Sporten op het werk loont de moeite Gezondheid Versukkeling Teek kan gezondheid behoorlijk ondermijnen Goedkope sta-op-hulp MAANDAG 1 MEI 2000 REDACTIE. MARGOT KLOMPMAKER 023-515026 „Kom Jaap, de dokter wacht op ons, loop eens een beetje door!" Als meneer De Bock voorzichtig schuifelend de stoel in de spreekkamer bereikt, heeft zijn vrouw zich al lang en breed genstalleerd tussen een aantal tassen. Sinds zijn zestigste is De Bock hart- en vaatpatiënt. Bij de bank, waar hij een geziene medewerker was, kreeg hij na jaren lange last van moeilijk te regelen hoge bloeddruk, achter eenvolgens een hartinfarct en een herseninfarct. Van het hartinfarct knapte hij op. Na goede revalidatie herwon hij zijn conditie en zijn zelfvertrouwen. Maar het herseninfarct had grotere gevolgen. Jaap werd een ander mens. Zijn vrouw kreeg er een zorgenkind bij. Hij werd traag en emotioneel, kon moeilijk veranderende situaties aan. Raakte hij uit het lood, dan ontstak hij in woede of trok zich terug in een nukkig stilzwijgen. Met geduld en lieve woorden was hij aanvankelijk weer bij de werkelijk heid te betrekken. Maar dit kostte veel energie, vooral voor zijn vrouw. Het werd een uitputtingsslag. Hoewel hij er niets aan kon doen, werd het eenrichtingsverkeer op den duur toch een handicap. De gezelligheid leed er onder, al wilden de ech telieden dat beiden niet. Er kwam-een licht verwijtende sfeer in huis. Hij maakte opmerkingen vanuit zijn onbe grip, zij werd wel eens moe, en dan was ze ook niet op haar best. De vele jaren die ze al getrouwd waren, vorm den echter een hechte basis. Na de goede tijden, ook de slechte. „We komen voor onze maandelijkse controle van de bloeddruk", zegt mevrouw de Bock. „Jaap heeft wat hoofdpijn, en", zegt ze opzij, „je kan ook wat minder zien met je ene oog, is het niet?" Hij knikt. Ik meet de bloeddruk. Zelfs knappe specialisten hebben die niet goed kunnen regelen. „Hij is wat aan de hoge kant, heeft u zich druk gemaakt?" „Ik weet het niet", zegt hij. „Alles is moeilijk, ik kan niet goed meer uit de voeten. Door de suiker ga ik minder goed zien, en voel ik ook niet waar ik mijn voeten neer zet. Het is of ik op kussentjes loop." De suikerziekte is ook weer een complicerende factor. De Bock staat ervoor onder controle van de diabetesverpleeg- kundige in het ziekenhuis. De suiker is redelijk geregeld, zegt hij. Hij lust graag zo nu en dan wat lekkers. „Gelukkig mag dat, als ik maar op het totaal aantal calorieën let. Dat maakt het nog gezellig, hè vrouw?" Ze lachen even naar elkaar. Hun blik is vol verstandhouding. „Toch maak ik me zorgen om zijn rode kleur", zegt me vrouw De Bock. „Zijn ogen zijn zo bloeddoorlopen, is dat nou wel goed?" Dat was mij ook al een paar keer opgeval len. Hoogrode wangen, en een wat paars rode neus, die ogen zijn van de laatste tijd. „Ik kan dat niet verklaren door de hoge bloeddruk. Wanneer gaat u weer naar de specialist?" We spreken af dat ik de afspraak voor de half jaarlijkse controle zal vervroegen en in het bijzonder aan dacht zal vragen voor zijn gelaatskleur. Bij het verlaten van mijn praktijk passeren ze een vriend, die bij me komt lunchen. „Wie was dat, die man met dat rode gezicht?" vraagt hij. „Ik heb in mijn vroegere praktijk als internist regelmatig zulke mensen gezien, volgens mij heeft hij polyglobulie. Heb je dat wel eens nagekeken?" Ik ken het ziektebeeld niet goed. „Het komt ook niet heel regelmatig voor", zegt mijn vriend, „maar in het kort komt het er op neer dat er te veel rode bloedlichaampjes aange