Elkaar geen geforceerde schijneenheid oplegger I Leviticus 19: een echte leidraad voor het leven Geloof Samenleving Kom 200 keukens kijken ZATERDAG 6 MEI 2000 T VANDAAG Vandaag 473 jaar geleden, op 6 mei 1527, werd Rome veroverd en geplunderd door keizer Karei V. Paus Clemens VII moest zich overgeven. Door diens zwakke houding tegenover de reformatie, zijn weigering een concilie bijeen te roepen, en zijn ex communicatie van koning Hendrik VIII van Engeland, heeft hij veel invloed gehad op het verloop van de kerkgeschiedenis. De heilige van 6 mei is Johannes voor de Latijnse Poort; één van de twaalf apostelen, en schrijver van het Johannes Evangelie. In de bijbel is te lezen dat Jezus hem liefhad. Vandaag 14 jaar geleden, op 7 mei 1986, teken den de methodisten, een kerk met wereldwijd zo'n 25 miljoen leden, een brief waarin ze stelling na men tegen de wapenwedloop en kernwapens in het bijzonder. Het geschrift kreeg de titel: Ter verdedi ging van de schepping in de nucleaire crisis en een rechtvaardige vrede. De methodisten komen voort uit een protestants-christelij ke opwekkingsbeweging in de Kerk van Engeland in de achttiende eeuw, en hebben onder meer het Leger des Heils voortgebracht. Op 7 mei 1060 stierf de heilige koningin Gisela van Hongarije. Zij betekende veel voor de kerstening van haar land en moest zich na de dood van haar man, Stephanus I, terugtrekken in een klooster. Bijbelverspreiding naar recordhoogte haarlem De 135 bijbelgenootschappen in de wereld hebben vorig jaar meer bijbels verspreid dan ooit. Er gingen bijna 24 miljoen complete bijbels van de hand, tegen 20,7 miljoen in 1998. Het aantal vertalingen van de bijbel of delen ervan steeg met 21 tot 2233. Dat blijkt uit cijfers van de Wereldbond van Bij belgenootschappen (UBS). De verspreiding van Nieuwe Testa menten steeg met 1,6 miljoen tot 21,7 miljoen en die van losse bijbelboeken nam met 1,3 miljoen toe tot 37,2 miljoen. De com plete bijbel is inmiddels in 371 talen beschikbaar, vijf meer dan in 1998. Het aantal vertalingen van het Nieuwe Testament steeg met 32 tot 960. Volgens de UBS zijn er 902 vertalingen van bij belboeken in omloop. Taalkundigen nemen aan dat er op aarde tussen de 3000 en 6000 talen bestaan. Jeugdige monniken op pad yangon Twee jeugdige Boeddhistische monniken passeren een mango-verkoper in de stad Yangon. Het zijn twee van de vele monniken in Myanmar: 20.000 op een bevolking van 48 miljoen. foto ap Themadiensten 'Lijdende Kerk' alphen aan den run* De dienst van de baptistengemeente Alphen aan den Rijn Noord staat zondag 14 mei in het teken van de 'Lijdende Kerk'. In bijna de helft van de wereld hebben de chris tenen nog steeds geen vrijheid om God te dienen op de wijze die zij verkiezen. In veel landen worden christenen ook gedis crimineerd en vervolgd. Ruud van Eijlen, stafmedewerker van Open Doors houdt een presentatie in deze themadienst die om 10.00 uur begint en wordt gehouden in de aula van scholenge meenschap Castellum aan de Ambonstraat. Een week later, zondag 21 mei, wordt de tweede dienst met het zelfde thema gehouden. Dan in de aula van het Groen College, aan de Kalkovenweg. Dan verzorgt Paul Lemans de presentatie namens Open Doors. Klokken luiden voor behoud kerk breda De Grote Kerk en enkele andere kerken in Breda luiden vandaag aan het eind van de middag tien minuten de klokken voor het behoud van de Sacramentskerk in de stad. Op dat mo ment loopt in de Sacramentskerk een recordpoging zingen ten einde. Ruim veertig koren nemen deel aan de zangmarathon, die