Tijdwinst Trimble door uitstel congres
Buitenland
Mysterieus zeehondenleed
Honderdduizenden op de vlucht in Eritrea
President Taiwan voor onmogelijke klus
Meer blauwhelmen
naar Sierra Leone
Poetin omringt zich
met loyale ministers
Herfkens kraakt plannen
Europese hulpverlening
Senaat slikt dreigement
over troepen Kosovo in
JDAG 19 MEI 2000
[linister Italië wil 'rookvrij land'
De Italiaanse minister van volksgezondheid Veronesi
een wetsvoorstel ingediend om roken in bijna heel Italië te
lieden. De wet zou het roken in publieke gebouwen, zoals
iteries, ziekenhuizen en luchthavens moeten tegengaan,
jar Veronesi, een bekende oncoloog, vindt dit nog niet vol
lende. Wat hem betreft mag er ook niet meer gerookt worden
jestaurants en discotheken. Als iemand toch een peukje
iagt op te steken in een publieke gelegenheid, riskeert hij of
lxe een boete van tussen de 110 en 550 gulden. Enkele andere
inisters zijn hoogstwaarschijnlijk niet enthousiast, omdat zij
|fkettingroker zijn. Overigens zijn in Italië sinds 1975 al drie
eiten aangenomen tegen het roken op bepaalde plekken. Die
orden echter nauwelijks nageleefd.
- ^vechten op Molukken houden aan
ha De gevechten op het Indonesische eiland Ambon zijn
iteren in alle hevigheid doorgegaan. Daarbij zijn zeker drie
ensen om het leven gekomen en 52 gewond geraakt. Tiental
huizen en een katholieke kerk vlogen in brand, en er hebben
O h explosies voorgedaan. De strijd speelt zich vooral af in
iiiru, ten zuiden van de hoofdstad. Volgens officiële cijfers
eft het geweld tussen christenen en moslims woensdag 23
ensen het leven gekost. De christenen op het eiland zijn ervan
ertuigd dat zogeheten Jihad-strijders betrokken zijn bij de ge-
chten. Deze groep, afkomstig van Java, heeft tijdens een aan-
Idemonstraties in Jakarta een heilige oorlog aangekondigd op
C Molukken. Inmiddels zijn er al 1.600 leden op het eiland,
oslimleiders ontkennen dat de Jihad-strijders meevechten. Ze
iden alleen op 'sociaal gebied' helpen.
m
enfVaccinaties oorzaak Golfsyndroom'
Het Golfsyndroom, de verzamelnaam voor de mysteri-
ie kwalen die soldaten tijdens de Golfoorlog hebben opgelo-
W) n, is waarschijnlijk veroorzaakt door vaccin-cocktails. Dat
bben Britse onderzoekers vandaag bekendgemaakt. De we
ischappers onderzochten 923 veteranen. De klachten van de
id-strijders variëren van spierpijn tot geheugenstoornissen,
ilgens de onderzoekers zijn de vaccins zelf niet schadelijk,
aar in combinatie met een aantal factoren, zoals stress en ver-
oeidheid, kunnen ze een verkeerde uitwerking hebben. Vete-
nen die meer dan zes vaccins kregen toegediend, tegen bij-
orbeeld hepatitis, polio en tyfus, hebben nu de grootste ge-
ndheidsproblemen. De oud-strijders hebben de resultaten
n het onderzoek positief ontvangen. Zij willen echter een j_
jonderzoek, dat zich ook richt op onder meer de rook van de
orme oliebranden in Koeweit en de chemicaliën waaraan ze
n blootgesteld.