maakt worden. Dat gebeurt ook bij wielrenners die veel op grote hoogten fietsen. Door die aantallen bloedlichaam pjes wordt het bloed stroperig, waardoor het blijft het hangen in de kleine vaatjes. Dat geeft nog al eens afslui tingen. Het eerste kenmerk is het felrode gelaat." Ik bel de specialist. Hij belooft het na te kijken. De specialist komt niet tot de conclusie van mijn vriend. Hij schrijft De Block echter wel anti-stolling voor ter pre ventie. De Block houdt zijn rode kleur. Er gaan een paar maanden voorbij, en dan word ik bij hem thuis geroepen. „Jaap heeft een donkere teen, ik maak me zorgen", zegt zijn vrouw. Ik schrik, als ik zijn voet zie. „Dat is niet best, ik zal de specialist bellen, en ben bang, dat het met uw suiker te maken heeft", zeg ik. Een teen is heel donker, een tweede begint te verkleuren. „Het doet gelukkig geen pijn", zegt De Block. „Maar het is zo'n naar gezicht. Ik kan nauwelijks meer in mijn schoen." Het wordt opnemen. De chirurg buigt zich samen met de internist over de diabetische voet. Rust en anti-stolling moeten de teen redden. Roken doet de Bock al jaren niet meer. Hij is een makkelijke patiënt voor de zusters. Op zaal ligt hij met wat andere mannen en een vrouw. „Ik lig gemengd", constateert hij. „Gezellig!" Zijn teen redt het niet, de tweede ook niet. Ze worden ge amputeerd. Om de andere voet te redden wordt een vaat- onderzoek afgesproken. Daar stelt de specialist voor een verrassing. De vaatjes van de voet blijken volledig te zijn afgesloten, ondanks de anti-stolling. De Block blijkt toch polyglobulie te hebben, een ziektebeeld dat nog wordt be handeld met aderlatingen. Niet lang na de diagnose sterft de heer de Bock aan een laatste herseninfarct. Misschien wel goed zo. Zijn vrouw, die zo goed voor hem zorgde, en hemzelf JH zijn een verdere lijdensweg bespaard ge- bleven. MARIEKE VAN SCHIE, huisarts Gezondnet Voorlichting over zowel regulie re als alternatieve geneeswij zen, zorgverzekering, sport en sportbeoefening, zinvolle vrije tijdsbesteding: dit is een greep uit de informatie die sinds kort via internet te verkrijgen is op de site www.gezondnet.nl. In de komende maanden wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan zieke huisdieren, reizen, sportartikelen en gezonde voe ding. Ook biedt Gezondnet de mogelijkheid om deel te nemen aan actuele gezondheidsenquê tes en een gezondheidsquiz. Gezondnet geeft niet alleen Steeds meer werknemers ne men de sporttas mee naar het werk. Want voor, tussen en di rect na het werk wordt meer en meer gefitnesst. Een groei end aantal werkgevers besluit een fitnessruimte in het be drijf in te richten. Gezond per soneel levert immers alleen maar geld op. „Als je als be drijf niet mee fitnesst, loop je achter de feiten aan." Het is vijf voor twaalf als de eer ste werknemers met sporttas de gang in lopen. De computer is voor even afgesloten, het werk neergelegd. Het is middagpau ze en dus tijd om te sporten. Werd eerst uitgebreid, en vaak vet, gegeten in de bedrijfskanti ne, tegenwoordig gaan veel werknemers tussen de middag naar de fitnessruimte. Met de maaltijd wordt gewacht tot na het sporten. Wekelijks komen 330 perso neelsleden van de Amsterdam se dienst voor waterbeheer en riolering (DWR) - eenderde van het totale personeelsbestand - in de fitnessruimte van Maarten Schaapherder. Bij de start van het programma in 1995 waren dat er 191. Schaapherder werkt voor het bedrijf High Five dat in bedrijven fitnessprogramma's verzorgt en begeleidt. Toen High Five in 