'Zeven eigenwijze hufters bij elkaar TV WEER Brandweermannen Bemanningsleden Batavia bekijken restanten origineel ZATERDAG 20 MEI 2000 152 COMMENTAAR Gisteren en vandaag worden de vier brandweermannen die bij de vuurwerkramp in Enschede omkwamen, begraven of gecremeerd. Ze waren de eerste slachtoffers van de ontploffing van de opslagplaats. Er zijn inmiddels veel vraagtekens geplaatst bij de inzet van de brand weer. Zo zouden de brandweermannen de ernst van de situatie heb ben onderschat. Niet hebben geweten wat ze aan het doen waren. Pia Dijkstra betichtte de brandweer in een uitzending van het NOS-jour- naal zelfs van 'laksheid'. Dat er iets is misgegaan met de inzet van de brandweer mag wel dui delijk zijn. Hoewel het nog veel te vroeg is voor conclusies, mag er af gaande op de verklaringen van brandweerlieden die de klap overleef den, verondersteld worden dat zij niet goed beseften met welk gevaar ze te maken hadden. Vermoedelijk ontdekten ze pas ter plekke dat ze met een brand in een vuurwerkopslagplaats van doen hadden. Inmiddels is gebleken dat de brandweer veel te weinig bij de preven tie van branden wordt betrokken. Het redden van mensen en het blussen van branden krijgen voorrang. Brandweerkorpsen in Neder land worden -zo blijkt nu - weinig betrokken bij de vergunningverle ning. Dat doen de gemeenten en vaak verzuimen die de brandweer korpsen te informeren over de aanwezigheid van riskante bedrijven of over moeilijk toegankelijke panden. Daar komt bij dat de eigenaren van de vuurwerkopslagplaats de be palingen van de vergunning gewoon aan hun laars lapten. Ook buiten de bunkers lagen explosieven in zeecontainers opgeslagen. Zeer zwa re explosieven. De praktijk wijst uit dat zonder strikte controle ver gunningen geen enkele garantie voor de veiligheid bieden. Vaak blijkt pas na een ramp dat voor de burger vanzelfsprekende re gelingen en afspraken domweg niet bestaan. Dat autoriteiten en ver antwoordelijken in de regel niet veel beter geïnformeerd zijn dan de eerste de beste krantenlezer. Die constatering is soms net zo verbijs terend als de ramp zelf. Mocht blijken dat er sprake is van ernstige nalatigheid van de eigenaren van de opslagplaats of van de betrokken bestuurders, dan zullen zij ter verantwoording moeten worden geroe pen. De brandweermannen zelf valt zeker niets te verwijten. De kunst van Hanneke Wat bent u een leuke man,zegt de presentatrice tegen de topon dernemer. Huizen er in u soms twee zielen?" - Vast en zeker. „U zegt alles met een glimlach. - „Maar ik kan ook heel erg kwaad worden hoor. Verzamelt u zelf ook kunst?" - Jazeker, vooral schilderijen uit begin van de eeuw." Sponsort uw bedrijf ook kunst?" - „Ja, we gaan nu het North Sea Jazzfestival sponseren. „Oh ja!" Zondagmiddag, vijf uur, studio Plantage: VPRO's Hanneke Groen teman ontmoet Philips' Cor Boonstra. Als je er alleen maar naar kijkt en luistert, dan gaat het nog net. Tik je het dialoogje uit, dan waan je je terug op de redactie van de schoolkrant. Ooit was De Plantage een verademing tussen alle pogingen om een kunstprogramma zo ondoorgrondelijk of juist zo begrijpelijk moge lijk te houden. Overzichtelijke formule: zondagmiddag, borreltijd, een presentatrice zonder al te veel pretenties en met het vermogen om te bewonderen, aan tafel met doorgaans goedgebekte gasten. Inmiddels loopt de Plantage op zijn laatste benen. Zijn het de vra gen van Hanneke, die vaak langer zijn dan de antivoorden? Is het haar gespeelde onnozelheid? Is het haar neiging tot gebabbel en het bewandelen van zijpaden? Nee, dat is het allemaal niet, dat doet ze al jaren. Alleen: ze doet het met