loodweer maakt slachtoffers in Azië
(iarta-manila Aanhoudend noodweer en overstromingen
bben in Indonesië en op de Filipijnen aan meer dan honderd
ensen het leven gekost. Vele duizenden raakten dakloos. In de
donesische provincie West-Timor zijn minstens 148 mensen
ïgekomen door overstromingen. De meeste doden, vooral
ichtelingen uit Oost-Timor. De afgelopen week heeft het bij-
onophoudelijk geregend in West-Timor, en vooral de afgelo-
in twee dagen was de neerslag zeer hevig. Hierdoor is de rivier
ieneai buiten haar oevers getreden. Op sommige plaatsen
lat het water twee meter hoog. Overstromingen in delen van
Filipijnse hoofdstad Manila en in gebiedenden noorden van
stad hebben al aan zeker acht mensen het leven gekost,
eer dan 10.000 hebben hun huizen uit'angst voor het wassen-
water moeten verlaten. In sommige gebieden is de stroom
[gevallen.
lalladur kandidaat af in Parijs
lus» Uit woede over de ondoorzichtige selectiemethode
armee zijn conservatieve RPR een kandidaat voor de burge-
lestersverkiezingen in Parijs wil aanwijzen, heeft ex-premier
ouard Balladur zich gisteren teruggetrokken uit de race. Bal-
lur was boos over de weigering van de partij van president
1 lirac om een debat te organiseren tussen hemzelf en de overi-
drie kandidaten: de zittende burgemeester Jean Tiberi, Phi-
pe Séguin en ex-minister van toerisme Frangoise de Pana-
u. Séguin, die de steun van Chirac heeft, is de duidelijke favo-
tvoor de post, die nog altijd geldt als een van de belangrijkste
het land. Chirac was zelf achttien j^ar burgemeester van Pa-
ivoor hij in 1995 president werd. De RPR is vastbesloten de
acht te behouden, en de socialistische kandidaat Bertrand
ilanoe, een medestander van premier Lionel Jospin, te ver-
!een Britse waarnemers in Zimbabwe
wd-baie Zimbabwe zal geen waarnemers uit Groot-Brittan-
ëtoelaten bij de verkiezingen die 24 en 25 juni worden gehou-
n. Dat heeft president Mugabe donderdag gezegd in Grand-
op het eiland Mauritius. Zimbabwe is een vroegere Britse
lonie. De toch al nooit zo goede verhoudingen tussen beide
iden zijn ernstig verstoord geraakt door de landcrisis in Zim-
bwe, die veel blanke boeren van veelal Britse herkomst treft,
ugabe stemde vorige week in met de komst van waarnemers
ar zijn land. De Europese Unie, waarvan Groot-Brittannië
el uitmaakt, is bereid een team te sturen, als de waarnemers
ldoende bewegingsvrijheid krijgen en hun veiligheid gewaar -
is. Bovendien moeten zij zo vroeg mogelijk voor de ver-
ïzingsdag het land in kunnen.
olitie Belgrado slaat protest neer
•rado Speciale politie-eenheden hebben gisteren in de Joe-
slavische hoofdstad Belgrado een betoging van circa 20.000
nhangers van de oppositie uiteengeslagen. Met traangas en
ipenstok verhinderde de oproerpolitie een mars door de bin-
nstad. De betogers ageerden tegen de sluiting van de opposi-
inele zender Studio B en tegen het regime van president Milo-
ric. Journalisten van Studio B lazen tijdens de demonstratie
euwsberichten voor vanaf een balkon. De woensdag ook uit
lucht gehaalde radiozender B2-92 zendt intussen weer ille-
aluit via internet en de satelliet. Persbureau Beta meldde dat
ider meer in Cacak, Novi Sad en Uzice leden van de oppositie
opgepakt. In Novi Sad demonstreerden zeker 10.000 men-
In Nis sloegen oppositieleden enkele raadsleden van de
rtij van Milosevic in elkaar, zo meldde de Servische staatstele-
ie. Het stadsbestuur is in handen van de oppositie.
oden bij vuurwerkexplosie Italië
SQlu Een explosie in een vuurwerkfabriek in het dorp Veroli
I i zuiden van Rome heeft aan drie mensen het leven gekost.
