Wapenembargo Ethiopië en Eritrea Buitenland Wapende rechter bij ïbunaal snurkte ook' Tragedie Sierra Leone draait om diamant Water steeds dieper EU helpt, maar het duurt een jaar of wat iNDERDAG 18 MEI 2000 i overwogen atoombom op maan De Verenigde Staten hebben in de jaren '50 overwo gen atoombom op de maan tot ontploffing te brengen, om !de Sovjet-Unie te laten zien dat zij op terreinen als het nucle- •onderzoek en de ruimtevaart hun mannetje stonden. Dat te de natuurkundige Leonard Reiffel gisteren bekend in blad Nature. Hij had de leiding over het maanproject bij de jrmalige Armour Research Foundation. Reiffel wees erop dat Sovjet-Unie destijd een voorsprong op de VS had genomen prde lancering van de Spoetnik en enkele maansondes, wat 0r Washington aanleiding was zich te bezinnen op tegen- atregelen. Volgens Reiffel was het de bedoeling een raket teen lichte atoombom naar de maan te sturen. De bom zou ploffen bij contact met de maan. Het plan werd opgegeven, adat er risico's aan verbonden waren als het zou mislukken, kvond men het bezwaarlijk dat de maan met radioactief ma- besmet zou worden. I doden bij ongeluk in Duitsland jün» Een verkeersongeluk in de Duitse deelstaat Sleeswijk- Istein heeft gisteren elf mensen het leven gekost. Een vracht- jen botste bij Eutin, in de buurt van Lübeck, frontaal op twee jes uit Kiel. Een van de busjes werd door de truck totaal ver- tterd. Alle acht inzittenden waren op slag dood. In het twee busje kwamen drie mensen om het leven. Vijf anderen zijn aargewond. De slachtoffers waren patiënten van een psychi sche inrichting en hun begeleiders. Ze waren op weg naar pretpark aan de Oostzee. In totaal waren vier busjes met rtig mensen voor hun jaarlijkse uitstapje uit Kiel vertrokken, gens verscheidene getuigen zou de vrachtwagen te snel heb- gereden, waarop de chauffeur de macht over het stuur ver- De truck raakte een andere vrachtwagen, knalde op de sjes en kwam in een greppel tot stilstand. omaanslag in Sri Lanka: 23 doden umbo Een bomaanslag tijdens een boeddhistische ceremo- in Sri Lanka heeft gisteren zeker 23 mensen het leven ge it. Zo'n 75 mensen raakten gewond. De aanslag is vermoede- het werk van de Tamil Tijgers (LTTE). De aanslag had plaats de stad Batticaloa in het oosten van het land. Volgens eerste richten was de bom in een ijscokarretje verstopt. Het Sri Lan- inse leger meldde gisteren een succes op het belangrijkste ;veld in de strijd met de LTTE, het noordelijke schiereiland na. Een aanval van Tamil Tijgers zou zijn afgeslagen, ten te van 39 doden onder de opstandelingen. Het leger staat op na de laatste weken zwaar onder druk, sinds de Tijgers de angrijkste toegangsweg tot het schiereiland in handen heb- i. Bevoorrading dient door de lucht te geschieden. anslagen Bin Laden voorkomen' i london De Amerikaanse president Clinton heeft gisteren egd dat de inlichtingendiensten in samenwerking met Jorda- een reeks aanslagen rond de millenniumwisseling hebben inkomen. Clinton zei dat terroristen van plan waren bommen ilaatsen op locaties waar Amerikanen bijeen zouden komen nieuwjaar te vieren. Het spoor leidde naar kampen in Af- anistan, waar de Saudiër Osama bin Laden terroristen laat inen. Clinton gaf geen details. Wel liet hij doorschemeren dat Algerijnen die vorig jaar aan de grens met Canada werden arresteerd, in het complot zaten. Ze waren in het bezit van plosieven. Dat zou betekenen dat Bin Laden opdracht had ge en aanslagen binnen de VS zelf te plegen. Bin Laden is in de wegens de aanslagen op de Amerikaanse am- ssades in Kenya en Tanzania in 1998. oden door geweld op Ambon tRTAOp het Molukse eiland Ambon zijn gisteren zeker 21 den gevallen