Geloof Samenleving
'Eigen rouwrituelen
zijn heel belangrijk'
Humanistisch Verbond wil
publieke spelregels herstellen
Paulus wilde eenheid tussen joden en heidei
"r
DONDERDAG 11 MEI 2000
VANDAAG
11
Vandaag 166 jaar geleden, op 11 april 1834,
stichtten de baptisten in Hamburg de eerste
Duitse gemeente. Vanaf toen volgden er velen
in Oost-Pruisen, Denemarken, Westfalen, de
Rijnprovinciën en Wurtemberg. Baptisten zijn protestante
christenen, verenigd in zelfstandige, plaatselijke gemeen
ten. Ze verwerpen de kinderdoop en zijn voor doop door
onderdompeling. De eerste baptisten komen uit het Enge
land van de 17-de eeuw. In Amerika vormen zij één van de
grootste kerkgenootschappen. Nederlandse gemeenten
zijn aangesloten bij de Unie van Baptistengemeenten.
Op 11 april 1903 overleed op 25-jarige leeftijd de heilige
lijdende maagd' Gemma Galgani. Behalve aan ziektes als
tuberculose leed ze ook aan stigmata (wondtekens van
Christus). Daarom werd ze 'dochter van het lijden' ge
noemd.
Afscheid van jodenzending
hannover De Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) heeft in
een nieuw document over de verhouding tot het jodendom af
scheid genomen van georganiseerde zending onder joden. Ge
zien het met schuld beladen verleden van de kerk ten opzichte
van het jodendom staat de noodzaak van jodenzending volgens
de studie op losse schroeven. De Duitse protestanten houden in
hun document wel vast aan de noodzaak om de universele
christelijke boodschap te verspreiden. Joden zouden echter niet
langer het 'doelwit' moeten zijn van gerichte en georganiseerde
zending. Elke christelijke theologie moet erkennen dat joden en
christenen op weg zijn naar hetzelfde doel, 'zij het langs ver
schillende wegen'.
Paus solidair met Rwandese bisschop
Vaticaanstad Paus Johannes Paulus II heeft zijn solidariteit uit
gesproken met bisschop Augustin Misago uit Rwanda. Tegen
deze geestelijke is dinsdag de doodstraf geëist wegens mede
plichtigheid aan massamoorden in het land. De bisschop heeft
volgens ooggetuigen, onder wie twee priesters, twintig Tutsi-
kinderen vermoord. Hij ontkent. „Ik voel mij verplicht opnieuw
mijn solidariteit en die van de hele kerk met u, geliefde priester
van het bisdom Gikongoro, uit te spreken", aldus het pauselijk
telegram Misago zegt dat hij als zondebok wordt gebruikt en het
slachtoffer is in een politieke campagne tegen de Rooms-Katho-
lieke Kerk.
Israëlisch meisje wint bijbelprijsvraag
Jeruzalem Sarah Mahalou, een middelbare scholiere uit Bers-
heba, heeft de internationale jongerenprijsvraag over bijbelken
nis gewonnen. Zij behaalde in het theater van Jeruzalem 99 van
de 100 punten. De prijsvraag wordt jaarlijks gehouden op de
onafhankelijkheidsdag van Israël. De tweede prijs werd gedeeld
door twee Israëlische jongens die 98 punten behaalden. Bracha
Binengeld uit de Verenigde Staten eindigde met 95 punten als-
derde.
'Religie op identiteitskaart illegaal'
athene De nieuwe minister van Justitie in Griekenland noemt
de vermelding van de godsdienst op de identiteitskaart illegaal.
Die vermelding was ingevoerd op aandringen van de Grieks-Or
thodoxe Kerk, zeer tegen de zin van andere kerken. Michalis
Stathopoulos, voormalig hoogleraar rechten, verwees naar de
wet uit 1997, waarin het gebruik van privé-gegevens aan ban
den wordt gelegd. Die mogen niet zonder toestemming van de
betrokkenen worden gebruikt. „Lees de wet erop na. Zolang de
ze wet van kracht is, moet zij worden toegepast", aldus de mi
nister. De grieks-orthodoxe bisschop van Piraeus, mgr. Cal-
linkos, uitte scherpe kritiek op de minister, omdat die 'tegen de
traditie van Griekenland' zou handelen.
