'Little brothers
rukken aan alle kanten op
et geheim van de Piramide van Austerlitz
De man met de grote bezem
Binnenland/Buitenland
e plannen op dinsdag, de rekening op woensdag
Technologie maakt afluisteren en bespieden steeds gemakkelijker
en mobiele telefoons die verraden wie waar
t, afluistercomputers die berichten en gesprek-
inen, de baas die zijn werknemer digitaal be-
S-n bedrijven die klanten waardevolle gegevens
]en. De nieuw opgerichte digitale burgerrech-
lisatie Bits of Freedom (BoF) waarschuwt voor
r jitormaatschappij', waarin tal van partijen het
M ren van de burger belagen. „Big Brother is achter-
Ie grote boze overheid is al lang niet meer de eni-
lijl |e privésfeer binnendringt", zegt BoF-oprichter
e Wessling, tot voor kort werkzaam bij XS4all, Ne-
|se eerste internetaanbieder.
M FERDISCHROOTEN
begroting van drie ton
«Jian of vier moet BoF
>en jaar argeloze bur-
ust maken van tal van
ithers', zoals allerlei
sdiensten. Wessling
iwt onder meer voor
osieve toename van het
«Éluistertaps op commu-
trkeer. „De FBI heeft in
Q2 roting voor 2001 ge-
het aantal taps zal ver-
ligen. Niet omdat er
d komt, maar omdat
p iek het makkelijker
üin je nagaan wat dat
als je weet dat er in
e Nederland meer ge-
dt dan in de Verenigde
dex als de technologie
jenieus worden de tap
is. „De Nederlandse
w sinds 1 februari mi-
jes plaatsen om af te
Sommige van die
je in een toetsenbord
gen. Zo omzeil je han-
ei coderingsprogram-
'9' beveiligingssoftware,
aet precies wat iemand
maakt zich vooral zor-
vvat hij de sleepnetme-
iemt: door speciale
programma's herkennen com
puters geschreven en gespro
ken woorden en kunnen ze
eenvoudig de stofkam halen
door enorme communicatie
stromen. „De Binnenlandse
Veiligheidsdienst krijgt door
een nieuwe wet straks de moge
lijkheid om grootschalig satel
lietverkeer en mobiele telefoons
af te luisteren." Wessling vindt
dat vreemd. „Het Europarle
ment is kritisch over Echelon,
het spionagenetwerk van de VS
en Groot-Brittannië. Die zou
den dat onder meer gebruiken
voor economische spionage. En
nu gaan we hier op kleinere
schaal hetzelfde doen."
Ook de mobiele telefoon met
beltegoed, die anoniem kan
worden aangeschaft, is tegen
woordig af te luisteren. Crimi
nelen die handig steeds weer
van telefoonnummer wisselen,
kunnen nu gepeild worden met
een zogeheten IMSI-catcher.
„Dat apparaat verraadt gewoon
het fabrieksnummer van de te
lefoon, genoeg om de beller
toch te kunnen tappen." Er be
staat ook een IMSI-catcher die
alle telefoonverkeer in een be
paald gebied kan afluisteren.
„Dus ook telefoontjes van ge
wone burgers. Als een beller te
tappen is, kan ook worden ach
terhaald waar hij zich bevindt."
In een aantal rechtszaken is de
gsm inmiddels gebruikt als be
wijs om criminelen te kunnen
veroordelen. Rekeningrijden
biedt opsporingsinstanties ver
gelijkbare mogelijkheden. „Wie
geregistreerd wordt door een
tolpoort, staat in een bestand.
Komen er meer tolpoorten, dan
krijg je ook een betere geografi
sche dekking. Natuurlijk, reke
ningrijden is officieel bedoeld
om het fileprobleem aan te
pakken. Maar ik sluit niet uit
dat er ook in dit geval een ver
borgen agenda is."
De meeglurende baas is een an
dere oprukkende 'little brother'.