bij gewelddadigheden tussen moslims en chris- len. De religieuze rellen begonnen nadat geruchten zich had- rerspreid dat er nieuwe wapens naar het eiland waren ge- lokkeld. Volgens een woordvoerder van het Indonesische le- zijn er onder de doden twee militairen. Zeker vijftig mensen ikten gewond. De spanningen op Ambon zijn de laatste da- ?j sterk gestegen, nadat enkele honderden leden van een isla- tische paramilitaire groep op het eiland waren aangekomen, strijders willen een jihad, een heilige oorlog, op de Moluk- n gaan voeren. De strijd tussen moslims en christenen op de ilukken heeft de afgelopen anderhalfjaar aan duizenden insen het leven gekost. erdachten aanslag 1963 melden zich iingham Twee Amerikanen die lange tijd zijn verdacht van bomaanslag op een zwarte kerk in 1963 hebben zich giste- bij de politie gemeld, na maandag alsnog te zijn aange- igd wegens moord op de vier tienermeisjes die bij de explo- |in de zuidelijke staat Alabama omkwamen. De aanslag op de waar de mensen net naar binnen waren gegaan voor de nst, was een van de ergste misdaden uit de periode van de jerrechtenstrijd. De voormalige Ku Klux Klan-leden Thomas iton jr. en Bobby Frank Cherry ontkennen nog steeds. Een id jury' moefnu besluiten of ze worden vervolgd. Een der- verdachte is rëeds overleden. In 1970 werd in de zaak een le man tot levenslang veroordeeld, nadat processen tegen ier verdachten samen op niets waren uitgelopen. elname VS aan KFOR beperken' ■jington Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft i gisteren bij de Senaat aangesloten in een poging de deelna- i van Amerikaanse grondtroepen aan de vredesmissie in Kos- ite beperken. De regering heeft gewaarschuwd dat dergelijke perkingen een bedreiging vormen voor zowel de vrede in sovo als de toekomst van de NAVO. Het Huis besloot dat de sident vóór volgend jaar april moet aantonen dat de Europe- londgenoten hun financiële verplichtingen voor de weder- ouw van Kosovo zijn nagekomen. Als de president hier niet aagt, krijgt hij 30 dagen de tijd om een voorstel in te dienen r terugtrekking van de Amerikaanse troepen. Ook de Senaat weegt beperkingen te stellen aan de militaire aanwezigheid Kosovo. Er ligt een voorstel dat vereist dat de Amerikaanse Gs epen Kosovo voor 1 juli 2001 verlaten, tenzij de president om lenging verzoekt, en het Congres daarmee instemt. <oro ogte zittend rechter Adolphus .0.50 bi-Whyte heeft niet alleen ipen tijdens 'substantiële i' van het Celebici-proces 3 het Joegoslavië-tribunaal 197/98. Hij heeft ook gere- gesnurkt en daardoor de il jen in de rechtszaal afge- Dit staat in een schriftelij- TE letuigenverklaring van de q rikaanse advocate Cynthia ■j 32 'urrey-Sinatra. was tijdens het proces de cate van de Bosnische im Esad Landzo, die tot 15 is veroordeeld wegens het )rden en martelen van :he Serviërs in het con- [atiekamp Celebici in 1992. elebici-zaak was het enige tot nu toe voor het tri- al waarbij de slachtoffers èrs waren. cMurrey-Sinatra zegt dat a geen eerlijk proces gehad, omdat Karibi- te 'bijna elke dag' sliep, en dus niet naar de getuigenver klaringen heeft geluisterd. Zij eist in hoger beroep dat de zaak wordt overgedaan met wakkere rechters. Het zorgde in 1997/98 onder journalisten-en andere waarne mers bij het proces voor enige consternatie dat in de rechts zaal niemand iets zei over de knikkebollende rechter. Mc- Murrey-Sinatra zegt dat zij een directe confrontatie met Karibi- Whyte heeft vermeden, omdat zij vreesde dat die in het nadeel van haar cliënt zou hebben ge werkt. De Kamer van Beroep behan delt het hoger beroep in de zaak-Celebici in juni monde ling. McMurrey-Sinatra wil ook haar man, Frank