Mosasaurus
op transport
Cultuur Kunst
Konsalik schreef zijn
laatste boeken niet zelf
Amsterdam
portretteert
Hans Snoek
Internet-schrijfwedstrijd Gouden Muis gaat tweede seizoen in
:ademy' te academisch
Ruige Carmen in crimineel milieu
Japans festival
,jerstra wint Steinway Concours
De 13-jarige pianist Erwin Weerstra uit Leiden heeft gis-
ddag het Steinway Sons Pianoconcours in zijn leeftijds-
Drie gewonnen. In de kleine zaal van het Concertgebouw
isterdam stak hij met zijn uitvoeringen van Edvard Grieg
[is de jury met kop en schouders boven de andere finalis-
t. Door het winnen van de finale mag Weerstra optreden
s een festival in Hamburg. Hier speelt hij samen met de
lurswinnaars uit negen andere Europese landen. De con-
en en internationale festivals gelden als een goede opstap
>en carrière als concertpianist.
lglas Fairbanks Jr. overleden
jRKDe Amerikaanse acteur, filmproducent en oorlogs-
Jouglas Fairbanks Ir. is zondag op 90-jarige leeftijd overle-
'airbanks Jr. was de zoon van een beroemde acteur uit het
rk van de stomme film en maakte naam met zo'n 75 eigen
waaronder 'Little Ceasar' (1930), 'Catherine the Great'
'The Prisoner of Zenda' (1937), 'Gunga Din' (1939), 'Sin-
l he Sailor' (1947) en 'State Secret' (1950). De stiefmoeder
airbanks Jr. was de beroemde actrice Mary Pickford. Fair-
Jr. was getrouwd met Joan Crawford. Hij zei affaires te
LUt »n gehad met Mariene Dietrich en Gertrude Lawrence. Ko-
'ee ieorge VI van Engeland gaf hem een ereridderschap. Zijn
•irrière begon op zijn dertiende met een rol in 'Stephen
Duf. Alhoewel de film geen succes was, werd hij door de
veelbelovend genoemd. Met de komst van de geluidsfilm
jaren '30 kwam zijn carrière echt op gang. In 1981 maakte
IU| laatste film, 'Ghost Story'.
i zone-lid bij 'Een Pittig Popconcert'
Tieneridool en Boyzone-lid Stephen Gately treedt
lens 'Een Pittig Popconcert'. Gately deelt tijdens dit muzi-
'enement morgen in de Rotterdamse Ahoy' het podium
;n keur aan nationale en internationale artiesten. Onder
Abel, Volumia!, Def Rhymz en Romeo zijn aanwezig. De
itatie van het spektakel, dat om 15.00 uur begint, is in
>n van het duo Carlo en Irene, dat vroeger het tv-program-
jjekids presenteerde. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de grote-
tkantoren, de VW's, de GWK's en de kassa aan de zaal.
mses Shaffy weer in musical
ibcj
ing *pen Ramses Shaffy is vanaf maart 2001 te zien in de mu-
Damelot' die in Antwerpen op de planken wordt gebracht,
•jarige acteur speelt de rol van de magiër Merlijn. De
nil ise acteur Frank Hoelen neemt de hoofdrol van Lancelot
ijn rekening. Frank van Laecke tekent voor de regie. 'Ca-
is een musical gebaseerd op de mythe van koning Arthur
Ridders van de Ronde Tafel. Frederick Loewe componeer-
idij muziek, Alan Jay Lerner schreef het script en de liedtek-
>n )e voorstelling was in 1960 de opvolger van de nog altijd
en J populaire musical 'My Fair Lady'. Shaffy heeft al diverse
liei alrollen gespeeld, onder meer in 'De Man van La Man-
laretier Oliemuller overleden
w
Li In Utrecht is vrijdag op 65-jarige leeftijd de cabaretier
dei e Oliemuller overleden. De Utrechter zat veertig jaar in
the k maar brak nooit door bij het grote publiek. Wel had zijn
sti ralcabaret regionaal succes. Diverse kleinkunstenaars, die
irrière in Oliemullers eigen Schillertheater begonnen, kre-
ms| otere naamsbekendheid. Onder hen zijn Tineke Schou-
erman Berkien en Jan Fillekers.