de dag meer. Je zou zeggen dat er op die redactie toch iemand zit die dat ook is opgevallen en het tegen Hanneke zegt. De eindredacteur bijvoor beeld, hij is tenslotte de baas van het programma. Of een redacteur. Of een regisseur. Of desnoods de mevrouw van de schmink. Ja, de mevrouw van de schmink is het minst verdacht. Die zou, ge woon gespeeld onnozel, desnoods via een zijpad tijdens een gezellig babbeltje de kwestie aan de orde moeten stellen. Die zou kunnen zeggen: „Het zal in het echt wel heel moeilijk zijn wat jij doet Han neke, maar weet je wat ik de laatste tijd nou heel vaak heb als ik naar jou zit te kijken? Dat ik denk, dat is eigenlijk helemaal geen kunst, dat kan ik zelf ook. Gek hè, dat had ik nou vroeger nooit." Terugslag kan langer duren Hier en daar werd alweer gezin speeld op een terugkeer van de meizomer, maar ik vrees dat de terugslag waar we momenteel mee te maken hebben wel eens langer zou kunnen aanhouden. De ontwikkelingen voor volgen de week oogden toch al niet overtuigend. De nieuwste mo dellen lijken thans aan te sturen op een intensivering van de IJs- landdepressie. Het sturende systeem genereert medio vol gende week een nieuwe storing die sterk activerend noord van Ierland langs naar de wateren benoorden Schotland koerst. Mocht deze optie bewaarheid worden dan blijft het tot zeker eind volgende week wisselvallig en overwegend koel. Dankzij de komst van een zwakke rug van hogedruk tekent zich vandaag een weersverbetering af. Vooral vanmiddag is er geregeld zon (het meest aan zee) en er staat niet meer dan een zwakke tot matige noordwestenwind. De temperatuur stijgt tot 15 gra den. Voor morgen is een nieu we storing van belang. Het sys teem komt over de Britse eilan den naderbij, maar veel vaart zit er niet in. Waarschijnlijk blijft het tot in de middag vrij- vyel overal droog, al komt er gaandeweg wel meer bewol king. Na een koude nacht met minimumtemperaturen om streeks 5 graden beweegt het kwik zich zondagmiddag naar 17 graden. Gisteren zijn er met name in het noorden zware buien gevallen. Op de vlieg basis Leeuwarden viel in alle vroegte reeds 18, tot 's mid dags 14 uur in totaal 22 mm. Tijdens de buien zakte het kwik tot onder de 10: om 15 uur was het in Herwijnen, de Betuwe slechts 8,1 graad. Bij ons waren de buien aanmer kelijk bescheidener van ka rakter. In Hoofddorp viel in totaal 4, in Nieuw- Vennep slechts 2 mm. Onze man in Nieuw- Vennep meldde zich wel met een donder slag en hagel.Ver- der was het op nieuw koel weer met op Schiphol, waar slechts 1 mm viel, maar 13,8 graad. Op Valkenburg en bij Bloemendaal werd het 14,2 graad. Big brother VIPS: een weekje in de tv-etalage Het Big Brother-huis is weer bewoond. Dit keer echter niet door bewoners die met hun verblijf in Alme- re onsterfelijke roem nastreven. De huidige gasten hebben andere motieven. Het promoten van een de- buut-single, een nieuw boek, een internet-site of een naaktreportage in Playboy bijvoorbeeld. Maar ook: de 'eigen grenzen aftasten' of 'vriendschap en echte liefde beleven.' Big Brother VIPS, vanaf maandag te zien, toont ons 'druk bezette persoonlijkheden' die in het dagelijks leven 'verslaafd zijn aan hun mo bieltje'. 'Zeven eigenwijze hufters' vijf dagen lang 'back to basic'. 'Entertrainer' Emile Ratelband vond het 'lachen, gieren, brul len, soms met het mes op tafel'. 