Sinatra jr. (zoon van wijlen de beroemde zanger),- oproepen als getuige. Hij woonde het proces wel eens op de publieke tribune bij, en zag Karibi-Whyte zeker acht keer slapen, aldus een verkla ring onder ede. Met politieke bevlogenheid of etnische tegenstellingen heeft de wrede burgeroorlog in Sier ra Leone niets te maken. Het conflict draait om hebzucht en diamanten. haarlem ronald frisart Zowel de Britse Economist als het Duitse weekblad Der Spiegel noemden Afrika deze week een 'hopeloos continent'. Het gaat diep gebukt onder droogte, over stromingen, honger, aids en een niet aflatende reeks burgeroorlo gen. In het nietige Sierra Leone bereikt de ellende een bijna apocalypti sche climax. Het afgelopen decen nium kostte de burgeroorlog al 100.000 mensen het leven, terwijl een veelvoud daarvan verwond raakte. Geregeld door alcohol en/of drugs benevelde rebellen hakken naar hartelust handen, onderarmen en voeten af. Naar schatting twee miljoen van de krap vijf miljoen inwoners zijn sinds 1991 huis en haard ont vlucht. Regering, rebellen en blauwhel men houden elkaar in Sierra Leo ne in een uitzichtloze houdgreep. Voor de buitenwereld valt nauwe lijks meer te ontrafelen welke be langen hier met elkaar in conflict zijn. Een blik op de Sierraleoonse eco nomie biedt echter uitkomst. Hoewel de bevolking arm is, her bergt het West-Afrikaanse kust- staatje een enorme rijkdom: dia mant. Volgens het Zuid-Afrikaan- se consultancybureau Mbendi zijn de Sierraleoonse stenen van 'uitzonderlijke kwaliteit'. Een deel van de diamant is 'alluviaal': in ri vierbeddingen liggen de stenen aan de oppervlakte. Die kunnen dus heel goedkoop worden ge wonnen. De grootste diamantvelden bevin den zich in het oosten van Sierra Leone. Die streek is in handen van de bendes van kolonel Foday San- koh's Revolutionair Verenigd Front (RUF). Niet toevallig laaide het geweld enkele weken geleden weer in alle hevigheid op, toen militairen van de VN-vredesmacht die streek wilden binnentrekken om RUF-strijders te ontwapenen. De blauwhelmen vormden een bedreiging voor Sankoh's schatka mer en werden gegijzeld. De in 1991 losgebarsten burger oorlog kost de Sierraleoonse over heid jaarlijks zo'n 220 miljoen dollar aan inkomsten. Officieel ex porteerde het land de afgelopen twee jaar voor slechts 30 miljoen dollar aan diamant. Tegelijkertijd voerde buurland Liberia, waar maar weinig diamant in de grond Rebellenleider Sankoh in handen van regering freetown anp-afp-dpa Sankoh (met baard) wordt afgevoerd door regeringsgezinde paramilitairen. Een van hen doet met zijn vingers net alsof hij de rebellenleider door het hoofd schiet. foto epa zit, voor liefst 300 miljoen dollar edelstenen uit. Vreemd? Geenszins. De Liberiaan se president Charles Taylor, zelf ooit opstandelingenleider, onder houdt goede betrekkingen met RUF-voorman Sankoh en vooral met generaal Sam 'Maskita' Bock- arie, de RUF-commandant te vel de in het oosten van Sierra Leone. Sankoh en Bockarie mogen Libe ria gebruiken als smokkelroute voor hun diamant. Op de achtergrond speelt nog een liefhebber van edelstenen een rol: president Blaise Compaoré van Burkina Faso. Hij heeft zich ont wikkeld tot een belangrijke leve rancier van wapens voor rebellen bewegingen. De Britse krant The Independent vernam in inlichtin genkringen dat het RUF de afgelo pen twee jaar zeker vijf grote vliegtuigladingen Oost-Europese wapens ontving. Burkina Faso fungeerde daarbij als tussensta tion. Behalve het RUF is ook de Angole se verzetsbeweging Unita een gro te klant van president Compaoré. Net als de Sierraleoonse rover hoofdlieden, betalen ook de An- golezen in diamant. Rebellenleider Foday