„In Amerika zijn al mensen de
laan uit gestuurd, omdat ze in
werktijd seksplaatjes bekeken
en naar een goedkope vakantie
reis speurden. Maar ook onder
schepping van kritiek op de
werkgever is al reden voor ont
slag geweest." Uit Nederland
zijn dergelijke voorvallen nog
nauwelijks gemeld. „Maar als er
niet snel afspraken over worden
gemaakt, gaat het steeds ver
der", zegt Wessling die voor
duidelijke regels pleit. „We
gaan steeds meer thuis telewer
ken. Geloof me, straks wil de
baas kunnen zien wat jij thuis
vanachter je computer uit
spookt. Leuk als je even een
vriend een e-mailtje wil stu
ren."
Wessling ergert zich ook aan de
geavanceerde wijze waarop be
drijven (potentiële) klanten ge
gevens ontfutselen. „Dat begint
bedreigende vormen aan te ne
men. Bij al die gratis diensten
of productaankopen op inter
net moet je eerst een vragenlijst
invullen. Maar wat ze er precies
doen? Als er al een privacypara-
graaf is, is die opgesteld door
een advocaat in onbegrijpelijk
politbureau-Chinees."
;ld
bu en krijgen elk jaar een overgangsrapport,
lers een functioneringsgesprek. Bedrijfsdi-
leggen verantwoording af op de aandeel-
va vergadering. En nu heeft het prestatieduivel-
iet landsbestuur bij zijn kladden. Voortaan
et kabinet één keer per jaar - op de derde
ag van mei - afgerekend op zijn daden. Dat is
30 d. De burger verdient een begrijpelijke uitleg
3e: met zijn belastinggeld is gebeurd,
ijvf
ler waarop het parlement het werk van een ka-
•oordeelt, was nodig aan verandering toe. De
'J* de begrotingscyclus is sterk gericht op het ma-
i d iresenteren van plannen. De verantwoording
en is vooral financieel: zit het huishoudboekje
taat deugdelijk in elkaar. Gelukkig gaat dat nu
ren. Het politieke debat gaat namelijk niet over
ei iven of onderuitputting; het gaat over wacht-
le kwaliteit van het onderwijs» het tekort aan
Jjvang of files. Daarover wordt nu hap snap
oording afgelegd. Rapportcijfers voor hun tota-
oneren krijgen ministers en staatssecretarissen
an journalisten, niet van het parlement,
lts fout gaat - vaak in de ambtelijke organisatie
van het departement - komt een minister onder vuur
te liggen. De emoties lopen hoog op als het gaat om de
moraal, het schandaal of de centen. Zelden wordt stil
gestaan bij de vraag hoe goed een minister zijn werk
doet. Door de verplichte verantwoording moeten mi
nisters voortaan met hun billen bloot.
Belangrijk is dat de departementen voorbereid zijn op
de andere aanpak. Wil de Kamer kunnen oordelen over
de manier waarop met het geld is omgegaan, dan moe
ten er ook heldere gegevens zijn. Versluierende taal,
wolligheid: daar komen ambtenaren en bewindslieden
niet meer mee weg.
Het is de bedoeling de beloftes van het kabinet over
een paar jaar te verwoorden in prestatiedoelen. Tot nu
toe wordt alles uitgedrukt in extra investeringen of be
zuinigingen. Met andere woorden: in geld. Het gevolg
daarvan laat zich raden. Er zijn bijvoorbeeld al honder
den miljoenen uitgetrokken om wachtlijsten te ver
minderen, maar het ministerie van VWS heeft destijds
niet nagedacht over de vraag hoe achteraf vastgesteld
kan worden of dat geld effect heeft gehad. Daardoor
was de informatie over wachtlijsten de afgelopen jaren
zeer chaotisch, met vervuilde lijsten en onduidelijkhe
den over de terugloop van wachttijden. Minister Borst
moet volgende week echter in duidelijke termen ver
antwoording afleggen over haar pogingen om de
wachtlijsten in 1999 terug te dringen. Cijfers met uitleg.
