Schade ramp becijferd op 600 miljoen
mM
Ramp Enschede
Militaire assistentie
Adviescentrum paraat voor persoonlijk leed
Zoeken naar slachtoffers gestaakt
Brandweercommandant wil onderste steen boven hebben
^*:\rA U'V
we- ck^
9%, ZuiM
we
Spontane herdenkingswand
ftienhonderd kilo vuurwerk in huis
jrg» De politie in Hamburg heeft in een woonhuis bijna
kilo vuurwerk ontdekt. Een 51-jarige verkoper, de vermoe-
eigenaar van de partij, is aangehouden. De agenten rea
len op een tip die zij maandag hadden gekregen. In meer-
tamers van het woonhuis vonden zij het vuurwerk, wanor-
in kartonnen dozen opgestapeld. De Duitse politie let na
nirwerkexplosie in Enschede strenger op vuurwerkopslag,
ngs werd in Bad Bentheim ruim honderd ton illegaal opge
ld n vuurwerk geconfisqueerd.
tionaal benefietconcert voor ramp
De Stichting Nationaal Benefietconcert Enschede en Mo-
ncerts houden woensdag 14 juni een nationaal benefiet -
ert in Enschede. Mojo meldt dat een keur aan Nederlandse
iten zal optreden tijdens het evenement dat in het teken
van de slachtoffers van de vuurwerkramp. De opbrengst
iet benefietconcert gaat naar de getroffenen. Mojo heeft al
ggingen binnen maar wil nog geen namen noemen.
k tweede directeur in hechtenis
0^ De rechter-commissaris in Almelo heeft gisteren de
lenis van directeur Bakker van vuurwerkbedrijf S.E. Fire-
met tien dagen verlengd. Maandag werd mededirecteur
b al door de onderzoeksrechter in bewaring gesteld. De
^directeuren meldden zich eind vorige week vrijwillig bij de
Donderdag vaardigde justitie een internationaal opspo-
en aanhoudingsbevel tegen hen uit omdat ze ervan wor-
erdacht de milieuvergunningen van het bedrijf te hebben
reden. Daarnaast loopt er ook nog een ander onderzoek.
eeft betrekking op nog onbekende personen die een rol
idl en hebben gespeeld bij het ontstaan van de brand of de
offing. Onduidelijk is of justitie in dit kader aanwijzingen
el dat de brand die aan de ontploffing vooraf ging, is aange-
nen week iedereen weer gehuisvest
De woningcorporaties verwachten binnen een week
alle gedupeerden in het rampgebied in Enschede noodop-
te hebben gevonden. Gisteren kregen veertig huishoudens
lutels van een tijdelijke woning. Als alle noodopvang is ge-
1, houden de woonstichtingen zich bezig met de tweede
an het herhuisvestingsplan. Dan wordt gezocht naar een
permanente oplossing voor huisvesting, voor de duur van
drie jaar. De woningcorporaties streven er naar per 15 ju-
ïnoodovereenkomsten te hebben omgezet in huurover-
imsten voor bepaalde en onbepaalde tijd.
ïrwerkopslag Beilen moet dicht
Er mag geen vuurwerk meer worden opgeslagen in op-
Ballen in Beilen. Daarvoor liggen de hallen te dicht bij een
Bwijk. Dat hebben burgemeester en wethouders van de
[se gemeente naar aanleiding van de ramp in Enschede
el'; ien. De milieuvergunning voor de opslag van maximaal
-1 DO kilo vuurwerk moet van het pand af. Het college gaat
el|i linisterie van defensie en andere bevoegde instanties vra-
p de kortst mogelijke termijn kritisch te kijken naar de ver-
ig. De eigenaar van de hallen is gisteren gevraagd vrijwil-
de vergunning af te zien. Dat wordt overwogen.
ten op verzoek leveren geld op
sum De radiostations die gisteren platen op verzoek
Jen ten bate van de slachtoffers van de explosie in Ensche-
?bben ruim 620.000 gulden opgehaald. De actie, onder
op Radio 3FM, Veronica FM, Noordzee FM, Sky Radio en
pléen regionale zenders, begon om 07.00 uur en duurde tot
uur. Luisteraars betaalden niet alleen geld om hun favo-
ilaat te horen. Zo werd er vijfduizend gulden geboden om
idio van dj Rob Stenders te bezoeken, maakte zijn collega
Klijn jingles voor bedrijven en kon er worden geboden op
»n voor een concert van Rene Froger. Hot Radio, een pop-
in het oosten van Nederland, begon donderdag al met
- aaien van platen op verzoek. De zender zamelde daarmee
Iguld in.