Sankoh van het Revolutionair Verenigd Front (RUF) in Sierra Leone bevindt zich in handen van de regering van het West-Afrikaanse land, nadat hij gisteren in de hoofdstad Freetown door pro-regeringsmilities werd opgepakt. Zij sleep ten hem eerst naakt door de straten, en leverden hem daarna af bij de in de stad bivakkerende Britse para's. Die droegen Sankoh weer over aan de Sierraleoon se regering. Hij bevindt zich momenteel op een ge heime plaats, naar verluidt de luchthaven. Sankoh zou zijn mishandeld en in zijn benen zijn geschoten. De RUF-leider werd op een stretcher een Britse heli kopter ingedragen. Sankoh was voor het laatst gezien op 8 mei. Toen vielen betogers zijn huis aan. Zeker negentien beto gers verloren het leven toen lijfwachten van de rebel- lenvoorman het vuur openden. Sankoh leidde eerder een acht jaar durende uiterst bloedige strijd tegen de regering in Sierra Leone. Een Afrikaanse VN-inter- ventiemacht wist een einde te maken aan de burger oorlog, en komt binnenkort waarschijnlijk opnieuw in actie. De rol van de circa achthonderd Britse para's in Sierra Leone is steeds opvallender. Het contingent is formeel alleen uitgezonden om de evacuatie van bui tenlanders te regelen, maar in de praktijk steunen ze het leger van Sierra Leone en daaraan gelieerde para militairen. Gisteren schoten ze in een directe con frontatie drie aanhangers van de rebellen dood. De Nederlandse luchtmacht gaat op verzoek van de VN het vervoer verzorgen van 490 Jordaanse VN-militai- ren naar Sierra Leone. De soldaten worden in Jorda nië opgehaald en naar Senegal gebracht. Van daaruit verzorgt een Hercules het vervoer naai" Freetown. Verdeelde Veiligheidsraad beperkt maatregel tot een jaar De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft gisteravond in New York besloten tot een wapenembargo tegen Ethiopië en Eritrea. De raad hoopt de oorlogvoerende landen aan te zetten tot vrede. Eritrese troepen hebben de strategische plaats Barentu opgegeven. Het Eritrese leger staat onder grote druk van oprukkende Ethiopische troepen. new york-addis abbeba afp-dpa-anp Na uren van moeizame onder handelingen kwamen de vijf tien leden van de Veiligheids raad tot een compromis: er komt een wapenembargo, maar het geldt slechts voor een jaar en kan tussentijds worden op geheven. Als Ethiopië en Eritrea na een jaar nog geen vrede heb ben gesloten dan kan de raad het embargo verlengen. Het embargo geldt met onmiddellij ke ingang voor wapens, munitie en ander militair materieel. Vooral Rusland verzette zich tegen harde maatregelen tegen Ethiopië en Eritrea. Moskou le vert deze twee landen veel wa pentuig. Rusland stond onder grote diplomatieke druk om het embargo niet langer tegen te houden. De oorlog tussen Ethiopië en Eritrea is eind vorige week een nieuwe fase ingegaan. De loop gravenoorlog van de afgelopen twee jaren is aan het westelijk front veranderd in een bewe gingsoorlog. De Ethiopiërs ruk ken daar steeds dieper Eritrea binnen. Ethiopië is woedend over het wapenembargo. Het beschouwt zichzelf als slachtoffer van Eri trese agressie en ziet in een em bargo de ontzegging van het recht zichzelf te verdedigen. De oorlog begon in mei 1998 toen Eritrea troepen zond naar door Ethiopië bestuurde afgelegen oorden langs de omstreden grens. Eritrea, dat de oorlog dreigt te verliezen, is bereid tot een on middellijk staakt-het-vuren, maar Ethiopië wil blijven vech ten tot de geschillen duidelijk in een verdrag zijn geregeld. Eritrese troepen hebben gis teren de strategisch gelegen Eri trese plaats Barentu opgegeven. islamkotIn het door droogte geteisterde zuiden van Pakistan zijn inmiddels vele handen nodig om de enorme