E
'Voor zo'n functie is acht jaar lang zat'
Overheid moet vergunning niet te snel weigered
Meningen
Bernhard leest
de krant weer
ANKBORD
Goede herinneringen a<
Van Rij lijken al verged
Vuurwerk niet opslaan in sU
en niet verkopen aan burge
WOENSDAG 24 MEI 2000
945
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen brieve 1
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.hdc.nl
UITGELICHT
nt
Het nieuws stond de afgelo
pen week in de schaduw van
twee gebeurtenissen: de ramp
in Enschede en het ziekbed
van prins Bernhard en zijn
veronder
stelde,
spoedige
overlij
den. Op
de eerste
gebeurte
nis bleek
niemand
voorbe
reid, voor
de tweede
liggen de
draaiboe
ken al jaren klaar.
Tussen de omroepen onder
ling blijkt een wedstrijd gaan
de wie er als eerste bij is. Dat
oogt als een gezonde competi
tie tussen wat nu eenmaal pri
maire nieuwsbronnen zijn,
maar het is opvallend dat de
discussie daar blijft steken. De
eerste zijn blijkt heel belang
rijk, de kwaliteit van de infor
matie is daaraan onderge
schikt. Wie een uur later met
uitzenden begint, maar het
vervolgens degelijk aanpakt, is
toch de verliezer van de me-
diawedstrijd.
De publieke omroep en dan
met name de NOS-televisie
treft het verwijt dat ze, in ver
gelijking met de commerciële
omroep, veel te traag heeft ge
reageerd op de ramp in En
schede en de kijker te laat op
de hoogte heeft gebracht van
aard en omvang van de tragi
sche gebeurtenissen.
De kran
ten heb
ben het
wat dat
betreft
gemakke
lijker. Het
is in Ne
derland
kennelijk
een door
iedereen
geaccep
teerd ge
geven dat kranten nu eenmaal
niet op zondag met een extra
editie verschijnen. Als je tot
maandag de tijd hebt om te
bedenken hoe je een ramp
moet verslaan die zich zater
dagmiddag voordoet, dan is
de kans op fouten door de
tijdsdruk natuurlijk aanzien
lijk kleiner.
Moeten er nog wel vergunningen wor
den afgegeven aan die bedrijven
bekend is dat productiepro
cessen, werkzaamheden of opslag ge
vaarlijk kunnen zijn voor de directe
(woon) omgeving?
Met de afschuwelijke gebeurtenis in
Enschede nog op
het netvlies kan en
mag deze vraag OPINIE
worden gesteld aan
bijvoorbeeld mijn werkgever Akzo
Nobel Coatings Sassenheim, mede ge
zien het feit dat er nog niet zo lang ge
leden een flinke ontploffing op de lo
catie heeft plaatsgehad.
Een vergunning is er juist omdat er
een afweging is gemaakt of de be
drijfsmatige activiteiten kunnen wor
den uitgevoerd. Het hebben van een
vergunning is in feite niets anders dan
een toegestane uitzondering. Een ver
gunning kent voorwaarden die door
de overheid worden gecontroleerd.
Het niet nakomen van de voorwaar
den levert een boete op en kan in het
uiterste geval zelfs leiden tot sluiting
van het bedrijf.
In het algemeen zijn werkgevers
gauw geneigd te veronderstellen dat
hun opslag, produc
tieprocessen en/of
werkzaamheden niet
vergelijken zijn
Kees de Jong is werkzaam bij
de afdeling Research en
Development bij Akzo Nobel
Coatings in Sassenheim en
kaderlid van de CNV
BedrijvenBond. Naar
aanleiding van de
vuurwerkramp in Enschede
schreef hij, op verzoek van
deze krant, een opinie over de
vraag of bedrijven die een
gevaar voor hun omgeving
zouden kunnen zijn, nog wel
een vergunning moeten
krijgen.
met de situatie bij het vuurwerkbedrijf
in Enschede. Toch vinden er bij be
drijven met enige regelmaat bedrijfs
ongevallen, branden, uitstoot van een
giftige wolk, straling en dergelijke
plaats. Achteraf wordt dat geconclu
deerd dan de situatie gelukkig niet uit
de hand is gelopen en dat er geen ge
vaar was voor de directe woonomge
ving.