gisterochtend is begonnen en 2000 minuten later eindigt. De opbrengst van de actie is bestemd voor het Muziekinstituut Breda, die de Sacramentskerk wil aankopen om er een concert podium voor amateurkoren van te maken. Ook wil de stichting het gebouw aan de parochie verhuren om er kerkdiensten te kunnen blijven houden. Bisschop Eijk geeft zijn visie op oecumene bij Friese Raad van Kerken |i leeuwarden wim schruver Kerken kunnen zeker van elkaar leren, vindt bisschop Wim Eijk van Groningen. „Maar we moe ten vermijden dat we elkaar een geforceerde schijneenheid op leggen." Eijk sprak bij de Friese Raad van Kerken over zijn visie op oecumene. De vraag van een vertegen woordiger van een protestantse kerk was onvermijdelijk: hoe kijkt de bisschop aan tegen in tercommunie, de gezamenlijke viering van de maaltijd des He ren? Bisschop Wim Eijk, door de Friese Raad van Kerken uit genodigd, had namelijk in zijn toespraak niets gezegd over een combinatie van avondmaal en eucharistie. Eijk, vorig najaar tot bisschop gewijd, is er de man niet naar om een vaag antwoord te ge ven. Hij weet dat er gecombi neerde tafelvieringen zijn, maar voor hem zijn dat voorbeelden van de 'schijneenheid', die hij in zijn verhaal noemde. „Sa men vieren is geen middel om tot oecumene te komen, maar het doel", aldus de bisschop. „Je kunt alleen samen vieren als je dezelfde visie op het ge consecreerde brood hebt." De rooms-katholieke opvatting dat de materie van brood en wijn echt verandert in Christus' vlees en bloed, zodat het zelfs aanbeden kan worden, is im mers totaal anders dan de pro testantse zienswijze dat brood Bisschop Wim Eijk van Groningen: „De belangrijkste oorzaak van de lauwe belangstelling voor oecumene is gelegen in het feit dat religiositeit in het algemeen en zeker in christelijke kring verdampt is." foto cpd en wijn slechts symbolen zijn. in het christendom hebben vol- uitwisseling van eikaars rijk- Veel vruchtbaarder, aldus gens hem immers veel in huis dom is onmiskenbaar zowel Eijk, is het van eikaars traditie waar anderen hun winst mee een vrucht als een stimulans leren. De verschillende tradities kunnen doen. „Een wederzijdse van de oecumene." Hoe anders was het in zijn jeugd. „Als leerling van de ka tholieke school ging je niet graag in je eentje langs de pro testantse school als die een kwartier later uitging. De scheldwoorden waren niet van de lucht: 'Katholiek elastiek!' riepen ze bijvoorbeeld. En wij riepen op onze beurt: 'Protes tant olifant!' Je liep het risico van je fiets te worden getrok ken." Zijn eerste oecumenische er varing, met hervormden die voor de kerstviering ook in de parochiekerk kwamen, was voor iedereen 'onwennig'. De hervormde mannen en vrou wen gingen zelfs bij elkaar zit ten in plaats van gescheiden! „Maar het maakte veel goed dat ze hun bewondering voor het interieur niet onder stoelen of banken staken." Na het roemruchte Tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig, was de lucht zwanger van oecumene en bestond vol gens Eijk de indruk dat de een heid van alle kerken binnen handbereik lag. Maar daaraan kwam een eind. „Zowel in Ne derland als daarbuiten ebde het enthousiasme voor de oecume ne nog sneller weg dan het op gekomen was." Volgens sommigen was de oorzaak van deze lauwheid dat met name de rooms-katholieke kerk aan de eigen dogmatische uitgangspunten vasthield. Eijk betwijfelt dat. „De vraag is mijns inziens niet zozeer: 'waarom voelen minder voor oecumen| 'waar zijn de christeni ven die met elkaar moeten bedrijven?" Oftewel, de