Kok wil opheldering over
regels vuurwerkbranche
'Claims automobilisten bij te hoge benzineprijs'
Binnenland
Enschede en rijk gaven vuurwerkfabriek alle speelruimte
Afrikanen present bij
opening Afrikahaven
'Justitie gebruikt Haarlemse
rechtbank als dekmantel'
van tilWHH
OEKENKASTEN
OLGENS VAN TIL
Oosting: 'Diepgaand belangrijker dan snel'
ERDAG 27 MEI 2000
Haarlemse advocaat bindt strijd met vermeend oliekartel
Nee, de schrik van oliemaatschappij
en wil J. Vallenduuk zichzelf niet noe
men. Maar de Haarlemse advocaat
maakt mogelijk wel de weg vrij voor
hoge schadeclaims wegens een te ho
ge brandstofprijs. Als sprake blijkt van
kartelvorming, dan kunnen volgens
hem ook automobilisten geld bij olie
maatschappijen gaan claimen.
Justitie in Rotterdam onderzoekt al
geruime tijd of oliegiganten als Shell
en Esso onderling afspraken maken
om de prijs aan de pomp kunstmatig
hoog te houden. Dat is verboden op
grond van de mededingingswet. Justi
tie heeft nog geen besluit genomen of
de zeven verdachte oliebedrijven
worden vervolgd.
,,Dit is een strafzaak in de orde van
grootte van beursfraude", aldus Val
lenduuk. ,,Het openbaar ministerie is
ontzettend bang qp de bqk te gaan. Ik
heb er wel begrip voor dat ze er lang
op zitten te broeden." Volgens Val
lenduuk bestaat echter de kans dat
justitie toch zal afzien van een straf
zaak.
Maar de multinationals zijn ook
dan nog niet af van de in wegtrans
port gespecialiseerde Vallenduuk. Hij
bedacht een manier om transportbe
drijven in de strafzaak te betrekken.
Na een oproep meldden zich vijftien
grote wegvervoerders die hun brand
stofleverancier bovenmatige prijzen
verwijten.
De advocaat meldde de onderne
mingen aan als benadeelde partij in
de strafzaak. Bijelkaar bedraagt hun
opgegeven schade circa zes miljoen
gulden over 1999. De namen van zijn
cliënten wil Vallenduuk niet noemen.
,,Niet iedereen staat te trappelen om
in het strijdperk te treden tegen der
gelijke machtige instituties."
liet doel van deze juridische stap is
volgens Vallenduuk niet het terugvor
deren van het genoemde schadebe
drag, maar vooral het verkrijgen van
inzage in de processen-verbaal tegen
de oliemaatschappijen. Benadeelde
partijen hebben namelijk recht op de
ze stukken.
Vallenduuk denkt dat de transport
ondernemers met deze documenten
in de hand een civiele procedure kun
nen beginnen waarmee over een pe
riode van jaren nog veel meer geld
kan worden teruggeëist. Het kan
daarbij gaan om enorme bedragen.
Hij geeft als voorbeeld dat eerder is
becijferd dat Nederlanders in 1995
omgerekend ruim 1,3 miljard gulden
meer meebetaalden aan de winstmar
ge van oliemaatschappijen dan de
Britten.
Volgens Vallenduuk ligt er 'een
mooie taak' voor bij voorbeeld de
ANWB om een gezamenlijke claim
namens gedupeerde automobilisten
neer te leggen bij de oliegiganten. ,,lk
acht zo'n claim mogelijk. Als er inder
daad sprake blijkt van kartelvorming,
dan hebben behalve bedrijven ook
particulieren schade ondervonden."
Zelf wil Vallenduuk dergelijke civie
le processen niet gaan voeren. ,,l)it
kantoor kent zijn beperkingen. Ik ga
geen mega-claims indienen. Die za
ken laat ik graag aan anderen over. la,
het kan zijn dat ik me hiermee erg po
pulair ga maken."
9de door explosie in flat
Defensie vond veel goed en gemeente nog veel meer
werk mocht zijn. Deuren van bunkers bleken bo
vendien slecht te sluiten.
