Leidsch Dagblad | 2000 | 2 juni 2000 | pagina 10

Hortensia

Ergernissen van vijverliefhebbers

Kamerplanten zomers in de tuin

Rijp en Groen

Geranium is een topper

SalwFösthw

3 stuks 12,50

MÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊmÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm

95

VRIJDAG 2 JUNI 2000

160/960

REDACTIE: MARCOT KLOMPMAKER 023-5150:

GREET BUCHNER

De kraanvogel wordt in het
Grieks geranium genoemd, de
pelargonium is een ooievaar
en de erodium een reigersbek.
Nu worden deze namen met
een hoofdletter geschreven en
staan ze voor een bepaald
soort planten, allemaal familie
van de Geraniacaea. We weten
ook hoe ze aan die mooie na
men komen.

De Griekse botanici hadden
een goede opmerkingsgave en
zagen dat de vruchtjes van de
ze planten veel overeenkomst
vertoonden met
de snavels van
genoemde plan
ten. Vandaar.

Hier zullen we
het uitsluitend
hebben over de
Geraniums, niet
te verwarren met
de Pelargoniums
die verre van win
terhard zijn in te
genstelling tot de
Geraniums, waar
van er een paar
zelfs tot de wilde
planten behoren,
zoals bijvoor- 'ên^,

beeld het Ro- 3oo°paBi

bertskruid dat de
meest koude winters door
staat.

De tuingeraniums die mo
menteel in de handel zijn blij
ken over het algemeen ook
zeer goed winterhard te zijn.
Bovendien nemen ze genoe
gen met vrijwel elke grond
soort en de meeste soorten
doen het goed in de zon maar
ook in de halfschaduw. Deze
goede eigenschappen verkla
ren dan ook de populariteit
van deze vaste planten, die
niet alleen kleur in de tuin
brengen maar ook onder
houdsarm zijn. Ze blijven
mooi stevig zonder steun en
bloeien vaak een tweede keer
als we ze na de eerste bloei tot
op ongeveer 10 cm afknippen.
Het lijkt een rigoureuze in
greep, maar mijn ervaring is
dat er na een week vrijwel
niets meer te zien is van ons
ogenschijnlijk wrede ingrij
pen. Na dit loflied op de diver
se Geraniums, waarmee ik al
leen goede ervaringen heb,
nog even de opmerking dat
we ze qua hoogte ook goed

aan kunnen passen aan de ei
sen die onze tuin stelt.

Er zijn soorten die we min of
meer als grondbedekker kun
nen gebruiken, en dan bedoel
ik de Geranium dalmaticum
die niet hoger wordt dan lut
tele 10 cm en mooie lila bloe
metjes heeft. Hij heeft zoals
elke grondbedekker de nei
ging om zijn weg overal tus
sen door te zoeken, en doet
het ook nog tussen de stenen.
De hoogste Geranium is vol
gens mij de Geranium psilos-
temon die wel 90 cm
hoog kan worden en
per definitie een
plaatsje achterin de
border nodig heeft.
Deze grootgroeier
wordt op de voet ge
volgd door de Gera
nium pratense pur-
pureum die onge
veer 75 cm kan wor
den. Beide soorten
kunnen op een win
derige plek best wat
steun verdragen al is
het doorgaans niet
echt nodig. Nog al
tijd een respectabele
?lem hoogte voor deze
planten die door
gaans vrij laag blijven.
De kleuren van deze dankbare
vaste planten varieren van
licht lila tot alle tinten rood,
steeds met een blauwachtige
gloed. Geen oranjerood of
geel, evenmin een echte kleur
blauw. Het zou te ver door
voeren om hier alle soorten
(er zijn er rond de twintig in
de handel) op te noemen, te
meer daar er soms enige ver
warring rond de benaming is.
Daarom het advies voor alJe
liefhebbers van Geraniums
om een dezer dagen een goe
de kwekerij te bezoeken en de
gewenste soortnaam te note
ren. Planten die in containers
zijn geplant kan men eventu
eel ook nu planten. Anders
wachten tot de herfst. Ook een
bezoek aan andere planten
liefhebbers kan zinvol zijn.
Men vraagt dan simpelweg of
men van de herfst een stukje
van de flink uitgedijde plant
mag hebben. Niet verder ver
tellen, maar op die manier
ben ik aan heel wat planten
gekomen.

ILLUSTRATIE HAN VAN DE V£A

Heeft een haan een piemel?

