'Piraat zonder rassenhaat'
TV
WEER
De prijs van matiging
Tuimelaartje
Blind op eigen terrein geklopt
Vrouw mag zich officieel
De Naamloze noemen
VRIJDAG 19 MEI 2000
COMMENTAAR
Wat is er logischer dan alle Nederlanders te laten delen in de
vruchten van de aanhoudende economische voorspoed? Ogen
schijnlijk niets. Jaar in jaar uit immers zijn de lonen in de markt
gematigd met een beroep op de precaire positie van het Neder
landse bedrijfsleven. Op ambtenaren, trendvolgers en uitkerings-
gerechtigheden is een soortgelijk beroep gedaan, het financie
ringstekort was immers al hoog genoeg. De laatste jaren kwam
daar nog een argument bij. Nederland moest zich klaar maken
voor de Euro en moest met betere rapportcijfers komen.
Inmiddels staan de zaken er heel anders voor. De overheid heeft
na jarenlange twisten tussen WD en PvdA besloten volgend jaar
de lasten voor de burger met miljarden te verlagen. De meeste
CAO's voorzien in behoorlijke loonstijgingen. Er is en er komt weer
veel geld onder de mensen en die laten dat geld ook rollen. In die
omstandigheden raakt de economie oververhit en dreigt inflatie.
Uitgerekend door de recente Europese economische samenwer
king mist de president van de Nederlandsche Bank echter het be
langrijkste instrument om in de nationale economie in te grijpen.
Verhoging van de rente is een probaat middel om de geldontwaar
ding te beteugelen, maar de Europese Centrale Bank gaat nu over
de rente. President Duisenberg kan niet volstaan met een blik op
Nederland, hij moet een Europees tarief vaststellen en dat tarief
pakt voor Nederland te laag uit.
Dan maar de miljarden lastenverlichting afblazen? Dat is politiek
nauwelijks te verkopen, zo bleek gisteren overduidelijk tijdens het
debat over de recordbenzineprijzen. Het enige dat rest is een her
nieuwd beroep om de lonen te matigen, maar ook die optie lijkt na
de vele magere jaren niet realistisch. Nederlanders zijn jaren kort
gehouden, in sommige gevallen zelfs tegen beter weten in. Daar
voor betalen we nu de prijs in de vorm van een vermoedelijk gerui
me tijd stijgende inflatie.
Meikoelte neemt wat af
Het aantal zomerse dagen in de
bloeimaand is de laatste jaren
sterk toegenomen. Over het
tijdvak 1991-2000 overschreed
het kwik in De Bilt op maar
liefst 43 dagen de zomerse
grens van 25 graden tegen 29 in
de jaren tachtig (1981-1990). De
stijgende lijn is wel enigszins
gekleurd. Het grote aantal vijf
entwintigers komt vanaf 1991
namelijk voor meer dan de helft
(24) voor rekening van twee
grote meizomers: 1992 en 2000.
De conclusie lijkt dan ook ge
rechtvaardigd dat meizomers
niet talrijker maar wel extremer
zijn geworden.
Tussen 1951 en 1981 was het
overigens behelpen met zomer
se warmte in de meimaand. Er
traden toen slechts 17 (jaren
vijftig), 14 (jaren zestig) en nog
maals 14 (1971-1980) zomerse
dagen op. Eerder in de eeuw
ging het veel beter maar zoveel
als de afgelopen 10 jaar zijn er
nimmer geweest.
De huidige meikoelte neemt
morgen wat af. Het kwik stijgt
zaterdagmiddag naar een graad
of 16. Bovendien laat de zon
zich wat vaker zien en waait er
niet meer dan een zwakke tot
matige noordwestenwind. Een
enkele bui is morgen evenwel
niet uitgesloten. Zondag komt
over de Britse eilanden een
Historici: Zwarte en blanke zeerovers hadden gelijke rechten
Piraten staan te boek als dronken, bloeddorstige moordenaars die hun slachtoffers de oren af
sneden en overboord wierpen, maar minder bekend is dat ze gelijke rechten aan zwarten gaven.
