ultuurgeld vooral naar jongeren In Cannes miezert het vooral luth Jacott: een :hte hitmachine Iet Parktheater ergeet niemand Cultuur Kunst Leidse boekwinkels Manuel schiet zijn doel voorbij 'Little Symphony of the Plants': even transparant als de kas zelf JAC 12 MEI 2000 [positie over Leidse zusterstad Over de gehele aardbol liggen ze verspreid, de Leidse ersteden. Juigalpa in Nicaragua in Centraal-Amerika is er van. De fototentoonstelling in het Stadhuis van Leiden, die indag 15 mei door wethouder J. Laurier wordt geopend, t een kleurrijk beeld van het dagelijks leven in deze plaats, rnaast zijn er beelden van de projecten die zijn gerealiseerd door Leiden geschonken gelden. In twee 'kunstcontainers' nen bezoekers hun afgedankte kleding achterlaten. De con- ers zijn door de Haagse kunstenares Tineke Vulto beschil- 'ed l. De opbrengst van de verkochte kleding gaat naar de bouw een school in Juigalpa. De containers en foto's zijn tot eind te bewonderen. inie M.G. Sehmidt-dag in Den Haag looi haag» Dikkertje Dap, Pluk van de Petteflet ^n Zaza de kak- ajcl5ê personages uit de boeken, liedjes en gedichten van ie M.G. Schmidt zijn onsterfelijk. Op zaterdag 20 mei staat Kinderboekenmuseum geheel in het teken van deze geliefde bbs ijfster en haar werk, met uiteenlopende activiteiten voor zo- Kinderen als volwassenen. Het Kinderboekenmuseum kt deel uit van het Letterkundigmuseum aan de Prins Wil- •Alexanderhof 5 in Den Haag. 53ste Filmfestival begint in sfeer van koelte en scepsis muziek recensie susanne lammers t Vals verlangen door Ruth Jacott. ird 11/5, Stadsgehoorzaal, Leiden r- armen is niet nodig. Als n 0 Jacott opkomt, gaat de he al als één man staan. En ilgens plat. Al vóór het be- 3j en is, kan 'Vals Verlangen' neer stuk. Jacotts nieuwste is buitengewoon profes- el. Een zevenkoppige en drie achtergrondzan- Co-lsen ondersteunen haar. dansers verlevendigen het geholpen door een stra- lichtshow en metershoge allien die een slim kamer- m vormen waarmee beur- grandeur en intimiteit Zi 'geteerd wordt. Het is alle- volkomen doordacht en de puntjes geregisseerd, ott is een echte hitmachi- lies wat ze zingt, lijkt goud trden, en een concert van is gelijk een grabbelton, uit louter rake grepen ge- kunnen worden. Ook haar e single, 'Waar ben je nou? eft niet meer aangeprezen irden, die is allang bekend. :hk is ook gewoon een goed "L met een mooi refrein aan de syak volgehouden beelden ('Het mist in mijn het stormt in mijn ziel, neeuwt in mijn hart') een charme geven. 3 or de pauze zingt ze veel 'Vals Verlangen', haar ivste cd, maar ook van 'Hou me vast', 'Kippevel' en an der ouder werk. lacotts imago is dat van een sterke, zelfbewuste vrouw die weet wat ze wil. Ze doet zich nadrukkelijk voor als een tof wijf en schuwt daarbij het appelleren aan de lagere in stincten bepaald niet. Haar nummers heten niet voor niets 'Kop dicht en kfis me', '(Doe met mij) wat je wil' en 'Vrij met mij'. Dat koketteren met sensuali teit komt soms zelfs gevaarlijk dicht in de buurt van ranzig heid en die wordt nog versterkt door de schaars geklede danse ressen, maar het kan de goed keuring van het gros van de mannen wel wegdragen. Jacotts stem voelt zich echter wel thuis bij dit uitnocJigende repertoire. De klank is veel van het melodi euze verloren in het geweld van de band, de voornaamste kwa liteit is een karakteristieke grui zigheid. Ook in de paar nummers, al leen begeleid door Marcel Vis ser op akoestische gitaar, is van nuance geen sprake. Als ze warmte suggereert, wordt die stem wat heser en haalt ze een vibrato uit de kast dat soms dicht bij zuchten komt. Voor