Hoe zwaar weegt een koe?
Heeft een haan een piemel?
Waarom brandt het licht in
een kas? Hoeveel chips zitten
er in een aardappel? En: hoe
veel tarwekorrels zitten in een
boterham?

De antwoorden op deze en
vele andere vragen zijn in de
vorm van heldere tekeningen
en teksten te vinden in het
boek 'Land- en tuinbouw,
voor jou een vraag". Het boek
bevat een selectie van vragen
die scholieren en andere le
zers in de afgelopen jaren
hebben gesteld aan de redac
tie van Het Kleine Loo, het
onderwijstijdschrift over
land- en tuinbouw.

'Land- en tuinbouw: voor jou
een vraag' helpt vooral kinde
ren de verschillende kanten
van de wereld van land- en
tuinbouw te ontdekken. De
kleurentekeningen en teksten

geven inzicht in de productie
van voedsel en siergewassen
en in het leven en werken op
de boeren- en tuindersbedrij-
ven. Het 128 pagina's tellen
de boek staat vol informatie
voor het maken van een
werkstuk of het houden van
een spreekbeurt. Door een
handige index is het ook ge
schikt als naslagwerk. Het
boek is gemaakt door de re
dactie van Het Kleine Loo. De
tekeningen zijn van de hand
van Hilbert Bolland.

('Land- en tuinbouw: voor
jou een vraag' kost 25,45 gul
den incl. btw en verzend
kosten. Het is te bestellen bij
PR Land- en Tuinbouw, post
bus 620, 2700 AP Zoetermeer,
fax: [phone], e-mail:
[e-mail], onder vermel
ding van 'Land- en tuinbouw,
voor jou een vraag')

Hoe wordt het groene en troe
bele vijverwater weer helder?
Wat te doen met reigers, de
zuurgraad van het water en
schimmels bij vissen? Klem
mende vragen waar vijverlief
hebbers elk jaar weer mee wor
stelen. De problemen van vij-
verbezitters staan ook op inter
net. Er zijn websites waar 'des
kundigen' raad geven, maar de
adviezen blijken lang niet altijd
succesvol. Bijvoorbeeld de tip
om een nepreiger te plaatsen.
In praktijk laten reigers zich
echter niet zo eenvoudig voor
de gek houden.

Surfende vijverliefhebbers kun
nen beter naar websites gaan
waar door schade en schande
wijs geworden tuiniers hun er
varingen uit de doeken doen,
zoals de homepage van de 'Vij
verbibliotheek' (http://pond-
library.org/index.htm). Voor
problemen met reigers bieden
spiegelende voorwerpen, zoals
cd's die met een touwtje aan
bomen zijn vast te maken en
wiebelende ronde keien op de
oever, meer soelaas. Een ande
re met succes beproefde me
thode is het spannen van een
dun visdraadje dwars over en
langs de vijver.

Lukt het de reiger niet om bij de
ene vijver zijn buik te vullen,
dan ligt er een paar tuinen ver
derop wel weer een andere
poel. Het dier heeft volop keu
ze, want honderdduizenden
tuiniers hebben de laatste jaren
een vijver aangelegd. „Onge
veer vijftien procent van de Ne
derlandse huishoudens bezit
inmiddels een vijver", zegt
hoofd verkoop Nico Kramer
van Ubbink uit Alkmaar, de
grootste leverancier van vijver-
kuipen en -folie in ons land.
„De explosieve groei is echter
voorbij. Onze verkoop neemt
tegenwoordig met gemiddeld
ongeveer vijf procent per jaar
toe."

Nadat tuiniers de laatste jaren
massaal een vijver hebben aan
gelegd, ontdekken ze de hard
nekkige problemen die met de
hobby gepaard gaan. Vooral vij
verwater helder houden, is voor
menigeen een groot vraagstuk.
Geregeld verschijnen er vijver
boeken over dit onderwerp en
besteden tuintijdschriften er
aandacht aan, maar deson
danks blijft menige waterplas
troebel. IGamer: „Winkeliers
adviseren slecht en tuiniers
gaan te gemakzuchtig met de
vijver om: ze verdiepen zich er
nauwelijks in."