Mlgens de brandweer vielen er geen gewonden. Ooggetuigen
orden twee explosies. Er ontstond een brand. De eigenaar
n het bedrijf en zijn zoon kwamen direct om. Eén personeels-
overleed in het ziekenhuis. De eigenaren van de onderne-
ifl ng, de familie Belli, hadden de fabriek al generaties lang. Er
'\l u volgens het eerste onderzoek niets onrechtmatigs zijn ge-
urd. Het is het derde vuurwerkongeluk in Europa in nog geen
lek tijd. Naast de ramp van zaterdag in Enschede, vielen
Viandag zes doden toen een Spaanse vuurwerkfabriek explo-
erde.
egering bemiddelt in Franse staking
In een poging een staking van de Franse geldlopers te
eindigen, is een regeringsfunctionaris gisteren een bemidde-
gspoging begonnen. Door de staking, die tien dagen geleden
brak, staat inmiddels ruim 60 procent van alle geldautoma-
i'droog'. Dinsdag liepen de onderhandelingen tussen de sta
rs en hun werkgevers vast op de eis van een gevarenpremie
1.500 francs per maand. De werkgevers, waarvan de groot-
j Brink's France en Ardial zijn, wilden niet verder gaan dan
*0 nderde van dat bedrag. De staking begint ernstige gevolgen te
I gen voor de economie. Supermarkten en andere grote zaken
j betalingen met creditcards en cheques accepteren onder
den er weinig hinder van. Maar kleinere winkels, zoals kran-
kiosken, zien hun klandizie verschrompelen. De staking brak
|na een reeks overvallen, waarbij twee doden vielen.
De Noord-Ierse protestantse leider David Trimble heeft gisteren een belangrijk con
gres van zijn Ulster Unionist Party (UUP) met een week uitgesteld. Het congres, waar
op de unionisten moeten besluiten over hernieuwde samenwerking met het republi
keinse Sinn Féin, zou aanvankelijk morgen worden gehouden.
den geleden door de Britse re- nodig om zijn achterban tot
gering werd geschorst, maan- hernieuwde deelname te over
dag al in functie kunnen wor- reden. Het congres wordt nu
Bij een akkoord zou de Noord- den hersteld. Naar verluidt volgende week zaterdag gehou-
Ierse regering, die drie maan- heeft Trimble echter meer tijd den. Centraal staat een twee
LONDEN HARM HARKEMA
CORRESPONDENT
weken geleden onverwacht ge
geven verklaring van het verbo
den Ierse Republikeinse Leger
(IRA). Daarin gaat de IRA ak
koord met het openen van en
kele van zijn wapenopslag
plaatsen voor neutrale inspec
teurs. Dit als begin van een pro
ces waarin de IRA, onder voor
waarden, zijn volledige arsenaal
controleerbaar 'buiten gebruik'
t
iz' '-f -
."'l.y.'
BAUTiNOEen dode zeehond op een Kazachs strand getuigt van een onverklaarbare sterfte onder deze dieren in de Kaspische zee. De afgelopen
dagen zijn al tientallen zeehonden gestorven. Onderzoekers uit Kazachstan, Rusland en Groot-Brittannië onderzoeken wat de doodsoorzaak is.
De Kazachse regering heeft de zee inmiddels tot ecologisch rampgebied verklaard. foto reuters sjamil zhumatov
ASMARA-NEW YORK ANP-AFP-Rtr
De grensoorlog tussen Ethiopië
en Eritrea, die vorige week op
nieuw is opgelaaid, heeft een
enorme stroom vluchtelingen
op gang gebracht. Honderddui
zenden Eritreeërs zijn gisteren
naar het oosten gevlucht. Dat
gebeurde nadat het Ethiopische
leger zich meester had gemaakt
van de strategisch gelegen stad
Barentu. In totaal zijn volgens
Eritrese hulpverleners mogelijk
een miljoen mensen op de
vlucht geslagen voor het Ethio
pische leger. Dat is een kwart
van de Eritrese bevolking.
Gisteravond vroeg de Eritrese
regering aan de Verenigde Na
ties noodhulp voor de gevluch-
ten. Voedsel, water, tenten, de
kens en medicamenten zijn
hard nodig. VN-functionarissen
overleggen in de Eritrese hoofd
stad Asmara over de coördina
tie van de hulp.