kerkelijl kenheid nam een bare duikvlucht'. Zo kerkgang onder rooi lieken van 64 procent jaren zestig naar 10 pi Eijk's conclusie: „De ste oorzaak van de 1; langstelling voor oei gelegen in het feit datl teit in het algemeen ei christelijke kring verda 1 Daarmee bedoelt „een vage religieuze bi ling" die veel mensen „maar een vorm van teit in de zin van een lijke relatie met God gens maakt hij zich ge va over het rijke rooms I ]k: rond de oorlog. Veel n bleven vooral in de ke d le van hun lidmaat» ]d het katholieke vereiioi ven. ii in De „toenemende hi aan het ontwikkelen 11 persoonlijke relatie r ve vindt de bisschop eeida voornaamste taken (foij menisch opgepakt kurfct den. „Dat is voor de kfrid vanuit hun aard het>n van het geloof in een ni schap tot doel hebbdn moment het grootsteVo blok", aldus Eijk. Struikelblok. Wat een prachtig woord. Je zou er een moord voor doen om erop te komen tijdens het scrabbelen. Maar wat een ellendig ding. Al helemaal als je een blinde bent. 'Je zult geen struikelblok plaatsen voor de blinde'. Leviticus 19, vers 14 drukt ons op het hart de blinde niets in de weg te leggen. 'Je zult je God vrezen: Ik ben de Heer'. Voor alle duidelijkheid staat er in het zelfde vers ook bij wie degene is die tot fatsoenlijk gedrag dwingt. Ogenschijnlijk is het voorschrift dui- <delijk, maar de rabbijnen hebben zich er toch het hoofd over gebroken. m Het moet wel iets minder letterlijk worden geïnterpreteerd, zo zeiden zij, want wie zou zoiets wreeds doen, een struikelblok voor de voeten van een 2 blinde leggen. Een blinde wordt daar om door hen ook opgevat als iemand ■J die onwetend is, naïef, iemand die niet weet hoe de regels van het spel worden gespeeld, die onervaren is. Zo gezien kunnen tallozen zich aange- X sproken voelen. De aandelenverhan- delaars die aandelen World Online verkochten, kopers die nauwelijks in de gaten hadden welk risico zij lie- pen. Pedofielen die kinderen tot Belt on suele spelletjes verleiden door mis- <bruik te maken van hun naïeviteit. Bankiers die ontwikkelingslanden le- ningen verstrekten zonder voldoende te wijzen op de rentelasten. En zo verder. Natuurlijk kun je in al die gevallen waarbij je meer wist, handiger was, sneller dacht dan je tegenspeler, aan- P™ voeren dat je te goeder trouw hebt gehandeld - wat WorldOnline, pedo fielen, ontwikkelingsbankiers ook doen. Maar de rabbijnse commentatoren nemen daar geen genoegen mee. Zij wijzen erop dat het 'Je zult je God vrezen: Ik ben de Heer' niet voor niets deel uitmaakt van dit vers. Zou je bij ieder van je transacties of handelingen bewust zijn dat er een hogere instantie is waaraan je verantwoor ding kunt afleggen of (als je meer het type bent die van een innerlijke stem uit gaat) als je je bij iedere transactie of handeling bewust zou zijn van wat je diepste wezen je vertelt, dan weet je wel degelijk of je ie mand doet struikelen of niet. Het vers begint trouwens anders: 'Je zult een dove niet beledigen'. Ook al een opmerkelijke verma ning, want beledigen gebeurt doorgaans door iets misselijks te zeggen. Maar een dove kan niets horen. Hoe zou hij beledigd kun nen worden door een beledigen de uitspraak die hij niet kan ho ren? Ook dit eerste deel van vers 14 dient breder te worden geïnter preteerd. Ten eerste heeft een be ledigende uitspraak natuurlijk toch zijn effect op degenen die hem wel horen en dat heeft weer zijn consequenties voor de dove zelf. Ten tweede is vers 14 een aansporing om alle gehandicapten, niet alleen de dove, niet vernederend