-
i uit de Afrikaanse landen Mali, Benin, Ivoorkust, Tanzania,
de inegal. Burkina Faso en Kenia doorkruist op 7 juni Nederland
n eflr trein. Ze trakteren reizigers op de stations van Tilburg, Bre-
ier 1, Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Utrecht en Den Bosch
igen een spetterend optreden. De muzikale toer is een initiatief
li Festival MundiaJ.
dd
^atijns Amerika' in Tropenmuseum
iterdam Het Tropenmuseum heeft vanaf 10 juni een nieuwe
irmanente expositie over cultuur, continuïteit en veranderin-
in Latijns Amerika en de Cariben. Met onder meer pre-Co-
biaanse collecties uit Midden-A.merika en de Andes en oude
entooien en sieraden van de indiaanse volkeren uit het Ama
zonegebied. De slavenhandel en het plantageleven in Suriname
irden in beeld gebracht door onder meer de collectie prenten
diorama's van Schouten uit het begin van de negentiende
idr
Aijrijs voor Nederlandse tv-film
ilen De tv-film 'De trein van zes tyur tien' van regisseur
ink Ketelaar is op de Cologne Conference in Keulen gekozen
edit beste film van het programma. Het was voor het eerst dat
j|g3n Nederlandse film doordrong tot de toptien van het grootste
•festival in Duitsland. Volgens het juryrapport is 'De trein van
uur tien' een buitengewoon spannende film in de traditie
i Hitchcock. Ook wordt de vergelijking gemaakt met 'Spoor
s' en 'Amsterdamned'. De film van regisseur Ketelaar is een
lujjoductie van de Avro en Egmond Film and Television,
ekc
larathon van De Appel als protest
haag Toneelgroep De Appel houdt zaterdag .10 juni een
aalf uur durende theatermarathon. Met de actie wil het gezel-
iy lap alle krachten mobiliseren om zijn voortbestaan veilig te
i dien. De theatergroep dreigt subsidie te verliezen door nega-
let I ve adviezen van de Raad voor Cultuur en de Haagse advies-
cot mmissie. De acteurs en actrices van de theatergroep treden
B 10 juni samen met collega's en vrienden op in een non-stop
n d^ogramma met de titel De Appel - 5 voor 12. Het gratis pro-
i imma in het Appel-theater in Den Haag duurt van twaalf uur
middags tot middernacht. Het publiek kan op elk moment in
I uil uit lopen.
n djnsTERDAMVanwege 400 jaar betrekkingen tussen Nederland
har Japan laten elf Amsterdamse galeries en één Haagse van 17
i te ai tot en met 15 juli werk zien van zo'n twintig Japanse kun-
maars. Er zijn onder meer keramiek, video's en schilderijen te
o v ;n van bijvoorbeeld Jun Tomita, Yasumasa Morimura en Ma-
lida Kumi. Deelnemende galeries zijn onder andere De Appel,
rieuze Zaken en Living Stone Gallery in Den Haag.
eel interesse voor Hergé-veiling
arlem In sociëteit Zang en Vriendschap in Haarlem is voor
:t eerst een veiling gehouden met alleen Hergé-materiaal.
^lefhebbers betaalden daarbij tussen de 600 en 1000 gulden
or oude stripalbums van de Belgische tekenaar. De veiling
ps onderdeel van de stripdagen die elk jaar in Haarlem wor-
n gehouden. Het hoogste bod was 925 gulden, voor het art-
su| t album 'Tintin en Amerique' ofwef Kuifje in Amerika.
spoorde vorige maand mensen
aan Nemati te vermoorden en
drukte zijn volledige adres af.
Na eerdere vergelijkbare oproe
pen tot politieke aanslagen
vonden in Iran al vijf schrijvers
en oppositieleden de dood.
De toenmalige geestelijk lei
der van Iran, ayatollah Khomei
ni, vaardigde in 1989 een fatwa
(religieus doodvonnis) uit tegen
Rusdie. Hij zou in'De Duivels
verzen de profeet Mohammed
hebben beledigd.
Sinds de afkondiging van de
fatwa heeft Rushdie op diverse
schuiladressen in Groot-Brit-
tannie gewoond.
I in Duitsland levende Irani-
is met de dood bedreigd,
dat hij een nieuwe Perzische
aling van Salman Rushdies
;k de Duivelsverzen heeft
gegeven. Dat schrijft het
itse weekblad Der Spiegel,
ihangers van de conservatie-
"raanse geestelijk leider aya-
ah Khamenei hebbemtot de
islag opgeroepen.