'Het was bizar, vervreemdend, maar vooral een interessant ex periment', aldus multi-media- goeroe Ad Visser. Veronica-pre- sentatrice Christine van der Horst had in Almere 'een van de leukste weken van haar le ven', terwijl columnist/presentator Theo van Gogh het allemaal maar buitengewoon saai vond. Vijf dagen verbleven zij samen met collega-VIP's Monique Sluyter, actrice, model en schilderes, oud-wielrenner Johan van der Velde en opkomend zangeres Antje Monteiro in het Big Bro- ther-huis. Hun ervaringen zijn vanaf maandag een week lang dage lijks te zien. Niet live trouwens, de opnames zijn twee weken geleden al gemaakt. Dit is niet het enige verschil met de origi nele Big Brother-serie: de gas ten krijgen achtduizend gulden per persoon voor hun verblijf, er zijn geen nominaties en er wordt niemand voortijdig naar huis gestuurd. Na de eerste korte serie volgen in de komende weken nog drie VIP-woongroepen. „We kregen zulke leuke reacties van beken de Nederlanders op Big Bro ther, dat we besloten om hen zelf te laten ondervinden wat zo'n verblijf inhoudt," zegt Pe ter Biemans, programmacoör dinator van Veronica. Er bleek animo genoeg voor Big Brother VIPS. Veel 'sterren' zagen de voordelen voor hun loopbaan van zo'n weekje in de etalage. Biemans: „We hebben qua ka rakters zo sterk mogelijke groe pen samengesteld. En ik moet zeggen: het levert werkelijk hele mooie televisie op. Het is heel spannend dat bij mensen die je toch al een beetje kent heel on verwachte kanten naar boven komen." Volgens de program mamaker ontpopte Christine van der Horst zich als 'een mo nument van een vrouw' en bleek Ratelband een 'verzor gende keukenprins'. Theo van Gogh is in de eerste reeks be wust toegevoegd als 'stoorzen der'. Biemans: „Maar het was natuurlijk ook niet de bedoeling dat de rest zou weglopen. Want vijf dagen Van Gogh kan best leuk zijn, maar Big Brother is geen soloprogramma." Van Gogh kwam speciaal naar Almere om het 'fenomeen Emi le Ratelband' een paar dagen lang van dichtbij mee te maken. „Ik moet zeggen: hij is me erg meegevallen. Ik heb ook best bewondering voor iemand die vijftigduizend gulden vangt om de Raad van Bestuur van de PTT over hete kolen te laten lo pen. Ik heb erg gelachen met hem en Ad Visser. Monique Sluyter probeerde de zaak nog op te lichten, maar ach, dat vond ik ook nog wel char mant." Sommige medebewoners von den de naar Sluyters eigen zeg gen „spontane promotiestunts" irritant. Zo babbelde ze er lustig op los over onder meer haar in ternet-site en een naaktreporta ge in Playboy. „Maar ik heb ook zeker de mens achter die pro jecten getoond," zegt de blonde onderneemster stellig. „Ik was wel verrast dat ze zo korzelig reageerden, want iedereen heeft zo zijn eigen commerciële activiteiten." Pas aan het einde van de week werd het volgens haar echt ge zellig. Sluyter: „In het begin hebben we vooral heel veel ge praat, terwijl ik juist meer hou van spelletjes, koken en tuinie ren. Later ging iedereen wat meer z'n eigen gang en vonden we de juiste balans. We hadden toen zelfs wel wat langer willen blijven. Alhoewel: na een week opsluiting wil je die deur er wel uittrappen." Het mooiste mo ment beleefde schilderes Sluy ter op de derde dag: toen kreeg zij eindelijk haar verf. „Ik ben toen lekker de keukenkastjes en de keukentafel gaan beschilde ren. Zelf Emile ontdooide na een paar dagen en toen maakte de eeuwige stropdas plaats voor een korte broek. En hij heeft steeds heerlijk brood gebakken: een echte huisman." De voormalige bakker werd niet alleen door nieuwsgierigheid naar Almere gedreven. Hij geeft ronduit toe dat hij wefl wat pu bliciteit kon gebruiken rond zijn nieuwste boek, waarin hij uit de doeken doet hoe een partner te vinden én te houden. Net zoals Ad Visser zijn cd Ka- masutra, train your brain for better sex regelmatig ter sprake bracht. Ratelband heeft in het Big Brother-huis niet alleen achtduizend