te behan delen. Vers 14 is maar een van de uitspraken in hoofd stuk 19 die tot gedrag oproept, waardoor we hei lig zouden kunnen worden. Hoofdstuk 19 wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijk ste, zo niet mooiste hoofdstukken van de Tora. In dit hoofdstuk is het Heb je naaste lief als jezelf te vinden (Leviticus 19:18), dat de meesten kennen van Jezus. Volgens rabbijn Hillel, die min of meer in dezelfde tijd leefde als Jezus, komt het gebod om God lief te hebben op de eerste plaats, het gebod de naaste lief te hebben op de tweede. Je zus staat daarmee dus in een stevige bijbelse tra ditie. Overigens, Hillel herformuleerde het gebod de naaste lief te hebben: 'Doe niet aan anderen wat gij niet wilt dat aan uzelf wordt aangedaan.' Pinchas Peli, een commentator uit de tweede helft van de vo- rige eeuw en ook in Neder- "Willi lEind bekend, wijst erop dat HHHPSk Hillels formulering de weg opent naar gedrag. Bij het liefhebben van de naaste gaat het niet alleen maar om een positief gevoel. Liefhebben heeft ook een gedragscomponent. Als je je kinderen de les leest, doe je dat omdat je van ze houdt, terwijl je op dat mo ment waarschijnlijk geen positieve gevoelens hebt. Achterwege laten van wat jij niet wilt dat een ander tegenover jou doet, is dus een concrete interpre tatie van liefhebben. Trouwens, zou men heel nauwkeurig vertalen dan is geen sprake van liefhebben, maar van lief devol bejenenen. Iedereen die zich schuldig voelt dat hij tekort schiet op het punt van het liefheb ben van de naaste, kan zich getroost weten door de precieze vertaling. Liefhebben is nogal wat, liefdevol bejegenen ligt eerder binnen handbe reik. Er is nog een vertaling mogelijk die als handrei king kan dienen aan de met zichzelf wol den onder ons. Martin Buber en Herma hen, de Duits-joodse filosofen, vertalen liefdevol tegenover je naaste, want hij is) hij'. Zien dat de ander in wezen dezelfdf ten heeft, dezelfde angsten, dezelfde asjl dezelfde moeilijkheden, maakt het gem hem tegemoet te treden zoals jezelf tege treden zou willen worden. Omdat de Tora voortdurend wijst op he gedrag, verklaarde rabbijn Akiwa (tweei het gebod tot naastenliefde tot het belai principe van de Tora. Rabbijn Ben Azai, genoot, was het niet met hem eens. Voc, was de uitspraak in Genesis dat de men. schapen naar de beeltenis van God de a langrijkste leidraad. Want die uitspraak der mens, niet alleen de naaste. De dove, de blinde, de gehandicapte, di de onwetende, de onervarene zijn allen pen naar Gods beeltenis. Een duizeling va gedachte: God die doof, blind, gehandii|af: ief, onwetend, onervaren is. Maar dat isj>uc combinatie van teksten ons brengt. he Als u niet eerder een bijbel opensloeg, c ii dan nu. Want in feite worden de Tien G|ks- hier herhaald, maar uitgebreid met tal i ik re leefregels. Bijvoorbeeld dat je het vo< al de hoeken van een veld moet laten staaH arme en de vreemdeling, net als de geviiis, ven in de wijngaard. De arbeider moet m worden betaald en de vruchten van nie vruchtbomen mogen pas na vijf jaar ge lees ook waar vers 18 mee begint: 'Je zul wraak nemen op en geen wrok koesterflv//, over de kinderen van je volk'. Bij de hut//: balisering kan dat je volk worden verru wereldbevolking. Een echte leidraad vo ven dus, dat hoofdstuk 19. WEEROVERZICHT BUITENLAND Weersvooruitzicht HWS Geldig tot en met zaterdag. Noorwegen: In het zuiden droog en perioden met zon. In de noordelijk helft meest bewolkt en buien, landinwaarts misschien met sneeuw, zaterdag vanuit het zuiden dro ger