De gemeente stuurt twee milieuambtenaren
naar het bedrijf, maar trekt de vergunning vervol
gens niet in. In plaats daarvan verzoekt de ge
meente het bedrijf een nieuwe vergunning aan te
vragen. S.E. Fireworks krijgt op hoeveel het maxi
maal mag opslaan in de diverse bunkers en zoge
noemde mavo-boxen. Het bedrijf moet er voor
zorgen dat de deuren binnen twee maanden
goed sluiten, schrijft de directeur van de milieu
dienst op 6 december 1993. De gemeente stuurt
de aanvraagformulieren voor de revisievergun
ning keurig met de brief mee.
Het duurt vervolgens een halfjaar voordat S.E.
Fireworks de nieuwe vergunning aanvraagt, con
stateert inspecteur Boekei. Het bureau Milan, de
vuurwerJdnspectie van de landmacht, gaat niet
akkoord met de vergunning. Per gevarenklasse
mag tev,eel vuurwerk in de afzonderlijke bunkers
worden opgeslagen, vinden de landmachtadvi
seurs. Het gebruik van drie zeecontainers wil de'
defensieadviseur toestaan op voorgaarde dat
brandwerende maatregelen worden getroffen.
Bureau Milan heeft in feite toestemming gege
ven voor uitbreiding", leidt Boekei uit de stukken
af.
Tot verbazing van Boekei zijn door Milan gead
viseerde voorschriften over het brandwerend
maken van de containers niet door de gemeente
in de vergunning opgenomen. Grote onduidelijk
heid bestaat volgens de milieuambtenaar over de
functie van de ompakruimte, waar handelingen
met een verhoogd risico worden verricht.
Het verbaast de milieu-inspectie ook dat het
defensiebureau telefonisch akkoord ging dat het
vereiste 'betonwapeningsnet' werd geschrapt.
Die eis kon volgens de gemeente in bestaande
bebouwing niet worden uitgevoerd.
Defensie-adviseur majoor Ceelen brengt op 19
februari 1999 een bezoek aan S.E. Fireworks, op
verzoek van de gemeente die werkt aan een uit
breidingsvergunning voor S.E. Fireworks. De ma
joor meldt dc gemeente op 23 februari: ..Hoewel
de opslag in containers niet mijn voorkeur ge
niet, bericht ik u dat ik mij kan verenigen met de
verhoging van de hoeveelheden vuurwerk per
opslagruimte en de uitbreiding met het gewenste
aantal containers." Boekei toont zich daarover
verbaasd. ..Hoewel Milan aanvankelijk bezwaren
had tegen containeropslag, gaat zij aldcoord."
Het defensiebureau lijkt de zaak niet goed te
hebben bestudeerd, meent hij. Zonder de veilig
heidsafstanden te kennen, heeft de gemeente
nooit een goede afweging kunnen maken, luidt
zijn conclusie.
Gemeente moet verwachtingen waannaken
amsterdam theo van der kaaij
Op Sierra Leone na had de ge
meente Amsterdam alle Afri
kaanse staten uitgenodigd voor
de feestelijke opening van de
Afrikahaven. Twintig ambassa
deurs hadden gereageerd en
zaten gistermiddag glimmend
van trots op de salonboot Jules
Verne voor een tochtje over het
Noordzeekanaal naar de reus
achtige, vers uitgegraven recht
hoek in het land, wailr golven
de velden van Ruigoord hebben
verzwolgen.
Er is dan toch vis voor graan
gekomen op het grondgebied
dat de muis
Haarlemmerliede/Spaarnwou-
de altijd met hand en tand ver
dedigd heeft tegén de olifant
Amsterdam. Er waren enthou
siaste toespraken, vrolijk water
spuitende boten, honderd kin
deren van gekleurde scholen,
zingend op een gemëentepont,
ballonnen en Bengaals vuur. De
verbeten actievoerders van
GroenFront waren in geen vel
den of waterwegen te bespeu
ren. Heel in de verte, waar het
water van de nieuwe haven aan
de dorpsrand knaagt, was een
bord te zien: Vrijstaat Ruigoord.