Clowns in Buurtkerk Noordwijk
noordwuk In de Buurtkerk aan de Hoofdstraat in Noordwijk
spelen zondagmiddag de clowns Kwjdo en Klappo een show
over vriendschap en pesten. De vorstelling is op verzoek van de
themadienstcommissie georganiseerd door Manifold, een orga
nisatie die de 'veelkleurige wijsheid van God' in de wereld wil
uitdragen. De voorstelling, voor kinderen én ouders, begint om
vijf uur.
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Ermelo ds. W. van Domselaar te Ter Aar, die dit beroep
heeft aangenomen
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Lutten, J. Breman te Doesburg/Doetinchem/Nijmegen
OUD GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Ede, D. Monster te Barneveld.
VRIJE OUD GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Hendrik-ldo-Ambacht, J. van Prooijen te Rijssen
Eerste Chinese begraafplaats in Europa
den haag gpd
Hij is er zelf wat emotioneel
van. E. Tjin A Lien van de Haag
se stichting 'De Chinese Brug'
heeft een belangrijk doel in zijn
leven voltooid: een begraaf
plaats waar Chinezen op hun
eigen manier hun overledenen
kunnen begraven.
Op de Haagse begraafplaats
Nieuw Eykenduynen is een
Chinees deel, bestemd voor
zo'n 250 tot 400 graven inge
richt. Er komt een pagode, een
Chinese tempel waar nabe
staanden kunnen rouwen, en er
worden enkele vijvers aange
legd en beelden geplaatst. Ook
de tuin is in Chinese stijl aange
legd. Het Chinese kerkhof is
vooralsnog uniek voor heel
West-Europa.
„Deze begraafplaats is be
langrijk voor de Chinezen", be
toogt Tjin A Lien. „Juist Chine
zen hebben dat nodig vanwege
hun eigen rouwrituelen. Chine
zen hangen niet één bepaalde
godsdienst aan, maar hebben
een 'kosmisch denken' waarbij
de verering van de voorouders
belangrijk is. Die traditie heb
ben zowel christelijke als boed
dhistische Chinezen."
Op een Nederlandse begraaf
plaats zijn Chinezen volgens
Tjin A Lien niet vrij om hun ei
gen dodenrituelen uit te voe
ren. „Als je op een Nederlandse
begraafplaats wierook gaat ont
steken en gaat mediteren, staan
er zo tien nieuwsgierigen om je
heen." Het is ook belangrijk,
zegt Tjin A Lien, dat Chinezen
een centrale plaats hebben
waar ze kunnen worden begra
ven. Hij ontkent dat die behoef
te alleen bestaat bij de eerste
generatie Chinezen in Neder
land. „Het heeft niets met de
mate van integratie te maken.
Ook voor jongeren zijn die ritu
elen belangrijk. Ze wonen in
Nederland, maar een deel van
hen blijft Chinees."
Een jaar of tien geleden be
gon De Chinese Brug zich in te
zetten voor Chinese ouderen.
Het maatschappelijk werk in
Den Haag constateerde dat er
veel eenzaamheid heerste on
der deze groep. Zes jaar gele
den begon een project groeps
wonen voor Chinese ouderen,
gevolgd door een afdeling voor
Chinezen in een verpleeghuis
en een huisartsenpraktijk voor
Chinezen. En nu is er dus ook
een begraafplaats.
Inmiddels zijn in Den Haag
ook een uitvaartwinkel en een
winkel in bloemen en andere
Chinese geschenken geopend.
In beide winkels is alles ver
krijgbaar voor een traditionele
Chinese uitvaart. De bloemen
kransen zijn anders dan de Ne
derlandse, legt beheerster Su
Jing-Tsai uit. „De bloemen
worden gestoken in de vorm
van een druppel en als er een
kind wordt begraven in de
vorm van een hart." De uit
vaartwinkel heeft kasten vol ge
schenken die familieleden ver
branden voordat de dode ter
aarde wordt besteld. Huisjes,
Tjin A Lien van stichting De Chinese Brug heeft met de komst van een Chinese begraafplaats een belangrijk doel in zijn leven bereik
sieraden, horloges, gouden
munten en zelfs gsm-telefoons
van papier. „Hiermee wensen
de Chinezen hun familieleden
een rijk en gelukkig leven toe in
het hiernamaals", legt Su Jing-
Tsai uit. Ook zijn er kostuums
van papier.