Tegen deze achtergrond zou je kun
nen zeggen dat er aan bedrijven die
een gevaar opleveren voor hun directe
woonomgeving - en dat zijn er heel
veel! - geen (milieu- en /of hinderwet
vergunning meer mag worden ver
strekt. Of dat ze zulke vergaande vei
ligheidsmaatregelen moeten nemen
dat ondernemen min of meer onmo
gelijk wordt.
Een (gevaarlijk) bedrijf uitplaatsen
is een mogelijke oplossing. Maar dan
moet de overheid er wel voor zorgen
dat de ondernemer een investerings
kapitaal ontvangt waarmee hij op
nieuw kan beginnen. Daarbij moeten
we ons realiseren dat een bedrijf uit
plaatsen technisch en financieel ge
zien mogelijk is, maar de vraag is of
werknemers met het bedrijf willen
meeverhuizen. Bovendien kan het uit
plaatsen van een bedrijf gevolgen
hebben voor werkgelegenheid in de
regio.
En voor hoe lang kan een bedrijf in
een nieuwe omgeving probleemloos
ondernemen? Zeker in de Randstad
worden industrieterreinen in een
mum van tijd omgeven door woning
bouw. In de Duin- en Bollenstreek is
nog niet zo lang geleden in het zoge
naamde Pact van Teylingen afgespro
ken om open gebieden, woningbouw
en industrie met elkaar in balans te
brengen. Hoe lang zou het nog duren
voordat het Pact van Teylingen ten
nadele van de open gebieden en ten
voordele van de woningbouw en in
dustrie wordt aangepast?
Kunnen lokale en provinciale over
heden de druk weerstaan om te zeg
gen 'tot hier en niet verder'? Dus
enerzijds woningbouw voorkomen-
verbieden op die plaatsen waar zich
(gevaarlijke) industrie bevindt en an
derzijds industrie verbieden om zich
te vestigen en/of uit te breiden. Wat
dit laatste betreft, vind ik het een ver
keerde keus om een 'bestaans'vergun
ning aan bedrijven te weigeren omdat
ze mogelijk een gevaar zouden zijn
voor de woonomgeving.
De gebeurtenis in Enschede leert
werkgevers, lokale en landelijke over
heden dat het type bedrijf en de (mi
lieu- en hinderwet-)vergunningen op
'Moeten er nog wel vergunningen worden afgegeven aan bedrijven waarvan bekend is dat ze gevaarlijk kunnen zijn voor de<tn
recte omgeving? Met Enschede nog op het netvlies kan en mag deze vraag worden gesteld'. foto)at
he
elkaar afgestemd moeten zijn. Daarbij
ontkom je niet aan (minimale ingecal
culeerde) risico's. Goed beschouwd is
dat hetzelfde risico dat we met elkaar
(moeten) nemen door bijvoorbeeld
Schiphol in de drukke Randstad te
handhaven; een vliegtuig kan tenslot
te naar beneden vallen.
In een vergunning, in een produc
tieproces staat alles nauwkeurig en
veilig omschreven, maar er zijn risi
co's omdat mensen en machines er
deel van uitmaken. Waar mensen en
machines hun werk doen, komen nu
eenmaal fouten voor. Zeker als daar
nog eens de druk van maximaal pro
duceren (hoge werkdruk) met zo wei
nig mogelijk werknemers of het inzet
ten van tijdelijke arbeidskrachten
(flexibiliteit) bijkomt.