Ook aan de andere kant van
de grens slaan mensen op de
vlucht. Westerse hulporganisa
ties vrezen dat 300.000 Ethio-
piërs uit de noordelijke provin
cie Tigray de wijk hebben geno
men naar het zuiden. Juist daar
is door de extreme droogte het
voedsel zeer schaars.
DEN HAAG CERT-JAN BROERE
Zelden wordt er met zoveel belangstelling
uitgekeken naar een toespraak als naar die
van Chen Shui-bian, die morgen wordt ge-
installeerd als de nieuwe president van Tai
wan. In de Chinese, Taiwanese en Ameri
kaanse media heeft zich de afgelopen da
gen een variant afgespeeld van het spelletje
'Doet-ie het of doet-ie het niet'. De grote
vraag daarbij: accepteert Chen het één-Chi-
na-principe? Anders gezegd: erkent hij dat
Taiwan een onderdeel is van China en geen
soevereine staat?
Goed beschouwd is de vraagstelling volle
dig irreëel. Als Chen het Chinese standpunt
- en overigens ook dat van de westerse we
reld - zou omarmen, plaatst hij zichzelf im
mers buiten de Taiwanese werkelijkheid.
Taiwan, een eiland ter grootte van Neder
land met'21 miljoen inwoners, is in alles
behalve naam soeverein.
Toch is de opwinding over Chens tekst be
grijpelijk. Hij is immers van ver gekomen.
Zijn Democratisch Progressieve Partij
(DPP) dankt zijn bestaan aan het streven
naar onafhankelijkheid en ook Chen was
lange tijd vaandeldrager van die gedachte.
Maar met het naderen van de presidents
verkiezingen verdwenen de scherpe rand
jes, totdat het woord 'onafhankelijkheid'
vrijwel uit zijn vocabulaire was verdwenen.
Een grote meerderheid van het Taiwanese
volk wil geen formele onafhankelijkheid,
maar handhaving van de status quo. Dat
betekent: geen verandering in de huidige,
moeizame verhouding tussen China en
Taiwan. Dat hij onafhankelijkheid als prin
cipe losliet, leverde Chen op 18 maart de
verkiezingszege op.
Maar Chens pragmatisme heeft zijn gren
zen. Het volgende stapje - .het volgen van
Pekings dictaat - gaat hem te ver. Het is
echter onwaarschijnlijk dat dat zal leiden
tot een harde confrontatie tussen Peking en
Taipei. Belangrijk zal zijn hoe Chen zijn
boodschap aan Peking verpakt. Sinds zijn
verkiezing heeft hij zich een toegewijd leer
ling getoond van de Amerikaanse president
Clinton. In een soort charme-offensief
heeft hij geprobeerd de communistische
leiders in Peking te overtuigen van zijn goe
de bedoelingen. Vooralsnog overigens zon
der resultaat. Peking vertrouwt Chen voor
geen cent en dat heeft alles te maken met
zijn DPP-achtergrond. Maar een botsing
met Taiwan kan China zich op dit moment
niet veroorloven. Daarmee zou namelijk
het Witte Huis in een lastig parket worden
gemanoeuvreerd.
Elk jaar stemt het Amerikaanse Congres
over het toewijzen van de status van 'meest
begunstigde handelsnatie' aan China. Door
die status kan China profiteren van gunsti
ge handelsvoorwaarden op de Amerikaan
se afzetmarkt. Tot nu toe was er elke keer
een kleine meerderheid, maar de anti-Chi-
nalobby onder de Republikeinen verzette
zich wel altijd met veel kabaal. Daarvan wil
Clinton.nu af door China permanent tot
meest begunstigde handelsnatie te verkla
ren. Tegenwerking van de Chinezen, in de
vorm van openlijke agressie tegen Taiwan,
kan hij daarbij niet gebruiken.