In Den Haag bestaat nog veel onduidelijkheid en onze
kerheid over de gevolgen van 'de derde woensdag'. Ei
genlijk weet niemand wat verwacht mag worden van
dit nieuwe fenomeen. De bedenkers hopen dat de 'af
rekening' een hoogtepunt wordt in het parlementaire
jaar. Gezien de nette politieke cultuur in Nederland
hoeven bewindslieden niet bang te zijn voor een soort
Middeleeuwse terechtstelling. De term 'Woensdag Ge
haktdag' belooft bloeddorst, maar de geur van 'wilde
beesten' is niet vaak te ruiken in Den Haag. Het minste
dat verwacht kan worden, is een reeks spannende de
batten.
De Tweede Kamer zelf kan de derde woensdag maken
en breken, door het nieuwe instrument goed te gebrui
ken. Volgens Jan van Zijl, PvdA-Kamerlid en één van de
grondleggers van de derde woensdag, is het project
mislukt als er geen bereidheid is om politieke conse
quenties te trekken. Daarmee slaat hij de spijker op
zijn kop. Als een minister er herhaaldelijk een potje
van maakt, moet hij of zij worden vervangen. Zodra
blijkt dat de derde woensdag een wassen neus wordt,
zullen bewindslieden het beschouwen als een formali
teit. Dan wordt 'Woensdag gehaktdag' nooit zo'n tradi
tie als Prinsjesdag.
Surinaamse volk ziet André Telting als beste presidentskandidaat
Als de Surinamers op 25 mei
naar de stembus gaan om een
nieuw parlement te,kiezen» be
palen ze indirect wie binnen af
zienbare tijd hun nieuwe presi
dent wordt. Op voorhand lijkt
oud-president Ronald Vene-
tiaan de beste papieren te heb
ben, maar André Telting ligt als
een gevaarlijke outsider op de
loer, en hij is vele malen popu
lairder bij de bevolking.
Dat is opmerkelijk. Want de
partijloze oud-president van de
Centrale Bank van Suriname
heeft zulke zware maatregelen
in petto om de economie weer
te herstellen, dat iedereen de
broekriem fors zal moeten aan
halen.
Van interviews houdt Telting
niet, zeker niet in de aanloop
van de verkiezingen. Bij politie
ke manifestaties laat hij zich
niet zien, ook niet bij die van de
combinatie Democratisch Al
ternatief '91 (DA'91) en Demo
cratie in Ontwikkeling en Een
heid (DOE), die hem naar voren
hebben geschoven als hun fa
voriete kandidaat voor het pre
sidentschap. Telting zelf is par
tijloos en wil dat graag zo hou
den.
Eén ding is duidelijk: Telting
neemt een grote bezem mee als
hij er in slaagt de presidentsze
tel te beklimmen. Hij staat be
kend als een no-nonsense fi
guur, die korte metten wil ma
ken met de politieke en econo
mische ellende in het land. Hij
is een groot tegenstander van
onrecht, politiek gekonkel en
corruptie, en dat is een zeld
zaamheid in Suriname.
Als kind had hij al een afkeer
van onrechtvaardigheid. Zoals
die keer dat hij op Curasao,
waar hij van zijn vierde tot zijn
achttiende jaar woonde, als
boyscout ten onreche verant
woordelijk werd gehouden voor
een mislukte operatie. Hij liet
zich niet meer zien bij de
scouts, totdat de leider van de
groep definitief van het eiland
vertrok.
André Eugene Telting zag het
levenslicht op 25 oktober 1934,
en groeide op in een gezin met
zes kinderen. Hij doorliep de
HBS en studeerde economie en
rechten in Nederland. Maar het
liefst was hij bij de marine ge
gaan. Zijn vader zag dat echter
niet zitten, en dus liet hij die
droom voor de lieve vrede niet
in vervulling gaan. Tussen zijn
HBO-opleiding en zijn studie in
Nederland, waar hij in 1974 pas
aan begon, werkte hij in Surina
me onder meer bij het ministe
rie van binnenlandse zaken.