Sommige historici zeggen zelfs dat het piratenschip mogelijk een van de eerste plaatsen in de
moderne wereld was waar gelijkheid bestond tussen blank en zwart. Ondanks het bestaan van
slavernij op land, hadden zwarte piraten stemrecht, het recht wapens te dragen, recht op een ge
lijk deel van de buit en konden zij zelfs tot kapitein van een blanke bemanning gekozen worden.
Het bandje van toen
Ernst wordt kaal bovenop, Jan H. een beetje pafferig. Jan P. heeft
een onderkin en Henny groeven in zijn gezicht. Vier middelbare
mannen ontmoeten elkaar. Het zou zomaar een vrijdagmiddagbor
rel van een meubelzaak kunnen zijn. Tot ze hun instrumenten pak
ken.
Alles doet 't nog, heet de sobere Doe Maar-documentaire in Het Uur
van de Wolf. Geen hype, geen overbodige vragen, Alles doet 't nog
laat gewoon zien wat er gebeurt.
En óf alles het nog doet.
De oude mannen worden gevolgd in de repetities voor hun come
back. „Nee, er moet een goede basis zijn zegt Ernst. „Dit is dood, er
gaat geen energie vanuit", beaamt Henny. „Doe eens dudududu-
duuu...Wil kijkt jaloers toe.
Wil zat vroeger ook in een bandje. Als dat zootje ongeregeld zo gere
peteerd had, had Doe Maar nooit terug hoeven komen. Er wordt
echt gewerkt.
Ze zijn een dagje ouder, 'milder', volgens Ernst. Henny wil vooral
zingen over ouder worden, want 'dat houdt hem nu bezig'. Maar
het zijn geen oude mannen, het zijn musici. Ze zijn nummers aan
het opbouwen, harmonieën aan het verzinnen. Aan het repeteren.
Dat was de band van Wil niet. De gitarist brulde 'kom we gaan
Chuck spelen' en zette een rock-and-roll nummer in. De bassist
keek hem verdwaasd aan (He? Wat? Chuck?), de toetsenist liet zes
verschillende telefoons afgaan in zijn keyboard. Geen band, maar
een bende. Wij waren geen muzikanten, wij klooiden wat aan tot
het tijd was om naar de kroeg te gaan.
Ernst en Henny luisteren geconcentreerd naar de opname van een
paar minuten geleden. C-F-C-F - G- Hee, dat is een E... Dat
kan ook, natuurlijk. Maar dat is het toch niet helemaal. Jan Hen
driks pakt zijn Gibson Les Paul-gitaar en kijkt of een E daar ook
kan. Binnen de kortste keren zijn de vier weer één, hard bezig om te
zorgen dat de melodietjes niet te voorspelbaar zijn. Dat er pit in zit.
De makers van de documentaire houden zich op de achtergrond en
laten de beelden het verhaal vertellen. Het is het verhaal van vier
oude vrienden, die na jaren weer eens samenkomen. De band die zij
vroeger hadden is meteen weer terug, oké, een beetje veranderd,
maar wel weer met hetzelfde gezamenlijke doel. Ernst, Jan, Jan en
Henny hoeven niet na te denken waarom zij daar zitten. Zij maken
muziek. En daar hebben ze zichtbaar enorm veel plezier in.
Wil gaat morgen toch maart even een rondje bellen. Ahoy loopt ook
wel 16 keer vol voor The Marshmallow Overcoats.
Als ik m'n brfl niet ópzet
En dé teevéeknop indruk
Dan lijkt het sóms nog óp dat
Béééndjééé
Van toen
Dudüdudüdudüdu
Dudüdudüdudü
Van toen...
„Het piratenschip was de plaats
waar een zwarte in de achttien
de eeuwse blanke wereld de
meeste rechten kon veroveren",
zegt Kenneth Kinkor, historicus
van Expedition Whydah, een
museum op Cape Cod in de
staat Massachusetts, waar de
vondsten tentoongesteld wor
den uit het eerste teruggevon
den wrak van een piratenschip.
Piraten vielen zelfs slavensche
pen en plantages aan en boden
slaven de kans met hen mee te
doen, aldus Kinkor, die beweert
dat de gewelddadigheid van pi
raten door Hollywood en volks
verhalen zwaar overdreven is.