Van de laksheid profiteren be
drijven die allerlei probleemop
lossende middeltjes maken.
„Vooral de vraag naar produc
ten om algen te voorkome",
zegt de directeur van Velda.
„Een recent verschenen middel
is een soort gerstestro dat in
een net zit en in de vijver moet
worden gehangen. Na verloop
van tijd komen er pantoffeldier
tjes uit het stro, die vervolgens
de algen opeten." Een net ger
stestro kost ongeveer twintig

Veel vijverliefhebbers zitten opgescheept met een troebele plas water.

gulden en is geschikt voor een
vijver van maximaal vijfduizend
liter water. Daarnaast zijn er
ook enzymen te koop in de
vorm van bruistabletten. Eén
tablet is voldoende om in dui
zend liter water algen te verwij
deren. Een verpakking van tien
tabletten komt op 25 gulden.
Om het probleem adequaat op
te lossen, moeten tuiniers meer
planten en minder vissen in de
vijver plaatsen. Veel mensen
zetten veel te veel vissen uit.
Richtsnoer is om in vijfduizend
liter water niet meer dan vijf
vissen te laten zwemmen.

Voordat de vissen het water in
gaan, is het belangrijk om eerst
planten te plaatsen. Vooral
soorten die helemaal onder wa
ter staan, zoals waterpest,
hoornkruid en fonteinkruid,
zijn noodzakelijk voor een
zuurstofrijke en heldere vijver.
Drijvende en oeverplanten le
veren weliswaar ook zuurstof,
maar die gaat de lucht in. Wa
terpest daarentegen geeft zuur
stof aan het water af, waardoor
allerlei waterzuiverende bacte
riën in de poel floreren. Ver
standig is om in juni te planten
en vervolgens pas in augustus

vissen uit te zetten.

Algen zijn overigens ook water
zuiveraars. De minuscule plant
jes eten overtollig voedsel op,
zoals nitraat. Daarmee begin
nen ze al vroeg: vanaf ongeveer
acht graden starten ze hun
smulpartij, terwijl de meeste
andere planten pas bij hogere
temperaturen honger krijgen.
Vandaar dat vroeg in het voor
jaar algen ruim baan hebben,
zich vervolgens volop voort
planten, de vijver in een groene
drab veranderen en er minder
voedsel voor andere planten
overblijft. Allerlei middeltjes

Hagelingemeg 214 Sa

schakelen de algen wel weer
uit, maar voorkómen is een be
tere en voordeligere strategie.
De beste methode is het maken
van een zogenqemde hydrocul
tuur. Daartoe moet een deel
van de vijver met behulp van
gaas gescheiden van de vissen
zijn en dienst doen als planten
bak. Het gaas zorgt ervoor dat
de vissen niet aan de planten
kunnen eten. Verder is een
pomp nodig voor de watercir
culatie in de plantenbak. In die
bak moeten de plantenwortels
omgeven zijn door luchtig vul
materiaal zoals klèikorrelS,
waardoor ze volop kunnen
groeien.

Is de klus geklaard, dan kan
voedselrijk water naar de plan
tenbak stromen, waar vervol
gens allerlei stoffen uit worden
gehaald. In de vijver komt dan
weer helder voedselarm water
terug, waarin algen niet kunnen
gedijen.

ALEX VAN HOOF

Ontwerp
van een tuin

Tuinarchitectuurpark Make
blijde in Houten is het initia
tief van twee vrouwen: Nar-
da Guicherit en Rozemarie
Smits. Zij vonden dat er ner
gens in Nederland een plek
was waar je vrijblijvend ken
nis kunt maken met de we
reld van de tuinarchitectuur.
Drie jaar geleden begonnen
ze met het uitwerken van hei
plan wat later Makeblijde
zou worden.

Makeblijde is de naam voor
een medicinaal plantje (eu-
phrasia officinalis) dat ook
wel 'ogentroost' wordt ge
noemd en nog steeds in ho
meopathische oogdruppels
en tabletjes wordt verwerkt.
Volgens Guicherit en Smits
voorziet Makeblijde in een
leemte. Bij de bestaande
'modeltuinen' is de aan
dacht vooral gericht op de
beplanting en is het ontwerp
van ondergeschikt belang. In
Makeblijde laten tuinarchi
tecten hun visies zien, soms J
in heel uitbundige tuinen,
soms met minimale midde
len. Ook kunnen bezoekers
in het informatiecentrum
hun licht opsteken over de
technische aspecten van de
tuinen, de werkwijze van ho
veniers enz.