<gOe Duitse politie heeft ge-
gd voor speciale bescher-
ïg van Dawoud Nemati, die
ssen leeft: Een Iraanse krant
H
aleries in teken van Japan
muziek recensie
maja landeweer
'Körper' Choreografie/regie Sasha
Waltz. Muziek: Hans Peter Kuhn Decor
Thomas Schenk, Heike Schuppelius. Ce-
zien: 3/6 in Amsterdam (Muziektheater)
Daar nog te zien: 5 en 6/6.
'Körper', de meest recente cho
reografie van de Duitse Sasha
Waltz, markeert een breuk in de
tienjarige carrière van de cho
reografe. Maakte zij naam als
verteller van verhalen uit het al
ledaagse leven in de grote stad,
nu is zij afgeweken van de rode
draad. Nog steeds spelen alle
daagse rituelen en de voor
Waltz zo kenmerkende humor
een rol, maar in de nieuwe
vorm waarin ze haar werk giet,
wordt er
van scène
naar scè
ne gezapt,
zonder
dat er
sprake is
van een
direct ver
band op
verhalend niveau. Op thema
tisch niveau hangen alle scènes
indirect samen en vormen een
tamelijk consistent geheel, als
de bouwstenen van het begrip
'lichaam'.
'Körper' markeert niet alleen
een omslag in artistiek opzicht,
maar is tevens Waltz' eerste
voorstelling als één van de ar
tistiek leiders van de prestigieu
ze Schaubühne am Lehniner
Platz in Berlijn. Als bekroning
hiervan kreeg Sasha Waltz za
terdagavond de eer het Holland
Festival te openen, een festival
dat beoogt innoverend en tr
endsettend te zijn.
Nieuw is de vorm die Waltz
hanteert echter niet, denk maar
aan het gemonteerde dansthea
ter van Pina Bausch, wel is haar
theater ongelooflijk vindingrijk
en zijn sommige beelden van
een grote schoonheid. Zoals de
praktisch naakte danserslicha
men, die achter een transpa
rante plaat, ingebouwd in een
zwarte steile wand middenach
ter op het toneel, als insecten in
een glazen kooi schijnbaar
doelloos traag door elkaar heen
krioelen of de vrouw met me
terslange haarlokken, gebon
den aan twee stokken en
meedeinend met de bewegin
gen van haar hoofd.
Grofweg kan de voorstelling
in drie delen worden verdeeld:
-het eerste deel waarin het voor
namelijk draait om het innerlij
ke lichaam, zoals organen en de
beleving van het lichaam, het
tweede waarin het lichaam
voornamelijk functioneel, han
delingsgericht is, terwijl er in
het derde deel van het lichaam
niets over is dan pure materie,
pure vorm; het lichaam als in
strument. De rol van de bewe
ging is hier functioneel en zeker
niet dansant.
Naar het einde toe wordt de
voorstel-
ling
steeds ab
stracter,
terwijl de
herkenba
re hande
lingen in
het begin
heel hu
moristisch zijn, doordat ze zo
droog worden uitgevoerd. Dan
sers laten water uit hun li
chaam lopen als ware het een
aderlating of prijzen met een
stalen gezicht hun organen aan.
De klinische benadering van
het lichaam, die wordt versterkt
door de begeleiding van drup
pelende, klokkende, sissende of
dreunende geluiden in een
compositie van Hans Peter
Kuhn, is geestig en maakt tege
lijk fysiek bewust.
Spectaculaire is ook de be
heersing van de dansers die el
kaar optillen aan de huid en el
kaar of zichzelf met een smak
op de grond gooien. Het kijken
hiernaar doet bijna pijn. De
voorstelling is dan ook meer
dan alleen visueel aantrekkelijk.'
'Körper' raakt de toeschouwer
in zijn eigen lichamelijkheid.
Het enige zwaktebod is het af
en toe ontbreken van duidelijke
samenhang, vooral in het laat
ste deel, dat een beetje een los-
zand-structuur heeft, waardoor
de aandacht soms verslapt.
Maar de sterke dansers weten
altijd te verbazen.
Tent waait kapot
Het zit de organisatie van
Pinkpop niet inee. Eerder
werd al bekend dat Noel
Gallagher de band Oasis
heeft verlaten en er dus op
Pinkpop niet bij zal zijn,
deze week zegde Anouk af
wegens vermoeidheid en
donderdagnacht blies de
wind de befaamde Roskil-
de-tent ook nog eens aan
flarden.