Suriname maakte pas echt na
drukkelijk met hem kennis toen
hij in 1981een jaar na de mili
taire machtsovername, minister
van financiën werd. Maar pas
nadat was voldaan aan zijn
voorwaarde om een decreet
aan te nemen waarin democra-
Begin vorig jaar werden deze tolpoortjes bij Harmeien als proef boven autosnelweg A12 geplaatst. Officieel dienen ze om langs elektronische weg auto's te herkennen, ten behoeve
van het rekeningrijden. Maar de vrees bestaat dat ze ook voor oneigenlijke doelen kunnen worden gebruikt. Bijvoorbeeld voor afluisterpraktijken. .foto dijkstra bv fred steenman
De piramide van Austerlitz zoals die er bij de aanleg moet hebben uitgezien.
illustratie gpd
honderdjarig bestaan in 2004 met steun
van de provincie Utrecht worden geres
taureerd. Momenteel herinnert alleen de
stenen obelisk nog aan het door solda
ten aangelegde cultuurgoed.
„Veruit de meest intrigerende link die bij
onze naspeuringen aan het licht kwam
is die met de cultuur en architectuur van
het Midden Oosten", stelt Sabet in een
net verschenen werkstuk over de sa
menhang beschrijft tussen de piramde
van Austerlitz, de Notre Dame in Parijs,
de piramide van Cheops bij Gizeh en de
Koepel van de Rots in Jeruzalem. De
vanuit de zijde Parijs-Austerlitz getrok
ken loodlijnen bereiken exact de grote
piramide en de koepelrots, die weer ver
bonden worden door een vierde zijde
met een hoek van 26 graden. „Een ver
binding tussen twee bakermatten van
onze huidige beschaving." De piramides
staan in dit vlak schuin tegenover elkaar,
net als de twee religieuze bouwwerken.
„Jong en oud kruisen met elkaar, net als
cultuur en kerk", concludeert de onder
zoeker. Austerlitz (1804) en de Notre Da
me (gebouwd tussen 1163 en 1245) vor
men de jonge Europese hoekpunten, de
Koepel van de Rots (687) en Gizeh (ge
bouwd tussen 2551 en 2528 voor Chris
tus) staan voor de oude Oosterse be
schaving.
Zeer nauwkeurige (na)metingen hebben
uitgewezen dat de hoeken van de pira
mide op de Utrechtse Heuvelrug lood
recht op die van de Notre Dame staan.
De afstanden Austerlitz-Parijs (419 kilo
meter), Gizeh-Jeruzalem (440 kilometer)
Austerlitz-Jeruzalem (3309 kilometer)
en Parijs-Gizeh (3208 kilometer) geven
aan dat de verbindingslijnen vrijwel pa
rallel lopen. „Toen we dat, met de atlas
op tafel, konden uittekenen gaf dat echt
een warm gevoel." Sabet is van plan het
onderzoek voort te zetten. In welke rich
ting dat gaat wil hij nog niet zeggen.
„Eerst moet dat wetenschappelijk wor
den onderbouwd. Op fantasieverhalen
en gissingen zit niemand te wachten.
Maar ik ben ervan overtuigd dat de pira
miden boodschappen bevatten die ze in
de komende jaren zullen prijsgeven."
nide van Austerlitz op de
se Heuvelrug is bijna tweehon-
ir geleden doelbewust op die
>ouwd als een van de vier pun
ten verbindingsas tussen Europa
fidden Oosten. Het ter ere van
se keizer Napoleon in het mid-
- Nederland opgetrokken bouw-
bovendien afgeleid van de be-
Egyptische piramide van Che-
U lizeh.
ft onderzoeker Mohammed Sa-
van de TU Delft vastgesteld, die
net met hoogleraar restauratie
>rden het ontstaan van de enige
mdse piramide in beeld heeft ge-
Eerder verdiepte de in Egypte
len sinds 1975 in Nederland
htige Sabet zich in de bouw en
J ituur van de wereldberoemde pi-
'6i van Cheops, die zich dichtbij
a rmalige woonplaats bevindt.