Protest tegen
ontploffing in
Donald Duck
hurdegarypgpd
Het stripblad Donald Duck
heeft het flink verbruid bij
Meine Bosma uit het Friese
Hurdegaryp. Hij ziet in één
van de strips in het laatste
nummer 'een meer dan akeli
ge gelijkenis' met de vuur
werkramp in Enschede. In de
ze Willie Wortel-strip worden
met een bom huizen met de
grond gelijk gemaakt. „Een
ontoelaatbare onzorgvuldig
heid". oordeelt Bosma. voor
malig directeur van Fryske
Akademy. Hij heeft deze week
zijn abonnement op het blad
De bewuste Donald Duck
viel afgelopen zaterdag, pre
cies een week na de vuur
werkramp van 13 mei, in de
bus. „Zonder verdere waar
schuwing omtrent het Willie
Wortel-verhaal", stelt Bosma
in zijn brief aan de redactie
van het blad. Hij zegt te begrij
pen dat de druk en versprei
ding van het blad al te ver ge
vorderd waren om nog in te
grijpen. Maar Bosma had dan
ten minste een begeleidend
schrijven verwacht.
Volgens Joan Lommen, ad
junct-hoofdredacteur van de
Nederlandse Donald Duck,
heeft de redactie er vooraf
geen moment bij stilgestaan
dat lezers de explosies in de
Willie Wortel-scène in ver
band zouden brengen met
Enschede. „Dit is een verhaal
uit 1997", zegt ze. „We heb
ben die link nooit gelegd. En
veel lezers kennelijk ook niet."
Verbond van Verzekeraars komt met globale schatting
Het Verbond van Verzekeraars verwacht door de vuurwerkramp in
Enschede 600 miljoen gulden aan schade te moeten vergoeden. On
geveer 200 miljoen gulden daarvan bestaat uit schade aan particulie
re huizen, inboedels en voertuigen. De rest betreft schade bij bedrij
ven en instellingen. Tot nu toe zijn circa 3.500 claims ingediend,
waarvan 3.000 door particulieren. Het verbond meldde dat gisteren
in een eerste officiële raming. Volgens de organisatie gaat het nog
steeds om een globale schatting omdat er nog onvoldoende infor
matie beschikbaar is voor de definitieve rekensom.
vergoed, zoals schade aan voertuigen
die alleen WA zijn verzekerd.
Tientallen experts werken hard om
enschede anp
„Een enorme schadeomvang", con
cludeert het verbond, zeker als de samen met de getroffenen de schade
schadecomponenten meetellen die precies vast te stellen, zodat er snel
niet door de eigen verzekering worden kan worden uitgekeerd. „Is de schade
in zijn geheel opgenomen, dan kan het
geld bij wijze van spreken volgende
week al binnen zijn", aldus een
woordvoerder.
Vooruitlopend op de definitieve
schaderegelingen zijn in veel gevallen
voorschotten verstrekt. Dat laatste
geldt ook voor de gedupeerden uit de
'binnenring'. Zij kunnen vanaf van
daag weer bij hun huis komen. Daar
valt in veel huizen weinig meer te in
ventariseren, vreest de woordvoerder.
„Er zal in veel gevallen sprake zijn van
'totaal-schade'."
Het verbond heeft de verzekeraars
verzocht om een 'soepele' opstelling
bij de schaderegelingen. „Het oog van
de natie is op ons gericht", verklaart
de woordvoerder. „Er is nu een echte
ramp gebeurd. Nu moeten zij laten
zien wat ze waard zijn."
Aangezien verzekeraars hebben be
loofd zich soepel op te stellen, zet het
verbond vraagtekens bij de wijze waar
op 'allerlei advocaten en schadebu-
reautjes' in Enschede cliënten werven.
„Sommige mensen zetten vraagtekens
bij alles wat met verzekeraars heeft te
maken. Dat schept alleen maar ver
warring bij de bevolking."
Het verbond heeft al eerder meege
deeld dat de schade door de ramp op
de normale polissen is gedekt. Schade
aan particuliere huizen en inboedels is
via opstal- en inboedelverzekeringen
gedekt, evenals ruitbreuk. Ruim 95
procent van alle huishoudens in Ne
derland heeft deze verzekeringen. Ook
extra kosten voor opruiming of tijdelij
ke huisvesting zijn vaak tot een be
paald maximum bovenop de verzeker
de som gedekt.
Bedrijven met schade kunnen deze
claimen op hun inventarisgoederen-
verzekering en opstalverzekering. Als
de ondernemer een bedrijfsschadere
kening heeft, dekt deze afhankelijk van
de polis (vaak één of twee jaar) de bru
towinstderving.
De door ontploffing veroorzaakte
brandschade aan auto's en andere
voertuigen is gedekt op polissen met
een volledige of beperkte cascodek-
king.
