De Meerse mikt op breed publiek
Koninklijke voorstelling
in Leidse Schouwburg
Pianospel Torre gevoelloos, Festivals verliezen directeur
Mita speelt weergaloos
Cultuur Kunst
'Een soort Schwarzenegger in de Balkan
LlDAG 5 MEI 2000
pelle aan den ussel Het valt wel op, dit kantoorpand dat op
antoorschip in Capelle
in bedrijventerrein in Capelle aan den IJssel uit de grond
Drdt gestampt. Onder de naam Crystal Building rijst het op
"n schip lijkende gebouw met een gevel als een scheepsboeg
het zand omhoog. foto anp ton borsboom
enelope Fitzgerald overleden
iden» De schrijfster Penelope Fitzgerald, die drie biografieën
negen romans publiceerde en verscheidene prestigieuze
jzen won nadat zij op bijna 60-jarige leeftijd haar literaire de-
ut maakte, is in Londen aan de gevolgen van een beroerte
1(erleden. Zij was 83. Fitzgerald won in 1979 de Britse Booker
ntj ze voor 'Offshore', een quasi-autobiografische roman over
leven op een oude houten schuit in de Theems in Londen.
989 won zij verrassend de prijs van de Amerikaanse Natio-
Book Critics Circle, waarbij schrijvers als Don DeLillo en
ilip Roth het nakijken hadden.
eel bezoek voor expositie Corbijn
)ningen De tentoonstelling 'Anton Corbijn - 25 jaar werk' in
Groninger Museum heeft in de eerste drie weken na de ope-
ig 27.500 belangstellenden getrokken. Het museum krijgt ge-
ddeld 4000 bezoekers per week. Een woordvoerder noemt de
taalde resultaten 'boven verwachting'. De tentoonstelling
;ft een overzicht van de carrière van de Nederlandse foto-
af Anton Corbijn. Corbijn ontwikkelde zich in een kwart
ïw tijd tot een van 's werelds beroemdste fotografen van
p- en filmsterren. Hij werd in de jaren tachtig vooral bekend
it de zwartwitfoto's van sterren als Bono, de zanger van de
Hatpgroep U2, en vocalist Dave Gahan van Depeche Mode. De
"8 lositie is nog tot en met 25 juni in het Groninger Museum te
izztrompettist Jones overleden
v york De Amerikaanse jazztrompettist Jonah Jones is op
jarige leeftijd in New York overleden. Dat meldt de New York
nes deze week. Jones werd vooral beroemd met zijn interpre-
le van 'On the street where you live' uit 'My Fair Lady'. Voor
album 'I dig chicks' ontving hij in 1959 een Grammy Award,
es, die de legendarische Louis Armstrong als zijn grote voor-
;ld zag, speelde elf jaar met Cab Calloway. Ook met andere
te sterren trad hij geregeld op. Zijn laatste publieke optreden
in november vorig jaar in de wereldberoemde jazzclub Blue
te in New York.
ederlandse films op internet
echt Het Nederlands Film Festival gaat films vertonen via
ïrnet. Van 29 juni tot en met 29 september worden 21 Neder-
dse films vertoond op de website www.filmfestival.nl. Het
Zctreft een selectie van speelfilms, animatiefilms en documen
ts in wekelijks wisselende samenstelling, met zeven films in
categorie. Het is de bedoeling dat het internet-publiek op
^vertoningen reageert en zijn waardering kenbaar maakt,
arna wekelijks de door het publiek minst gewaardeerde film
categorie wordt vervangen door een nieuwe film. Vanaf 7
tember bepalen sitebezoekers uit de dan overgebleven se-
tie de beste film in de drie categorieën. Tijdens het 20ste Ne-
lands Film Festival, van 20 tot en met 29 september, worden
Winnaars bekendgemaakt.
nkPop nagenoeg uitverkocht
■raaf» Het popfestival PinkPop in Landgraaf is ruim vijf
een voordat het evenement losbarst, nagenoeg uitverkocht,
gens de organisatie is dat een record en waren de kaartjes
nooit zo snel op. Alleen via internet is nog een restant toe-
igsbewijzen te krijgen. Pinkpop 2000 (10, 11 en 12 juni) ver-
riit bij elkaar 60.000 mensen: 30.000 het hele weekeinde en
lefl D00 extra op de laatste dag, maandag. Op het programma
an onder meer toppers als Oasis, Bush (zaterdag), Tracy
ïham, 16 Horsepower, Krezip (zondag), Moby, Live en Pearl
(maandag).
