s
BIJVOEGSEL
'Nieuwe kansen voor het Rode Kruis'
ZATERDAQ
TT
530
ZATERDAG 6 MEI 2000
Jan Post: „Ik ben bij het Rode Kruis honderd procent mens aan het worden. En dat voelt heel goed."
FOTO GPD PHIL NIJHUIS
et Nederlandse Rode
I Kruis heeft een nieu-
«M. we algemeen directeur
en Nederland zal het weten ook.
„Het Rode Kruis is niet stoffig maar
spannend, sexy en uitdagend. Wij
staan voor een 140 jaar oude merk
naam die over de hele wereld alle
deuren opent. 2001 is het jaar van de
vrijwilliger; het Nederlandse Rode
Kruis moet vol in de schijnwerpers.
Ik wil er minimaal vijfduizend jonge
ren bij. Golfers moeten eenderde van
hun tijd besteden aan het goede
doel. We moeten alle omroepen met
hun camera's door onze prachtige
projecten heen jagen. Albert Heijn
moet z'n personeel vrijwilligerswerk
laten doen en het bedrijfsleven moet
minder skyboxen kopen bij Ajax of
PSV, maar ongeneeslijk zieke kinde
ren een paar prachtige laatste le
vensjaren schenken."
Uitdaging
Jan Post (55) is twee maanden gele
den begonnen als algemeen direc
teur van het Nederlandse Rode
Kruis. In zijn nieuwe werkkamer op
het hoofdkantoor aan de Haagse
Laakhaven rolt het ene na het andere
idee over tafel. Hij lijkt niet te rem
men, want de manager heeft een
nieuwe uitdaging gevonden. „Neder
land is namelijk nog niet af; we ver
geten met z'n allen de achterkant."
En daar gaat het Rode Kruis onder
zijn leiding verandering in brengen.
„Ik vertrok bij Philips en ging au
tomatisch op zoek naar een nieuwe
topfunctie. Headhunters meldden
zich; ik kreeg enkele aanbiedingen,
maar het was allemaal net niet wat ik
zocht. Ik nam even wat gas terug en
maakte met de hond lange wande
lingen op de hei in Brabant. En ik
luisterde veel naar Bach. Prachtig.
Bach heeft structuur en toch is er
ruimte voor een lach en een traan
tussendoor. Dat vind ik mooi en ik
herken me er wel in. Tegelijkertijd
begon ik met kunstgeschiedenis. Na
26 jaar keerde ik terug in de college
banken van mijn oude universiteit in
Amsterdam. Om half elf in de och
tend liep ik over het Damrak naar de
universiteit; in drie weken was ik
weer twintig. Ik genoot met volle
teugen. Ik ontdekte dat ik nog een
heel leven voor me had. Met meer
diepgang, want ik vind ouder wor
den nog steeds leuk."
Na zijn afscheid van Philips had
Jan Post voor het eerst in 26 jaar niet
direct een nieuw 'target' dat gehaald
moest worden. „Via voorzitterschap
pen in Pakistan en Spanje was ik di
recteur geworden in Nederland. Ik
heb er een prachtige tijd gehad. Ik
was altijd bezig met mijn Willie Wor
tels in de laboratoria. Ik kreeg ook
een paar honderd brieven als steun
betuiging toen ik wegging. Er viel
voor het eerst in m'n leven een com-
•plete rust over me heen en ik voelde
me helemaal vrij. Ik weet dat topma
nagers bij Siemens er om de drie of
vier jaar verplicht een paar maanden
tussenuit moeten. En dat is heel
goed, heb ik gemerkt. Je leert naar je
zelf te luisteren. Je hoeft even niets.
Tenminste, niets wat je niet zelf wilt.
Want tijdens zo'n sabbatical-periode
moet je niet de hele dag in je bed
blijven liggen. Juist niet. Vroeg uit de
veren en dingen doen die je altijd al
had willen doen. Ik kreëg meer oog
voor kunst en cultuur. Op een gege
ven moment stond ik in het Catharij-
ne Convent in Utrecht een lezing te
geven over een Middeleeuws schil
derij. Daar had ik me helemaal in
verdiept. Heerlijk, als je de luxe hebt
om dat een keer te'doen.
Tegelijkertijd leek het alsof ik me
die luxe niet gunde. Ik kreeg steeds
meer gêne over de enorme rijkdom
in dit deel van de wereld. The sky is
the limit. Een boot, een tweede huis,
vier keer per jaar op vakantie. Begrijp
me niet verkeerd, een bedrijf moet
streven naar groei en mag ook in het
buitenland grote winsten genereren.