.v 'erzoek richtte zich aanvankelijk
>ntstaan en de architectuur van
de uit aarden plaggen opgetrokken pira
mide, maar vorig jaar kreeg het project
een verrassende wending. „We ontdek
ten dat de Fransen met dit monument,
opgedragen aan de overwinning van Na
poleons leger in de Slag bij Austerlitz in
Tsjechië, een speciale bedoeling had
den. Ze plaatsten de piramide van Aus
terlitz precies onder een hoek van drie
graden ten opzichte van de nulmeridi
aan van Parijs."
Uit de bevindingen van Sabet en Van
Voorden komt naar voren dat er een
'grand design' achter de piramide van
Austerlitz en het omringende cultuur
landschap zit. De vormen en wiskundige
verhoudingen van dit bouwwerk keren
terug in het patroon van de omliggende
geometrie van wegen, tuinen en lande
rijen. Vanaf de top had men een prach
tig panorama over Nederland. Bij helder
weer waren de markante kerktorens van
Arnhem, Amersfoort en Utrecht te zien.
Het oorspronkelijke monument is over
woekerd met struikgewas en kreupel
hout, maar zal in verband met het twee-
André Telting wordt politiek alom gewaardeerd, en oogste in zijn tijd
als president van de Surinaamse Centrale Bank lof in brede kring.
foto anp raymond rutting
tische verkiezingen op korte
termijn werden aangekondigd.
Begin 1982 hield hij het echter
voor gezien, omdat de situatie
waarin hij verkeerde onwerk
baar was. Enkele dagen daarna
trok zijn opvolger André Haak
mat het decreet in.
Na zijn ministerschap werd
Telting directeur van de Post
spaarbank, om in 1994 op ver
zoek van de toenmalige presi
dent Venetiaan het roer op de
Centrale Bank over te nemen.
Onder zijn leiding geschiedde
een klein monetair mirakel. De
waarde van de Surinaamse gul
den werd gestabiliseerd, de gie
rende inflatie tot staan ge
bracht, de monetaire financie
ring behoorde tot het verleden
en de economie vertoonde na
jaren van terugval weer een be
scheiden vooruitgang.
Het tij keerde op het moment
dat de Nationale Democrati
sche Partij van ex-dictator Desi
Bouterse en huidig president
Jules Wijdenbosch het eind
1996 onverwachts voor het zeg
gen kreeg. Telting werd op een
zijspoor gezet en vervangen
door zijn voorganger Henk
Goedschalk, die medeverant
woordelijk wordt gehouden
voor de economische en finan
ciële chaos van de jaren tachtig
en begin jaren negentig. De ge
schiedenis herhaalde zich, want
sinds zijn aantreden is de
staatskas ongecontroleerd leeg
geplunderd en de economie is
er slechter aan toe dan ooit te
voren.
Dat ten tijde van de massade
monstraties van mei vorig jaar 2
de naam van Telting viel om
Wijdenbosch te vervangen en
leiding te geven aan een inte
rimregering, verbaasde nie
mand in Suriname. Maar het
politieke steekspel leidde ertoe
dat Wijdenbosch, ondanks een
motie van wantrouwen van het
parlement, bleef zitten waar hij
zat.
DA'91 en DOE vinden dat Tel
ting alsnog de kans moet krij
gen om orde op zaken in het
land te stellen. Die mening
wordt gedeeld door een groot
deel van de bevolking. Telting
die boven de partijen wil staan
wordt gezien als de man die het.
onmogelijke kan realiseren. Hij
is veruit populairder dan Vene
tiaan, Bouterse en Wijden
bosch.
Maar de bevolking heeft het in
deze nauwelijks voor het zeg
gen. Want het is na 25 mei het
parlement dat een nieuwe pre
sident zal moeten kiezen. DOE
en DA'91 spelen bij de verkie
zingen een bescheiden rol,
waardoor het eerder waar
schijnlijk is dat één van de gro
tere partijen een vertegenwoor
diger op de hoogste post neer
zetten. Partijbelangen zijn (ook),
in Suriname nog altijd belang-
rijker dan het algemeen belang
van land en volk.