Mijn ervaring leert dat er in een ar
beidsorganisatie een continu gevecht
is tussen orde, netheid en discipline
(foch de basis waarop veilig werken is
gebaseerd) en de wijze waarop de
werknemer maximaal moet produce
ren. Meerdere malen per dag wordt er
in productieprocessen 'flexibel' met
regels omgegaan. Werknemers vinden
het werken lastig indien er sprake is
van een strikte en weinig flexibile re
gelgeving, terwijl verantwoordelijke
leidinggevenden niet op alle momen
ten van de dag als een waakhond kun
nen optreden. Daar komt bij dat ook
van leidinggevenden wordt verwacht
dat er geld wordt verdiend. Aan de an
dere kant investeren tal van werkge
vers flink in milieu, in veilig werken,
in opleidingen voor werknemers. Dit
alles ingegeven door zware eisen en
strenge richtlijnen van overheden.
Terugkomend op het wel of niet af
geven van vergunningen is mijn me
ning dat overheden zeer terughou
dend moeten zijn om vergunningen
te weigeren naar aanleiding van de
gebeurtenis in Enschede. Overheden
hebben de belangrijke taak om de
voorschriften uit de vergunning hel
der en goed te toetsen: heeft de over
heid en het bedrijf de juiste expertise
in huis om dat te kunnen doen 'waar
voor de vergunning is bestemd. Aan
werkgevers de taak om in hun bedrijf
opslag, productieprocessen en werk
zaamheden te blijven bewaken, werk
nemers aan te spreken (desnoods met
sancties) op veilig werken. En de
werkvloer zo in te richten dat er veilig
met voldoende en gemotiveerde
werknemers kan worden gewerid. En
als hierdoor de winstmarge onder
druk komt te staan - veilig werken en
verdiensten staan tenslotte eerder te
genover dan naast elkaar - dan moet
dat worden geaccepteerd, of in een
hogere kostprijs van het product tot
uiting komen.
Werkgevers moeten zorgen voor
een open communicatie naar de di
recte omgeving en naar overheden.
Omwonenden moeten worden geïn
formeerd over de manier waarop in
het bedrijf wordt gewerkt, welk
penplan er is, welke regels er geld
Omwonenden moeten op Arat
beurt niet nonchalant met hun wojnd
omgeving omgaan. Zij zouden
moeten volgen wat er aan vergunèn
gen wordt afgegeven aan bedrijvei bie
de buurt. Zeker als het gaat om
gunningen van lokale overhedei aar
het een kwestie van interesse to iet
(het gaat toch om uw woonomgev
navraag doen naar vergunninj jke
reageren als er vragen zijn (inspn r. I
procedures zijn er niet voor niets!), ren
Hoe is het toch mogelijk dat sier
één bewoner in Enschede heeft
geerd op de afgegeven vergum
aan S.E. Fireworks? Was hij de ei
geïnteresseerde bewoner die het
richt van de gemeente over deze an
gunning in de krant heeft gelezen?
Tot slot. Overheden, werkgev
werknemers en omwonenden, in|irn;
meer elkaar, spreek elkaar aan op
ligheid in bedrijf en woonomgev leb
De realiteit is dat er altijd sprake
blijft van een zeker risico waar ops i d
productieprocessen of werkzaam
den plaatshebben. En als het uil rtra
delijk om niet te accepteren geval din
ke bedrijfsactiviteiten gaat, dan
met overheidssteun en voldoe iet
kansen op continuïteit, het desbei
fende bedrijf uitgeplaatst mi
worden.
KEES DE JONG»
ijke
Nederland 2 en RTL 5 ontpop
ten zich als wedijverende
nieuwszenders, maar op de
andere kanalen was in het in
grote lijnen business as usual.
Dat wordt
prins
Bernhard
overlijdt,
zo bleek
zaterdag
morgen
uit de
kranten.
Alle om
roepen
passen in
dat geval hun programmering
aan tot en met de dag van de
begrafenis, acht dagen later.
Dat is een nog al cynisch ver
schil met de aanpak van de
ramp in Enschede, met alle
respect voor prins Bernhard,
die het hele land inmiddels
heeft verbaasd door er voor
alsnog gewoon weer bovenop
te komen. Als een wijk door
een ramp wordt weggevaagd
zien de omroepen kennelijk
geen reden tot dergelijke dras
tische ingrepen.