mia Twain onderscheiden
iELES De Canadese zangeres Shania Twain heeft na de
can Music Award, een Grammy en een Edison nu ook de
te prijs in de country-branche in de wacht gesleept. Zij
van de Academy of Country Music in de Verenigde Staten
is voor de beste artiest. In andere categorieën gingen on-
ïeidingen naar Faith Hill (beste zangeres), haar echtge-
im McCraw (beste zanger) en de Dixie Chicks (beste
Twain kreeg de onderscheiding vooral wegens het over-
'ende succes van haar album 'Come on over', waarvan al-
in de Verenigde Staten 13 miljoen exemplaren zijn ver-
de Velde intendant Filmfonds
dam» Scenarioschrijver en regisseur Jean van de Velde
in juli de nieuwe intendant van het Nederlands Fonds
e Film. Hij volgt Richard Woolley op, die om persoonlijke
al g ;n zijn functie beëindigt. De intendant is een speciaal ad-
te' die marktgerichte filmprojecten gaat stimuleren. Woolley
eerste intendant van hel Filmfonds; hij trad in februari
oor een periode van 3 jaar aan. Van de Velde werkt van 1
00 tot 31 december 2001 bij het Nederlands Fonds voor
n. In deze periode wijdt hij zich volledig aan het inten-
:hap. Hij moet, net als Woolley, nauw samenwerken met
IE BV, een investeringsmaatschappij opgericht door Eco-
che Zaken die filmproducenten en private investeerders
kaar in contact brengt. Van de Velde is scenarioschrijver
isseur van succesvolle films als De kleine blonde dood, All
|n Lek.
i muziek recensie
li dy van der spek
r 'The Academy of St. Martin
Ids' o I v. Kenneth Sillito, viool,
°ley de Souza, viool. Gehoord
I Stadsgehoorzaal, Leiden.
Stadsgehoorzaal voor
ite naam: 'The Academy
partin in the fields'. Dat
l ons Nederlands Strijk-
Nieuw Sinfonietta Am-
evenzeer. 'The Acade-
Jvoor de pauze bepaald
I spraakmakend. Nieuw
fctta, Leidens' Orkest in
Ice, had zich met groot
jkunnen meten met dit
peroemde' strijkorkest.
jkt erop dat de dirigent
Sillito, tevens concert
weinig affectie heeft
Barok. Handels Concer-
so opus 6 klinkt aardig
jkinenkomer, maar daar
eei et dan ook bij. Sillito
n gladde zangerige toon
makkelijk, soepeitjes
in het andante largetto
.fi'o. Kwikzilveren wiebe-
2, jntjes doen het grappig
lieiaatste allegro, maar ge-
edi onrust. Die onrust is er
ide lachs Sinfonia. De geza-
wi 3 klankkleur is niet
er n vol; heeft soms zelfs
,v' erpe welhaast onzuivere
d,ik
dubbelvioolconcert
klapstuk moeten zijn,
r wordt geen optimale
irvreugde tentoonge-
-n dat hoort bij dit con-
Theo Olof en Herman
s in Nederland onver-
*rii hebben gemaakt. De in-
ligt eerder bij de twee-
st Harvey de Souza dan
Unieke schedel gaat naar museum
De schedel van de Mosasaurus Hoffmanni uit de Krijt-
tijd, die eind 1998 in de mergellagen van de Sint Pieters
berg werd ontdekt, wordt maandag 8 mei overgebracht
naar het Natuurhistorisch Museum in Maastricht. Daar
wordt in het 'Mosalab2000' al weken volop gewerkt aan
de andere onderdelen van het skelet van de 66 miljoen
jaar oude maashagedis.
maastricht
Het wordt volgens het museum
een nog niet eerder vertoond
transport. Na overleg met des
kundigen uit Polen, Roemenië
en de Verenigde Staten is beslo
ten de schedel samen met een
deel van de eronder liggende
vuursteenbank te bergen. Alles
bij elkaar weegt het gevaarte
hierdoor circa zes ton.
Omdat het blok te groot is
voor de zalen van het museum,
wordt het met behulp van een
120-tons hijskraan over het dak
van het museum naar de bin
nenplaats getakeld.
Daar zijn inmiddels de nodi
ge voorbereidingen getroffen.