In het Amerikaanse Congres spelen trou
wens meer zaken die het onwaarschijnlijk
maken dat Peking zijn tanden zal laten
zien. De Republikeinen willen het Witte
Huis dwingen militair nauwere banden aan
te gaan met Taiwan. Als argument wordt
gewezen op de dreiging met geweld door
China. Clinton dreigt het Republikeinse
plan met zijn veto te treffen. Maar aan de
andere kant heeft hij de Republikeinen
straks hard nodig als de toetreding van Chi
na tot de Wereld Handelsorganisatie
(WTO) in het Congres moet worden be
krachtigd.
In dat ingewikkelde web van belangen
heeft Chen op dit moment zijn plaats in het
centrum ingenomen. De woorden die hij
tijdens zijn inauguratie bezigt, zullen op
een goudschaaltje worden gewogen in Chi
na, Taiwan en de Verenigde Staten. Ieder
een plezieren, is onmogelijk. Maar Chen zal
het zeker proberen.
wil stellen. Londen en Dublin
hoopten dat die verklaring vol
doende zou zijn voor de unio
nisten om weer te willen rege
ren met Sinn Féin, de politieke
tak van de IRA. Trimble wil dat
ook wel, maar zijn achterban is
verdeeld. Hardliners vinden de
verklaring van de IRA onvol
doende, en eisen als vanouds
volledige ontwapening. Voor de
republikeinen is dat echter on
aanvaardbaar. Het is in dit sta
dium nog volstrekt onduidelijk
of Trimble volgende week van
zijn 850 man sterke congres het
groene licht zal krijgen voor
hernieuwde samenwerking met
Sinn Féin. Uit opiniepeilingen
blijkt wel dat zo'n zestig pro
cent van de protestantse kiezers
achter Trimble staat.
NEW YORK AFP-DPA-Rtr
Ook Afrikaanse vredesmacht in de maak
sie in Sierra Leone. ,,Het moet
een gecombineerde macht van
de VN en Ecomog worden,
maar een van de West-Afri
kaanse landen moet het com
mando voeren", aldus een
woordvoerder. Ecomog is de
West-Afrikaanse interventie
macht die onder aanvoering
van Nigeria een einde moest
maken aan de acht jaar duren
de burgeroorlog in Sierra Leo
ne. Kort nadat de laatste Eco-
mog-manschappen enkele we
ken geleden het land hadden
verlaten, namen rebellen van
het Revolutionair Verenigd
Front (RUF) blauwhelmen van
de net aangetreden VN-vredes
missie in gijzeling. Met het aan
bod van de West-Afrikaanse
landen zal Ecomog opnieuw
aantreden in Sierra Leone.
De VN-vredesmacht in Sierra
Leone, Unamsil, moet worden
uitgebreid tot 13.000 militairen.
Dat heeft de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties beslo
ten. De maximale omvang is op
dit moment 11.000 manschap
pen, maar het werkelijke aantal
blauwhelmen in Sierra Leone
schommelt nog rond de 9.000.
De Economische Gemeen
schap van West-Afrikaanse lan
den (Ecowas) verklaarde zich
gisteren bereid nog eens 3.000
soldaten te sturen. Voorwaarde
is wel dat de VN de rekening
betalen.
De West-Afrikaanse naties
willen dat de duizenden extra
soldaten zeer nauw samenwer
ken met een versterkte VN-mis-
Koedrin en Grefop sleutelposten
MOSKOU FRANK HENDRICKX
CORRESPONDENT
De Russische president Poetin
heeft gisteren de nieuwe rege
ring gepresenteerd. De liberale
economen Alexej Koedrin en
German Gref gaan sleutelposi
ties vervullen op Financieel-
economisch gebied. Beiden zijn
vertrouwelingen van Poetin. De
rest van de regering is nage
noeg onveranderd, zij het dat
de omvang is ingekrompen van
30 naar 24 bewindslieden.
Poetin heeft bij de samenstel
ling van zijn kabinet gekozen
voor stabiliteit. De belangrijke
ministeries van defensie, bin
nenlandse zaken, justitie en
buitenlandse zaken houden de
zelfde bewindslieden.