Op het gevaar af dat ik ervan
wordt verdacht een competi
tie tussen kranten en televisie
te willen ontketenen, moet het
me van het hart dat de inge
bouwde reflectie van de laan-
ten mij in dit soort omstan
digheden liever is dan de
haast en het gebrek aan gevoel
voor verhoudingen bij de tele
visie.
Prins Bernhard kennelijk ook.
Om de
verbete
ring in
zijn ge-
zond-
heidssitu-
atie aan
te geven,
kopte
NOS-tele-
tekst za
terdag
middag:
'Bernhard
leest de krant weer' en niet
'Bernhard kijkt weer televisie'.
Als je net weer een beetje bij
de mensen bent, lijkt die voor
keur van de prins in het huidi
ge mediageweld een verstan
dig besluit.
Minister-president Kok
wikt en weegt nog over
een nieuwe termijn als
premier. Vorige week
noemde hij in de
Volkskrant zijn periode in
het landsbestuur als
premier en minister van
financiën 'redelijk lang'.
Kok beslist volgend jaar
of hij zich ook na 2002
beschikbaar stelt.
Europees commissaris
Bolkestein adviseert hem
om niet voor de derde
keer een kabinet te gaan
leiden. Is dat inderdaad
het beste voor hem?
W. Kok, minister-president, in
de Volkskrant: ,,Er komt een
moment, ergens in de loop van
volgend jaar, dan moet er echt
definitief worden gewogen.
Door jezelf, door je naaste om
geving, maar ook door je partij.
Je maakt het niet alleen uit. Ik
kan niet ontkennen dat acht
jaar redelijk veel is. Hoe organi
seer ik mijn opvolging? Op dit
moment is dat niet mijn eerste
zorg. Ik wil voor honderd pro
cent minister-president zijn
voor deze periode. Dan heb ik
twee volle periodes in een paar
se combinatie afgerond. Daar
voor een kleine vijf jaar als vice-
premier en minister van finan
ciën. wat geen makkelijke tijd
was. Als ik volgend jaar een de
finitieve beslissing neem, zal ik
het gewicht van dat grote aantal
jaren niet onderschatten. Maar
dat moet u dan maar even aan
mij toevertrouwen."
F. Bolkestein, Europees com
missaris, in de Volkskrant: „Je
moet het feest altijd op het
hoogtepunt verlaten. Er zijn
meer dingen in het leven dan
politiek, laat een ander het
maar overnemen."
D. Irwin, politicoloog aan de
Universiteit Leiden: ..Ik vind
het niet verstandig van Kok om
nu al te zeggen dat hij mis
schien stopt. Je bent gelijk uit
gepraat als je dit zegt. In Neder
land gaat men altijd gelijk kij
ken naar een opvolger. En dat
duurt dus nu nog twee jaar. Op
het moment dat je zoiets zegt.
verzwakt je positie. Je wordt
minder serieus genomen. In
Amerika mag de president
maar twee ambtstermijnen zit
ten. Daar is trouwens maar één
afweging voor; George Washin-
ton was in 1792 de eerste presi
dent van Amerika. Toen hij na
twee termijnen had afgezien
van een derde termijn, durfde
niemand daarna langer dan hij
te zitten. Dat kon je niet maken.
Niemand heeft dat ooit gedaan,
totdat president Roosevelt in
1940 zijn derde ambtstermijn
inging en in 1944 zelfs zijn vier
de. Hij durfde het wel aan. De
republikeinen waren zo boos
dat een democraat de traditie
had verbroken, dat zij een
amendement hebben inge
diend waarin staat dat men niet
langer dan acht jaar president
mag zijn. In 1952 hadden zij
hier echter alweer spijt van,
omdat toen Eisenhower, een
republikein, president werd.
Verder heeft het helemaal geen
functionele redenen gehad."