Voor Noel Gallagher is
in de persoon van gitarist
Matt Deighton een vervan
ger gevonden. Voor Anouk
en de Roskilde-tent is dat
moeilijker. In een verkla
ring zegt Pinkpop-organi
sator Jan Smeets dat hij
'streeft naar een waardige
vervanger (voor Anouk)
maar beseft dat dit in deze
fase van de voorbereiding
een moeilijke zaak zal
worden'. Pinkpop wordt
komend pinksterweekend
gehouden.
De organisatie is het
zoeken naar vervanging
voor de Roskilde-tent al
gestaakt. Deze tent raakte
afgelopen donderdag
nacht in Denemarken on
herstelbaar beschadigd
door een tornado. Volgens
Smeets is er geen gelijk
waardige tent beschik
baar. Daarom zal het
noordpodium, als van
ouds, een openluchtpodi
um zijn.
Zaterdag 10 juni spelen
op Pinkpop onder andere
Oasis en Bush, op zondag
11 juni acts als Krezip, No
vastar en Def Rhymz.
Maandag 12 juni is de top
dag met namen als Moby,
Live, Pearl Jam, Counting
Crows en Venice.
Körper: een humoristische en confronterende kijk op het lichaam.
muziek recensie
hans visser
'II combattimento', door Socetas Raffaello Sanzio.
Muziek: Claudio Monteverdi en Scott Gibbons.
Concept en regie: Remeo Castellucci Holland Fes
tival: Stadsschouwburg, AMSTERDAM. Nog te
zien: 5,6 en 7 juni
De muziek van Mopteverdi is niet ka
pot te krijgen. Zelfs niet door de Itali
aanse Socetas Raffaello Sanzio van Ro
meo Castellucci. Met zijn gezelschap
maakte hij een voorstelling van zijn II
combattimento di Tancredi e Clorin-
da' die, een maand na de wereldpre
mière in' Brussel, gistermiddag voor
het eerst in Nederland te zien was.
Het idee van de Italiaan is niet gele
een muziektheaterproductie rond het
idee dat liefde ook oorlog kan zijn.
Vandaar de titel: 'II combattimento'.
Centraal staat Monteverdi's muzikale
drama van de kruisridder Tancredi die
meent een vijandig strijder te bevech
ten, die uiteindelijk zijn geliefde blijkt
te zijn. Hier omheen plaatst hij een
aantal madrigalen over de liefde.
Daartussen klinken elektronische ef
fecten van de Amerikaan Scott Gib
bons.
Zelfbedacht hij een heel eigen beel
dentaal om Monteverdi's fascinerende
kijk op liefde en strijd na te vertellen.
Maar helder en gelukkig gehanteerd is
die niet. Nu kennen de bezoekers van
het Holland Festival, dat deze produc
tie naar Nederland haalde, theaterma
ker Castellucci als iemand die soms
huiveringwekkend kan uitpakken. En
bij Monteverdi is dat op zich ook hele
maal niet zo erg. De componist geldt
immers als de man die een kleine vier
eeuwen geleden het genre opera uit
vond, in een tijd die niet bekend staat
als alom fijnzinnig.
Dat de beelden, gistermiddag in de
Amsterdamse Stadsschouwburg, ook
niet zo fijnzinnig waren, is dus op zich
niet zo erg. Zolang ze maar ergens toe
deden, als ze maar oprecht konden
verrassen en een gevoel van bewonde
ring afdwongen. Maar het totaal, zich
afspelend in een soort ziekenhuisach
tige entourage, maakte een nogal tech
nische, soms stuntelige, kale, gevoels
arme, saaie en vooral gezochte indruk.
Castellucci heet soms schokkend te
zijn, maar is het nu echt zo schokkend
om te kijken naar een meisje dat een
bebloed maandverband uit haar slipje
trekt? Of een man die zegt de hostie tot
zich te willen nemen en vervolgens
gladjes een zwaard in zijn slokdarm
laat wegzakken?
Inderdaad, liefde is vaak strijd.
Castellucci laat dat ook zien als de spe
lers suggereren het zaad van een paard
op te vangen om vervolgens, zingend
over de liefde, op een groot projectie
scherm te tonen hoe spermatozoïden,
hanig al ze zijn, door elkaar krioelend
een eicel pogen te benaderen. Fascine
rend? Nederland is wel wat gewend en
het paard blijkt bij nader inzien nota
bene een ruin te zijn.