:eld Niki de Saint-Phalle gestolen
wicsHAFEN Onbekenden hebben een beeld van de Franse
ïstenares Niki de Saint-Phalle uit het depot van een veiling-
s in de Duitse stad Ludwigshafen gestolen. De waarde van
beeld van 15 centimeter hoog en 10 centimeter breed wordt
ruim 37.000 gulden geschat. Het zou de komende dagen te
zijn op een tentoonstelling in het Wilhelm-Hack Museum
-udwigshafen waar een retrospectief van de kunstenares te
e„ i is. Het beeld werd begin april in een kartonnen doos in het
i< >ot gezet.
H
imonoshow in de hortus
en» Het Japanse kledingstuk bij uitsteki^de kimono. Wie
JC er over dit eeuwenoude en sierlijke gewaad wil weten,
gga >edt zich zondag 7 mei naar de oranjerie van de Hortus Bota-
us (Rapenburg 73 te Leiden). Daar wordt tussen 14 en 16 uur
istl i kimonoshow gegeven door de uit Japan afkomstige Yunko
loist. Ze toont bij deze gelegenheid verschillende typen ki
no's en de vaste accessoires die daarbij worden gedragen,
k legt ze uit welke stappen er in de 'aankleding' bestaan, wil
df kimono correct worden gedragen. Voor reserveringen kan
n contact opnemen met Volkuniversiteit K&O, tel. 071 - 514
il, of de Hortus Botanicus, tel. 071 - 527 51 44.
andbeeld voor Toon
ftRD» Het gemeentebestuur van Sittard heeft besloten een
ïdbeeld op te richten voor de op paaszaterdag overleden
>n Hermans. Toon Hermans werd ruim 83 jaar geleden in
p ard geboren. ,,ln zijn shows sprak hij altijd met trots over
geboortestad", aldus het college. Er komt een speciaal co-
j voor de fondsenwerving, dat ook een kunstenaar moet
Mragen.
Grote namen en jonge honden in seizoen 2000 - 2001 in Hoofddorps theater
Linedance, koffieconcerten en cabaret. Schouwburg De
Meerse in Hoofddorp presenteerde gisteren haar nieuwe
programma voor het theaterseizoen 2000-2001. Met
meer dan 250 theatervoorstellingen en concerten, waar
er waarschijnlijk de komende maanden nog zo'n 100 bij
komen, mikt het theater op een breed publiek.
Youp van 't Hek, Lenette van
Dongen, Hans Dorrestijn, Hans
Liberg en Lebbis en Jansen.
hoofddorp
Het spits wordt op 16 septem
ber afgebeten door de eigen
theaterproductie 'Herfstsona-
te', een cabaretprogramma. In
dit genre van de bulderende
lach worden 'jonge honden' af
gewisseld met grote namen als
Ook de dansliefhebbers ko
men aan hun trekken. In het
unieke programma 'De Dans-
combinatie 2' presenteren drie
verschillende Rotterdamse
dansgroepen zich in één pro
gramma in de hoop deze kunst
vorm onder aandacht van een
breed publiek te brengen. En
met een dansaanbod dat loopt
van klassiek ballet tot line
dance, van bewegingstheater
tot modeme dans heeft De
Meerse voor alle publieksgroe
pen wat in huis. In de categorie
'bekende namen' krijgt het the
ater bezoek van Scapino Ballet
Rotterdam, Conny Janssen
Danst en Krisztina de Chatel.