1988 werd opge richt had het drie klanten. Nu zijn het er 21, waaronder Shell, ING, het ministerie van VWS en de provincie Zuid-Holland. „Bedrijfsfitness neemt toe", zegt directeur Kees der Wedu- Werknemers van de Postbank in Amsterdam aan het werk in de fitnessruimte. we. Uit onderzoek van TNO Ar beid blijkt dat 44 procent van de bedrijven met meer dan vijf honderd werknemers geregeld iets sportiefs voor het personeel organiseert. Dat kan variëren van een maandelijks volleybal toernooi tot het inrichten van een fitnessruimte. Geschat wordt dat zo'n driehonderd be drijven iets op het gebied van fitness doen, maar precieze cij fers zijn er niet. Vooral kleinere bedrijven blijven nog achter. Het fenomeen fitness op het werk is overgewaaid uit Ameri ka. Daar doet volgens onder zoeker Vincent Hildebrandt van TNO Arbeid elk zichzelf respec terend bedrijf wel wat aan fit ness. „In Nederland is dat nog niet zo. Werkgevers vinden het moeilijk om zich met de leefstijl van hun personeel te bemoei en. Toch verwacht ik dat de be- langstellling zal toenemen." Werkgevers moeten ook wel. Het ziekteverzuim stijgt weer en omdat de ziektekosten van het eerste jaar voor rekening van de werkgever komen, is het zaak deze zo laag mogelijk te hou den. Ziekteverzuim kan onder meer worden teruggedrongen door het personeel meer te la ten bewegen. „In de meeste sportscholen zijn de deelne mers onder de dertig jaar, maar in een gemiddeld bedrijf juist daarboven. Ouderen gaan niet naar een gewone sportschool. Zij voelen zich niet thuis tussen de gespierde jongens en mooie meiden die op harde housemu ziek staan te sporten. Die drem pel is te hoog", vertelt Der We duwe van High Five. Maar volgens hem staan de zorgverzekeraars niet te sprin gen om hun verzekerden tegen korting te laten fitnessen, zoals verzekeraar Ohra dat al jaren doet. „Verzekeraars reageren altijd terughoudend op nieuwe ontwikkelingen. Ze willen eerst bewijzen zien. Ik noem dat een gebrek aan ondernemerschap." Op het hoofdkantoor van de Postbank in Amsterdam is het klokslag half vijf als instructeur Gerben Oosterink van High Fi ve met de groepstraining be gint. Vierhonderd werknemers komen wekelijks bij hem langs en daarmee zit zijn agenda vol. Alleen wie door een bedrijfsarts is doorverwezen, bijvoorbeeld met rugklachten of hoge bloed druk, kan meteen bij hem te recht. Als de werknemer eenmaal aan de fitness is begonnen, wordt hij of zij door Oosterink nauw lettend in de gaten gehouden. Zowel in de fitnessruimte als daarbuiten. Wie een paar keer verzuimt, stuurt hij een kaartje of hij loopt de afdeling op om te vragen wat er aan de hand is. Aan afhakers heeft hij niets. Uit onderzoek bij de Postbank is gebleken dat het ziektever zuim onder de deelnemers is teruggelopen. Gemiddeld zijn de 'normale' deelnemers drie dagen per jaar minder ziek. Bij de groep die op medisch advies is gaan fitnessen, ligt dat aantal nog veel hoger. Zij zijn maar liefst 27 dagen per jaar minder ziek. Binnenkort publiceert TNO Ar beid een nieuw onderzoek met „harde wetenschappelijke be wijzen" dat door bedrijfsfitness het ziekteverzuim in een bedrijf omlaag gaat. Dat geldt ook voor de andere zes ondernemingen van de ING-groep. Uitgerekend is dat ING alleen al op haar lo caties in Amsterdam Zuidoost en Leeuwarden jaarlijks ruim één miljoen gulden op ziekte kosten bespaart sinds daar in terne sportmogelijkheden be staan. Maar bedrijfsfitness, zo benadrukt hoofd bedrijfsfitness en fysiotherapie Mariëtte Boek- hoff van ING, is slechts één