In een ruime kuü is een zware,
op zes meter lange palen rus
tende betonnen fundering aan
gebracht om te voorkomen dat
het gevaarte door zijn gewicht
wegzakt in de kleibodem van
het vroeger langs het museum
stromende riviertje de Jeker.
Een team van paleontologen
en geologen ontdekte het enor
me fossiel in een mergelgroeve
van de Sint Pietersberg. De
Mosasaurus Hoffmanni was
een van de grootste en bloed-
dorstigste reptielen in zijn tijd.
Het dier zwom in de Krijtzee,
een ondiepe zee waar zich nu
het glooiende Zuid-Limburgse
heuvellandschap bevindt. De
maashagedis verslond onder
meer haaien, inktvissen en klei
nere soortgenoten en slikte de
prooi in een keer door.
Nadat de schedel met vuur
steenbank en al is geplaatst,
zullen medewerkers van het
museum en leden van de Ne
derlandse Geologische Vereni
ging beginnen met het verder
prepareren en conserveren van
de naai' schatting 1,20 meter
lange kaken. Zij vermoeden dat
het hier gaat om het grootste
exemplaar dat ooit van de soort
Mosasaurus is gevonden.
het kon publiceren. De 150e ro
man van Konsalik Tm Auftrag
des Tigers' heeft hij zelfs geheel
zelfstandig geschreven op basis
van het materiaal dat de schrij
ver zelf had verzameld.
Dagmar, de dochter van Kon
salik, bevestigt wat Heim zegt.
Toen haar vader in de laatste
jaren van zijp leven ernstig ziek
was, kon hij het 'inspannende
onderzoek' voor zijn boeken
niet meer zelf doen. In overleg
met haar vader heeft Konsaliks
tussenpersoon Heim gevraagd
of hij dit werk wilde overne
men.
Konsalik heeft 155 boeken op
zijn naam staan. Zijn laatste
boek 'Der Hypnosearzt' ver
scheen nog geen half jaar voor
zijn dood.
De Duitse auteur Heinz Konsa
lik heeft zijn laatste boeken niet
zelf geschreven. De nu 76-jarige
Peter Heim werkte zijn gege
vens uit. Dat heeft Heim tegen
het Duitse weekblad Focus be
vestigd. Konsalik, die in oktober
1999 op 78-jarige leeftijd aan
een beroerte overleed, gold als
de bestverkochte Duitse schrij
ver van na de Tweede Wereld
oorlog. Hij had op het eind van
zijn leven te kampen met ern
stige gezondheidsklachten als
gevolg van diabetes.
Heim, die op Mallorca woont,
zegt tegen Focus dat hij het ru
we materiaal van Konsalik zo
heeft bewerkt dat een uitgever
leiden Leidse Draaiorgeldag is iets anders dan
Leidse Orgeldag: kleuriger. En niet alleen de orgels
- zachtgroen, baby-blauw, zalmrose en lila met
paars - zijn kleuriger, ook de liefhebbers zijn wat
uitgesprokener. Zoals de man met één sigaret in
zijn mond en één achter zijn oor.
Kijkplezier is minstens zo belangrijk als luisterge
not: om beurten spelen de orgels, die door de hele
Hooglandse Kerk staan opgesteld, een blokje vol.
Liedjes die iedereen kent - van Milord en Marina
tot en met Jordaanliedjes en zelfs 'Het Land van
Maas en Waal' en de 'Pin Up Club. Maar ook aria's
natuurlijk.
Het publiek sjouwt van orgel naar orgel, van 'Dub
beldik' naar "t Uiltje', filmt, vergaapt zich aan de
poppetjes en applaudiseert. De leukste poppetjes
zijn de opera-poppetjes. Vier in Dickens-dracht
verklede zangers zingen mee met het enige orgel
dat niet versierd is met de karakteristieke slagwerk
figuurtjes, een Antwerpse Mortier uit 1911. Dit
moet de oervorm van karaoke zijn.
Het duet uit de Parelvissers oogst veel bijval. Niet
alleen omdat het onweerstaanbaar grappig oogt,
maar ook omdat de stemmen klinken als klokken.