Maar we moeten iets terug doen
voor de gigantische rijkdom. Ik had
makkelijk oud kunnen worden zon
der al te veel te doen. Een beetje gol
fen en een paar commissariaten
links en rechts. Maar stilzitten past
niet bij mij. Ik vond het tijd worden
mijn kennis en ervaring volledig in
dienst te stellen van de goede zaak."
Gedrevenheid
Het Rode Kruis had een mooie klus.
Na twintig jaar vertrok Jack van Ham
als algemeen directeur en Post werd
benaderd om zijn plek in te nemen.
„Het Rode Kruis heeft altijd een rol
gespeeld in mijn leven. Ik ben opge
groeid in Doetinchem en mijn vader
reed als vrijwilliger op de ambulance
van het Rode Kruis. Op verjaardagen
werd hij wel eens opgeroepen en
kwam hij terug met een spannend
verhaal over een ongeluk. Mijn
vrouw is ook vrijwilligster bij het Ro
de Kruis. Ze leest voor aan een blin
de vrouw. Toen ik werd benaderd
voor deze functie had ik er dan ook
meteen een goed gevoel bij. Het is
een prachtige vereniging met ruim
Jan Post: een gedreven
algemeen directeur
Het Nederlandse Rode Kruis staat sinds enkele
weken onder leiding van Jan Post. De oud-topman
van Philips verliet de elektronicagigant omdat het
niet klikte met topman Cor Boonstra. Hij vond
zichzelf terug op de Brabantse hei en prinses
Margriet verleidde hem uiteindelijk tot het Rode
Kruis. Post gaat knokken voor iedere vrijwilliger en
'goede-doel-gulden'die er in Nederland te krijgen is.
„Iedereen die meeprofiteert van de enorme welvaart
in dit land is verplicht zijn bijdrage te leverenook
de multinationals.
een miljoen leden en donateurs. Uit
eindelijk was het prinses Margriet
die mij tijdens een goed gesprek het
laatste zetje gaf. Wat een brok gedre
venheid."
Vrijwilligers
Als algemeen directeur Philips Elec
tronics Nederland had Post 43.000
werknemers onder zich. Hij werkte
zeventig uur per week en vloog gere
geld de wereld rond. Daarnaast was
hij gewend aan een strak hiërarchi
sche organisatie in een sfeer van
hard ondernemerschap met winst
groei als enige doel. Nu staat Post
aan het hoofd van 330 betaalde
krachten en een leger van 31.000
vrijwilligers.
„Tuurlijk is het inkomen een we
reld van verschil. Net als de sfeer en
de mentaliteit. Philips was keiharde
business; het Rode Kruis is een ver
eniging. Dat is een heel andere
structuur. Toch had ik na twee we
ken al in de gaten dat het werk in
wezen niet veel verschilt met dat bij
Philips. Of je nou een groot bedrijf,
de gemeente Rotterdam of het Rode
Kruis bestuurt, het komt altijd aan
op gezond verstand. Ik ben nog
steeds dezelfde manager als bij Phi
lips. Ik zit hier aan tafel met mensen
en zie dezelfde gevechten, successen
en teleurstellingen op hun gezichten
als bij de Philips-managers."
Toch veranderde de mens Post.
„Bij Philips was de scheiding tussen
privé en werk veel strikter. Bij het
Rode Kruis ben ik 24 uur per dag
mezelf. De vrijwilligers van het Rode
Kruis ontroeren mij. Ik heb bij Phi
lips in 25 jaar één keer de tranen in
mijn ogen gehad. In Tokio. We pre
senteerden de cd-speler. Een wereld
primeur. En we wisten dat we de we
reld gingen veroveren. Het schijfje
was nog zo groot als een elpee en het
begon al meteen met geknetter. De
spanning was om te snijden en toen
volgden de eerste tien seconden zui
ver geluid. Dat was een ontlading en
er kwam een traan. Hier had heel
Philips keihard naar toe gewerkt. Bij
het Rode Kruis heb ik soms wel vier
keer per dag een vochtig oog. Een
vrijwilliger, die al jarenlang volstrekt
anoniem een dagdeel besteedt aan
zieke kinderen, ontroert mij. Dat zijn
de echte toppers in deze samenle
ving. Ik ben bij het Rode Kruis hon
derd procent mens aan het worden.
En dat voelt heel goed."