Commissaris van de koningin
Jos van Kemenade verklapte dat
het destijds toch kantje boord
geweest is om die nieuwe ha
ven op zijn plek te krijgen.Iel
dossier Afrikahaven kent zeker
momenten waar het bestuur
verstrikt dreigde te raken in
vooral procedurele aangelegen
heden," aldus de commissaris.
Hij legde destijds zijn volle ge
wicht in de scJiaal voor een be
stuurlijke herindeling, zodat
niet langer Haarlemmerliede en
Spaarnwoude, maar Amster
dam eigenaar werd van de
gronden rond Ruigoord.
Intussen werken de bewoners
van Ruigoord intensief samen
met het Gemeentelijk Havenbe
drijf om ergens anders een
nieuwe vrijstaat te scheppen.
Nu is het aan Amsterdam om te
laten zien of het graven van dat
twee kilometer lange, 350 meter
brede en vijftien meter diepe
waterbassin zin heeft gehad. De
zandige oevers worden snel be
straat en als alle wervende ver
halen van de hoofdstad klop
pen, staan de bedrijven in de rij
om de kades te bevolken.
In strafzaak tegen drugssmokkelaars
haarlem pauline van der mije
In de strafzaak tegen De Lim-
btirger en dertien andere ver
meende drugssmokkelaars laat
de Haarlemse rechtbank zich
volgens de advocaat J.Boone
voor het karretje van justitie
spannen. „Het openbaar minis
terie is aan het vervolgen wat
het zelf teweeg heeft gebracht,
en gebruikt u als dekmantel",
zei de advocaat gisteren in de
rechtszaal. Volgens hem dreigt
de waarheid over de IRT-affaire
definitief in de doofpot te ver
dwijnen door beslissingen die
de rechtbank deze week heeft
genomen. Volgens Boone staat
het nu al 1-0 voor justitie, ter
wijl de rechtszaak pas in okto
ber echt van start gaat.
De afgelopen dagen is een
aantal voorvragen in het proces
behandeld. Advocaten vroegen
de rechtbank om het voorarrest
van tien verdachten op te hef
fen en er werd een inventarisa
tie gemaakt van te horen getui
gen. Alle verdachten bleven
vast zitten, en lang niet alle ver
zoeken om getuigen te horen
werden gehonoreerd.
De rechtbank besloot don
derdag al dat in de zaak tegen
de hoofdverdachte, een Haar
lemmer met de bijnaam De
Limburger, sleutelfiguren uit de
IRT-tijd ztillen worden ge
hoord. De Limburger staal te
boek als een belangrijke infor
mant van het interregionaal re
chercheteam (IRT), dat zich be
gin jaren '90 vergaloppeerde
aan extreme opsporingsmetho
des. Hij zou dubbel spel heb
ben gespeeld door niet alleen in
opdracht van de politie drugs te
smokkelen, maar ook voor het
Delta-syndicaat.
De verdenking berust op één
ambtsbericht van de BVD. Op
basis daarvan is een gerechte
lijk vooronderzoek naar De
Limburger begonnen. Tijdens
dat onderzoek stuitte de re
cherche op anderen, die be
trokken zouden zijn bij de
smokkel van 1200 kilo cocaïne-
pasta. Veertien verdachten zijn
in februari opgepakt,
De rechtbank heeft nu beslo
ten die smokkel als een aparte
kwestie te behandelen. De Lim
burger zou een leidende rol
hebben gespeeld, maar volgens
de rechtbank begon de zaak
pas in 1998 te spelen. Terwijl de
IRT-verdenkingen tegen De
Limburger uit 1993 stamlnen.
..Wij behandelen hier geen
IRT-enquete, maar een straf
zaak", riep rechtbankvoorzitter
T. Röell gisteren uit, toen hij
weer eens werd gevraagd om in
de geschiedenis te duiken. De
raadslieden denken daar an
ders over. Volgens hen vormt
het BVD-rapporljc ook de basis
voor de vervolging van hun cli
ënten.