gulden verdiend - 'een fooi, meer niet' - maar ook 'het meest kostbare ondervon den: echte liefde en vriend schap'. „Het was eigenlijk één grote familie: zeven eigenwijze hufters bij elkaar." „Theo en Emile zijn natuurlijk afgrijselijke kerels, maar ik heb hele leuke momenten met hen gehad," zegt de zangeres Antje Monteiro gekscherend. Voor de Utrechtse was Big Brother 'een gigantisch fenomeen'. „Zelf meedoen was dé kans om het huis van binnen te zien. En voor mijn naambekendheid is het natuurlijk ook een duwtje in de goede richting," aldus Antje, die furore hoopt te maken met haar single 'Laat het niet waar zijn'. „Het Niets, tot kunst verheven, toont de essentie van het le ven," declameert Ad Visser, die enigszins lyrisch terugkijkt op zijn verblijf. Hij miste de priva cy en moest wennen aan het ongemerkt verglijden van de tijd. „Je weet niet hoe laat het is, en je zit in een groep met mensen die een totaal ander le vensritme hebben. Dat brengt je behoorlijk uit balans. Het was eigenlijk een combinatie van een lachtherapie met een softe sensitivity-training. En doordat je zo ondergedompeld wordt in het grote Niets wordt de uitspraak van Sartre 'De Hel, dat zijn de anderen' soms wel erg voelbaar." Het was in één woord fantas tisch, aldus Nachtsuite-presen tatrice Christine van der Horst. „Het was verbaal dan ook een supersterk gezelschap. Ik heb een van de opzienbarendste weken uit mijn leven bel Na afloop was ik helema pot. Wat thuis in vijf jaa valt aan conflicten, span en leuke momenten, gel hier in een week. Daarn ben je compleet de tijd! leeft vijf dagen zonder ki horloge. Zelfs Ad, die tot stabiel leeft, had er last\ Of Big Brother VIPS spat televisie oplevert? Visser idae. Ik zou het niet grai teren. Er is vreselijk veel beurd; never a dull mon Als ons verblijf drie dagt ger had geduurd, was de wel ontspoord. Het g mers om een groep met helemaal gewend is een pad te gaan. Als atomen molecuul razen ze rond men ze in botsing met el De VIPS hebben volgens contract geen zeggensdi over de het uiteindelijke taat. „We hebben ons al ware een week verkocht John de Mol', zegt Ratel! f „We konden alles zegges .r doen. De Mol is uiteind verantwoordelijk voorw het scherm komt. Gelul MONIQUE BRANDT/ BERRITDi De woonkamer van het Big Brother-huis. Vier bemanningsleden van de replica van het 17de eeuwse VOC-schip Batavia, dat mo menteel in Sydney ligt, gaan dit weekeinde de restanten van het origineel aan de Australische westkust bekijken. De echte Ba tavia leed 4 juni 1629 schip breuk op de Houtman Abrol- hos-eilanden ter hoogte van het plaatsje Geraldton, 400 kilome ter ten noorden van Perth. De bemanningsleden worden begeleid door Max Cremer, een Australiër die 38 jaar geleden de leiding had over de expeditie die het scheepswrak vond. Van de originele Batavia liggen nog enkele ankers en zeker twintig ijzeren kanonnen op de zeebo dem, die op de plaats van de ramp slechts drie tot zeven me ter diep is. Jaarlijks snorkelen en duiken enkele honderden toeristen en schoolkinderen om de laatste resten van het schip. De belangrijkste onderdelen van de Batavia en een deel van de lading zijn tegenwoordig te zien in maritieme musea in Fremantle en Geraldton. Daar bij is onder meer 32.000 kilo 'pre-fab' zandsteen, dat be doeld was voor de bouw van een poort in de stad Batavia, wat nu de Indonesische hoofd stad Jakarta is. Het is de bedoe ling dat de poort op korte ter mijn alsnog in het Geraldton Museum wordt opgezet. Max Cremer zal de bemanning van de replica-Batavia ook laten kennismaken met Beacon Is land, het kerkhof van een groot deel van de passagiers die des tijds