'de werker:
|»dsen lagen
I loorlijk vol
enschede Militairen
sjouwen met een
wasmachine voor een
gezin, dat door de
vuurwerkramp dak
loos was geworden,
en inmiddels een
nieuw onderkomen
heeft gevonden dat
moet worden inge
richt. In een loods
zijn ingezamelde
wasmachines, koel
kasten, matrassen,
beddegoed, meubels
en andere huisraad
opgeslagen, die wor
den verdeeld onder
de inwoners van En
schede die al hun
spullen zijn kwijtge
raakt. foto anp
koen suyk
enschede gpd
enschede gpd
Het zoeken naar vermisten in
het Enschedese rampgebied
wordt vanmiddag gestaakt. Zo
dra het Rampen Identificatie
Team (RIT) zich terugtrekt,
worden bewoners van het kern
gebied rondgeleid.
Burgemeester Mans beseft
dat het een gevoelig besluit is.
„Maar ik ben als burgemeester
verantwoordelijk en ik vind dat
er een keer een einde aan moet
komen."
Het RIT moet volgens Mans
'alles op alles zetten' om de
werkzaamheden vandaag af te
ronden. Of het RIT nog slacht
offers verwacht te vinden, kon
hij niet zeggen.
De autoriteiten staan onder
druk van bewoners die een kijk
je willen nemen in de binnen
ste ring. „Overal waar ik kom,
klampen mensen me aan met
de vraag: mag ik alstublieft mijn
huis zien? Heel begrijpelijk. Ze
willen afscheid nemen van hun
huis." Volgens Mans heeft dat
de hoogste prioriteit.
Tussen 1.100 en 1.400 bewo
ners worden vanmiddag in bus
jes en onder begeleiding van
hulpverleners rondgereden. Of
ze mogen uitstappen, hangt af
van de risico's. De veiligheid
van de mensen staat voorop, al
dus de burgemeester.
Ondertussen is justitie nog
bezig met onderzoek van het
volledig afgesloten terrein van
S.E. Fireworks. Mans weet niet
of men daar al wat wijzer is ge
worden over de oorzaak van de
brand. „Ik hoor zelf ook niks
van justitie."
Het officiële dodental van de
vuurwerkramp bedraagt acht
tien. Vier mensen worden nog
vermist. Er liggen nog negen
tien mensen in het ziekenhuis,
van wie vijf op de intensive ca-
Na de ramp volgt de nazorg. Slachtoffers,
nabestaanden en hulpverleners kunnen
terecht in het Informatie- en Adviescen
trum (IAC) aan het Molenplein in Ensche
de. Allerlei experts staan paraat voor per
soonlijke leed, problemen en vragen. En
dat drie tot vijf jaar lang.
Het pand, waar doorgaans de Sociale
Dienst zetelt, is omgebouwd tot hulpdien
stencentrum. De entree leidt tot een cen
trale balie, waar men probeert een eerste
'schifting' te maken tussen mensen met
complexe en eenvoudige vragen.
Volgens projectleider Peters komen
slachtoffers van de ramp zo direct bij de
juiste hulpverlener of gemeentelijke instan
tie terecht. Iemand wiens paspoort is ver
brand, wordt doorverwezen naar de balie
Burgerlijke Zaken, iemand zonder huis
naar de balie Woningcorporatie.
Momenteel zijn dertig hulpverleners in
het IAC aan de slag. Ook zijn er enkele tol
ken. Na enkele maanden zal dit aantal wor
den teruggebracht tot een kleinere groep
hulpverleners en zal het centrum kunnen
verhuizen naar een plek in het noorden van
Enschede.
Volgens Peters vallen de wachttijden in
het centrum mee. „Het komt voor dat ie
mand een uur moet wachten", vertelt ze.
„Vooral bij psychologische hulp kunnen
gesprekken met slachtoffers lang duren."
Om het wachten draaglijk te maken is in
het gebouw een ruimte ingericht als huis
kamer met meubels, een televisie en speel
goed voor kleine kinderen.
In de afgelopen vijf dagen dat het IAC al
officieus de deuren had geopend, kwamen
zo'n tweehonderd mensen per dag langs
voor hulp. Er kwamen duizenden telefoon
tjes binnen. De meeste vragen gaan over
materiële zaken, maar het aantal slachtof
fers met grote psychische problemen mag
De balie van het informatie- en adviescentrum in Enschede, waar alle getroffenen van de vuur
werkramp met vragen terecht kunnen. foto gpd carlo ter ellen
volgens Peters niet worden onderschat.
Volgens de projectleider zal het aantal
mensen, dat hulp nodig heeft, de komende
weken verder stijgen. „Sommigen zijn er
nu nog niet aan toe hun verhaal te vertel
len. Die worden daarom ook niet actief
door ons benaderd. Maar onze deur blijft
altijd voor hen open staan."