En als dan bij het lied van de toreador uit Carmen
iedereen ook nog mee mag zingen, kan de stem
ming niet meer stuk.
foto eric taal
amsterdam anp
Amsterdam laat balletlerares
Hans Snoek (1911) portretteren.
De gemeente laat regelmatig in
gezetenen 'met grote verdienste
voor de stad' door kunstenaars
vastleggen. Eerder viel die eer te
beurt aan prominente Amster
dammers als Wim Kan, Ed van
Thijn en Johan Cruijff. De
meest recente was fotograaf
Paul Huf, die dat in 1998 door
zijn assistent Floris Andrea liet
doen.
Snoek is belangrijk geweest
voor de ontwikkeling van
jeugdtheater in Nederland. Zij
richtte in 1945 samen met Ni-
colaas Wijnberg en Hans van
Norden het Scapino Ballet op.
Dat was toen de eerste jeugd-
balletgroep ter wereld. Zes jaar
later kwam daaruit de Scapino
Balletschool voort. In overleg
met Snoek wordt bepaald wie
het portret gaat maken.
Hans Snoek is nog volop ac
tief in het jeugdtheater. Ze
werkt nu met de stichting To
verbal Amsterdam aan voorstel
lingen van kinderen van asiel
zoekers. De VSCD-prijs voor de
beste prestatie in het jeugdthe
ater is naar Snoek vernoemd.
Weer filmprijs
voor Johan van
der Keuken
De film 'De Grote Vakantie' van
de Nederlandse cineast Johan
van der Keuken is zaterdag
weer in de prijzen gevallen. Van
der Keuken kreeg op het docu
mentairefestival van Nyon
(Zwitserland) de Grand Prix. De
filmer maakte deze 'air-road-
movie', nadat hij in oktober
1998 te horen had gekregen dat
hij ongeneeslijke prostaatkan
ker heeft en dat hij nog maar
enkele jaren te leven zou heb
ben.
Hij ging met zijn vrouw en
zijn camera op reis, met de
dood op de hielen. De film is
een zoektocht naar het werke
lijk aardse bestaan en het be
zweren van de dood. De film
en videocamera zijn de zoeken
de ogen van Van der Keuken
die op weg gaat naar de Hima
laya, Burkina Faso, Mali, Rio de
Janeiro. Tussen de reizen door
toont hij bezoeken aan zijn ra-
amsterdam
Kinderboekenschrijver Ellen Tijsinger
gaf zaterdag in het Amsterdamse Artis
het startsein voor het tweede seizoen
van de Gouden Muis, een leesbevor
deringsproject en schrijfwedstrijd voor
jongeren op internet. Na de succesvol
le eerste editie is de opzet ongewijzigd
gebleven.
Met uitzondering van juli en augus
tus staat op de site www.gouden-
muis.nl tot en met april 2001 maande
lijks opnieuw een andere populaire
kinderboekenauteur centraal. Na
Tijsinger in mei en Vivian den Hollan
der in juni, zijn dat vanaf september
achtereenvolgens: Elisabeth Mollema,
Dolf Verroen, Simone van der Vlugt,
Joke van Leeuwen, Selma Noort,
Arend van Dam, Tais Teng en Karlijn
Stoffels.
De internet-site is ontwikkeld door
de Stichting Lezen en hét IT-bedrijf
VX8000 en presenteert in toegankelijke
taal een schat aan biografische gege
vens, interviews en boekenlijstjes.
Naast deze informatie treffen de kin
deren er ook foto's op aan. Op de site
van Tijsinger staat bijvoorbeeld een fo
to die is genomen toen ze twee maan
den oud was en een kiekje waarop ze
haar kleindochter de fles geeft.
De auteurs zitten twee dagen per
maand achter hun beeldscherm om te
chatten en selecteren uit per e-mail
gestuurde verhalen, gedichten of brie
ven van de kinderen bovendien maan
delijks een Zilveren Muis-winnaar.
Aan het eind van het seizoen kiest een
jury van deelnemende schrijvers daar
uit de winnaar van de Gouden Muis-
prijs. Die bestaat uit een oorkonde,
een boekenbon van honderd gulden
en een stapeltje cd-roms uit de top
tien.