on derdeel van de gezondheidsbe vorderende maatregelen die haar bedrijf een aantal jaren ge leden heeft genomen. „De ziektekosten rijzen de pan uit", zegt Boekhoff. „Het is alar merend dat kleine kinderen al leen nog maar achter de televi sie en de computer zitten. Met man en macht, ook vanuit de overheid, wordt nu geprobeerd mensen te laten bewegen. Vroeger was de noodzaak niet zo hoog. Toen werd nog veel li chamelijk arbeid verzet. Tegen woordig zitten we te veel op de bureaustoel." DWR in Amsterdam heeft on langs een Europese oorkonde gekregen voor de prestaties op het gebied van gezondheidsbe vordering. Naast bedrijfsfitness wordt er ook aan gezondheids voorlichting en -bewustwor ding gedaan. Die complimen ten geeft ook Hans van Schie (42) aan zijn werkgever. „Je krijgt hier perfecte begeleiding. Dat zie je niet op een sport school." Behalve de begeleiding wordt door het personeel ook de toe gankelijkheid en het gemak van bedrijfsfitness geprezen. „Het is handig dat je op je werk kunt fitnessen, want 's avonds thuis komt er niet veel van." DU LAN VAN VLIMMEREN voorlichting, maar heeft ook een mening over bestaande si tuaties in de gezondheidszorg. In de komende weken zullen er verschillende discussieplat forms gestart worden waaraan iedereen kan deelnemen. Elke werkdag wordt 's middags aan abonnees per e-mail de gratis Gezondnet Nieuwsbrief toege zonden, een service die mede door het ANP mogelijk wordt gemaakt. Een abonnement op de dagelijkse nieuwsbrief kan via de website van Gezondnet worden aangevraagd. Reeën, vossen, wilde zwijnen en konijnen zitten vaak vol met teken. Recent onderzoek heeft aangetoond dat teken ook op vogels kunnen leven. Met 1,5 mm mogen teken dan piepklein van afmeting zijn, hun daden zijn dat allerminst. Zij bijten zich vast in de huid van de vier voetige of gevleugelde gastheer en zuigen bloed op. Daarna zoeken teken meestal een voch tig plaatsje op, bijvoorbeeld op of onder bladeren, en gaan ze overwinteren. Teken kunnen zich ook vasthechten aan mensen die wandelen in bossen, duinen, natuur- en sportparken. Het probleem is dat de mens dat vrijwel niet voelt (honden gaan krabben). Zonder dat we het weten, lopen we door de teken- beet het risico besmet te raken met bacteriën en virussen. En die kunnen de gezondheid be hoorlijk ondermijnen. Soms duurt het jaren voordat duide lijk wordt dat een teek de oor zaak is van alle klachten. De kans op besmetting is mini maal als de teek direct (in elk geval binnen 24 uur) goed wordt verwijderd en men de wond ontsmet met 70 procent alcohol. Er zijn speciale sets in de handel om teken te verwij deren. Naar schatting is meer dan één derde van alle teken besmet met de zogeheten Borrelia bac terie. Door een beet van een be smette teek bestaat grote kans op Lyme ziekte of de recent ontdekte aandoening 'human granulocytic ehrlichiosis' (HGE) Binnen drie weken na het huidcontact kan er uitslag ver schijnen in de vorm van een felle, rode cirkel rondom de plek waar de teek heeft gebeten en bloed gezogen. De cirkel kan Teken kunnen zich ook vasthechten aan mensen die verblijven in bossen, duinen, natuur- en sportparken. Het probleem is dat de mens de beet vrijwel niet voelt. foto hans van weel echter ook wegblijven, terwijl iemand wel is besmet. Meld uw arts over de teek, wijs op de mogelijkheid van besmetting, laat uw bloed ongeveer 6 tot 8 weken na de (vermoede) teken- beet controleren op Lyme ziek te. Bij twijfel kan dit, weer 6 tot 8 weken na de eerste controle, nog een keer worden