Maxima uiteenlopend van 4 graden in het noorden tot 17 bij Oslo. Zweden: Perioden met zon. In het noorden meer wolkenvelden en kans op wat regen. Middagtemperatuur uiteenlopend van een graad of 8 in het noorden tot 18 in het zuiden. Finland: Wolkenvelden, in het zuiden af en toe zon, vooral in het noorden nu en dan re gen. Maxima tussen 6 en 12 graden. Denemarken: Droog weer en geregeld zon. Middagtem peratuur rond 19 graden. Engeland, Schotland, Wales, Ierland: Rustig weer met zonnige perioden. In de nacht en ochtend kans op mist. In de zuidelijke helft ook enkele wolkenvel den, maar meest droog Middagtempera tuur uiteenlopend van 12 graden in het noordwesten tot 20 in de omgeving van Londen. België en Luxemburg: Meer zon, maar vooral in het zuiden ook kans op een regen of -onweersbui. Mid dagtemperatuur verder oplopend tot rond 22 graden Noord- en Midden-Frankrijk: Perioden met zon, maar ook enkele sta pelwolken en kans op een enkele regen- of onweersbui Middagtemperatuur om streeks 23 graden Zuid-Frankrijk: Meer wolken en enkele regen- of on weersbuien. Maxima omstreeks 21 gra- Spanje: Veel bewolking en enkele regen- of on weersbuien. Langs de zuidelijke Costa's meer zon, maar ook daar kans op een bui. Middagtemperatuur veelal tussen 20 en 25 graden. Portugal: Wisselend bewolkt met soms zon, maar ook enkele (onweers)buien. Maxima on geveer 20 graden. Mallorca, Ibiza, Menorca: Wolken, maar ook zonnige perioden en kans op een bui. Middagtemperatuur on geveer 23 graden. Marokko: Westkust: perioden met zon, maar vlak aan zee soms wolkenvelden en nu en dan een bui, mogelijk met onweer. Maxi ma rond 22 graden Tunesië: Flink veel zon en zo goed als droog. Maxima rond 26 graden. Madeira: Wisselend bewolkt, nu en dan een bui, maar ook perioden met zon. Maxima rond 19 graden Canarische Eilanden: Perioden met zon, Aan de noordkant van de eilanden meer wolken en ook kans op een bui Middagtemperatuur rond 24 \borjaarskriebels? Rechtvaart 8, tel. 0416-279269. Finse Golf 2, tel. 0348-480460. Duitsland: Flinke perioden met zon, maar eerst in het zuiden meer wolken en enkele regen- of onweersbuien. Middagtemperatuur tussen 20 en 25 graden Oostenrijk: Perioden met zon. Naar het westen toe meer bewolking en kans op enkele re- gen- of onweersbuien. Maxima rond 24 graden. Zwitserland: Afwisselend zon, wolken en nu en dan een bui, misschien met onweer, Middag temperatuur rond 23 graden Hongarije: Veel zon en droog lenteweer. Middag temperatuur oplopend naar 25 graden op zaterdag. Italië: Perioden met zon, maar ook enkele sta pelwolken en hier en daar een regen- of onweersbui. Maxima rond 23 graden. Corsica en Sardinië: Perioden met zon en een kleine kans op een bui. Maxima rond 23 graden. Griekenland en Kreta: Zonnig en droog. Middagtemperatuur ongeveer 21 graden. Malta: Perioden met zon, ook soms wolkenvel den en het blijft meest droog. Maxima rond 23 graden Turkije en Cyprus: In het noordwesten perioden met zon en droog. In het zuidoosten en op Cyprus meer bewolking en enkele buien, moge lijk met onweer. Minder wind en een middagtemperatuur rond de 19 graden ZONDAG 7 MEI 2000 Zon- en maanstanden Zon op 05.59 Zon onder 21 13 Maan op 08.38 Maan onderOO 10 Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 06.36 19.06 06.09 18.39 Laag 02 15 14 34 01.56 14.15 MAANDAG 8 MEI 2000 Zon- en maanstanden Zon op 05.57 Zon onder 21.15 Maan op 09.36 Maan onder01.18 Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 07.23 19.55 06.56 19.28 Laag 03 00» 15.15 02.41 14.56 Weerrapporten 050508 