Ze vinden het onrechtvaardig
dat getuigen als de IR'l -recher
cheurs Van Vondel en Langen-
doen alleen in de zaak van De
Limburger mogen worden ge
hoord. Maar hoe ze ook soebat
ten, de rechtbank bleef bij haar
standpunt.
„Nu kunnen wij geen vragen
stellen over de aanleiding voor
het onderzoek", zeiden de ad
vocaten. Van De Limburger ver
wacht Boone geen lastige vra
gen aan het adres van politie en
justitie. „Hem zijn natuurlijk
toezeggingen gedaan door de
overheid", zei hij. „Hij heeft er
geen belang bij dm eventuele
misstanden aan de kaak te stel
len. Zo kan het openbaar mi
nisterie buiten schot blijven."
Zeecontainers, waarvoor pas in 1999 de vergun
ning werd afgegeven, zijn al eerder op het terrein
van S.E. Fireworks geplaatst, stelt inspecteur C.
Boekei van de Inspectie Milieu Hygiëne in een
rapport aan milieuminister Pronk. Elke keer dat
S.E. Fireworks buiten zijn boekje ging, werd dat
achteraf gelegaliseerd door aanpassing of uitbrei
ding van de vergunning. Al sinds 1993 heeft En
schede, op den duur met goedvinden van ae
controleurs van Defensie, S.E. Fireworks steeds
meer speelruimte gegund.
Landmachtspecialist Bouma brengt op 24 no
vember 1993 een bezoek aan S.E. Fireworks, dat
dan nog eigendom is van FI. Smallenbroek. De
adviseur milieuvergunningen constateert dat er
hoofdzakelijk 'groot' vuurwerk is opgeslagen, ter
wijl er maar 1950 kilo groot en 84.000 klein vuur-
boeken als dierbare huis-
noten beschouwt geeft ze een
htbare plaats in woonkamer of
deervertrek. Voor een rustige
ibiance heeft Van Til een
gelezen collectie bibliotheek-
iten die zich gemakkelijk met
srlei woonstijlen laten com-
iVleren. Ze zijn onderdeel van
te verrassend eigentijdse col-
klassiek volgens Van Til.
Minister Pronk geeft uitleg in kabinetsberaad
Premier Kok heeft minister Pronk van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieubeheer gisteren tijdens
het kabinetsberaad opheldering gevraagd over de be
richten dat hij invoering van scherpere regels voor de
vuurwerkbranche heeft geblokkeerd.
Eerder deze week werd bekend
dat Pronk een erkenningsrege
ling afwees, waarin allerlei
voorwaarden werden gesteld
aan deskundigheid van mensen
in de branche. Volgens de voor
zitter van de werkgroep die
voor de erkenningsregeling
pleitte, zou die de kans op on
gelukken als in Enschede sterk
verkleinen.
Pronk legde zijn collega's in
het kabinet gisteren uit dat
ambtenaren hem adviseerden
de regeling af te wijzen, omdat
deze tekort schoot. Hij heeft
daarop opdracht gegeven te
werken aan een nieuwe rege-
ling.
Kok zei optimistisch te zijn
over de kans dat die nieuwe re
geling er snel komt. Minister
Pronk zei eerder dat al dertig
jaar over scherpere regels ge
sproken wordt, maar dat er al
tijd wel één ministerie is dat
dwars ligt. „Iedereen is er door
de schok van Enschede wel van
doordrongen dat er nu haast
gemaakt moet worden", aldus
de premier. Hij herhaalde nog
eens dat de overheid ruimhartig
zal omgaan met verzoeken om
hulpverlening. De Tweede Ka
mer praat volgende week over
Enschede.
De Vereniging van Letsel
schade Advocaten (LSA) in En
schede, die een eigen onder
zoek naar de aansprakelijkheid
voor de ramp is begonnen, is
het niet eens met de aangekon
digde werkwijze van de com
missie. Oosting reageerde daar
op met: „Dit is mijn werkme
thode, wacht maar op onze da
den."