Het jaar 2000 is het Bach-jaar
en dat is duidelijk merkbaar in
de programmering. Niet alleen
koffieconcerten met muziek
van deze grootmeester, maar
ook choreografieën op de klan
ken van Bach staan gepland. In
het genre van de lichte muziek
maken onder anderen Rob de
Nijs, Harry Sacksioni, Benny
Neyman en Frank Boeijen hun
opwachting.
Van buiten de landsgrenzen
doen onder andere het uit
Zuid-Afrika afkomstige muziek
en dansspektakel 'Stamping'
het theater aan. En in het Zuid-
Koreaanse percussie, spektakel
'Cookin' wordt het publiek ge
trakteerd op razendsnel op het
podium klaargemaakte Kore
aanse lekkernijen.
Veel verwacht het theater van
de 'Driestuiveropera', een pro
ductie waaraan maar liefst tien
acteurs, zes cabaretiers en acht
muzikanten meewerken. Geza
menlijk zetten ze het bekende
stuk van Bertolt Brecht, op mu
ziek van Kurt Weill, in een ei
gentijds jasje. Bijzonder is ook
de kerstmusical 'Het mysterie
van Edwin Drood', gebaseerd
op het allerlaatste en niet afge
maakte boek van Charles Dic
kens, waarin het publiek twintig
minuten voor het eind zelf de
afloop van het stuk bepaalt.
Ook toneelliefhebbers komen
aan hun trekken. Bekende ge
zelschappen als De Appel, Het
Vervolg, Het Nationale Toneel,
Het Gevolg uit Vlaanderen en
Toneelgroep Het Volk staan het
komend theaterseizoen op de
bühne van De Meerse. Om het
jonge publiek te bedienen,
brengt het theater een speciale
'KinderLadder' uit.
De nieuwe seizoensbrochure
van Schouwburg De Meerse is
beschikbaar vanaf 10 mei. In
Haarlemmermeer wordt hij
huis aan huis verspreid.
Josée Ruiter breng hommage aan koningin Wilhelmina
leiden ropy van der pols
Ze staat al bijna dertig jaar op
de bühne, vertolkte de meest
prachtige rollen en nam daar
voor verscheidene prijzen in
ontvangst. Maar één rol blijft
actrice Josée Ruiter toch het
meest dierbaar. Vandaag, zater
dag en zondag staat ze op de
planken van de Leidse Schouw
burg als koningin Wilhelmina.
„Een ontzettend sterke vrouw,
met een heel bijzonder leven.
Maar dood eenzaam." Met haar
solo 'Wilhelmina zonder franje'
brengt de actrice een hommage
aan deze intrigerende vorstin.
Het belooft een bijzondere en
vooral exclusieve productie te
worden in de Leidse Schouw
burg. Niet alleen wordt het pu
bliek vandaag en zaterdag op
vorstelijke wijze onthaald op
een souper en zondag op een
high tea, ook is het getuige van
een tamelijk unieke opvoering.
Want tot nog toe werd het stuk
op slechts een klein aantal, met
zorg gekozen locaties opge
voerd. Plekken met een konink
lijke uitstraling.
Dat begon zo'n viereneenhalf
jaar geleden in de foyer van de
Koninklijke Schouwburg in Den
Haag, waar de eerste reeks op
voeringen plaatshad. „Met die
prachtige kroonluchters, het
parket en de Louis Quinze of
Seize-meubelen." En van die
opzet is Ruiter niet meer afge
weken. „Alleen de allermooiste
locaties komen in aanmerkin
gen." Ook de Leidse Schouw
burg mag zich nu in dat exclu
sieve rijtje scharen.
Daartoe moest de schouw
burg wel instemmen met een
nogal ongebruikelijke aanpak.
Niet alleen Ruiter staat straks
op het toneel, maar ook het pu
bliek neemt plaats op de
bühne. Het wordt een opvoe
ring in spiegelbeeld, waarbij de
actrice met haar mg naar de
verduisterde zaal met lege tri
bune speelt, aan weerszijden
geflankeerd door de chique, ro
de toneelgordijnen. „Een hele
koninklijke omlijsting", vindt
Ruiter. Het publiek is gezeten
op een gelegenheidstribune, op
audiëntie bij Wilhelmina. „Op
deze manier blijft de intimiteit
van het stuk behouden", licht
Ruiter toe. „Die zou compleet
verloren zijn gegaan, wanneer
het stuk gespeeld werd voor
een volle schouwburg."