Kortom: deze productie moet het
dus vooral hebben van de muziek. En
die is echt mooi, met als hoogtepunt
het kernstuk: het drama van Tancredi.
Bij vlagen wordt er zelfs aardig gezon
gen en de begeleiding is in handen van
een ensemble dat zo authentiek moge
lijk opereert. Monteverdi wordt dan
zodanig recht gedaan dat de fantasie-
en van Castellucci daar eigenlijk wei
nig aan toevoegen. En dat is pijnlijk.
Wat echt fascineert, is het meisje dat
aan het begin van de voorstelling lang
uit op een brancard gaat liggen en
haar onderbenen naar beneden laat
hangen. Zowat anderhalf uur blijft ze
daar zonder te bewegen liggen, om
dan weer op te staan en gewoon, blijk
baar zonder stijve benen weg te lopen.
Als theater de bedoeling heeft om
mensen, ongeacht de kwaliteit ervan,
over het gebodene aan de praat te krij
gen, dan is 'II combattimento' zonder
meer geslaagd.
ins Schonenberg nieuwe voorzitter Katwijks Museum
:ai{)Y van der pols
/ai i
ding wil hij voorop stellen:
draait niet om hem, maar
het museum. Het Katwijks
ge seum wel te verstaan, waar
inf ns Schonenberg sindskort de
oel uwe voorzitter van is. Maar
,trfirop wil de Katwijker zich
,rv t voor laten staan. „Ik heb
prachtig bestuur om me
m, laat dat vooral niet onver-
ld. En zeker het komend jaar
ieten ze me nog een beetje
de wind houden, omdat ik -
mijn dochter de praktijk
rneemt - nog full-time arts
Dat neemt niet weg dat
lonenberg alvast graag en
veel betrokkenheid over
museum praat.
eel Vant als geboren en getogen
wijker heeft hij een levendi-
belangstelling voor het verle-
te' van zijn dorp. „En het mu-
im vervult natuurlijk een be-
grijke rol voor de Katwijkse
neenschap. Op deze plek
gen we de historie van ons
"P voor het nageslacht vast."
11 ar ook het publiek buiten de
en regio vormt een doel-
VÉ ep voor het museum, bena-
e ikt Schonenberg. „Binnen-
Pr 1 hebben we bijvoorbeeld
i tentoonstelling over het
iersleven langs de Noordzee,
ook voor niet-Katwijkers in
cessant is. Daarvoor hebben
zestig werken bijeen ge-
icht. Werken uit eigen bezit,
ïgevuld met werken uit an-
e musea."
:en zekere trots op zijn mu-
ïm steekt Schonenberg niet
der stoelen of banken. „Voor
plaatselijk museum scoren
zeker meer dan gemiddeld,
wel de kwaliteit als de om-
Rg van de collectie staan op
Hans Schonenberg is de nieuwe voorzitter van het Katwijks Museum. „Voor een plaatselijk museum scoren we n
kwaliteit als de omvang van de collectie staan op een hoog niveau."
een hoog niveau. En dat heb- Wat niet wil zeggen dat er nu dacht over toekomstige ten-
ben we allemaal te danken aan tevreden achterover geleund toonstellingen. Zo zijn we op
de grote inzet van de vrijwilli- kan worden. „Er valt nog heel dit moment bijvoorbeeld bezig
gers waarop dit museum draait, wat werk te verzetten. Er moet met een miniatuur van de bou-
Gezamenlijk hebben we heel van alles gecatalogiseerd wor- levard zoals die er in de negen
wat expertise in huis." den en er moet worden nage- tiende eeuw heeft uitgezien."
Hoewel de Katwijkse arts het
museum vanaf het allereerste-
begin een warm hart heeft toe
gedragen, was hij tot nog toe
vooral vanaf de zijlijn betrok
ken. Verbazing was dan ook
zijn eerste reactie toen hem
werd gevraagd of hij Gerrit van
Kruistum wilde opvolgen, die
vijftien jaar lang voorzitter van
het museum was. „Ze wilden
blijkbaar iemand van buiten,
een frisse wind." Maar waarom
juist hij werd gevraagd? „Mis
schien omdat ik een meer dan
gemiddelde belangstelling voor
kunst heb." Om daar vervol
gens haastig aan toe te voegen:
„Maar eigenlijk weet ik het niet,
hoor."