Inmiddels heeft het ministe
rie van volksgezondheid een
gezondheidsonderzoek aange
kondigd onder alle betrokkenen
van de ramp. De 'gezondheids
meting' houdt in dat van hen
bloed en urine wordt afgeno
men en ingevroren. Ook zullen
ze een enquête houden over
hun psychische en lichamelijke
situatie. Maar de huisartsen in
Enschede zijn niet overtuigd
van het doel en de opzet van de
'gezondheidsmeting'.
De huisartsenvereniging in
Enschede vindt dat het belang
van het onderzoek nu niet ligt
bij de betrokkenen zelf, maar
voor een deel politieke motie
ven dient. De huisartsen zijn
wel voor een vrijwillig epidemi
ologisch onderzoek, maar vin
den dat in een later stadium pa
tiëntgericht onderzoek moet
volgen.
Een nog onbekende man is gistermiddag om het
bij een explosie in een flatgebouw aan de Markt
Zuid-Limburg. De man woonde mogelijk op de
Zee rde, tevens bovenste etage. Hij kwam door de klap op straat
echt en was op slag dood. De voor- en achterzijde van de flat
rden door de explosie naar buiten gedrukt. Een gaslek is ver-
ledelijk de oorzaak. Vijf andere woningen liepen zo'n grote
iade op, dat ze wekenlang onbewoonbaar zijn. De vijftien be-
iners krijgen tijdelijk andere woonruimte.
FOTO ANP DRIES LINSEN-DRIEPOOT
amen neemt De Schelde over
haag Damen Shipyards neemt de noodlijdende staatswerf
ninklijke Schelde Groep in Vlissingen over. Gisteren heeft de
ireumse scheepsbouwer hierover overeenstemming bereikt
overleg met de Staat (90 procent van de aandelen) en de pro-
l|icie Zeeland (10 procent). De komende weken worden details
de overeenkomst uitgewerkt. Dat heeft minister Jorritsma
economische zaken bekendgemaakt. De transactie gaat de
erheid 100 miljoen gulden kosten. Een harde garantie voor de
'rkgelegenheid van de 1200 medewerkers is niet afgegeven,
lar het ziet ernaar uit dat er de komende jaren genoeg werk is
n de bouw van fregatten (vier in totaal) en mogelijk aan pa-
uilleboten en amfibievaartuigen.
een ontslagen arbeidsbureaus
ermeer De vakbonden hebben met de directie van Arbeids-
orziening een akkoord bereikt over een sociaal plan voor de
t orziening een axKooru oeienci ovei een sociaal puin vooi u
®^nlÖ0 werknemers." Gëdwongen ontslagen zijn daardoor niet
ler aan de orde. Bij de arbeidsbureaus ontstond in februari
>te consternatie, omdat 2400 banen op het spel stonden we
ns een ingrijpende reorganisatie. De organisatie wordt ge-
- Tritst in een commerciële tak die werklozen bemiddelt en een
J*ft-commerciële die werklozen registreert.
chiphol weert supporters
iiphol Een deel van de supporters zal tijdens het Europees
etbalkampioenschap worden geweerd uit de terminal van
hiphol. Chartervliegtuigen met voetbalfans die mogelijk pro-
nooéioen kunnen veroorzaken, moeten op een plek ver van de
lat tfren parkeren. De supporters gaan vervolgens direct per bus
ar het voetbalstadion. Schiphol en de Koninklijke Mare-
aussee verwachten dat overgrote deel van de supporters als
ntefvone passagiers zal worden ontvangen. Zij reizen dan na
nkomst op de luchthaven veelal per trein naar de voetbal-
idstrijd. De marechaussee houdt twee peletons ME met in to-
50) il 114 man achter de hand voor het geval zich problemen
ordoen.
