e moderne manager op het schone schip
Cultuur Kunst
Magische Arcimboldo ware ontdekkingstocht
Soul: veel te dik aangezet
Droombeeld
Een rammelende
melodraak
ISDAG 10 MEI 2000
sen onder te brengen bij één
overkoepelende organisatie.
„Die verschillende clubs be
dienen allemaal hun eigen
doelgroep. En dan kunt u wel
zeggen: een tekencursus voor
volwassenen is een tekencursus
voor volwassenen. Maar het ni
veau en de kwaliteit van oplei
ding die wij garanderen, maakt
ons toch anders. Daarbij wil ik
niets af doen aan de kwaliteit
van andere instellingen. Die be
dienen een ander publiek. En er
is ook vraag naar. Wij geven pas
een cursus als we genoeg cur
sisten hebben om het financieel
rond te maken. We willen een
goed creatief product leveren."
Volgt hij zelf nog een cursus?
„Ik ben actief betrokken bij de
voorbereiding, de kwaliteitsbe
waking en de evaluatie van de
cursussen."
Niet met de vingers in de klei?
„Ik ben wel eens aanwezig in de
lokalen om de sfeer te proeven.
En ik merk dat dat op prijs
wordt gesteld."
dans recensie
maja landeweer
'Arcimboldo 2000' door het Nederlands
Dans Theater Concept en choreografie:
Jiri Kylian. Additionele choreografieën:
Jorma Elo, Karine Guizzo, Paul lightfoot,
Johan Inger, Patnck Delcroix Muziek:
o.a. Tsjaikovsky, Reich, Torelli, Cune, Ca
ge Gezien in Den Haag (Danstheater)
Daar nog te zien t/m 20/5.
'Arcimboldo 2000', een bewer
king van het gelegenheidsstuk
'Arcimboldo' uit 1995, destijds
gemaakt vanwege het 35-jarig
jubileum van het Nederlands
Dans Theater (NDT), is vooral
geïnspireerd op het talent van
de Italiaanse schilder van
groente- en fruitportretten om
grootschalige feesten te organi
seren aan het Habsburgse hof
in de 16de eeuw. Deze vierin
gen hadden tot doel het staats
hoofd te vereren. Koning van
het feest van gisteravond was
choreograaf Jiri Kylian. Al weer
een kwart eeuw vormt hij een
eenheid met het Nederlands
Dans Theater, sinds een half
jaar niet meer als artistiek lei
der, maar nog steeds als hui-
schoreograaf. Met het adembe
nemende spektakel 'Arcimbol
do' kijkt Kylian terug op oud
werk, terwijl hij nieuw werk
soepel invoegt.
Teruggrijpend op het verle
den biedt hij een blik op de
toekomst, terwijl hij tegelijker
tijd het NDT tot een eenheid
smeedt. De drie afdelingen van
het gezelschap delen hetzelfde
toneel, waarbij de oude garde
de jonge enthousiast aanmoe
digt. En niet alleen worden de
krachten van alle dansers ge
bundeld, ook het choreogra
fisch talent uit eigen huis
mengt zich vloeiend met dat
van de meester. Daarbij valt
nog eens te meer op hoe on
miskenbaar beïnvloed door Ky
lian en tegelijk ook 'eigen' de
stijl van Johan Inger en Paul
Lightfoqt is. Die gezamenlijke
kracht geeft een enorme ener-
giestoot, die 'Arcimboldo 2000'
magie geeft.
Qua opzet verschilt Kylians
jongste stuk niet veel van het
oorspronkelijke 'Arcimboldo'.
De theatrale rondgang door het
gebouw voorafgaand aan de
voorstelling, fragmenten uit
oud werk naast nieuwe stuk
ken, bruggen tussen studio's,
toneel en toeschouwersruimte,
veel fruit en vuurwerk. Maar de
choreografieën zijn vaak wel
aangepast of helemaal nieuw,
zoals hetgestileerde stuk van
Paul Lightfoot op doedelzak
melodieën. waarbij de dansers
gekleed gaan in prachtige, wit
te kostuums van Yoshiki Hishi-
numa.