De huiskamer van de Katwij
ker, met schilderijen aan iedere
wand, vormt al een klein muse
um op zich. „Een uit de hand
gelopen hobby", noemt hij het
zelf. De landschapsschilders
van de Haagse school hebben
zijn voorliefde. Veel van deze
kunstenaars streken eind ne
gentiende, begin twintigste
eeuw regelmatig in de schilder
achtige kustplaats neer. „Want
Katwijk heeft wat dat betreft
natuurlijk een rijk verleden",
vertelt Schonenberg vol en
thousiasme. „Schilders uit bin
nen- en buitenland namen hier
tijdens de zomermaanden hun
intrek in een pension om de
duinen, de haven en het strand
te schilderen. Munthe, Blom-
mers, Toorop. Niet de minsten
dus."
Maar het Katwijks Museum
wil niet blijven steken in het
glorierijke verleden. Ook van
daag de dag worden er pogin
gen ondernomen om van het
vissersdorp weer een schilders
dorp te maken. Schonenberg:
„Denk bijvoorbeeld aan de Zo-
meracademie, die eigentijdse
kunstenaars in Katwijk aan het
werk zet." En die werken ko
men zeker in aanmerking voor
een plaats in de collectie van
het museum.
Gouden Penseel voor Van Haeringen
amsterdam anp
De Gouden Griffel voor het
mooiste boek voor kinderen
tot 12 jaar wordt dit jaar uit
gereikt aan Guus Kuijer voor
zijn boek 'Voor altijd samen,
amen'. Annemarie van Hae
ringen krijgt net als vorig jaar
het Gouden Penseel. Dit keer
voor het fraaist geïllustreerde
en eveneens door haar ge
schreven kinderboek 'De
prinses met de lange haren'.
Joan Steiners boek 'Je ge
looft je ogen niet' ontvangt
een Boekensleutel. Deze prijs
wordt slechts sporadisch toe
gekend aan een kinderboek
dat zowel volgens de Griffel
als de Penseeljury uitzonder
lijk is. In 1979, 1981, 1988 en
1992 werd deze onderschei
ding ook toegekend.
Voor Kuijer (1942) is het de
derde Gouden Griffel uit zijn
loopbaan. In 1976 kreeg hij»
de prijs voor 'Met poppen
gooien' en in 1979 voor het
later verfilmde 'Krassen in het
tafelblad'. De centrale per
soon in 'Voor altijd samen,
amen' is de dichteres Polleke.
In het boek vertelt zij over
haar moeder en diens relatie
met de meester, haar vader
en de drugs, haar Marok
kaanse vriendje en haar band
met een kalfje dat naar haar
is vernoemd.
Van Haeringen (1959) kreeg
vorig jaar al een Gouden Pen
seel voor haar tekeningen bij
het verhaal 'Malmok' van
Sjoerd Kuyper. 'De prinses
met de lange haren' gaat over
een kleine prinses met een
koninklijke bos haar die ze
overal met zich mee moet
slepen.
Zilveren Griffels gaan dit
jaar naar Armando voor 'Die-
renpraat', Martha Heesen
voor 'De Vloek van Cornelia',
David Almond voor 'De scha
duw van Skellig' en Ceciel de
Bie Martijn Leencne voor
hun informatieve boek 'Rem
brandt'.
De Zilveren Penselen zijn
voor Gerda Dendooven voor
haar illustraties in 'De verlief
de prins' en Liesbeth Zwerger
voor haar visuele ondersteu-
De Griffeljury onder voor
zitterschap van Marjoleine de
Vos deelde ook nog Vlag-en-
wimpels uit aan Marie Dela-
fon voor 'De goeie broek',
Daniil Charms voor 'Een
stinkdier is een prachtig
beest', Daan Remmerts de
Vries voor 'Willis', Mirjam 01-
denhave voor 'Donna Lisa',
Wim Kohier voor 'De medi-
cijman' en Ditte Merle voor
'Het boerenbeestenboek'.
Onder leiding van Truusje
Vrooland-Lob kende de Pen
seeljury dezelfde onderschei
ding toe aan Norman Junge
voor 'Vijfde zijn' en Ceseli Jo-
sephus Jitta voor 'Jan Jappie
en de veelvraat'. De Griffels
en Penselen worden vooraf
gaand aan de Kinderboeken
week op zondag 1 oktober
uitgereikt.