De traditionele urnen en kis
ten zijn er nog niet, want de
scheepslading heeft vertraging
opgelopen. Wel zijn er beelden
van bijvoorbeeld de aardegod
die Chinezen neerzetten op een
huisaltaar, maar ook Chinese
uitvoeringen van Maria met het
kind Jezus. „Mensen vergeten
nog wel eens dat veel Chinezen
christen zijn", lacht Tjin A Lien.
Op de nieuwe begraafplaats
gaat CUVO Uitvaartverzorging
traditionele Chinese uitvaarten
verzorgen. Tjin A Lien vreest
dat de begraafpla*
vol zal zijn. „Van di
zend Chinezen
zijn er twintigduize
vijfenzestig. Dat la
bleem worden,
ding van deze I
onmogelijk."
amsterdam anp
Het Humanistisch Verbond
(HV) wil publieke spelregels
herstellen om de onveiligheid
op straat terug te dringen. Het
Verbond wil oplossingen die de
stille tocht overstijgen, schrijft
HV-directeur Yvonne Breuk in
het boekje De stille tocht voor
bij; publiek geweld en humane
weerbaarheid.
Veiligheid op straat begint bij
de aanpak van doorgeslagen in
dividualisme en gevoelens van
sociale uitsluiting. „We nemen
weer samen de verantwoorde
lijkheid voor het publieke do
mein. We gaan de publieke
spelregels herstellen", aldus het
Verbond. Het zinloos geweld
toont aan dat centrale waarden
in het humanisme als zelfont
plooiing en individualisme niet
voldoende zijn, omdat die ten
koste van de ander kunnen
gaan. Tegen geweld moet wor
den ingegegrepen. De dader
moet op zijn verantwoordelijk
heid worden aangesproken.
Tijdens een publiek debat
over dit onderwerp in de Rode
Hoed in Amsterdam, kwam ook
het (zinloos) geweld van alloch
tone jongeren ter sprake. Ine
Breedveld van het Landelijk Bu
reau Racisme is van mening dat
de media hieraan 'veel te veel'
aandacht besteden. „Dat is heel
slecht voor de beeldvorming
van die groepen."
Politievoorlichter K. Wilting
stelde dat uit angst voor racis
me of discriminatie die proble
men juist werden weggestopt,
terwijl iedereen wist dat ze er
waren. „Toenmalig hoofdcom
missaris Nordholt werd bijna
afgebrand na zijn opmerkingen
over Antilliaanse jongeren. Ach
teraf had hij helemaal gelijk.
Een onderzoeker van de ge
meente Amsterdam werd zowat
gekielhaald toen hij geweld bij
Marokkaanse jongeren had on
derzocht. Zijn rapport ver
dween in eerste instantie in een
la op het stadhuis", aldus Wil
ting.
Hij vindt dat de politie nog
harder had moeten roepen.
„Pas als er iets ernstigs gebeurt
of als de media er aandacht aan
besteden, ontstaat de bereid
heid tot aanpakken van het
probleem. Zo is er minder rot
tigheid op het Leidse- en het
Rembrandtplein nu daar in het
weekeinde een peloton ME is
gestationeerd. Er is nu duide
lijkheid. Wie iets heeft uitge
haald, weet dat hij mee gaat
naar het bureau en als het moet
zelfs gestrekt.
BOEKBESPREKING
De apostel der heidenen, Pau
lus, is ongetwijfeld één van de
meest invloedrijke personen
uit de christelijke geschiedenis
geweest. Hij heeft niet alleen
veel mensen uit de antieke we
reld tot het christendom be
keerd, maar ook zijn wereld
beeld en zijn theologie hebben
eeuwenlang hun uitwerking
gehad op het denken van men
sen.