de rest zingt ze gewoon onbekom merd hard, harder, hardst. Haar Tina Turner-imitatie in 'Leun op mij' - inclusief perfect ge troffen motoriek - spreekt wat dat betreft boekdelen. Een tikje eentonig wordt het daardoor wel. cannes gpd Aan de Rivièra is het vijf graden kouder dan in Nederland en het miezert er. Het is dan ook in die sfeer van koelte en scepsis dat het 53ste Filmfestival van Can nes is begonnen. De enige film waar reikhalzend naar wordt uitgekeken, is Lars von Triers musical 'Dancer In The Dark', met hoofdrollen van Björk en Cathérine Deneuve. Festivalpresident Gilles Jacob en zijn assistenten hebben 1397 films bekeken om hun selectie te kunnen maken van 23 films die de komende twaalf dagen een gooi mogen doen naar de Gouden Palm. Het eerste wat opvalt, is dat er slechts één film bij zit die door een Amerikaan se 'major studio' geproduceerd werd en dat is 'Brother Where Art Thou?' van de broers Joel en Ethan Coen. Ook hun werkstuk is trouwens een musical. Een tweede Amerikaanse bij drage betreft een door Barbara Kopple gemaakte documentai re over Gregory Peck. De twee resterende Amerikaanse films zijn zogenaamde 'indepen dents', geregisseerd door Neil Labute ('Nurse Betty') en James Gray ('The Yards') die allebei een keer eerder een film maak ten die enige bekendheid heeft gekregen. Een jaar of twintig jaar gele den gingen in Cannes nog films als 'Apocalypse Now' en 'E.T.' in wereldpremière. Hier werden de eerste films vertoond van Martin Scorsese, Woody Allen en Robert Altman, maar de eer ste twee verkiezen tegenwoor dig Venetië als lanceerbasis, terwijl Altman uitwijkt naar Berlijn. Het heeft iets te maken met de hooghartigheid waar mee Gilles Jacob in het recente verleden Hollywood heeft beje gend, maar nog meer met de genadeloosheid waarmee pers en publiek hier Amerikaanse films soms kunnen afmaken. Hollywood zet met oppermach tige publiciteitsmachines haar films liever zelf in de markt, zonder de kans op ongelukken. En zo kan het gebeuren dat dit jaar in het hoofdprogramma voornamelijk films te zien zul len zijn van makers die niets te verliezen hebben, hooguit te winnen. En zo kan het ook ge beuren dat dit jaar van de 23 competitiefilms er acht afkom stig zijn uit het Verre Oosten: China, Japan, Korea. Twee films Monica Belluci arriveert in het Palais des Festivals voor de première van haar film 'Under Suspicion'. De Itali aanse speelt daarin ondermeer naast Gene Hackman. foto afp van Israëliërs is ook nogal bij zonder. Scandinavië is sterk vertegenwoordigd evenals En geland en allicht Frankrijk. En de Iraanse Samira Makhmalbaf is met haar 20 lentes en de film Le Tableau Noir de jongste competitiedeelnemer uit de historie van het festival. Ook opmerkelijk is dat de competitie maar liefst twaalf films biedt die in het verleden spelen. Van de uitgesproken kostuumstukken zijn er dan twee regelrechte zwaardvech tersfilms: geregisseerd door res pectievelijk de Japanner Nagisa Oshima ('Gohatto') en de Chi nees Ang Lee ('Crouching Tiger, Hidden Dragon') die zoiets nooit eerder hebben gemaakt. Het voelt niet precies aan als een programma dat mikt op vernieuwing. Al is het best denkbaar musicals of zwaard vechtersfilms te maken op een vernieuwende manier, zoals re cent is bewezen door Ridley Scott met 'Gladiator' (18 mei in Nederlandse première). Kenmerkend voor een stad van onderwijs en cultuur is de aan wezigheid van goede boekwin kels. Voor een boekenliefhebber ontwikkelt de binnenstad zich buitengewoon voorspoedig. De betere boekhandels hebben zich de laatste jaren in het hart van de Breestraat geconcentreerd. Nadat