A. Blanken, woordvoerder van
het PvdA-partijbureau: „Na
tuurlijk is acht jaar best lang,
dat vind ik ook. Maar ik denk
niet dat hij zal stoppen. Een
tijdje terug zei hij nog dat hij
absoluut geen reden ziet om te
stoppen en daar gaan wij dan
ook vanuit. Natuurlijk heeft hij
een zware baan en is acht jaar
een lange tijd, maar twaalf jaar
is ook een lange tijd. Het blijft
zijn eigen afweging, maar wij
zien het nog niet gebeuren."
P: Cannegieter, burgemeester
van Voorschoten: „Ik ben in
middels twintig jaar burge
meester van Voorschoten en ik
heb net aangekondigd dat ik
verdwijn. Het is verstandig voor
mijzelf en voor anderen om te
stoppen. Dat is denk ik ook het
geval bij Kok. Als je iets, en dan
vooral in een politieke functie,
te lang doet, dan kunnen din
gen verkeerd gaan lopen. Dan
bedoel ik dat je uit routine kunt
gaan handelen, waardoor je
niet meer scherp bent en niet
meer open staat voor andere
oplossingen. Je moet ook op
passen als je gaat wennen aan
de macht. In zijn algemeenheid
zijn dit ook de redenen voor
mijn vertrek. Functies waarin je
invloed en macht hebt, moet je
niet te lang bekleden. Daarbij
moet je ook een ander de gele
genheid geven dit te doen.
Maar het is natuurlijk ook be
langrijk dat je aanvoelt of het
nog gaat of niet. Tot dusver heb
ik een goede relatie van samen
werking met mijn medebe
stuurders. Maar twintig jaar is
wel erg lang. Als ik nog langer
wacht dan is het ook moeilijk
om iets nieuws te beginnen."
S. Hiep, bedrijfsarts van de Ar-
bo Unie West in Leiden: „Ik
vind dat minister Kok het hart
stikke goed doet, maar voor
zo'n functie is acht jaar lang
zat. Het is natuurlijk een erg
slopende baan. Je zag ook op
televisie dat hij een tijd lang
niet fit is geweest. Hij was zijn
stem kwijt en de wallen zaten
onder zijn ogen. Het is mis
schien wel goed om voor onze
ministers een speciale arts te
benoemen die hen in de gaten
houdt. Ministers maken, na
tuurlijk ook naar omstandighe
den, veel te veel uren. De mi
nisteries hebben een eigen be
drijfsgezondheidszorg, maar de
leden van de ministerraad moe
ten maar naar hun eigen huis
arts gaan. Er is niemand in de
buurt die let op wat zij doen. Zij
moeten hun werk zelf in de
hand houden, maar dat lukt na
tuurlijk nooit. Ja, er zijn wel een
paar ministers die het makkelijk
schijnen te kunnen, maar bij
anderen groeien de wallen met
de dag.
T. van Rij, voormalig Leids
wethouder, bij zijn aftreden
na tien jaar wethouderschap:
„Eigenlijk vind ik dat een wet
houder niet langer dan twee
termijnen moet dienen. Daar
om was ik met enige schroom
aan mijn derde termijn begon
nen en heb ik van tevoren ge
zegd dat ik halverwege mis
schien zou stoppen. Nou, die
halve termijn heb ik in elk geval
volgemaakt. Dat is gelukt, zal ik
maar zeggen. Maar inderdaad,
ik had mijn afscheid wel wat
anders voorgesteld. Ik zou het
leuker hebben gevonden op
een door mijzelf gekozen mo
ment te gaan en dan iets te
hebben afgerond in positieve
zin. Nu vertrek ik toch na een
mislukking, dat vind ik wel."
R. Bröring, zes jaar trainer van
de hoogste amateurgroep van
voetbalclub VV Noordwijk:
„Zes jaar of acht jaar is echt
niet zo lang als je het vergelijkt
met Guy Roux, een trainer uit
Frankrijk die nu al 35 jaar bij
Auxerre trainer is. Als je iets wilt
bereiken dan moetje ook min
stens vijf jaar zitten, vind ik. Je
moet ook zorgen voor vernieu
wing en met het team meegaan.