Tijdens de bijeenkomst van zaterdag
kreeg de 12-jarige Linda Burger uit het
Zuidhollandse Naaldwijk de eerste
Gouden Muis-prijs uit handen van
Monique Hagen van 'Klokhuis'. ,,We
vonden het bijzonder dat Linda geen
geld nodig heeft voor cadeaus, maar in
plaats daarvan verhalen voor haar fa
milie schrijft", motiveerde Ted van
Lieshout haar uitverkiezing namens
zijn collega's Carry Slee, Lydia Rood,
Rindert Kromhout en Mieke van
Hooft.
Linda vond het 'hartstikke leuk' dat
ze had gewonnen en vertelde de meer
dan honderd kinderen die voor de uit
reiking naar Artis waren gekomen dat
ze zelfs al aan het schrijven van een ei
gen boek is begonnen.
bij Sillito. Ook de eerste en
tweede violen spelen krachtig
en kleurrijk. Maar de echte be
vlogenheid, de vonk blijft ach
terwege. Hét blijft bij acade
misch spel.
Na de pauze is Saint Martin
echter in zijn element. Met Villa
Lobos, Barber en Grieg komt
het orkest in diep, helder brui
send vaarwater. De geest vaart
ook in Sillito. Heilig blijft een
gierende dunne toon hangen in
Villa Lobos 'Bachiana Brasilier-
as'. Waarop de alten plus con
trabas mooie trieste lijnen uit
zetten. Warm en intens is de sa
menspraak tussen alt en cello
in de Fugue, waarin Villa Lobos
zich laat bezielen door de poly
fonie van Bach. De Amerikaan
Samuel Barber is in Europa
vooral bekend geworden door
zijn Adagio for Strings (1938),
aanvankelijk voor piano ge
schreven. Het is nog tonaal en
sterk lyrisch, gebonden aan de
romantische traditie. Prachtig
voert Sillito de spanning op met
geraffineerde dynamische ef
fecten. Hoger en hoger stijgt de
aanvankelijk omfloerste vage
melodie naar een climax. Om
abrupt terug te keren naar zijn
ingetogen staat.
Bij de Holberg Suite van Ed
vard Grieg is Sillito met zijn or
kest 'on top'. Nu speelt hij be
vlogen en zeer intens. Kleurrijk
en dynamisch, delicaat genu
anceerd wordt er gemusiceerd.
De toon is lieflijk glooiend (Sa
rabande), sereen en sterk Air
andante religioso). Stralend
licht, afgewisseld door heroisch
golvend geweld in de Rigadon.
The Academy toont hier zijn
meesterschap.
leiden Met pijl en boog werd zaterdag het start
schot gegeven voor het Japans Cultureel Festival in
en rond Het Arsenaal, het pand waar de universi
teit van Leiden de studies van Aziatische talen en
culturen (onder meer Japanse taal- en letterkunde)
heeft ondergebracht. De boogschutters van 'Mus-
hin Kyudo' hadden zich gehuld in de traditionele
kledij die bij deze typisch Japanse sport hoort. Het
festival was georganiseerd door 'Tanuki', de Leidse
Vereniging van Studenten in de Japanologie en
Koreanistiek. Binnen in Het Arsenaal was het even
eens een en al Japan wat de klok sloeg: een sushi
bar, een theehuis compleet met theeceremonie,
sportdemonstraties en bonsai. foto eric taal
muziek recensie
jos frusch
Opera: Carmen. Gezien: 6 mei in Maas
tricht. Uitgevoerd door Opera Zuid in sa
menwerking met het Festival Castell de
Peralada. Regie: Calixto Bieito. Dirigent:
Emanuel Pleiers Met medewerking van
het Limburgs Symfonie Orkest, het Zuide
lijk Theater Koor en het Limburgs Opera
Koor. Nog te zien in Utrecht (9 mei), Eind
hoven (11 mei), Heerlen (13 mei), Rotter
dam (16 en 18 mei), Venlo (20 mei),
Amersfoort (23 mei), Breda (25 mei), Til
burg (27 mei) en Den Bosch (30 mei).
Het is een heel fysieke Carmen
geworden, de nieuwe productie
van Opera Zuid - een copro
ductie met Festival Castell de
Peralada - die afgelopen zater
dag in het Theater aan het Vrijt
hof in Maastricht in première
ging. De hele voorstelling lang
.wordt er gehold, gedanst, ge
vrijd en gevochten. De vocale
prestaties hebben er soms on-
"der te lijden maar de dramati
sche spanning is enorm.