Van Stockum zich al bij De Slegte en Kooy- ker Ginsberg - twee vestigingen! - had gevoegd, volgde onlangs De Kier. Er zijn nog specialisti sche boekwinkels in bijvoorbeeld de Nieuwsteeg (Bur- gersdijk Nier mans) en de Klok- steeg (Jongbloed), maar ook die zijn op korte loopaf stand. Het hart van de stad kent daar naast diverse anti quariaten. Ik ken geen ge meentelijke nota of beleidsu i tspraa k van bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, waarin deze op merkelijke concentratie van boekwinkels in de Breestraat werd bepleit. Of zou de succes volle concentratie juist te dan ken zijn aan het ontbreken van de bemoeizucht van bestuur ders? Toch zouden bestuurders zich moeten afvragen, of boekwin kels en antiquariaten van ni veau, niet een 'niche' is, waarop Leiden zich regionaal en zelfs landelijk positief verder kan profileren. Het opknappen van de verwaarloosde gemeentelijke panden in het Aalmarktgebied zou ruimte kunnen geven aan (gespecialiseerde) detailhandel in boeken en andere informatie dragers. Al sinds de zestiende eeuw kent Leiden boekverkopers. Eeuwen lang stond de vrijheid van me ningsuiting in hoog aanzien, waardoor elk geschrift in Leiden wel voorhanden was. Ik breng dit zo nadrukkelijk in herinne ring, omdat de alertheid op de vrijheid van meningsuiting diep lijkt te zijn weggezakt. Eind vo rige maand werd een spandoek- je met de toch onschuldige leus 'Claus for President' als cen- suurmaatregel verwijderd. Niet het foutje van de politie is ver ontrustend, maar de onverschil ligheid van de politici. Er klonk zelfs geen begin van protest te gen deze censuur. Waar censuur gaat heersen, kunnen serieuze boekwinkels beter sluiten. CE ES WAAL De vroegere Elsevierdirecteur Van den Brink heeft erop gewe zen dat sinds 1870 steeds de on dergang van het boek werd voorspeld. De opkomst van lan delijke dagbladen, de familie bladen, de zwijgende film, het openbaar bibliotheekwezen, de radio, de filmindustrie en de grammofoonplaat. Later de bla den voor aller hande doel groepen en niet te verge ten de televi sie. Het boek overleefde niet alleen, maar kwam er zelfs sterker uit. Nu kun je denken aan de elektro nische media, als nieuwe po tentiële, maar te overwinnen bedreiging. Het succes van het boek is ze ker ook te danken aan innovaties, die steeds weer verleiden tot aanschaf van een boek. Een recent voorbeeld: onze stadgenoot George Gussenhoven heeft onlangs het prachtig vormgegeven boekje 'Panorama Leiden, zicht vanaf de Burcht' uitgebracht; voor een prijs waarvan je niet begrijpt dat het kan. De Leidse Burcht is inter nationaal belangivekkend, maar in Leiden zelf zwaar on dergewaardeerd. George Gus senhoven neemt de Burcht als vanzelfsprekend uitgangspunt voor zijn verhaal over typisch Leidse gebouwen en de geschie denis daarvan. Deskundigheid en liefde voor de stad stralen je uit de tekst en het- fotogedeelte tegemoet. George geniet al faam als maker van heerlijke bonbons en strijder te gen verslonzing en verloedering van de openbare ruimte. Daar komt nu die van kenner van de Leidse geschiedenis bij. Bij de ene Leidse boekwinkel heeft George Gussenhovens Pa norama een nog prominentere plaats in de etalage dan bij de andere. Het past in de eeuwen lange traditie van Leidse boek verkopers, dat zij met enige trots echte Leidse boeken presenteren. Leidse boekhandels die in Lei den uitgegeven boeken van Lei- denaars over Leiden aanbieden, zijn steunpilaren van het Leidse cultuurgoed. Ook daarom is een verder versterking van de positie van Leidse boekwinkels gebo den. j ad voor Cultuur: 'Nogal wat oudere clubs krijgen geen