Historici zijn echter verdeeld
over de vraag of het de zwarten
bij de piraten zoveel beter ver
ging dan in Noord-Amerika.
Jeffrey Bolster van de University
of New Hampshire erkent dat
zwarte piraten enkele privileges
hadden: een zwarte was verant
woordelijk voor de voorraden
van Kapitein Kidd en enkelen
voeren mee met Zwartbaard.
Maar Bolster benadrukte dat
veel piraten psychopathische
criminelen waren die „maar al
te graag" zwarte vrouwen ver
krachtten en slaven aan boord
hielden voor het zware werk.
„Te zeggen dat deze blanke pi
raten de zwarten als gelijken
accepteerden is nonsens."
Historicus Marcus Rediker van
de University of Pittsburgh,
schrijver van het in 1987 ver
schenen boek Between the Devil
and the Deep Blue Sea, houdt
echter vol dat piraten een voor
hun tijd - twee eeuwen voordat
de slavernij in de VS werd afge
schaft - revolutionaire vorm
van democratie in praktijk
brachten.
De gouden tijd voor de piraten
was de periode tussen 1680 en
1725, toen zo'n tienduizend pi
raten over de zeven zeeën voe
ren, zegt Kinkor. Hij schat dat
eenderde van hen zwart was.
„Zwarten konden slaven blij
ven, op de vlucht gaan, of pi
raat worden met de kans op
rijkdom", zegt Barry Clifford,
die het wrak van de Whydah
voor de kust van Cape Cod ont
dekte.
Clifford vond later nog twee pi
ratenschepen voor de kust van
Venezuela en recent ontdekte
hij voor Madagascar de resten
van wat mogelijk het schip van
kapitein Kidd was. Op het ei
land Ste. Marie voor Madagas
car, waar het schip van Kidd
verging, zetten de piraten hun
„democratie" voort, aldus Clif
ford. Rond 1680 voerden zij
daar een bestuur in op basis
van een grondwet waarin stond
dat iedereen vrij was, ongeacht
huidskleur.
Ondanks dat bewijs van gelijk
waardigheid geloven zelfs Kin
kor en Rediker niet dat de pira
ten zwarten als gelijken behan
delden omdat zij zo'n groot be
sef van sociale gerechtigheid
hadden. De beslissing zwarten
rechten te geven was een prag
matische, ingegeven door de
noodzaak voldoende matrozen
te hebben.
De grootste piraat aller tijden
was Laurens de Graaf, die door
de Spanjaarden gevreesd werd
en een vloot van 2.000 piraten
aanvoerde, aldus Kinkor. De
Graaf werd uiteindelijk gepar
donneerd door de Fransen,
kreeg een lagere adellijke titel
en was een van de stichters van
Biloxi in de zuidelijke staat Mis
sissippi.
In de geschiedenisboeken
wordt De Graaf beschreven als
lang, met blonde haren en
blauwe ogen. In werkelijkheid
was hij een ontsnapte zwarte
slaaf. Historici logen over zijn
ras omdat zij bang waren dat
hij een voorbeeld zou zijn voor
andere slaven. „Men wilde niet
dat de mensen zouden weten
dat De Graaf zwart was", aldus
historicus James Nelson. „In
koloniaal Amerika was men
voor niets zo bang als voor een
nieuwe storing dichterbij. De
verwachting is dat het systeem
enige tijd regen gaat veroorza
ken maar op grond van het
Duitse atmosfeermodel lijkt een
vertraging van de regenzone re-
eel. Men gaat er bovendien van
uit dat de storing een vrij zuide
lijke route volgt waardoor
hoofdzakelijk het zuiden met
regen te maken krijgt. Na het
weekeinde blijft het licht wis
selvallig weer. De temperaturen
gaan echter omhoog naar 19-20
graden rond het midden van de
week. Gisterochtend zijn er met
name in het noordelijk deel van
Noord Holland zware buien ge
vallen. In Heiloo viel maar liefst
24 mm. In onze regio viel min
der regen. Hoofddorp tapte
7 en Nieuw-Vennep 4
mm af. Rond het middag
uur werd in IJmuiden
onweer waargenomen.