'Arcimboldo 2000' is vooral
een spetterend visueel plaatje,
met veel dans om van te genie
ten en met zowel technisch
zeer bekwame als expressieve
dansers. De theatrale rondgang
van Karine Guizzo is een ware
ontdekkingstocht. Je ontmoet
allerlei fascinerende wezens. Je
gluurt door een gat en staat
oog in oog met een man die
traag een vogel in zijn mond
neemt, of je wordt zelf be
gluurd door een vrouw in witte
tule.
Het interactieve van deze reis
wordt soms doorgezet in de
voorstelling, bijvoorbeeld wan
neer de toeschouwer een regen
van tomaten over zich heen
krijgt, met een knipoog naar
Aktie Tomaat. Zoals de schilder
Arcimboldo staat voor humor,
staat de gelijknamige dans
voorstelling dat ook. De sterk
ste grap is nog wel de zichzelf
relativerende choreograaf die
op een rare hobbelfiets een
rondje over het toneel rijdt.
iwe directeur K&O maakt zich sterk voor podiumcursussen
dans recensie
maarten baanders
'Soul' door Truus Bronkhorst en Marien Jongewaard Gezien:
10/5 LAKtheater Leiden Aldaar nog te zien 11/5
Agressie, botte, onterende ruwheid én uit de
hitte opwellende tederheid, vooral tussen man
nen: dat is het thema dat Truus Bronkhorst en
Marien Jongewaard al vaak hebben uitgewerkt.
Ook in 'Soul' komt dit thema ons al in de eerste
scène tegemoet, zij het minder extreem.
Deze keer richten de mannen hun ruwheid
op vrouwen. Ze houden ze vast aan de haren,
buigen ze alle kanten op en schudden de hoof
den wild heen en weer. Het leed wordt zo grof
en onmatig voorgeschoteld, dat het afstotelijk
wordt in plaats van betrokkenheid op te roe
pen. Vooral de herhalingen en het gekerm dat
Truus Bronkhorst laat horen, maakt dat het al
gauw tegenstaat.
Het getrek aan de haren en de wanhoop
waarmee het slachtoffer de handen om de pol
sen van de belager slaat, is bovendien ook in
eerdere voorstellingen te zien geweest. Vrou
wen dansen met mannen, op het eerste gezicht
vrolijk en vriendelijk, maar dat is verraderlijk.
Want ineens steekt die meedogenloosheid van
de mannen weer de kop op.
Veel te dik aangezet is ook de symboliek in de
scène waarin een danser op de grond ligt. Twee
clowns staan er kolderiek bij te jammeren,
dwars door de aria 'Ich will Jesum selbst begra-
ben' uit de Matthaus Passion van Bach heen.
Dat moet dus wel verwijzen naar de lijdende Je
zus en de groteske reacties van de clowns ma
ken meer dan duidelijk dat het verdriet niet
echt diep gaat. Die Christus-figuur staat dan
ook nog eens op, waarna het tijd wordt voor
vrede.
Vrede is dan ook wat de volgende scène
brengt, niet alleen omdat de agressie verdwijnt,
maar ook omdat het publiek nu iets te zien
krijgt wat Bronkhorst en Jongewaard nog niet
eerder gedaan hebben. Op het achterdoek ver
schijnt de Boeddha en er begint een buitenge
woon fraaie solo met zijwaartse stappen en
strekkingen van de armen, steeds herhaald,
maar onafgebroken boeiend. Dit is eenvoud
met een verpletterende kracht.
De andere zes mannen komen stuk voor stuk
het toneel op en voegen zich in hetzelfde dans
patroon, waarin nu ook nieuwe bewegingen
opbloeien. Kleine impulsen, plotselinge draai
ingen, armgebaren, wijde stappen: de mannen
tonen een wijd uitstralende energie doordat
hun bewegingen uit zo'n krachtige kern ontwik
keld zijn. We zien niet meer de gemene trekjes
die de mannen tegenover de vrouwen hadden,
maar waardigheid en zuiverheid. Deze passage
duurt lang, gelukkig maar, want van onmatig
heid is hier geen sprake. Dit ritueel is de moeite
waard om tot aan de uitputting voort te zetten.