of veel minder geld' 9L laad voor Cultuur adviseert het kabinet om flink wat ïvve culturele instellingen en programma's subsidie erlenBn. Vooral groepen die zich op jongeren en al- tonen richten, dienen ruim te worden bedeeld. „We en vooral voor 'nieuw voor oud', zoals staatssecreta- fan der Ploeg wil. Oude structuren zullen flink wor- opgeschud. Dat betekent dat nogal wat oudere e: is geen of veel minder geld krijgen", aldus een voor- er van de raad. Van der Ploeg (cultuur) zal het ad- goeddeels overnemen in zijn cultuurnota die in sep- ber uitkomt. ag gpdnodige opschudding zal zorgen in de kunstwereld. Het is om irwachting is dat het ad-, die reden dat de raad de in- van de cultuurraad, dat houd van het advies angstvallig ïdag aan de staatssecreta- geheim houdt. Ook Van der 'ordt overhandigd, voor de Ploegs woordvoerder voorziet ophef. ,,lk reken op veel meer heisa dan vier jaar geleden omdat het' aantal afvallers, vooral onder oudere instellin gen, veel groter zal zijn." Lieneke Burghout van de Di rectie Overleg Dans zegt: „Ik vrees dat de adviesraad Van der Ploegs pleidooi voor vernieu wing grotendeels zal overne men, waardoor waardevolle be staande instellingen en gezel schappen slachtoffer zullen worden. Dat is verkeerd. Niet alles wat nieuw is, is per defini tie beter. Ik verwacht dat orga nisaties die hiervan de dupe worden zich met hand en tand zullen verzetten." Volgens een woordvoerder van Van der Ploeg moet het geld gaan naar activiteiten die publieksgericht zijn, jongeren en allochtonen aanspreken en een educatief karakter hebben. „Maar", benadrukt zijn woord voerder, „kwaliteit blijft toch steeds voorop staan." De staatssecretaris is overi gens niet van plan nu al meer geld beschikbaar te stellen voor de cultuursubsidies zoals de Raad voor Cultuur wil, verze- kért zijn woordvoerder. „Of er extra financiële ruimte komt, zal op Prinsjesdag blijken als de begroting voor komend jaar be kend wordt", aldus de woord voerder. „Van der Ploeg heeft vanaf het begin benadrukt dat de Raad voor Cultuur binnen het bestaande budget van 575 miljoen moet blijven." Van de 754 instellingen die een subsidieaanvraag hebben ingediend, zal ongeveer de helft geld krijgen, laat de woordvoer der weten. De gehonoreerde groepen krijgen geld voor de periode tussen 2001 en 2004. Het beschikbare bedrag van 575 miljoen is gelijk aan dat van vier jaar geleden toen veel min der aanvragen (489) werden in gediend. Instellingen die ontevreden zijn met het uiteindelijke be sluit van de staatssecretaris kunnen naar de rechter stap pen. j aan den rijn lesley grieten e namen als Stef Bos, Bri- Kaandorp, Adèle Bloe- daal en het National To- van Egypte. Cabaret, to- muziek en dans. Het nieu- jj programma voor het sei- e? i 2000-2001 van het Parkt- i^j er in Alphen aan den Rijn is euw bijzonder divers met 'pvallende uitschieter Vera lann in de rol van Lady Di. naast verliest het Alphense um de jeugd niet uit het nwege het grote succes van afgelopen seizoen prolon- i het Parktheater het pro- l'Watch It'. Vooral met de laling om de jeugd te inte- Hp-ften in kunst en cultuur It de Jeugdtheaterschöol Holland 'De Theaterfa- - - en brengt ZEP het stuk iligans' op de planken, n van de meest opvallende stellingen in de programi ng is 'Diana'. Vera Mann It de rol van Lady Di die vooravond van een lief- kgheidsveiling haar jurken' lekt. Elke jurk brengt herin- j<; "gen uit haar bewogen be- tot leven. Drie muzikan- hegeleiden Vera Mann in wat verder als een one-woman- show kan worden betiteld. The Egyptian National Folk Troupe is het nationale toneel gezelschap van Egypte. De