Wie een mooie tuin wil heb
ben, moet vooral een goede
opdrachtgever zijn. Dat is
nog een hele opgave. Vaak
oriënteren mensen zich aan
de hand van allerlei tuinboe
ken of in tuincentra, maar
het is moeilijk overzicht te
krijgen. Er is volop keus,
maar wat is de goede? Een
goede keuze begint bij het
nadenken over de opdracht
zelf, vinden Guicherit en
Smits, te beginnen bij het
ontwerp. Pas daarna komt
de invulling ervan.
Van belang is te weten welk<
soort tuin past bij je levens-
stijl: een tuin om in te wer
ken of om in uit te rusten,
uitbundigheid, of liever een
verstild plekje. En is wat ie
mand kiest ook haalbaar in
praktijk? Kortom, voordatje
aan een tuin begint, moet je
al hebben bedacht wat je er
mee wilt, wat bij je past en
wat je aan kunt. Die stap
moet de particulier zelf ma
ken, alvorens een ontwerpei
of hovenier te benaderen.
Makeblijde wil daarbij een
handje helpen.

Tuinarchitectuurpark Makeblij
de, Oud Wulfseweg 3, Hou
ten, tel. 030 - 6365272. Open
voor publiek van 13 mei tot 2/E
december, elke dag behalve
maandag. Ook open op twee
de pinksterdag. Openingstij- |e
den van 10.00 -18.00 uur.
Toegangsprijs 15 gulden, kin V(
deren tot 12 jaar, GP en 65
pluskaart tien gulden. et
tz

Vuurtje stoken

Het houdt niet op met de
gezelligheid in de tuin. Elk
jaar verschijnen er weer
eigentijdse terrashaarden
waarmee de zomeravond
net iets sfeervoller wordt,
zo beloven fabrikanten.

Heel knus moet de avond
in het brandend licht van
de zogenoemde DRU Te-
razzo zijn. Dit op wieltjes
verrijdbare forse apparaat
is ruim twee meter hoog
en heeft een doorsnede
van 64 centimeter.

De terrashaard werkt op
gas, zodat er geen gesjouw
met hout nodig is. Nog
meer gemak: de DRU Te-
razzo kan met een druk op
de knop en zonder lucifer
worden aangestoken. Op
de weggewerkte gasfles is
vervolgens zestien uur
lang het vuur aan de gang
te houden. Aan het exem
plaar hangt een prijskaart
je van bijna tweeduizend
gulden.

(Voor meer informatie:
DRU Verwarmin BV, Dui- Een op
ven, tel. [phone])

PUZZEL

Cryptogram

Horizontaal: 1. Verminder het loon van die vrouw, het is een kat! (8); 5. Een
klap met een stok? (8); 6. Diplomatiek stuk om te betalen (4); 8. Sieraad voor
boksers (4); 10. Bloemen voor een hoedje (5); 12. Vervoer voor een Pool in de
stad (5).

Verticaal: 1. Gooit hij het bijltje erbij neer? (6); 2. Over het toneel buitelen (6);
3. Drank takelen (5); 4. Beste zijde van een plant (5); 7. De bedoeling van een
duw naar boven (5); 9. Ons deel is boos (4); 11. Nieuw bij een omroep (3).
Oplossing van woensdag:

Horizontaal: 1. Leswagen; 5. kniptang; 6. rats; 8. leek; 10. rover; 12. beleg.
Verticaal: 1. Lokaal; 2. stille; 3. aster; 4. Ernst; 7. afval; 9. krib; 11. rug.

Er zijn heel wat kamerplanten
die in de tuin kunnen overzo-
meren. Van fuchsia, kamerden,
oleander, aronskelk en Fatsia is
dit wel bekend. Ze kunnen een
plaatsje op het terras innemen,
maar niet in de felle zon of veel
wind. Een rustig plekje half in
de schaduw. In volle zon kun
nen planten als Crassula, Op-
untia, Sedum en agave. Voor
wie de planten met pot en al in
de tuin ingraaft: laat de potrand
enkele centimeters boven de
grond uitsteken. Dit voorkomt
het zogeheten overwortelen.
Dat wil zeggen: wortelvorming
over de potrand in de volle
grond. Haalt u de planten in
september weer naar binnen,
dan moeten de wortels worden
afgeknipt. En dat is niet goed
voor de plant die juist zo lekker
aan 't groeien was...

Vergeet vooral niet die overzo-
merende planten water te ge
ven en één keer in de week
plantenvoedsel! Wijs degene
die voor uw planten in de va
kantie komt zorgen de plek
waar gegoten moet worden.
Ook de planten in bloembak
ken moeten in droge perioden
extra water krijgen. En ook voe
ding. Hebt u na het inklinken
de aarde met een flinke laag
potgrond aangevuld? Enkele
weken na het planten zal dat
best nodig zijn.