De nieuwkomers zijn loyale
medestanders van Poetin uit
diens geboortestad St. Peters
burg. De dertigers Koedrin en
Gref worden respectievelijk mi
nister van Financiën en minister
van economische ontwikkeling.
Koedrin geldt als een westers
geörienteerde econoom. Hij is
een technocraat zonder politiek
profiel en zijn aanstelling is
geen verrassing.
Opvallender is de benoeming
Gref. Reeds als plaatsvervan
gend president gaf Poetin hem
opdracht een economisch plan
voor tien jaar te ontwikkelen.
Gref kreeg van diverse kanten
scherpe kritiek, onder anderen
van de duistere zakentycoon
Berezovski. Poetin heeft zich
daarvan niets aangetrokken.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Ruim duizend 'eurocraten' erbij
om de puinhoop van de Euro
pese hulpverlening aan ontwik
kelingslanden op te ruimen?
Vergeet het maar. De enorme
bureaucratie in Brussel is juist
het probleem van de belabber
de prestatie van de EU. In
plaats van meer ambtenaren
aan te nemen, doet de Europe
se Commissie er beter aan haar
ambities drastisch omlaag te
schroeven.
Deze donderpreek hield mi
nister van ontwikkelingssamen
werking Herfkens gisteren na
afloop van een vergadering met
haar collqga's in Brussel. De
Europese commissarissen Pat
ten (buitenlands beleid) en
Nielson (ontwikkelingssamen
werking) verdedigden daar hun
plan om de Europese ontwikke
lingsprogramma's op de schop
te nemen.
Volgens Patten heeft Europa
een 'schrikbarend slechte repu
tatie' als hulpverlener. De 20
miljard gulden die de HU jaar
lijks in de Derde Wereld pompt,
arriveert te laat en wordt vaak
slecht besteed. De vijftien Euro
pese ministers van ontwikke
lingssamenwerking waren het
met die analyse volledig eens.
Maar de voorgestelde remedie
meer ambtenaren, minder be
moeienis van de lidstaten, meer
macht voor de commissie - viel
in minder goede aarde.
Herfkens hield Patten en
Nielson voor dat Europa ook
geld kan uitgeven zonder dat
een legertje ambtenaren zich
bezighoudt met procedures,
controles en regels. De com
missie moet meer gebruik ma
ken van andere multinationale
organisaties en haar eigen am
bities drastisch omlaag schroe
ven, aldus de minister.
Een beetje tot haar eigen ver
bazing kreeg Flerfkens gisteren
aardig wat steun voor die op
vatting. Een resolutie die aan
vankelijk de centrale rol van de
EU bij hulpverlening benadruk
te, werd flink afgezwakt.
Washington ap kaanse Congres vinden dat ze
te weinig betrokken worden bij
beslissingen over de inzet in
Kosovo. Volgens het voorstel
zou ook het budget voor Koso
vo worden verminderd, tenzij
de president hard kan maken
dat de Europese bondgenoten
in Kosovo hun Financiële ver
plichtingen voor de wederop
bouw van Kosovo nakomen.
NAVO-secretaris-generaal
George Robertson waarschuw
de de fractieleiders in de Senaat
in een brief dat een beslissing
tot terugtrekking een verkeerd
signaal zou geven aan de Joego
slavische president Milosevic.
De Amerikanen hebben een
contingent van 5.900 militairen
in de 37.000 man sterke vredes
macht in Kosovo.
Er komt volgend jaar zomer
geen einde aan de inzet van
Amerikaanse troepen in Koso
vo. Onder zware druk van de
NAVO en dë regering heeft de
Senaat gisteren een voorstel ge
schrapt, waardoor de troepen
uit de vredesmacht KFOR zou
den worden teruggetrokken als
het Congres niet uitdrukkelijk
met verlenging van de missie
instemt.
Het voorstel werd met 53 te
gen 47 stemmen verworpen. Vi
ce-president Gore was bij hoge
uitzondering als voorzitter van
de Senaat aanwezig om in geval
van stakende stemmen de
doorslag te geven. De regering
had ook gedreigd met een veto.
Veel leden van het Ameri-