Professor E.P. Sanders van de
universiteiten van Oxford en
Duke is een bekend Paulus-on-
derzoeker. Hij schreef eerder
het boek: 'Paulus en het Pales
tijnse jodendom'. Onlangs ver
scheen van hem een introduc
tie op het denken en leven van
de apostel in het boek met de
simpele titel: 'Paulus'. Het gaat
hierin onder meer over zijn
missie, zijn zendingsstrategie,
rechtvaardiging door het ge
loof in Christus, en de houding
die Paulus innam tegenover jo
den, de joodse wet en seksuali
teit.
Paulus kreeg nogal eens in de
schoenen geschoven, dat hij
vierkant tegen joden en de
joodse wetten was. Volgens
sommigen
zou hij
zelfs de
grondleg
ger zijn
geweest
van het
antisemi
tisme.
Professor
Sanders
probeert
in zijn
boek dit
beeld te
weerleg
gen.
In 'Paulus'
zet hij de
apostel
neer als
een man
van zijn
tijd. Een
jood, een
Farizeeër
in de eerste helft van zijn leven
en een christen in de tweede
helft. Van karakter was Paulus
een fanatiek en hard werker;
dat kwam zowel in de eerste
als de tweede helft van zijn le
ven tot uiting.
En zo vist Sanders tl
ten van Paulus uit d
moeten aangeven h
zichzelf en zijn miss
want dat is de hoofd!
Sanders' boek. Pauli
jood, christen en bo
zus Christus zelf uitt
voor deze taak. Daai
de Paulus zijn geza
niet het jodendom
zegt Sanders, maar
van joden en heidei
„Want ik
ben de ge
ringste der
apostelen,
niet waard
een apostel
te heten, omdat ik de gemeen
te Gods vervolgd heb. Maar
door de genade Gods ben ik,
wat ik ben, en zijn genade aan
mij is niet vergeefs geweest,
want ik heb meer gearbeid dan
zij allen" (1 Kor. 15:9-10).
„God riep Israël en[
wet; en Hij zond Chi
de wereld te redden
Sanders aan het slot
aannames en de hai
waarmee hij ze toep jiï
combinatie met staa or
vindingrijkheid en e it
ge argumentatie ma ig
tot een belangrijke e m
pende religieuze dei ik
Titel: Paulus
Auteur: E.P. Sandeifne
Uitgeverij: Kok
Prijs: f29,90
onno van t klooster'
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWs
Geldig tot en met vrijdag.
Noorwegen:
In het noorden enkele winterse
buien. Verder droog en veel zon.
Maxima van iets boven nul in het
noorden tot 20 graden in het zui
den.
Zweden:
In het zuiden veel zon. Verder
noordwaarts ook wolkenvelden en
mogelijk een (winters) buitje.
Middagtemperatuur van een
graad of 5 in het noorden tot ruim
20 in het zuiden. Vrijdag in het
zuiden wat minder warm.
Finland:
Fris en winderig weer met enkele
buien, zeker in het noorden kans
op hagel en sneeuw. Maxima van
4 graden in het noorden tot 9 in
het zuiden.
Denemarken:
Droog en veel zon. Maxima rond
21 graden, vrijdag wat minder
warm.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
In het zuiden kans op een paar
regen- of onweersbuien. Verder
droog met in het oosten wolken
velden, in het westen zon. Toene
mende oostenwind. Maxima van
15 graden langs de Schotse oost
kust tot 25 plaatselijk in het wes
ten.
België en Luxemburg:
Zonnige perioden en vooral in de
middag en avond enkele on
weersbuien. Middagtemperatuur
omstreeks 24 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Af en toe zon en af en toe een fik
se regen- of onweersbui. Middag
temperatuur rond 25 graden, vrij
dag iets minder warm. In het
zuidwesten lagere temperaturen.
Zuid-Frankrijk:
Vooral donderdag nog enkele for
se onweersbuien en plaatselijk
veel neerslag. Vrijdag minder nat
en meer zon. Maxima tussen 19
en 24 graden, vrijdag wat war
mer.
Spanje:
Enkele regen- of onweersbuien,
donderdag vooral in de westelijke
Pyreneeen mogelijk veel neer
slag. Zeker in het zuiden en oos
ten ook geregeld zon. Maxima op
lopend naar 18 graden in het
noordwesten en 25 in het zuiden
en oosten.