'Wilhemina zonder franje'
volgt het leven van de vorstin
vanaf haar dertigste tot vlak
voor haar dood. Anders dan het
flamboyante, uitbundige 'Wil
helmina: Je Maintendrai', dat
zo'n anderhalf jaar geleden vol
le zalen trok, doet Ruiter dit op
een nogal sobere en ingetogen
wijze. „Ik doe het met andere
middelen, minder middelen.
Eigenlijk met niets."
Het stuk bestaat voor een
deel uit gesprekken van Wilhel
mina met Francois van 't Sant,
hoofdcommissaris van politie
en raadsman van de vorstin, die
ook door Ruiter wordt ge
speeld. „Een soort waakhond",
vertelt ze. „Een van zijn voor
naamste taken was om de esca
pades van Wilhelmina's echtge
noot Prins Henrik buiten het
nieuws te houden." Geen over
bodige voorzorgsmaatregel,
want Prins Hendnk was een
liefhebber in alle opzichten: ja
gen, feesten en vrouwen lagen
hem na aan het hart. „Geen
slecht mens", vindt Ruiter.
„Maar duidelijk niet de ge
schikte man voor Wilhelmina."
Ze vervolgt: „Het was een een
zaam leven dat Wilhelmina
leidde. Ze hield het vol, omdat
ze dacht dat ze door God op de
troon gezet was."
De actrice hoopt de komende
paar jaar nog geregeld in de
huid van de vorstin te kruipen.
„Want wat mij betreft kan het
stuk nog wel tien jaar mee."
Ruiter doet het nog steeds met
veel plezier. „Ja, ik ben inmid
dels wel gaan houden van die
vrouw."
"Wilhelmina zonder franje' van
Josée Ruiter is vrijdag, zater
dag en zondag in de Leidse
Schouwburg (Oude Vest 43) te
zien. Vrijdag en zaterdag be
gint de voorstelling, die inclu
sief souper is (niet verplicht),
om 20.15 uur. Aan de voorstel
ling van zondagmiddag, die
begint om 14.30 uur, is een
high tea verbonden. Voor re
serveringen, telefoonnummer.
071 -513 19 43/44.
Josée Ruiter als Wilhelmina.
foto pan sok
muziek recensie
lidy van der spek
K&O Lunchconcert door Elena Torre, pia
no en Takahiro Mita, piano. Gehoord 4/5,
Kapelzaal, Leiden
Zo speel je Schubert niet! Franz
Schubert met zijn heel per
soonlijk romantische karakter,
zijn lange cantabile melodische
lijnen, zijn lyrische uiteenzet
tingen verwant aan zijn liede
ren, vol wanhoop, hartstocht,
liefde smart. Deze Schubert is
totaal afwezig in het weliswaar
markante, energieke, maar kei
harde, gevoelloze spel van Ele
na Torre.
Ze werkt de Sonate 'in a in een
fiks tempo af. Ze legt contras
ten, maar allemaal tussen forte
en fortissimo. Zelfs in het alle
gretto quasi andantino is er
geen plek voor zachtheid, of
zangerige weemoed. Terwijl je
voelt dat deze in de noten ver
borgen ligt. Af en toe houdt
Torre even in, last ze even een
lichte vertraging in, maar ze
zijn koud en bestudeerd, bijna
schools.
Nee, dan is het spel van Takahi
ro Mita wel even wat anders.
Hij geeft je dat positieve gevoel
al voordat hij maar z'n handen
op de toetsen zet voor de Sona
te nr. 7 van Sergei Prokovieff
(1891-1953). In opperste con
centratie ramt ook hij op de
piano, maar het is functioneel
en prachtig. In het allegro in-
quito fel slagwerk als een knal
lende hagelbui. De vage melo
dieën ontluiken links en rechts.