Binnen het Rode Kruis is voor Post
voorlopig het parool: rust. „Deze or
ganisatie is de afgelopen tien jaar
compleet door elkaar geschud. We
zitten midden in de afronding van
een grote reorganisatie en die maken
we helemaal af. De 430 afdelingen in
het land werken samen in 75 distric
ten. Het landelijk bureau i in Den
Haag moet de vrijwilligers zoveel
mogelijk organisatorisch werk uit
handen nemen en niet iedereen
moet het wiel uitvinden. Het Rode
Kruis komt voort uit een traditie van
crisishulp. Als er bij een ramp hulp
nodig is, rent en vliegt iedereen 24
uur per dag. We moeten streven naar
meer continuïteit en eenheid. Tij
dens mijn laatste tien jaar bij Philips
heb ik de operatie Centurion meege
maakt. We gingen letterlijk in broek
en trui de hei op. Er kwamen goede
ideeën uit voort en we groeiden naar
elkaar toe. Philips werd een bijen
club en dat moet het Rode Kruis ook
worden. Wij gaan ook af en toe eens
de broek en de trui aantrekken."
Nieuwe kansen
Andere uitdagingen voor Post zijn
het imago van het Rode Kruis en
nieuwe taken die de hulporganisatie
naar zich toe kan trekken. „Veel
trouwe vrijwilligers blijven treuren
omdat ze in de afgelopen jaren heb
ben gezien hoe de professionele
hulpdiensten veel van hun werk
hebben overgenomen. Maar we
moeten niet in het verleden blijven
hangen. Deze tijd biedt juist nieuwe
kansen. Denk aan zinloos geweld. Al
die treurmarsen voor zonen en
dochters die koelbloedig van het le
ven zijn beroofd door gekken die on
der de pillen en drank zitten. Het Ro
de Kruis moet een partner worden in
de bestrijding van het geweld. Ik
denk aan een netwerk van goed op
geleide jongeren die op scholen en
in bedrijven voorlichting geven over
criminaliteit, agressie en zinloos ge
weld."
De nieuwe media bieden volgens
Post ook kansen. „Datzelfde leger
van jonge vrijwilligers kan bejaarden
helpen hun weg op internet te vin
den. Twee uurtjes per week is ge
noeg. Grote bedrijven moeten hier
ook een rol in gaan spelen. We gaan
bedrijven als Ahold en Shell benade
ren. Stel 'Klaas' staat tot zes uur op
de loonlijst als vakkenvuller; het zou
tpch mooi zijn als zijn baas hem om
vijf uur laat gaan opdat hij zich twee
uur kan inzetten voor het goede
doel, waarvan hij één uur doorbe
taald krijgt. Albert Heijn kan die hulp
desnoods koppelen aan haar vaste
klanten. Dan krijgt ook een multina
tional weer een gezicht, net als vroe
ger de groenteboer op de hoek. De
bedrijven zijn er rijp voor. Liefdadig
heid wordt een nieuw communica
tie-instrument. Ze moeten maar wat
minder besteden aan sport- en
kunstsponsoring."
Het brengt Post terug bij zijn mo
tieven voor de overstap van de harde
business naar de charitatieve sector.
„Iedereen die profiteert van de hui
dige welvaart moet een bijdrage le
veren aan het vrijwilligerswerk." Een
beetje gekscherend: „Alle golfers
moeten eenderde van hun speeltijd
besteden aan het goede doel en ze
moeten eenderde van hun golfbanen
inleveren om er bijvoorbeeld een op
vanghuis voor ernstig zieke kinderen
neer te zetten. Studenten of jongeren
die na hun studie een goede baan
hebben gevonden, moeten ook wat
doen. Als tegenprestatie voor de mo
gelijkheden die deze samenleving
hen geboden heeft. Maar je kunt
jongeren niet meer zo makkelijk op
hun gemoed aanspreken. Je kunt ze
wel trekken met spannend werk. Wij
sporen vermiste mensen op. Bijvoor
beeld als gevolg van oorlog of na
tuurrampen. Tracing noemen we
dat."
Magie
Het spannende werk van het Rode
Kruis heeft Post aan den lijve onder
vonden bij een van zijn eerste werk
bezoeken aan een project in het
voormalige Joegoslavië. „We waren
in het Kosovaarse dorpje Kamenica
en hadden net gegeten bij de mos
lims. Daarna hadden we een af
spraak bij de Serven. Dus moesten
we de weg oversteken, want dat was
de grens tussen het moslimgedeelte
en één van de laatste Servische en
claves in Kosovo aan de andere kant
van het dorpje. De moslims keken
ons na en aan de overkant stond een
Servische delegatie ons al op te
wachten. De spanning was voelbaar,
maar zonder problemen passeerden
we de Russische militairen die de
Serviërs beschermden. En toen voel
de ik heel goed de kracht en de 'ma
gie' van het Rode Kruis. In Kosovo
huizen honderden hulporganisaties
en wij zitten als enige hij beide par
tijen aan tafel. Het Rode Kruis zegt
meer dan Coca Cola of Nike; het
opent alle deuren over de hele we
reld en daar moeten we meer ge
bruik van gaan maken."
ACHILLE PRICK