In 'Soul' wordt de agressie afgezworen. Het
eind is relaxed en feestelijk. Maar het is uitein
delijk maar één scène die de zuivering werkelijk
laat voelen.
agenda
euwe directeur van de
Volksuniversiteit K&O
Hij herinnert er even aan
itte Weber, toen hij aan-
Is directeur van Volksuni-
ïit, net zo oud was als hij
weeëndertig jaar. Verder
Hans Onderwater, de
in kwestie, misschien niet
ïl gemeen met Weber. De
ker heeft professionele
ng als accountant bij on-
indere Walgemoed Ac-
ants en Adviseurs én cul-
belangstelling. Dat laat-
eer in de hobbysfeer'.
>ezoldigd heeft Onderwa-
s penningmeester de fi-
ële zaken van muziekver-
ïg DVS (Door Vriendschap
een tijd op zich genomen
hij medepenningmeester
Stichting Taptoe Katwijk,
hij de grote evenementen
organiseerd. „Dus vak-
isch houd ik me al lang
met de financiële kanten
le zaak." Afkomstig uit de
de leek droge hoek van de
:ijfertjes' moet de Katwij-
5 nieuwe voorman en mo-
manager een financieel
idige koers aanhouden na
'oelige periode die de
iniversiteit de afgelopen
aar doormaakte. Maar hij
geenszins op zeker,
lerwater maakt zich nu al
voor een intensievere sa-
verking met de Leidse
iwburg, de Muziekschool
le Stadsgehoorzaal. „We
zoeken samen mogelijk-
i om de kapelzaal efficiën-
gebruiken. Ik heb daar-
flink gebrainstormd met
van Mossel, de directeur
ie Leidse Schouwburg. Je
dan denken aan cursus-
oor podiumkunsten. Niet
i toneel maar ook musical
iziek. Voor het eind van dit
•ou zoiets op poten kun-
vorden gezet. Op dit mo-
Hans Onderwater maakt zich sterk voor intensieve samenwerking met de Schouwburg, de Stadsgehoorzaal
en de Muziekschool. foto mark lamers
ment zijn we de gemeente Lei
den daarover aan het polsen.
En die. staat er niet onwelwil
lend tegenover."
Efficiency door een intensie
vere samenwerking. Een stre
ven dat deels geboren is uit
noodzaak. Vorig jaar heeft de
gemeente het noodlijdende
K&O drieënhalve ton aan een
malige subsidie gegeven om de
hoogste nood van het cursus-
senhuis te lenigen. K&O had
een flinke schuld opgelopen
nadat voormalig wethouder
Langenberg de subsidies flink
afroomde. De maatregelen heb
ben een flinke krater geslagen
in de begroting van K&O.
Wordt Onderwater nu niet op
gescheept met een nogal belas
te erfenis?
„Het afgelopen jaar zijn met
die subsidie én met de structu
rele verhoging van één ton de
financiële problemen goed op
gelost. De voormalige voorzitter
en de penningmeester zijn aan
gebleven totdat ze een begro
ting konden presenteren die
kostendekkend was. Er is
schoon schip gemaakt. Daarbij
moet je niet denken aan groot
scheepse bezuinigingsopera
ties: er zijn geen gedwongen
ontslagen gevallen. Op papier is
één full time-baan geschrapt,
maar we wisten de zaak zo op
te rekken dat dat niet resulteer
de in vertrek van personeel.
Wat meer mensen zijn part-ti
me gaan werken."
K&O is dus financieel in top
conditie? „Er is schoon schip
gemaakt, maar het moet na
tuurlijk wel een schoon schip
blijven. Dat proberen we te be
reiken door zo goed mogelijk
gebruik te maken van hetgeen
we in huis hebben. De inciden
tele cursussen voor bedrijven
moeten op regelmatiger basis.
En ook de naschoolse opvang
waarbij kinderen onder profes
sionele leiding aan de slag kun
nen, moet worden uitgebreid.
Dat gebeurt weliswaar op de
scholen zelf, maar de docenten
die de leerlingen begeleiden
worden door K&O geleverd. We
proberen zoveel mogelijk met
onze mensen in een zo vol mo
gelijk huis."