olitie neemt vuurwerk in beslag
ikt z iterdam De Rotterdamse politie heeft gistermiddag 1500 ki-
illegaal vuurwerk in beslag genomen. De partij Chinees vuur-
dirk werd bij toeval aangetroffen in een kelderbox. De politie
)k in elk van de 140 dozen een 100.000 klapper van Chinese
laniakelij aan. Onder begeleiding van de brandweer is het illegale
urwerk weggevoerd door een gespecialiseerd bedrijf. De par-
wordt vernietigd.
ragen over reisje Jorritsma
i haag Drie PvdA-Kamerleden willen opheldering van mi
jter Jorritsma van economische zaken over een uitnodiging
n de Economische Voorlichtingsdienst aan een keur van poli-
i, ambtenaren en mensen uit het bedrijfsleven voor een „in-
jnistriële excursie" naar Londen. De Tweede Kamerleden Wa-
Crone en Koenders vinden het vreemd dat geen congres
workshop is opgenomen in het programma, maar wel een
zoek aan het „grootste reuzenrad ter wereld" en aan de Mil-
ide inium Dome, een reusachtig gebouw dat ruimte biedt aan at-
icties.
„Als er een ramp gebeurt: mijn
jongste zoon weet waar ik uit
hang." Met die boodschap
groette dr.mr. M. Oosting zijn
secretaresse bij de Raad van
State toen hij .begin mei voor
een korte vakantie naar Vlie
land ging. Twee dagen na de
ramp ging de telefoon. Zijn
zoon aan de lijn. ,,'Een zekere
Hendrikx uit Overijssel zoekt
je', zei hij. Ik wist meteen hoe
laat het was...'"
Niemand hoeft Marten Oos
ting (56) in Enschede de weg te
wijzen. Van 1970 tot 1978 was
de man die leiding geeft aan het
onderzoek naar de vuur
werkramp in Enschede, aan de
Universiteit Twente verbonden.
Hij woonde op de campus en in
Boekelo. „Nee, Roombeek ken
ik niet echt; maar ik ben er via
de Deurningerstraat talloze ma
len langsgekomen", zegt hij.
Oosting had 'geen enkel ar
gument om nee te zeggen' te
gen het verzoek van de Overijs
selse Commissaris van de Ko
ningin om voorzitter te worden
van de onderzoekscommissie.
Toen hij werd benaderd, wist
de voormalig nationale om
budsman niets meer van de
ramp dan de gemiddelde Ne
derlander. „Die zaterdag, rond
een uur of zes, hoorde ik er
voor het eerst van. Via de radio:
er reden geen treinen tussen
Hengelo en Enschede in ver
band met een ontploffing. Wat
is dat voor geks, dacht ik nog'.
Even later was er meer via het
nieuws: 'Dan kun je alleen
maar de hand voor je mond
slaan...'" Met een mening over
de gebeurtenissen rond de
ramp: het optreden van de au
toriteiten, staat Oosting begrij
pelijkerwijs niet klaar. 'Diep
gaand' en 'grondig' zijn de sleu
telbegrippen, die hij hanteert.
Ze zijn wat hem betreft nog be
langrijker dan snelheid.
Groot belang hecht Oosting
aan de beslotenheid van de ver
horen. „Omdat iedereen zijn
verhaal in vertrouwen kwijt
moet kunnen. We maken er
geen mediaspektakel van."
De commissie-Oosting werd
gisteren geïnstalleerd en komt
vandaag voor het eerst bijeen.
In de commissie zitten verder
R. Beckers, de vroegere fractie
voorzitter van de PPR en
GroenLinks, voormalig direc
teur-generaal M. Enthoven van
het ministerie van volkshuis
vesting, ruimtelijke ordening en
milieu, oud-minister J. de Rui
ter van defensie en justitie,
hoogleraar stralingshygiëne T.
Savelkoul en directeur Y. Tümer
van de accountantsorganisatie
KPMG. Oosting verwacht in no
vember klaar te zijn met het on
derzoek.
jkelllHiUlM
Commissievoorzitter Oosting. Naast hem (van rechts naar links) de commissieleden Turner, Savekoul, Beckers en Enthoven.
FOTO ANP ERIC BRINKHORST