gedaan. Enorme vermoeidheid, pijnlijke gewrichten, zenuwpijn tin telin gen, oogklachten, onwillekeuri ge spiertrekkingen, hoofdpijn en hartritmestoornissen zijn de meest voorkomende Lyme- klachten. Er zijn honderden PUZZEL Kruiswoord-min-een Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat uit de letters van het gevraagde woord in dezelfde volgorde min 1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn "stal", maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die twee het moet worden, moet blijken uit de kruisende woorden.) Horizontaal: 1. Soort kraai; 5. warm; 7. nawerking vertonen; 8. muziekinstrument; 9. vulkaan in Italië; 11. stad in Duitsland; 14. supporter; 16. klein café; 17. ongebleekt; 18. wreedaard; 19. voordeel; 20. zangstem; 22. deel v.e. woord; 25. graad; 27. hemellichaam; 29. steiger; 30. dappere man; 31. steekvlieg. Verticaal: 2. Koude valwind; 3. kantoorschrijver; 4. uitspansel; 5. thans; 6. kampeerverblijf; 8. voor de helft; 10. rijstbrandewijn; 12. met ruiten of blokken; 13. horizon; 15. beleid; 16. werpkoord; 19. winderig; 21. teken; 22. schrijflijn; 23. verbouwer; 24. graanziekte; 26. vleesgerecht a.e. stokje; 28. brilslang. Oplossing van zaterdag: HORIZONTAAL: 1. Parvenu; 7. robe; 8. none; 10. ala; 12. roe; 13. colli; 16. baar; 18. iata; 20. ein; 21. zeug; 23. dief; 26. lopen; 28. ent; 30. dpa; 32, peri; 34. kuit; 35. ballast. VERTICAAL: 1. Pol; 2. abaca; 3. re; 4. en; 5. noria; 6. uno; 7. Raab; 9. eega; 11. tl; 14. orego; 15. linde; 17. ale; 19. toe; 21. zeep; 22. ultra; 24. Indus; 25. fiat; 27. pij; 29. neb; 31. pit; 33. il; 34. ka. voorbeelden van patiënten die jarenlang met één of meer van deze klachten hebben getobd, omdat de oorzaak niet werd herkend. Mensen kunnen in de WAO terecht komen en zijn soms de wanhoop nabij, terwijl het om een ziektebeeld gaat, dat met de juiste medicijnen (een antibioticum) goed te be handelen is. Tips voor veilig recreëren en werken in het groen: - Bedek altijd zoveel mogelijk van de armen en benen in de vrije natuur. Zet ook een pet of ander hoofddeksel op. - Controleer uzelf en uw huis dier altijd als u In het groen bent geweest bij thuiskomst op teken. - Als u gebeten bent. verdoof de teek dan nooit met alcohol, olie of nagellak. Daar kan besmet ting door ontstaan, omdat de teek juist dan zijn besmette speeksel en darminhoud volle dig in de wond spuit. - Verwijder de teek goed met een pincet. Doe dat binnen 24 uur na de beet. Reinig daarna het wondje met alcohol. Noteer de datum dat u gebeten bent door de teek. Dat is belangrijk voor uw arts. - Raadpleeg uw arts als er circa 3 weken later een rode cirkel (huiduitslag) rond de tekenbeet verschijnt. U bent dan besmet. - Herkent u enkele van de klas sieke klachten van Lyme ziekte en HGE, ook zonder dat er een rode cirkel verschijnt: laat uw bloed controleren op Lyme ziekte. (Er is een gratis brochure over de ziekte van Lyme. De brochu re zit ook bij de tekenverwijder- set Teek It Easy, die bestaat uit een roestvrijstalen tekenverwij- derpincet met desinfecteer- middel. Kosten van de set be dragen 17,95 gulden. Stuur een volledig ingevulde (post)bank- of eurocheque naar Stichting S.A.A.G., postbus 160, 1540 AD in Koog aan de Zaan. Meer in formatie: 075-612.55.98 of via internet: www.saag.nl.) (Bron: Stichting SAAG) Gaan zitten is geen kunst. Op 6. staan soms wel, want soepele knieën zijn niet voor iedereen een leven lang weggelegd. Piet de Vries is mede-eigenaa van het revalidatiehulpmid- delenbedrijf Harting Bank en heeft in menig