Zou overigens een beetje
minder ook niet mog^n? Sinds
'96 is er al een discussie gaande
over de doublures van het cur
sussen-aanbod in Leiden. Ars
Aemula Naturae geeft cursus
sen en het verbouwde Leids
Volkshuis begint binnenkort
met een nieuw en breed cur
sussen-aanbod. Er zijn al idee-
en geopperd, onder anderen
door raadsleden, om de cursus-
le ling van jurken Mary Servaes
ton moet auteursrechten betalen
q celes Een federaal hof van beroep in de Verenigde Staten
zanger Michael Bolton veroordeeld tot het betalen van in
5,4 miljoen dollar (ongeveer 13 miljoen gulden) aan een
E nalig lid van de groep The Isley Brothers. Het vonnis be-
-)l 51 een eerdere uitspraak van een lagere magistraat uit 1994
a zaak die Ronald Isley aanspande tegen Bolton. Michael
v n zou het nummer 'Love is a Wonderful Thing' uit 1964
n toestemming hebben ingezongen en uitgegeven. De ad-
3 it van Isley, die enkele jaren geleden failliet werd verklaard,
ie de zich bijzonder verheugd over de uitspraak.
1 Cremer signeert
in Hij deed van alles, maar dit nog niet eerder. Jan Cremer
ro ert morgen voor het eerst van zijn leven bij een boekhan-
ooyker Ginsberg, Breestraat 93 in Leiden, heeft de pri-
Tussen 15.00 en 16.00 uur zit de schrijver klaar om de on-
verschenen jubileumuitgave van 'Ik, Jan Cremer' van een
I tekening te voorzien. Een dag later, zaterdag 13 mei, be-
auteursduo Nicci French de boekhandel.
jzen voor Kruimeltje
I/eland De Nederlandse familiefilm Kruimeltje is op twee
istivals in de prijzen gevallen. Op het derde Kristiansand
ren's Film Festival in Noorwegen kreeg Kruimeltje de Ludi
ird, nadat de film door het publiek tot de beste was uitge-
:n. In Texas (Verenigde Staten) kreeg de film van Maria Pe-
script en regie) op het 33rd Annual WorldFest - Houston
national Film Festival de Special Jury Award in het pro-
maonderdeel familie-/kinderspeelfilm. De film naar het
namige boek van Chris van Abkoude trok inmiddels in Ne-
nd meer dan 1,2 miljoen bezoekers.
theater recensie
susanne lammers
Voorstelling: Python Als liefde je wurgt Met Gerrie van
der Klei. Janke Dekker en Frits Lambrechts. Muziek
Johnny Mercer Tekst Dick van den Heuvel Regie
Frans Weisz. Gezien: 10/5, Leidse Schouwburg Nog te
zien: 11/5, De Meerse, Hoofddorp.
WIJ CALCULEREN HET TEGENDEEL. Klassieke schoonheid, onovertroffen luxe en 'state of the art' techniek kenmerken de Jaguar XJ V8.