Het artistiek team van Car
men - dirigent, regisseur, de
cor-, kostuum- en lichtontwer
per - is hetzelfde als dat van II
Mondo della Luna, de Opera-
Zuidproductie die vorig jaar
nogal wat stof deed opwaaien
door het vele bloot en obscene
gedrag en uiteindelijk de kop
kostte van artistiek leider Renny
Wright. Niets van dat alles in
Carmen, een beetje mannelijk
bloot in het voorspel van de
derde acte daargelaten. Maar
wel de actie, de dynamiek, de
beweging die ook Haydns ope
ra tot een zeer fysiek schouw
spel maakten.
Regisseur Calixto Bieito
houdt kennelijk niet van platge
treden paden. Zijn aanpak, ten
minste wat deze twee opera's
betreft, is verrassend en verfris
send omdat hij op zoek gaat
naar nieuwe invalshoeken en
ongebruikelijke accenten
plaatst. Zo heeft hij in Carmen
niet de romantische of sensuele
sfeer van dit liefdesdrama be
nadrukt, maar er het criminele
karakter uitgelicht. De smokke
laars uit het negentiende-eeuw-
se Sevilla zijn louche onderwe
reldfiguren geworden die hoe
ren en snoeren, rondrijden in
oude bakken, hun nagels
schoonmaken met zakmessen
en zuipen tot ze er bij neerval
len. Geweld, intimidatie, agres
sie zijn aan de orde van de dag.
In die wereld speelt de verleide
lijke Carmen haar gevaarlijk
spel.
Calixto Bieito vraagt veel van
zijn zangers. Dansen, vechten,
hollen, staan en liggen in de
meest vreemde poses. Sommi
gen lopen zaterdagavond op
hun tandvlees: tenor Youri
Alexejev als Don José dreigt er
aanvankelijk aan onderdoor te
gaan - hij zingt puur op kracht.
Maar gaandeweg de voorstel
ling herstelt hij zich en krijgt
zijn stem glans en zijn voor
dracht de noodzakelijke drama
tiek. Ook mezzosopraan Annie
Vavrille in de titelrol kan het
flinke tempo niet altijd bijbe
nen. Flaar stem heeft soms net
te weinig power en expressieve
kracht om helemaal te overtui
gen. Wat dat betreft wordt zij af
en toe zelfs door Mireia Casas
en Franciska Dukel (in de klei
nere rollen van Frasquita en
Mercédès) naar de kroon gesto
ken, al is haar hele 'présence'
indrukwekkend - een prachtig
staaltje typecasting.
De beste vocale prestatie
wordt geleverd door de Spaan
se lyrische sopraan Ana Rodri-
go als Micaëla. Zij heeft niet al
leen een zoetgevooisde, warme
stem, haar inlevingsvermogen
is bovendien zeer groot en haar
voordracht natuurlijk. Als
'vleesgeworden onschuld' komt
zij zeer overtuigend en geloof
waardig over. Dat laatste geldt
ook voor bariton David Step
henson die zijn rol van stieren
vechter/ dandy Escamillo met
flair en overtuigingskracht
brengt.
Het aandeel van het koor, het
Zuidelijk Theater Koor en het
Limburgs Opera Koor, is opval
lend, niet alleen door de vocale
inbreng - dirigent Emanuël
Pleyers heeft prima werk ver
richt - maar ook en vooral door
het dynamisch spel. De zangers
en zangeressen voelen zich
zichtbaar in hun element in het
sobere decor, waarin de attri
buten - de zes grote oude au
to's bijvoorbeeld - voor enkele
prachtige plaatjes zorgen. Kos
tuums en belichting weten het
criminele milieu raak te accen
tueren.
En dan is er nog het Lim
burgs Symphonie Orkest in de
bak. Dat begeleidt de vocalisten
pittig en alert en laat horen dat
het zowel qua ensemblespel als
individueel solistische inbreng
tot heel wat in staat is. Regie en
muziek zijn in elk geval in op
perste harmonie. Dirigent Da
vid Jones weet kennelijk precies
wat Calixto Bieito van hem ver
wacht.