u station wc., wind temp neersl max min mm Amsterdam licht bew. no 3 18 9 0.0 De Bilt licht bew. nol 19 9 0.0 Deelen o2 21 10 0.0 Eelde licht bew. no 2 16 7 0.0 Eindhoven licht bew. no 2 21 9 0.0 Den Helder licht bew. no 2 13 8 0.0 Rotterdam licht bew. no 2 17 6 0.0 Twente licht bew. nol 22 9 0.0 Vlissingen licht bew. n3 14 10 0.0 Maastricht half bew. no 2 -19 10 0.0 Aberdeen nl 12 0 0.0 Athene hall bew. nw3 20 10 0.0 Barcelona zwaar bew. n2 22 15 0.0 Berlijn licht bew. o2 20 8 0.0 Boedapest zwaarbew. w.s.0 21 8 0.0 Bordeaux half bew z2 24 15 0.0 Brussel no 2 19 10 0.0 Cyprus zwaar bew w3 27 17 0.0 Dublin licht bew. o3 12 4 0.0 Frankfurt licht bew no 2 18 12 0.7 Genève licht bew. nol 23 12 0.0 Helsinki regen w3 12 4 0.0 Innsbruck licht bew. w2 22 8 0.1 Istanbul zwaar bew no 5 15 10 0.0 Klagenfurt zwaar bew no 2 21 13 0.7 Kopenhagen zwaar bew. zo2 12 6 0.0 Las Palmas licht bew w.s.0 23 17 00 Lissabon half bew z2 19 14 2.7 Locarno licht bew o2 24 11 2.0 Londen zwaar bew no 2 13 7 0.0 Luxemburg onbewolkt no 3 18 12 0.0 Madrid ws.O 17 7 14.0 Malaga zwaar bew. o2 25 15 0.0 Maltorca zwaar bew. ws.0 29 16 00 Malta onbewolkt w.s.0 23 13 0.0 Moskou licht bew. w2 9 5 1.0 München half bew. ol 14 11 8.3 Nice zwaar bew. n2 19 15 00 Oslo licht bew zl 17 4 0.0 Panjs zwaar bew. no 3 17 12 0.0 Praag licht bew. ws.0 22 9 0.0 Rome nol 22 10 00 Split licht bew. ol 23 13 0.0 Stockholm half bew zw5 8 4 0.0 Warschau onbew Wenen licht b Zurich zwaar I Bangkok zwaar I Buenos Aires regen Casablanca half be Johannesburg zwaan Los Angeles zwaar i 23 12 0 0 34 24 3.0 10 9 13.7 24 15 0.0 17 7 0.6 18 16 0.0 26 20 0.0 16 11 0.0 28 17 0.0 22 13 0.0 O L O F LEIDSCH DAGBLAD (Opgericht 1 maart 1860) KANTOOR Rooseveltstraat 82 071-5356 356 Postadres: Postbus 54, 2300 AB Leiden ABONNEESERVICE Abonnementen 071-5128 030 Geen krant ontvangen? Bel voor nabezorging: Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512 DIRECTIE B.M. Essenberg, W.M.J. Bouterse (adjunct) J. Kiel (adjunct) HOOFDREDACTIE J.G. Majoor, T. van Brussel (adjunct) L.F. Klein Schiphorst (adjunct) REDACTIE A. Maandag. chef eindredactie algemeen T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en D.C. van der Plas, chef eindredactie regio J. Rijsdam, chef redactie kunst W. Spierdijk, E. Straatsma, chef redactie k R.I.M. van der Veer, c W.F. Wegman, chef redactie Leiden TELEFAX Advertenties: 071— 5323 50 Familieberichten: 023- 531 023- 5320 216 Redactie: 071-5321 921 Hoofdredactie: 071-5315' ADVERTENTIES Maandag t/m vrijdag 071- 5356 230 RUBRIEKSADVERTEI Maandag t/m vrijdag 071-5143 545 ABONNEMENT! bij vooruitbetaling: per maand (acceptgiro) per kwartaal (acceptgiro) per halfjaar (acceptgiro) per jaar (acceptgiro) Abonnees die ons een machtigir het automatisch afschrijven abonnements- geld, ontvangen betaling. VERZENDING PER Voor abonnementen die per worden verzonden geldt een t< aan portokosten per verschijndi LEIDSCH DAGBLAD OP C Voor mensen die moeilijk lezel hebben of blind zijn (of eei leeshandicap hebben), is ei van het regionale nieuws u Dagblad op geluidscassette b« informatie 0486-486486 (Centrum voor Gesproken Lec K N H U I Z ONGEVALLENDIENST Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag. Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezoni feestdagen). Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: tel. 071-5178178. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131. Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111. ilti

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 14