Dit geldt min of meer ook voor
Kok. Sommige trainers zijn heel
autoritair en doen het allemaal
op hun eigen manier. Ik ben
van plan om net zolang trainer
te blijven totdat we landskam
pioen worden. Maar als je om
geving ziet dat er rottig ge
speeld wordt, dan is het moei
lijk om als trainer te blijven zit
ten. Maar nu de vergelijking
met Kok. Ik denk dat premier
Kok lang niet zoveel invloed
heeft op het land als een trainer
op zijn team. Bovendien heb je
als trainer geen ambtenarenap-
paraatje onder je zitten dat af
en toe kan bijspringen. Je bent
in je eentje verantwoordelijk.
Kok bepaalt echt niet dat wij
winnen van Duitsland."
NATASJA AUGUSTINUS
De afgelopen dagen zijn slechts
de negatieve verhalen over het
wethouderschap van Tjeerd
van Rij belicht. Het ging om het
niet tijdig informeren van de
gemeenteraad over een miljoe
nenoverschrijding bij de reno
vatie van het stadhuis, ambte
naren die op eigen gezag meer
geld aan de verbouwing van het
stadhuis hebben uitgegeven,
een (fictief) WD-complot tegen
een PvdA-wethouder, een D66-
fractievoorzitter die de vertrou
wenskwestie in zijn partij heeft
gesteld, indien de desbewuste
PvdA-wethouder in functie zou
blijven. Een eensgezinde oppo
sitie, die duidelijk plezier be
leeft aan het aftreden van een
dominante wethouder van
volkshuisvesting, verkeer en
ruimtelijke ordening.
In één keer is iedereen verge
ten, dat het diezelfde wethou
der is geweest, die keer op keer
op de bres heeft gestaan voor
het belang van de ongeveer
15.000 woningzoekenden in de
Leidse regio. Ging het om een
woningbouwlocatie aan de Vijf
Meilaan, Poelgeest of Valken
burg, Tjeerd van Rij was niet
zozeer de 'onderkoning' van
Leiden, maar de enige volkstri
buun van de Leidse woningzoe
kende.
Ik kan me Tjeerd van Rij
slechts herinneren als de !f
houder, die uit plichtsbe
dere zondagmiddag een
tocht maakte door de sta
den, langs alle locaties,
mee iets aan de hand was
volgens werden zijn ami
ren bij de maandagochteie 0
gadering aangesproken oi °P
voortgang van de werkzai
den.
Het was een wethoui
op straat en telefonisch g(
kelijk aanspreekbaar was
de gewone Leidenaar. Hij
met zijn privénummer ge
in het Leidse telefoonboel
wethouder die, naast alle
projecten in de stad, gedu
de ziekte van de burgepiirn,a
tevens plaatsvervangend Iv
meester was. Een weth
die - ondanks de onzeki
van zijn ziekte - nu na vi
medische controle, volled
nezen is verklaard.
Wellicht zijn er nog
mensen in Leiden die
herinneringen hebben ailme
wethouderschap van n<:
van Rij. Ik zou die mense
len uitnodigen om de vol 8ir
website te bezoeken op
temet: http://go.to/tjeei
rij.nl
Tan Toa
Als het kalf verdronken is,
dempt men de put. Dus is het
van groot belang dat er nieuwe
regels komen met betrekking
tot vuurwerk. Ieder mens met
normaal verstand kan dit be
grijpen. Handelen is geboden.
Nu!
Allereerst: weg met de vuur
werkfabrieken en -opslagplaat
sen in de steden. Zet die maar
op de Mokerhei, waar geen
mensen wonen.
Ten tweede: vuurwerk is geen
de
kinderspel, dus mag er
betreft ook geen vuurwei
worden verkocht aan bin's
Laat de overheid op oud |jtje
nacht maar één vuurwerk je
ken, zoals ook met het 3 e,
berfeest gebeurt. Het g«
zo wordt bespaard, kan v
besteed aan goede doeli
als kinderen die honger
in de Derde Wereld.
S. Sanders-!
alh
li tie
lijks
nu
Het