meevoeren. Tientallen op varenden van de Batavia, die op weg was naar het toenmalig Nederlands-Indië, kwamen in 1629 om het leven toen het schip op een rif liep. Nadat kapitein Francisco Pelsaert voor de driehonderd overlevenden hulp was gaan zoeken, brak een muiterij uit. Nog eens zeker 125 passagiers werden daarbij op gruwelijke wijze afgeslacht door het krank zinnig geworden bemannings lid Jeronimus Comelisz en zijn handlangers. De replica van de Batavia ligt sinds 5 december vorig jaar af gemeerd bij het Nationaal Scheepvaartmuseum in de ha ven van Sydney. Het schip is in middels uitgegroeid tot een van de grootste toeristische attrac ties van Sydney, met tot dusver meer dan 100.000 bezoekers. De enorme driemaster (59 me ter lang, 55 meter hoog) zou volgende maand voor het eerst in de geschiedenis zelfstandig gaan varen, maar dat is voorlo pig uitgesteld tot oktober, met een na de Olympische Spelen. Volgens manager Glenn Biggs van het Bataviaproject is het weer in en rond de haven van Sydney in de wintermaanden te onvoorspelbaar. De Australi sche autoriteiten hebben het schip al wel zeewaardig ver klaard. Scheepsbouwer Willem Vos zal in oktober vanuit Ne derland overkomen om zijn creatie te zien zeilen. Tijdens de Olympische Spelen in september is de Batavia het paradepaardje van het NOCNSF. Het schip zal funge ren als verlengstuk van het Hei- neken Holland House voor cocktailparty's als er een olym pische medaille is gewonnen. Het Bataviaproject kost bijna 10 miljoen gulden, opgehoest door de Australisch'-Nederlandse Ka mer van Koophandel, het Na tionaal Scheepvaartmuseum en sponsors. In april 2001 is de Ba tavia weer terug in Lelystad, waar hij is gebouwd. Booitshoeke Ik ben de man met de hamer tegengekomen. Altijd gedacht dat het een i>erzinsel was van wielrenners en romantische sportjournalisten maar sinds gisteren weet ik beter. Hier zijn de feiten te beginnen met de plek des onheils. Men né me in België de A18 vanaf Brugge rich ting Calais. Links af bij de afslag Oost- duinkerke, na 200 meter weer links en dan anderhalve kilometer rechtdoor. Daar ligt Booitshoeke. Ik logeer zoals ieder jaar aan de Belgische kust. En ik was wat afgedwaald op mijn fietstocht langs de Ijzer om in Booitshoeke een oud kerkje te bezichtigen. Toen ik het gehucht binnenreed, kreeg ik die ram van de ha mer. Misselijk, braakneigingen qn alle energie in een paar seconden verdwenen. Ik sukkelde naar een bankje dat regen het kerkje aanstond en ik verrees langzaam uit de dood dankzij een paar meege brachte broodjes. Ik denk altijd nogal snel dat ik doodga dus die verrijzenis moet je niet al te letterlijk nemen. Toen ik iveer bij de mensen was begon ik kerk en omgeving op te nemen. Nieuwe feiten, ik ontleen ze aan diverse plak katen op en rond de kerk. Al in 1135 stond er ter plaatse een kapel ivaar in 1690 zijbeu- JOOST PRINSEN ken aangebouwd zijn. Het geheel, de Sint Audoma- ruskerk, werd zwaar beschadigd tijdens de Eerste We reldoorlog. Die laatste opmerking is eigenlijk overbo dig. Booitshoeke ligt midden in het gebied ten zuiden van de Ijzer, aldaar Bochten de Kupe (Achter de Kuip) genaamd, en in die streek kun je helaas van iedere grasspriet zeggen dat hij tijdens '14-'18 zwaar bescha digd is. Kerkdiensten zijn er nog wel Zo trouwen hier op zaterdag20 mei (15.00 uur) Peter DeZutter en Isa- belle van Graefschepe. Mooie Vlaamse namen. Die zijn ook op het aanpalend kerkhofje te vinden. Een groot bord toont alle namen van de pastoors die hier de vorige eeuw de scepter hebben gezwaaid. De lijst is te mooi om onvermeld te blijven: 1909 Henricus Scherpereel, 1916 Louis Vanderstraete, 1934 Arthur Bogaert, 1938 Arthur Gadeyne. 