Mita bouwt spanning op, koes
tert ze en laat ze gaan. Softe,
licht schrijnende intervallen lo
pen vragend uit beeld. Het an
dante caloroso sombert in zwa
re lage akkoorden en verwon
derde melodie, gevolgd door
sprankelend fel passagewerk.
Het perpetuum mobile van
steeds doorgevoerde twee toon
tjes in de linkerhand werkt ver
dovend, tot het oude melan
cholische lied van weleer je
weer terugvoert naar hoe het al-
lemaal begon.
Mita speelt het precipitato ob
sederend. Hij ijlt met scherpe
snelle klappen op een ratelend
ondergrondje, dramt naar een
climax en voordat je het weet
staat Mita naast de piano. Daar
is maar één woord voor Bravo!
den haag gpd
Zowel het Filmfestival van Can
nes als dat van Berlijn verliest
zijn directeur. In Berlijn was
sinds 1980 Moritz de Hadeln
aan de macht en zijn termijn
loopt af na het festival van
2001. Volgens diverse Duitse
kranten zal het contract niet
worden verlengd. In Cannes
werd dit jaar Olivier Barrot ge
ïnstalleerd met de bedoeling de
artistieke verantwoordelijkheid
over te nemen van algemeen
president Gilles Jacob. Wegens
verschillen in visie is Barrot
ontslagen nog voor hij zijn eer
ste festival, dat volgende week
begint, heeft kunnen meema
ken.
Het contract van Moritz de
Hadeln met het bestuur van de
Berliner Festspiele bevatte de
clausule dat het directeurschap
stilzwijgend kon worden ver
lengd tot 2003. Het bestuur
heeft evenwel van die optie af
gezien en besloten dat al voor
2002 naar een nieuwe directeur
zal worden omgezien. Nadere
overwegingen voor dat besluit
zijn niet bekend gemaakt.
Het ontslag in Cannes van
Olivier Barrot, als beoogde
kroonprins van Gilles Jacob,
heeft enorme meningsverschil
len als achtergrond. De voor
malige journalist heeft in het
Franse dagblad Libération zijn
visies toegelicht die in de ogen
van Jacob geen genade konden
vinden. Barrot wilde een meer
publieksvriendelijk festival
waar bovendien ook andere
media dan alleen televisie aan
hun gerief komen. De tv heeft
overal voorrang en heeft noch
tans de meeste aandacht voor
voetballers en mannequins die
het festival bezoeken. Speciaal
de jeugd zou op het belangrijk
ste filmfestival ter wereld dich
ter bij de werkelijk belangrijke
evenementen betrokken moe
ten worden.
Barrot laakte ook de arrogan
tie van Cannes en de manier
waarop de Amerikaanse 'major
companies' er de laatste jaren
zijn geschoffeerd, met als resul
taat dat Hollywood geen zin
meer heeft om hun werkelijk
belangrijke films te lanceren
aan de Rivièra. Tijdens een re
cente trip naar Amerika om de
bazen van de 'droomfabriek'
persoonlijk te ontmoeten, iets
waar volgens Barrot geen enke
le functionaris van Cannes re
cent de moeite voor had geno
men, bleek hem dat het festival
qua goodwill kostbaar terrein
heeft verloren op de concurren
ten van Berlijn en Venetië.
Tevengebroed met 'Kaalslag' in LAK-theater
AMSTERDAM GPD
Bart Klever. „Tevengebroed is een soort Sjors van de Rebellenclub."
FOTO GPD MARC VAN DtR KORT
Hoe het nou is om als enige man met vier
vrouwen te moeten spelen? Bart Klever
herhaalt nadenkend en langzaam woord
voor woord de hem gestelde vraag om ver
volgens proestend van het lachen te ant
woorden: „Dat was eng in het begin. Vrien
den plaagden me met: heb je na de repeti
ties niet de nagels van die dames in je rug?"
Een tikkeltje badinerend: „Daarom ben ik
blij nu weer met die vier kerels van Teven
gebroed te kunnen werken." Los van alle
gekscheerderij concludeert hij met voldoe
ning: „Maar het was een goede voorstelling
en een goede ervaring. En als man is het al
tijd prettig om de volle aandacht van vrou
wen te krijgen. Toen waren het er zelfs vier!