groep is voor de eerste keer te gast in Nederland en speelt 'De reis van Isis'. Deze kleurrijke dansvoorstelling voert langs de oever van de Nijl en vertelt ver halen uit het Oude Egypte. Uiteraard is er in het Parkthe ater weer veel aandacht voor muziek. Denise Jannah en Ly- dia van Dam zijn slechts twee van de zangeressen die optre den in R.E.S.P.E.C.T, een wer velende show rond alle Mo- town-successen (Aretha Frank lin, Otis Redding, Supremes) van weleer. Stef Bos, begeleidt door een vijfmans band, speelt zijn meest recente werk en Jan Vayne en Louis van Dijk geven voor de verandering samen een concert. Greetje Kauffeld treedt op zondagmiddag voor haar fans op. Ook aan de kinderen is ge dacht. Cees Brand komt dit sei zoen met het stuk 'Zachtjes Hard' waarin hij vertelt over een nachtelijk avontuur van twee broers die ruzie maken en elkaar toch nodig hebben. René Groothof en FUmorkest Max THEATER RECENSIE WUNAND ZEILSTRA 'De Kluts' van en door André Manuel. Ge zien: 11/5, Schouwburg Leiden. Dwars was hij en dwars wil hij blijven. Cabaretier André Ma nuel mag nu eenmaal graag provoceren. Vol trots meldt hij in interviews en in zijn nieuwe theaterprogramma dat zijn op tredens omstreden zijn. Het is vaak genoeg voorgekomen dat toeschouwers woedend de zaal verlieten. Dat doel heeft hij met 'De Kluts' niet bereikt. Iedereen keurig zitten. Een pauze was er niet, dus de proef op de som kon niet worden genomen. Toen hij tien jaar geleden het Leids Cabaretfestial won, was zijn markante aanwezig heid op het podium zonder meer overtuigend. Daarna is zijn engagement- in tegenstel ling tot de ontwikkeling van ei genlijk de meeste hedendaagse cabaretiers - eerder nog ster ker geworden. Het kwaad in de mens dat slechts door een dun laagje beschaving in toom wordt gehouden, wenst hij luidruchtig aan de kaak te stel len. Zelf noemt hij zijn humor 'smerig', want het nobele doel heiligt kennelijk de middelen. Onmiskenbaar heeft hij the- atergevoel. Manuel speelt de rol van spreekstalmeester in Circus Bavaria. Daartoe heeft hij voor zichzelf een kleine pis te geënsceneerd. Het centrale circusgordijntje wordt geflan keerd door twee witte wanden waarop voortdurend figuratie ve en non-Figuratieve beelden worden geprojecteerd. Zo'n toneelbeeld schept verwach tingen die helaas niet door hem worden waargemaakt. Hij kraamt er namelijk op schreeuwerige toon vrijwel voortdurend bizarre en perver se wreedheden uit. Hij doet dat in de kennelijke veronder stelling hiermee zijn publiek te shockeren. Boze reacties be vestigen dan ook voor hem al leen maar zijn gelijk. Maar wanneer je zo prat gaat op de boosheid bij je publiek, schiet je eigenlijk je doel voorbij. Mo gelijkerwijze houdt hij zich daarom nu iets gedeisd, hoe wel hij toch nog met grote re gelmaat grof uit de hoek komt. Het is het soort dubbele ge laagdheid van zijn humor dat hij daarmee denkt te bereiken. Daarbij lijkt de waardering voor deze vorm van humor zich te beperken tot absolute voor- en tegenstanders. Of je vindt het prachtig, of je vindt het niets. Zelf klopt hij zich op de borst vanwege de complexe gelaagdheid van zijn humor. In feite zijn de opmerkingen in 'De Kluts' meestentijds ééndi mensionaal en dus zo plat als een dubbeltje. Hij zegt eendui dig het één en bedoelt onmis kenbaar het ander. In tal van variaties praat hij eigenlijk constant over hetzelfde. In dat opzicht werken zijn provoca ties eerder slaapverwekkend. Veel geschreeuw, weinig wol. muziek recensie Ook Jan Vayne treedt op in het Alphense Parktheater, ditmaal samen met Louis van Dijk. archieffoto dick hocewoninc Tak brengen