huiskamer de 'sta-op-stoel' geïntroduceerd Het is een stoel waarvan de zitting automatisch omhoog komt en op stahoogte licht kantelt. Zo wordt iemand zonder moeite met bijna ge strekte benen op zijn voeten gezet. Het systeem heeft zijn nut al lang bewezen, maar heeft ook beperkingen. Het is een log en kostbaar zitmeu bel. Aan de eettafel heb je er wei nig aan. „En heel veel mensei willen toch graag aan tafel zit ten", zegt De Vries. Samen met Gerard Westra van Assist in Groningen ontwikkelde Di Vries een goedkope sta-op stoel. De verrijdbare sta-op-stoel, de Trippel, waarmee zonder krachtsinspanning wat werk zaamheden in bij voorbeeld de keuken kunnen worden verricht, is bepaald geen goedkoop en zeker geen effi ciënt alternatief. „Mensen moeten langer zelfstandig thuis kunnen functioneren. Daar is onder meer de sta-op stoel voor nodig. Nu krijgt men luxe uitvoeringen met van alles erop en eraan. En dat schrijft de wet niet voor. I Aan tafel heb je alleen een sta-op-stoel nodig, zonder toeters en bellen. Dat is pre- p-' cies wat wij hebben ontwik- j keld met de Piccolo." Voor het ontwerpen, ontwik-| kelen (en importeren) van dep-' ze hulpmiddelen is Assist op gericht. „Bij Harting-Bank had men zoiets van: dat kun nen we wel zelf doen, maar niet alleen. Dan is de markt tfk klein. Assist werkt landelijk, voor alle revalidatiebedrij- ven", zet Westra uiteen. Eind mei wordt in de Jaarbeurs te Utrecht, op de beurs Suppori de Piccolo geïntroduceerd. De Piccolo kan zo aan het be staande eettafelameublemen worden toegevoegd. Anders P-1 dan bij de huidige generatie sta-op-stoelen wordt het lift en wielmechanisme van de Piccolo gewoon onder een bestaande stoel gemonteerd, waardoor het aanzien van dej huiskamer hiet wordt opge- j schrikt door een opvallend ei afwijkend zitelement. Westra: „Dat is het bijzonde-8.( re. De Piccolo valt bijna niet B.2 op, is onder negen van de tiefJ.-' stoelen aan te brengen. Je houdt gewoon je eigen eetkaj merstoel. Hooguit wordt hij I wat hoger, omdat er wielen 8.^ onder zitten." Nu is het zaak volgens De Vries om de verzekeraars voq de Piccolo te winnen. Zij draB.C gen tenslotte de kosten en zijn dus gebaat bij het nieuwB.2 product. Bij Assist denken ze dat het slechts een kwestie van tijd is alvorens hun idee wordt geaccepteerd. „Hij is 9.4 een stuk voordeliger." D.C Is de Trippel-stoel aan alle 0.2 kanten verrijdbaar, verstel- 0.4 baar en aanpasbaar, de Piccdl .C lo is veel meer 'basic'. Meer il .2 opties dan recht omhoog plil een lichte en zware kanteling zijn er niet. „Hij is heel be- perkt, ja. Maar meer is niet (l .4 nodig. Het gaat er om dat 2.C mensen aan tafel kunnen zitZ.1 ten en hulp krijgen bij het op| staan. Dat maakt 'm ook eenj stuk betaalbaarder." Zo lang mogelijk thuis kun- 2.2 nen wonen, dat is een belanC.4 rijk goed. Het betekent wel B.C dat in de woonkamer soms p.3 het een en ander moet wor den aangepast. De sta-op- I stoel is daarbij een handig maar log hulpstuk. Met de 3.4 Piccolo is het 'back to basic'.4.C Ook de eettafel wordt weer bereikbaar, zonder dat de stoel afbreuk doet aan het in terieur. Wie echt op z'n telefoonrekening wil besparen, kiest voor het allerlaagste tarie in het gebied waarbinnen u het meeste belt. Met VoordeelNummers belt u name h 4 lijk binnen de eigen regio gedurende het hele weekend en iedere nacht van 24.00 tot 8.00 uur voor slechts 1,8 ct/min. Bel de ZelfServiceLijn voor het instellen van uw eigen VoordeelNummers: 0800-0429.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 18