In de middag kwam
er gaandeweg meer
zon maar het bleef
koel met 13,9
graden als
maximum
bij Bloemen-
daal en op
Schiphol.
dan cabaretier Youp van het
Hek (vijf goede antwoorden).
Blind had vijf fouten antwoor
den. Hij vond vooral de vraag
naar de volledige naam van de
wereldberoemde voetballer Ro-
naldo (Ronaldo Luiz Nazario de
Lima) lastig.
De Amsterdammer Peter Klan-
ke weet meer van voetballen
dan Danny Blind. Hetzelfde
geldt voor H. Nekkers. Dat
bleek gisteravond tijdens de fi
nale van de Euro 2000 quiz van
Het Parool en de gemeente Am
sterdam. In de Amsterdamse
raadszaal kregen prominenten
als Danny Blind en Youp van
het Hek en dertig kandidaten
uit Amsterdam, maar ook
Utrecht, Roermond en Den
Bosch voetbalvragen voorge
schoteld. Klanke had maar twee
van de dertig vragen fout, Nek
kers drie en S. de Boer en R. Ca-
sadei vijf. Zij wonnen kaartjes
voor een van de EK-wedstrijden
in Amsterdam. Oud-sportwet-
hoUder Groen maakte 24 fou
ten, toch nog een fractie beter
De 53-jarige Coby van Mierlo
uit het Brabantse Etten-Leur
mag zich van de rechter
voortaan Emanuella de
Naamloze noemen. Volgens
de Bredase rechtbank voldoet
de naam aan de twee voor
waarden voor naamsveran
dering. Hij klinkt Nederlands
en komt nog niet in het land
voor. Staatssecretaris J. Co-
hen van justitie weigerde eer
der deze naam toe te staan.
De Etten-Leurse zegt op 9 de
cember 1990 een 'goddelijke
geestesgebóorte' te hebben
meegemaakt. Sinds deze
transformatie leeft Coby van
Mierlo naar eigen zeggen niet
meer. Ze wil daarom ook van
die naam af. Haar is de naam
Emanuella de Naamloze in
gefluisterd en met deze naam
wil ze voortaan verder. Ema
nuella staat volgens haar voor
'god werkt in en door mij' en
De Naamloze is als een god
die niet te benoemen is.
Het wijzigen van haar voor
naam Coby in Emanuella le
verde bij de gemeente Etten-
Leur geen problemen op,
maar met De Naamloze als
geslachtsnaam had ae over
heid beduidend meer moeite.
Staatssecretaris J. Cohen
vond De Naamloze geen
naam en weigerde hem te ac
cepteren.
De vrouw stapte daarop naar
de rechter. Als zij zich niet De
Naamloze mocht noemen
dan kon ook het mystiek cen
trum De Gouden Stilte in het
nabijgelegen Prinsenbeek
niet officieel open. Ze zou het
op naam van Coby van Mier
lo moeten zetten en die per
soon bestond volgens haar
niet meer. In het centrum
zegt Emanuella eens in de
veertien dagen mensen te
healen. „Ik breng mensen te
rug in hun zielenproces
waardoor ze de zin in hun le
ven herontdekken," vertelde
ze tijdens de rechtszitting van
27 maart. De vrouw leeft ver
der zonder gas, water en
licht. Haar eten verbouwt ze
in haar tuin en haar eigen uit
werpselen gebruikt ze als
mest.
Gisteren ontving de vrouw
een brief van de rechtbank
dat ze De Naamloze voortaan
als officiële geslachtsnaam
mag gebruiken. Justitie heeft
zes weken de tijd om in hoger
beroep te gaan.
Wat scheelt Ajax?
Van voetbal heb ik geen verstand. Maar toch geloof
ik dat ik weet wat er aan scheelt bij Ajax, dat bedroe
vend als vijfde in de competitie is geëindigd. Langge
leden heb ik met mijn ratten een interessant experi
ment uitgevoerd. Ze waren van kindsbeen af aan ge
wend om op zaagsel te leven. Daarop paarden en
vochten ze, daarop baarden en stierven ze.