Ook op eigenschappen als veiligheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid stelt Jaguar nieuwe maatstaven. Dit resulteert in uiterst aantrekkelijke lease
tarieven. Bij 25.000 km per jaar/48 mnd 3.098,- (excl. BTW) voor de XJ V8 Executive. Bel of fax voor meer informatie:
Kimman Amsterdam B.V. jaguar^
Kollenbergweg 74, 1101 AV Amsterdam, tel.: 020 - 696 49 49, fax: 020 - 696 66 99
|cr
Japonnen, langspeelplaten en carnavalsmedailles. Ste-
Museum De Lakenhal veilt op zondag 28 mei een groot
l(j an de voorwerpen uit de tentoonstelling 'Zangeres zonder
De veiling, waarvan de opbrengst gaat naar goede doe-
egint om 13.00 uur in het Leidse Volkshuis, Apothekerdijk
lexander Pechtold, wethouder van cultuur, treedt op als
°l ^meester. Circa 75 japonnen met bijbehorende accessoi-
G to's, langspeelplaten, carnavalsmedailles, songteksten uit-
a' Dot op banieren, meubels en de speciaal voor de tentoon-
lk g ontworpen kleerhangers met de afbeelding van de Zan-
171 zonder Naam komen die dag onder de hamer. Belangstel-
n kunnen de voorwerpen bekijken tijdens kijkdagen in De
l ihal, op 24 mei van 10.00 tot 17.00 uur en 25 mei van 10.00
.00 uur. foto*pr
tig miljoen voor Monet
'a pRKEen schilderij van de Franse impressionistische
er Claude Monet is twee dagen nadat een doek van de-
Q meester al ruim 50 miljoen gulden opleverde, in New
j| ;eveild voor een bedrag van bijna 60 miljoen. Het in 1892
akte kunstwerk met de titel 'Le portail (Soleil)' (De (zonne)
j en dat deel uitmaakt van een serie schilderijen van de ka
il aal van Rouen kwam gisteravond bij veilingshuis Bothe
id inder de hamer. Tussen februari 1892 en maart 1893
te Monet vanuit een huis tegenover de kathedraal in Rou-
E totaal 27 schilderijen van het imposante bouwwerk. Elk
-E werd geschilderd onder een andere lichtval en op een an-
jdstip van de dag.
arnhem Nog altijd hét ideaalbeeld van meisjes en jongens over de hele wereld. van de Verenigde Staten op Nederland in de eerste drie decennia na de oorlog. De
Maar ook symbool van de Amerikaanse droom. Medewerkers van het Openlucht tentoonstelling is nog de hele zomer te zien.
Museum in Arnhem kleden haar nog even mooi aan voor de tentoonstelling 'De
Amerikaanse droom in Nederland, 1946-1969'. De expositie gaat over de invloed foto gpd/cees mooij
Prachtige liedjes schreef de Amerikaanse
zanger, componist en platenbaas Johnny
Mercer. Die ijzeren evergreens vormen de
basis voor de muzikale thriller Python, ge
schreven door Dick van den Heuvel en ge
bracht door Gerrie van der Klei, Janke
Dekker en Frits Lambrechts. Van der Klei
overtreft zichzelf met prachtige nummers
als Moon River, Charade, The Days of Wi
ne and Roses en vooral Come Rain, Come
Shine. De nummers staan als een huis, ze
spetteren en swingen en Van der Klei laat
ze niet spreken maar gloeien.
Ook Dekker leeft zich uit in de muziek.
Zij doet het beter in de rustiger nummers,
haar timing is wat minder puntig dan die
van haar tegenspeelster, maar haar sterke
en warme stem imponeert. Lambrechts is
op zijn best als dienstbaar begeleider. Zijn
solo's grijpen soms te hoog en in de med
ley die hij zingt met Van der Klei, neigen
de hyper-korte duetjes naar een 'All in the
family'-pastiche. Over de muziek valt dus
nauwelijks te klagen.
Over het verhaal waarmee de makers
deze liedjes in een verband meenden te
moeten plaatsen, des te meer. Diva en
liedjesschrijver hebben samen een kind
verwekt. Hij mag de vaderrol niet spelen,
en zij stoomt haar kind klaar voor een
grootse carrière, die heel plots wordt afge
broken omdat het meisje verlamd raakt.
Het waarom blijft de hele voorstelling
lang verborgen achter langdradige scène
tjes met veel gekissebis, quasi-mysterieus
gedoe en larmoyante emotionaliteit. Het
einde, waarin de dochter ineens een jun
kie blijkt - niet door toedoen van de kren
gerige moeder maar door ingrijpen van de
goedaardige, buitengesloten vader - is
ronduit verbijsterend.
Python is absoluut de ergste melodraak
ooit over de thematiek van vader- en moe
derschap en het doodknuffelen van wat je
liefhebt. Een pijnlijk misverstand, hoe be
zienswaardig Van der Klei als vlijmscherpe
heks ook is. Haar kracht werkt uiteindelijk
in haar tegendeel. Het stuk is een ramme
lend vehikel, waarvoor de naam en de
liedjes van Johnny Mercer misbruikt zijn.
ONBETAALBAAR GENOEGEN?