lengtes aan touw te kunnen hanteren die nodig zijn om nog water uit een put te krijgen. In deze bron bij Islamkot staat het water al op 120 meter diepte. Ook het aangrenzende noord-westen van India zucht onder ernstige droogte, de ergste in ruim een eeuw. foto reuters akram shahid Weer dode bij geweld Harare Gevechten tussen oppositiele den en aanhangers van presi dent Mugabe hebben in Zim babwe opnieuw een mensenle ven geëist. Het staatspersbu- reau Ziana meldde dat gisteren. Volgens ooggetuigen werden aanhangers van de oppositie beweging MDC in een buiten wijk van de hoofdstad Harare aangevallen door Mugabe-ge- trouwen. Zeker achttien men sen raakten bij de confrontatie gewond. De gewonden zijn volgens Ziana voornamelijk aanhangers van Mugabes partij ZANU-PF. Tot welke groep de dode be hoorde, weigert de politie be kend te maken. Het zou gaan om de 38-jarige Takudzwa Chi- punza. Hij is het 21ste slachtof fer van het politieke geweld in Zimbabwe, dat begin dit jaar oplaaide toen Mugabes aan hangers begonnen boerderijen van blanke grootgrondbezitters te belegeren. brussel marc peeperkorn correspondent Najaar 1998. De orkaan Mitch trekt een vernietigend spoor door Honduras, Nicara gua, Costa Rica, Guatemala en El Salvador. Nadat de eerste nood is gelenigd, presen teert de Europese Unie in april 1999 een wederopbouwplan voor de getroffen gebie den. In mei 2000, ruim een jaar later, is van de gereserveerde 550 miljoen gulden nog geen cent uitgegeven. ,,Een typisch voor beeld van EU-ontwikkelingshulp", oordeelt een Brusselse woordvoerder: „Gped be doeld, maar véél te traag." Verantwoordelijk Europees Commissaris Patten (externe betrekkingen) wond er gis teren evenmin doekjes om. „De EU heeft een schrikbarend slechte reputatie als hulpverlener", oordeelde hij. Patten kan ook weinig anders zeggen, want de cijfers spreken boekdelen. Gemiddeld ligt er 4,5 jaar tussen het moment dat de Unie geld toezegt, en het tijdstip waarop het arriveert. De ontwikkelingshulp aan landen rond de Middellandse Zee (onder meer Marokko, Algerije en Egypte) laat het langst op zich wachten: bijna negen jaar. Patten: „Als we nu de kraan voor nieuw geld dichtdraaien, heeft men dat daar pas rond 2010 door." Een erbarmelijke prestatie, die des te schrijnender is omdat de EU jaarlijks twin tig miljard uittrekt voor hulp. Inclusief de steun van de afzonderlijke lidstaten is de Unie de grootste geldschieter voor arme landen: ze fourneert 55 procent van de we reldwijde ontwikkelingshulp. Als het dan fout gaat, is de blamage volledig. „We moe ten stoppen met beloftes te strooien als we het geld niet sneller ter plekke krijgen", al dus Patten. Ter illustratie: het stuwmeer aan goedgekeurde 'projecten-op-de-plank' heeft een waarde van 45 miljard gulden. De Europese Commissie steekt de hand in eigen boezem. De beoordeling, begeleiding en uitvoering van de hulpplannen laat te wensen over. Niet zo vreemd, benadrukt Patten: de verdrievoudiging van het EU- hulpbudget in de afgelopen tien jaar is niet gepaard gegaan met een gelijkwaardige uit breiding van de benodigde Commissie- afribtenaren. Vergeleken met andere dono ren als de Wereldbank organiseert de Com missie haar plannen met de helft minder personeel. Het gevolg: wachttijden en over spannen EU-medewerkers. Een berekening leert dat er al snel meer dan duizend nieu we ambtenaren nodig zijn. De complexe EU-procedures - tachtig ver schillende regelingen voor ontwikkelings hulp - vormen een tweede flessenhals. Voeg daaraan tóe de bemoeienis van de lidstaten, inclusief hun lobby voor het na tionale bedrijfsleven, en de inertie is com pleet. „Zo kan het niet meer. De geloof waardigheid