1 Wat gebeurt er nou, dacht ik op een dag, als je die
'f ondergrond verandert? Ik zette een deel van m 'n
ratten op turfmolm, een ander deel op stro, en
ie rest van mijn dieren op zand. Ter controle
liet ik uiteraard ook een aantal ratten gewoon
op zaagsel zitten. De verhuisden bleken to
taal ontheemd te zijn. Hun hele gedrag ver
anderde ingrijpend, ze werden onzeker en
angstvallig, ze vochten niet fier meer. maar
hoogstens wat kruiperig. Liet je turftnolmratten
uitkomen tegen de zaagselratien, dan wonnen
de zaagselratten. En dar gebeurde zelfs met turf-
molmratten die voordien altijd iedereen de baas
waren geweest. Ook de zandratten en de strorat-
ten dolven het onderspit tegefi de zaagselratten.
Liet je turftnolmratten uitkomen tegen zandratten
dan was de uitkomst onzeker, maar ik geloof wel
MAARTEN 'T HART
dat op de lange duur de turftnolmratten nog iets be
tere papieren zouden hebben gekregen. De zandrat
ten bleken het meest ontheemd te zijn. De stroratten
maakten van de nood een halve deugd, ze knaagden
hun stro zo fijn dat het op den duur een beetje op
zaagsel begon te lijken. Als het zover was zaten ze
zich tevreden te wassen en te poetsen. Toch konden
zelfs de stroratten op hun fijn verknaagde onder
grond lang niet zo goed uit de voeten als de zaagsel
ratten.
Wat heeft dit alles nu met Ajax te maken? Wel, ook
daar is de bodembedekking een paar jaar terug in
grijpend veranderd. Minder ingrijpend dan bij mijn
ratten, maar toch. In plaats van een koninklijke
groene grasmat die vorstelijk ligt te glanzen in de
morgenzon, moeten deAjacieden zich in een futuris-"
tisch bouwsel behelpen met steeds weer een nieuw
neergelegde, nog niet goed ingespeelde grasmat die er
meestal binnen korte tijd uit gaat zien alsof er turf
molm is gestrooid. Binnenkort wordt, vanwege de
EK, de achttiende grasmat aangebracht in de Arena!
Is de neergang van Ajax begonnen na de verhuizing?
Ik weet het niet, want zo goed houd ik het allemaal
niet bij. Maar ik weet wel dat een rat die zich onzeker
voelt op z'n ondergrond zich net zo gedraagt als een
voetballer die geen sliding meer durft te maken om
dat hij bang is dat op de slechte grasmat z'n peper
dure enkel gekwetst zal worden. Het is tenslotte niet
zo vreemd dat de zenuwen bij een voetballer door de
keel kunnen gieren. Even een verkeerde beweging
met je knie en pats, in een klap 65 miljoen in rook
op!
Ik denk dat 't een bar slechte zaak is geweest dat Ajax
van de Meer verhuisd is naar die protserige sty-
boxen Arena. Wat voorgoed voetbal in de allereerste
plaats nodig is, is een goede, stabiele, frisgroen glan
zende, goed gemaaide grasmat. Al het andere is in
feite bijkomstig. Het is net als met schaatsen. Je kunt
nog zo'n mooi stadion neerzetten, maar als het ijs er
in niet deugt, kun je goede prestaties verder wel ver
geten.
Nu zegt u natuurlijk: nou ja, goed, maar Ajax pres
teerde in uitwedstrijden op piekfijne velden van an
dere clubs de laatste tijd ook bar slecht. Inderdaad,
maar zo verging het ook mijn ratten. Zijn ze op turf
molm onzeker geworden, dan kunnen ze daarna op
zaagsel ook niet goed meer uit de voeten.