1944 Hilaire Bntneel, 1951 Benoit Syoen, 1959Jeroom Depuydt, 1974Albert Verstraete en 1987 Rafael Tack. Er zijn twee dingen waar ik me over verbaas. Om te beginnen: de kleine omvang van de parochie Booits hoeke telt 13 huizen en een restaurant Een paar hon derd meter verderop in de polder staan nog een paar boerderijen en het onvermijdelijke café. En dan nog iets verbazingwekkends: er is bij het kerkhof een plak kaat met een bericht aan de houders van een eeuwig durende grafconcessie. Zij kunnen zich melden op het stadhuis van Veurne „...alwaar hun alle inlichtingen zullen verstrekt worden inzake eventuele vernieuwing van hun concessie'. Waarom iets dat eeuwigdurend is i>ernieuwd moet worden is me niet helemaal duide lijk In het café - De Landman - kunnen ze me hierover helaas geen uitsluitsel geven. Wel blijkt de laatste pas toor, Rafael Tack, nog in leven. De jaartallen op het kerkhof geven niet de sterfdata aan maar de periode dat de pastoors in functie waren. De omvang van de parochie wordt op ongeveer 75 zielen geschat. Dat moet geen 'heil of a job'zijn geweest voor Tack maar, zegt de kastelijn, hij was gene rappe. Tacks opvolger, de eerwaarde Fraeyman, blijkt overigens de zorg voor drie parochies te hebben. De laatste losse eindjes knoop ik op het stadhuis te Veurne aan elkaar. Prachtig stadje. Daar hoor ik dat de eeuwigdurende grafconcessies zijn omgezet in con cessies voor vijftig jaar. Bij wet van 1971. Zodat de overheid op termijn bepaalde kerkhoven kan ruimen. Pastoor Tack blijkt rapper dan gedacht want behalve Booitshoeke had hij ook de zorg owrKoksijde, waar hij nog steeds woont. En de heer Frayman blijkt be halve te Booitshoeke zielzorger te zijn in Steenkerke en Avekapelle. Peter DeZutter en Isabelle van Graef schepe tenslotte trouwen enige uren nadat deze krant in uw bus is gevallen. Ik ga die huwelijksinzegening bezoeken zodat ik de Sint Audomaruskerk ook eens van binnen kan l MENSELIJ De NOS zendt op tweede sterdag, maandag 12 jun nog een samenvatting va EUROVISIE SONGFESTI1 Op 13 mei werd de recht! uitzending afgebroken va de vuurwerkramp in Ensc De NOS heeft nu beslote Songfestival in verkorte* te zenden. Dat gebeurt 0) M ni van 13.50 tot 15.40 TV2. In de samenvatting liedjes te zien en te hore' [e een gedeelte van de jure zien en wordt de finale n winnende liedje, Fly on wings of love van de Deeijj sen Brothers, uitgezonde d, lem van Beusekom heeft menvatting voorzien van commentaar. Berbervrou begint blai voor MarokfcH a, Zohra Boualam uit Rott |e is de eerste Marok' in West-Europa die een blad is begonnen. Said Maghrib (de Stem van) ko), moet hét blad voor 3r rokkaanse gemeenscha) En derland worden. Het mi ijt dat deze maand voor he in een bescheiden oplag duizend stuks verschei steedt aandacht aan de men en aan successen! derlandse Marokkanen bevat het een pagina vo deren en één voor zake met religie te maken hel Daarnaast wordt mome overlegd over een corre dent in het Noord-Afrik land. Want Boualam \vi haar maandblad ook mi nieuws komt over het herkomst. Boualam, die 24 jaar ge naar Nederland kwamj ge zonder enige (financiëk rd dersteuning met Sawta Maghrib. De hoofdreda die tevens voorzitter is'1,1 Stichting Alliantie dern kaanse Berbervrouwen |d wel drie journalisten die blad samen met haar W r maken. Voorlopig staan leen artikelen in het An in. De bedoeling is dat( mijn - „als er meer final M' mogelijkheden zijn" -o derlandstalige artikelen bi blad komen. „Zodat ooi ren, die geen Arabischl wat aan Sawt al Maghri ben."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 2