Uitgebloeide bloemen kunnen
het beste systematisch worden
weggeknipt. Tenzij u ze wilt
drogen, om er bloemstukjes

mee op te sieren. Van enkele
soorten Clematis is het vrucht-
pluis heel leuk en het blijft lang
goed. Uitgebloeide rozen knipt
u af vlak boven een vijftallig
blad. Daar zit een 'oog' (=knop)
of zelfs al een uitloper die over
een aantal weken nieuwe bloe
men geeft.

Tijdens zomerse dagen verme
nigvuldigen de bladluizen zich
verbazingwekkend snel. Met de
tuinslang kunnen ze worden
weggespoten. Of wrijf ze tot een
papje tussen duim en wijsvin
ger. Er zijn milieuvriendelijke
spuitmiddelen zoals Plant -
schoon voor rozen. In regen
achtige perioden kan opeens
meeldauw, roest of sterroet-
dauw rozen belagen. Spuit tij
dig met Sulphon, een zwavel-
oplossing.

Wilt u bloemen in de tuin pluk
ken om ze in een vaas te zetten?
Knip ze 's morgens vroeg of te
gen de avond. Nooit bij regen
weer, de bloemen gaan dan al
gauw aan elkaar 'kleven.' Laat
de bos een nacht in een emmer
water staan, waarna u de stelen
schuin afsnijdt. Dus niet splij
ten of pletten.

De meeste bloemen worden in
de knop gesneden, zoals pioen
rozen, papavers, gladiolen en
rozen. Andere moeten helemaal
open staan, zoals asters, chry
santen, dahlia's en zinnia's. Er
mogen geen bladeren in het
vaaswater komen. Doe wat snij-
bloemenvoedsel in het water.
In de gebruikstuin blijft het

druk. Net zijn de eerste asper
ges gestoken of de aardbeien
oogst dient zich aan. Denk aan
het netten spannen tegen de
vogels. Steeds komen er plekjes
grond vrij waar bijvoorbeeld
verschillende soorten kool ge
zaaid of geplant kan worden.
Bagger uit de sloot is een prima
voedingsbodem voor koolplan-
ten? In de bloemkool zullen de
kooltjes zich laten zien. Tijd om
er een groot blad overheen te
knakken. Zomerbroccoli kan nu
nog geplant worden, om in au
gustus te kunnen oogsten. Ook
witlof kan worden gezaaid, zo
dat aan het eind van het sei
zoen wortels zijn gevormd om
ze op te planten.

Erwten, peulen en kapucijners
worden met de schaar geoogst.
Vooral niet trekken en rukken,
maar rustig de gewenste exem
plaren losknippen, opdat de
plant-niet wordt beschadigd. Is
de plant kaal dan kan het
'stammetje' zo worden afge
knipt, zodat de wortels in de
grond blijven. Dat is van be
lang, want tussen die wortels
zitten witte knobbeltjes met
stikstof. Die belangrijke mest
stof wordt onder de grond ge
spit.

Na de langste dag van het jaar -
21 juni - worden er geen asper
ges meer gestoken. Wel worden
de bedden geëgaliseerd, waar
bij nog aardig wat asperges te
voorschijn komen. Uit de plan
ten groeit fraai groen met rode
bessen.

Bloemen in de tuin plukken on'
in een vaas te zetten? Knip ze
morgens vroeg of tegen de
avond. De meeste bloemen v

den in de knop gesneden, zoalj 0r

r- ti

de hier afgebeelde papaver.

van 19,95 voor

(maat
30/40 cm)

geldig t/m 7 juni of zolang de voorraad strekt

Biezenweg 70. Santpoort (N).
Tel. 023 - 537 61 90

HET ADRES VOOR AL UW TUINPLANTEN

dag van belang, want dan e
digt de zogenaamde junirui.^
betekent dat de teler zelf de Lqc
vruchtdunning ter hand kan/Q£
nemen. Hier gaat men aan df'
hand van vuistregels te werk
Bij appels en peren laai men
per armlengte 5 tot 10 vrucht
(afhankelijk van het ras) zittl-^
Bij pruimen blijft op elke 10rjjj-
één vrucht gehandhaafd. Öcjj-35
de perzik wordt graag van Ovlj
tollige vruchten verlost. Hieir^
blijft er één per tak zitten,

FRANS WEGMAN