een familievoor stelling. In 'De geest van Iaat maar waaien' vertelt Cox Hab- bema vanuit een stoel het ver haal over Jelle en Titia. Zij bele ven samen met twee geesten sprookjesachtige avonturen. Gerda Havertong neemt de dubbelrol van de geesten voor rekening en voormalig GTST- ster Georgina Verbaan is Titia. Het stuk is geschreven en ge componeerd door Robert Long en Laurens van Rooyen. De laatste zorgt met zijn orkest ook voor de muzikale omlijsting. De cabaretliefhebber komt volop aan zijn trekken in Al phen. Zo komt 'Professor Dor- restijn en zijn sprekende kat Piël'. In dit nieuwe stuk vol lie deren, poëzie en verhalen geeft Hans Dorrestijn op geheel ei gen wijze prijs hoe hij tegen het leven aankijkt. De dames van het Vrouw Holland Cabaret brengen origi nele muzikale hoogstandjes vermengd met theatrale en fy sieke grappen over vrouwen. Brigitte Kaandorp is van de par tij, net als Plien Bianca en NUHR. Lebbis en Jansen ten slotte doen het Parktheater aan voor een try-out van hun ou- derjaarconference. De complete programma is binnenkort te vinden op de website: www.parktheater.nl. maarten baanders Hanze Orkest met 'Little Symphony of the Plants'. Gezien 12/5 Hortus. De nieuwe winterkas van de Hortus Botanicus is één en al transparantie. Door de glazen wanden heb je een weids uit zicht over de tuin en de aan grenzende gebouwen. Binnenin de kas zie je door de palmbla deren heen het hele stelsel van trappen en loopbruggen. Ze zijn gemaakt van doorzichtige metalen roosters. Op de hoog ste loopbrug heb je direct on der je voeten een uitzicht op al le lagere niveaus. Gisteren kon je van daaruit in de diepte het Hanze Orkest zien spelen, bestaande uit leerlingen van het Noord-Nederlands Conservatorium in Groningen. Op alle niveaus stonden geno digden te luisteren. Zo transpa rant als de nieuwe kas was, klonk ook 'Little Symphony of the Plants', geschreven door de Leidse componist Burkhardt Soil om de voltooiing van de kas te vieren, vooruitlopend op de officiële opening, binnen kort door de Japanse keizer. De ritmes en melodieën in deze symfonie waren afwisse lend en bepaald niet voor de hand liggend. Toch was de mu ziek helder en deden ook on verwachte wendingen en sa menklanken natuurlijk aan. Muziek en tropische kas werk ten goed samen, niet alleen omdat de palmbladeren voor een goede akoestiek in de grote ruimte zorgden, maar ook om dat je je van alles bij de klanken kon voorstellen. Bij de stevige tonen van de koperblazers kon je dikke, taaie plantenstengels voor je zien en de snelle nootjes van de houtblazers riepen een zee van kleine blaadjes op. Toch is deze symfonie niet door de kas geïnspireerd. Söll heeft vaker muziek geschreven die verband houdt met de Leid se Hortus. Deze keer koos hij een schilderij dat met de Hor tus te maken heeft. „Het hangt in het Boerhaavemuseum en is rond 1730 gemaakt door de Haarlemmer Laurens van der Vinne", vertelde Söll. „'Fanta sielandschap' heet het. Van der Vinne maakte het in opdracht van de prefect van de Leidse Hortus. Hij moest de nieuwste aanwinsten van de Hortus schilderen. Het schilderij toont een heleboel planten en bloe men, als een paradijselijk tafe reel, compleet met slang. Ik heb dit filmmuziekachtig weergege ven, beeldend en toegankelijk, herkenbaar, niet te ingewik keld." Het Hanze Orkest was verrast toen deze muziek voor het eerst op de lessenaar stond. Dirigent Peter Stam: „Deze muziek was iets nieuws. Na een paar repeti ties zagen ze in. hoe spannend het is om dit te spelen. U heeft een goed componist hier in Lei den."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 21