van de EU'als geheel is in het geding", aldus Patten. Samen met zijn collega-commissaris Niel- son (ontwikkelingshulp) stelt hij een ver gaande reorganisatie van de steunverlening voor. Kortere procedures en beter manage ment zijn mogelijk, mits de lidstaten geld uittrekken voor extra personeel. Hoeveel mensen er nodig zijn, wil Patten niet zeg gen. Wel wat er gebeurt als de EU-landen dit weigeren: „Dan moet ik tweederde van de nieuwe projecten schrappen." Een efficiënter EU-hulpbeleid maakt het tevens makkelijker kritiek uit te oefenen op de arme landen. Een deel van het stuw meer van 45 miljard is immers het gevolg van het gemis aan goede plannen aldaar of gebrek aan medewerking. „Egypte is het ergst", stelt een Brusselse ambtenaar. „Dat land is zó verpest door hulp dat het geen poot uitsteekt". Een goed georganiseerd Brussel staat sterker om Cairo de mantel uit vegen. Bijkomend probleem is wel dat het huidige EU-budget niet voorziet in een snelle verzilvering van de oude beloftes. Is het beleid van Patten succesvol, dat zal dit zeker tot tijdelijk hogere EU-bijdragen van de lidstaten leiden. Een aardige kluif voor minister Herfkens (ontwikkelingssamen werking) die vandaag Pattens plannen voor het eerst met haar EU-collega's bespreekt. Barentu ligt vijftig kilometer van de grens met Ethiopië. De regering van Eritrea liet gisteren weten dat de stad is ontruimd om het leven van burgers te sparen. Eritrea staat de laatste dagen onder grote druk van de opruk kende Ethiopische eenheden aan het front, dat ten zuiden en zuidwesten van de Eritrese hoofdstad Asmara ligt. Sinds het afgelopen weekeinde ma ken de Ethiopiërs grote terrein winst. Poetin start centralisatie van Rusland moskou frank hendrickx correspondent De Russische president Poe tin heeft gisteravond ver gaande bestuurlijke hervor mingen aangekondigd. In een televisietoespraak open de hij de aanval op de soms onbeperkte macht van re gionale gouverneurs. „We zullen leven in een onver deelde en sterke staat", hield Poetin de Russen voor. De belangrijkste maatregel die Poetin aankondigde, geeft hem het recht gouver neurs te ontslaan. Hiermee zou zijn greep op de regio nale bestuurders sterk toe nemen. De gouverneurs in de 89 regio's van Rusland hebben zich onder presi dent Jeltsin min of meer los geweekt van het centrale be stuur. De bestuurbaarheid van het land is daardoor problematisch geworden. Poetin heeft sinds zijn op komst gehamerd op de ver sterking van de centrale macht en gaf in het week einde al een voorproefje van wat hij gisteren verder uit spon. De president wil ook het recht krijgen lokale wetge vende organen te ontbin den. Enkele regio's hebben regelgevingen ingevoerd die in strijd zijn met de Russi sche grondwet. Poetin maakte duidelijk dat niet te dulden. „Zelfs de president kan van zijn plichten wor den ontheven als hij de con stitutie schendt. Hetzelfde moet gelden voor gouver neurs en lokale regeringen." Voorts wil Poetin de gou verneurs hun zetels ontne men in de Russische Eerste Kamer, de Federatieraad. Nu komen de lokale leiders daarin één keer per maand bij elkaar. Volgens Poetin moet het orgaan echter 'pro fessioneel' worden. Daarom wil hij dat de regio's in de toekomst permanente afge vaardigden naar Moskou sturen die zich dagelijks met wetgeving bezighouden. „De leiders van de regio's moeten zich volledig con centreren op concrete pro blemen in hun gebieden", aldus Poetin. De hervormingen vereisen geen wijziging van de grond wet, maar het zijn volgens waarnemers de grootste ver anderingen sinds 1993, toen Poetins voorganger Jeltsin de grondwet herschreef.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 7