Het Informatie- en Adviescentrum is van
maandag tot en met vrijdag open van ne
gen tot negen, en ook op zaterdagmorgen
is het centrum geopend. Nabestaanden,
hulpverleners en andere getroffenen van de
ramp kunnen er voor bijna alles terecht:
huisvestingsvragen, sociaal-psychologische
hulpverlening, gezondheidsvragen, juridi
sche aangelegenheden, bouwzaken, nuts
voorzieningen, milieuzaken, financiën, so
ciale uitkeringen, sociale verzekeringen en
algemene informatievoorziening.
enschede gpd
Hij oogt vermoeid maar ontspannen. Ogen
schijnlijk rustig vertelt brandweercomman
dant Groos (47) over zijn afgelopen week en
het grote verdriet over de dood van vier col
lega's. Voor de deur van de brandweerkazer
ne aan de Hengelosestraat zwelt de bloe
menzee nog steeds aan. De zoete geur dringt
door tot in de kazerne. Hoe schril is het con
trast met de lucht van het rampenterrein die
hij niet snel vergeet.
Zaterdagmiddag half vier, hij was in Lat-
trop. Met de rotary was hij aan het kloot
schieten, toen iemand wees op een grote wit
te rookpluim aan de horizon. Vlak daarna
ging zijn telefoon, collega Jan Tijkotte. „Aad,
het is foute boel." Groos scheurde met de
auto van een gast naar Enschede, zat even
vast in Lonneker maar overtuigde een poli
tieman, die het verkeer tegenhield. „Ik ben
Aad Groos, commandant van de brand
weer." Hij kon doorrijden. De rit ging langs
het rampterrein, waar de paniek en ontred
dering zichtbaar waren. Snel was hij in het
stadhuis, waar hij volgens het rampenplan
naar toe moest.
Eén van Groos' eerste handelingen was het
'uit het veld halen' van de officier van dienst,
Earryt Boetes. „Toen ik hem zag, wist ik hoe
erg het was. Z'n hele hoofd zat in het ver
band, bloed liep over zijn gezicht." Groos wil
hangende het onderzoek niets zeggen over
de manier van brandbestrijding en wat pre
cies op het terrein van S.E. Fireworks werd
gevonden. Hij wil nu niet meer kwijt dan dat
hij vol lof is over het optreden van het blus-
team. „Ze hebben het allemaal goed gedaan.
Earryt heeft in een zeer chaotische en on
overzichtelijke situatie besluiten moeten ne
men. Zijn inschatting was dermate goed, dat
het niet erger werd dan het al was." Na af
loop van het gesprek stuurde hij Boetes naar
huis. „Jij gaat niet meer terug, heb ik hem ge
zegd. We zorgen eerst dat jij op een nette
manier weer mens kan worden."
Na een nacht zonder slaap volgde zondag
het bezoek aan het rampgebied met de ko
ningin en premier Kok. De eerste confronta
tie met de Tollensstraat was emotioneel.
„Buiten het stadhuis is er ineens die werke
lijkheid, de indringende geur, die rookplui
men." De dagen en nachten erna gingen in
elkaar pver. Groos herinnert zich een tumul
tueuze persconferentie, waar een tv-verslag-
gever hem vroeg: 'En meneer Groos, hoe
voelt dat nou dat door het ontbreken van een
aanvalsplan vier van uw mensen zijn omge
komen.' Groos is nóg woedend. „En als je
ziet wat-ie dan uitzendt... Hij knipt gewoon
de vraag eruit. Alsof ze je eerst op scherp wil
len zetten." Op Groos' bureau ligt een ex
cuusbrief van NOS-journaallezer Pia Dijkstra,
die zich afvroeg of de brandweer niet te laks
was. Groos, spottend: „Laat ze haar excuses
op tv maken. Kan iedereen het zien."
Gevoelens van verslagenheid spelen hem
anderhalve week na de ramp nog parten. En
hij voelt agressie. „Een gevoel van: potver-
domme, hoe heeft dit in godsnaam kunnen
gebeuren?" Dan strijdvaardig: „Je denkt toch
niet dat ik mijn mensen afstuur op een on
duidelijke situatie? Daarom moet voor mij de
onderste steen boven komen. Daar heeft ie
dereen recht op."
(lOO*
pCOtt
e EL vied
7aT> s-remkjs- oc -
l*u. UrwTEIUUi^ .4 J $1
m\e PHG VCVR
enschede In de Deumingerstraat in Enschede is spontaan een herdenkingswand ontstaan waarop bewoners hun gevoelens kwijt kunnen. De wand bestaat uit schotten, waarmee de
getroffen huizen zijn dichtgetimmerd. foto anp harm meter