Portugal:
Vooral donderdag kans op een re
gen- of onweersbui, vrijdag meer
zon. Maxima ongeveer 20 graden.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Afwisselend wolken en zon en
kans op enkele stevige regen- en
onweersbuien. Middagtempera
tuur ongeveer 23 graden.
Marokko:
Westkust: flinke perioden met
zon en in het noorden woensdag
nog kans op een bui. Maxima
rond 23 graden.
Tunesië:
Flink wat zon, maar vooral in het
noorden ook kans op een bui.
Toenemende oostenwind. Maxi
ma van 25 graden aan zee tot te
gen de 40 in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon en in de
nacht van donderdag op vrijdag
kans op een bui. Middagtempera
tuur rond 24 graden.
Duitsland:
Veel zon, in het zuiden en westen
ook kans op onweer. Maxima van
20 graden aan zee tot tegen de
30 in het zuiden.
Oostenrijk:
Zonnig, maar in het westen ook
kans op onweer. Maxima tussen
25 en 30 graden.
Zwitserland:
Af en toe zon maar vooral in het
zuiden ook enkele regen- of on
weersbuien. Maxima tussen 22
en 28 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Vrij zonnig, in Slowakije ook en
kele wolkenvelden en donderdag
nog kans op een bui. Donderdag
maxima rond 27 graden, vrijdag
vooral in Slowakije wat minder
warm.
Italië:
Zonnige perioden en vooral don
derdag enkele, mogelijk fikse re
gen- of onweersbuien met plaat
selijk veel neerslag. Middagtem
peratuur tussen 22 en 28 graden.
Corsica en Sardinië:
Geregeld zon maar ook een paar
stevige regen- of onweersbuien.
Maxima rond 24 graden.
Griekenland en Kreta:
Flink wat zon, maar vanuit het
westen ook kans op een regen- of
onweersbui. Maxima rond 26,
landinwaarts ongeveer 30 gra
den.
Malta:
Donderdag mogelijk een regen- of
onweersbui. Verder droog en flink
wat zon bij maxima van ongeveer
26 graden.
Turkije en Cyprus:
Veel zon en droog. Middagtempe
ratuur meest rond 27 graden.
VRIJDAG 12 MEI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 05.50 Zon onder 21.21
Maan op 14 31 Maan onder04.02
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 11.50 00.00 11.23 23.33
Laag 06.46 19.55 06.27 19.36
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
n;
a«S
bewolkt
ft onweer
W warmtefront
regen
«a®, sneeuw
koufront
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19 temperatuur
mnn luchtdruk in
1000 hecto pasca|
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
t. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
a. Maandag, chef eindredactie algemeen
t. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
telefax!
Advertenties: 071- 5323
Familieberichten: 023-
023- 5320 216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071- 531
ADVERTENT
Maandag t/m vrijdag van 8
071-5356 230
RUBRIEKSADVER'
Maandag t/m vrijdag v:
071-5143 545
ABONNEMEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtig
het automatisch afschrijven va
abonnements- geld, ontvangt
betaling.
VERZENDING PER
Voor abonnementen die per pt
worden verzonden geldt et
aan portokosten per verschijnt
LEIDSCH DAGBLAD OP C
Voor mensen die moeilijk Ie
hebben of blind zijn (of een
leeshandicap hebben), is ec
van het regionale nieuws u
Dagblad op geluidscassette!
informatie 0486-4867"
(Centrum voor Gesproken Le
Buenos Aires zwaar bew. o2
Casablanca half bew. w.s. 0
Johannesburg onbewolkt w.s. 0
Los Angeles half bew zo 3
21 10 0.0 New Orleans onbewolkt z3
28 14 0.0 New York
26 11 0.0 TelAviv
36 26 38.0 Tokyo
16 8 00 Toronto
13 0.0 Tunis
18 4 0.0 Vancouver
18 14 0.0
onbewolkt
licht bew.
28 22 0.0
33 14 7.5
30 15 0.0
23 13 0.0
21 9 7.4
32 18 0.7
11 7 5.0
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezor r
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
din