MENSELIJl K
De parade voor de honden
verjaardag van de Britse ki te
gin-moeder ELIZABETH kt "n
toch op de televisie. Eveni
sprake van dat de parader hf
zou worden uitgezonden to
Britse televisiezender BBC !P
weten geen geld over te k
voor de uitzending. De
ciele zender ITV springt ni
zal 19 juli het completefe
de ether brengen. De konii
moeder, weduwe van de m fe
overleden koning George) ri
twee weken daarna, op 4j g'
tus, pas echt een eeuwou; e:
servatieve politici reageert) 'el
kwaad op de weigering van w
BBC. De Britse krant Dailj
nodigde zijn abonnees zatsvf
uit protestkaarten te sture
de BBC.
Als een soort
ongekroonde
koningin van
Groot-Brit-
tannië steelt
VICTORIA
BECKHAM
weer eens de
show. De
puissant rijke
'Posh' van de
Spice Girls
veilt de met
231 diamanten belegdebtü
van haar huwelijk metvoe!
David Beckham op intern-
een goed doel uiteraard.dl
kroon van Victoria is ingezi in
een bedrag van 438.000j Ir
meldt de BBC. Saillant dei n
overigens dat Posh de kra a
nooit heeft gekocht. Hetk Ie
nood werd speciaal voor ft e
welijk ontworpen en uitgel
De ontwerper Slim Barrett
de vierpuntskroon voor dei ip
netveiling beschikbaar ges
De verkoop via het web ge! vu
in samenwerking met The
day Times.
WARNER BROTHERS laz n
aan elke in Nederland uitg n
brachte videofilm voorafga w
door een reclamespotje ov- di
rantie. Daarnaast toont he a\
drijf dezelfde boodschapt
mende maand voor het bei
iedere bioscoopfilm. Het/
kaanse filmbedrijf is een
organisaties die samen m h
stichting Tolerance Unlim
boodschap: ,,Wat is het ge
van tolerantie? Respect,
toch!" probeert uit te drag je
Ook de NS doen mee en
met ingang van vandaagö-s
tekst, voorgelezen door TM ei
Tooske Breughem, iederu i
alle NS-stations horen. He te
meentevervoerbedrijf Ams n
dam (GVB), busbedrijf Ce
xion, Schiphol en de KNVE
ren soortgelijke acties. De
pagne van de stichting Tol v
Unlimited begon enige tijd n
den op tv. In een reclames ii
vertellen een denkbeeldig;k
levende Martin Luther Kir
John F. Kennedy en de Ne i
lander Joes Kloppenburg!
met iets meer tolerantie in n
land waarschijnlijk nog ha; !i
geleefd. Ditzelfde filmpje
Warner Brothers nu gebrul
Kankerrece
Jomanda
irriteert med
Een op internet verspreid
cept van Jomanda dat k
zou genezen, heeft scheij
acties aan de medischew
ontlokt. Volgens Jomandi
bekendheid geniet als gei
zend medium, is een mii
levertraan, honing en saÜ
blaadjes voldoende omt
onder controle te krijgen)
vanaf te komen.
Het Nederlandse Kankert
tuut is kwaad over het ret
van Jomanda, omdat har
vies complete onzin is.D
blijkt op de internetsite ff
zondheid van de Avro. „I
wordt echt tijd voor eend
sie over wat er kan worde
daan aan dit soort uitwas
zegt prof. dr. H. Beijnea
theker van het instituut d
verbonden met het Antos
Leeuwenhoek Ziekenhui
Amsterdam.
Ook de Nederlandse Kan)
strijding is kwaad.,Het is
onzin en hoogst onveratf
delijk om zoiets te schriji
zegt K. van Koppen vanb
ningin Wilhelmina Foni
wekt valse hoop bij mens
dat kan gewoon niet." Ik
ting Skepsis constateert d
steeds meer medische oo
viezen op internet worde
strekt. De Stichting kwaü
dé aanpak van Jomandai
sceen.
Jomanda adviseert kante
enten een keer per dago;
nuchtere maag een eetley
vertraan te nemen. Daafli
afgestreken eetlepel honi
daarop een afgestreken
pel gemalen salieblaadje
Nadat die mix is doorges
mag er twee uur niets vu
gegeten of gedronken. |o
beweert dat het lichaam'
het samengaan van diefe
enten van het recept lind
duceert. Dat zou voldoen
om de tumoren te vernis