Gedoeld wordt op het stuk 'Spaanse Rui
ters' van en geregisseerd door Koos Terp
stra, dat het vorig seizoen door de Paarden
kathedraal in Utrecht is uitgebracht. Met
Klever, Marie-Louise Stheins, Oda Spelbos,
Linda van Dyck en Carice van Houten als
de vertolkers.
Nu heeft De Paardenkathedraal de pro
ductie 'Kaalslag' geadopteerd. Bart Klever
regisseert het stuk bij de eigen groep Te
vengebroed. De voorstelling is gebaseerd
op de roman 'Kleuren van verschrikking',
die de Bulgaarse schrijver Jordan Ivantsjev
in 1995 schreef. De handeling speelt zich af
in 'een onbestemde tijd, in een onbestemd
land ergens in de buik van Europa. Het
land is geen huis meer, maar een instor
tend schijthuis. Er heerst chaos, niemand
zorgt meer ergens voor, iedereen is op
zichzelf aangewezen', staat op de flyer te
lezen.
Bart Klever vult aan: „Het boek gaat over
een leraar die met zijn zoon dit ontwrichte
land probeert te ontvluchten. Het is een
spannend verhaal. Het lijkt Schwarzeneg
ger in de Balkan wel. Wij hebben wat ac
centen verlegd. Bij ons gaat het meer om
de absurditeit die ontstaat wanneer allerlei
vormen van beschaving wegvallen en wat
men elkaar in een dergelijke situatie zoal
aandoet. Het wordt geen anekdotisch ver
haal van vluchtelingen in het Oostblok, het
gaat in wezen over mensen zoals jij en ik."
Hoewel hij 'Kleuren van verschrikking'
kort na zijn rol in het politiek geladen stuk
'Mama Courage' van Ola Mafaalani over de
val van Srebrenica las, heeft 'Kaalslag' niet
de pretentie van getuigend theater. „Het
toneel is voor Tevengebroed vooral een
plek om een verhaal te verbeelden en tege
lijkertijd hebben wij het impliciet ook over
maatschappelijke misstanden. Zo verwijst
'Kaalslag' onder meer naar het vluchtelin
genprobleem en naar het lot van asielzoe
kers in het algemeen. Waardoor die kwes
ties een menselijk gezicht krijgen.
'Kaalslag' is de vierde productie van Te
vengebroed sinds de oprichting in 1994. De
kerngroep bestaat uit de acteurs Bart Kle
ver, Daniël Boissevain, Kees Boot, Casper
Gimbrère en Ruben Liirsen. Eerder maak
ten en vertolkten ze de voorstellingen 'Te
vengebroed' (waaraan het ensemble zijn
naam heeft ontleend), 'De Dwazen' en
'Bierkaai'. Elke keer betrof het theaterbe
werkingen van romans.
De stijl van Tevengebroed is een menge
ling van vertelkunst en toneelspel. Bij voor
keur wordt er op een kaal toneel gespeeld,
waarbij de fantasie van de toeschouwers
geprikkeld wordt tot een grote mate van
zelfwerkzaamheid.
Het bewerken van een boek en het wer
ken aan een voorstelling gebeurt in geza
menlijkheid en met de ontspannenheid
van vrienden die hebben gekozen om met
elkaar te werken. „Tevengebroed is een
soort Sjors van de Rebellenclub. We ken
nen elkaar vanuit de muziek. Alle vijf be
spelen we een instrument en hebben in
bandjes opgetreden. De bewerking van
zo'n boek kun je bij ons beschouwen als
dramaturgie aan tafel. Iedereen groeit zo
doende in het stuk en krijgt al snel door
welke scènes belangrijk zijn. Daarna volgt
het repeteren op de vloer. AJs regisseur hak
ik de knopen door. Ook dat gebeurt door
gaans in een prettige sfeer."
Tevengebroed speelt 'Kaalslag' op 5 en 6
mei in het LAK-theater.
