Oudere moet sneller van de weg af
'De pakkans, daar gaat het om'
RETAIRE
LGENS VAN TIL
Binnenland
Schoonmaak Grebbeberg
Bask krijgt
geen asiel in
Nederland
van tilVlilWIli
Meerderheid kinderen
voor gekozen staatshoofd
li%M IlAriiiiU JJU
Opbrengst tolheffing gebruikt
voor lagere wegenbelasting
Meer sterfgevallen bij
veel pollen in de lucht
[DAG 29 APRIL 2000
Ai
UI'dering asbestschade na 30 jaar
ag Asbestslachtoffers of hun erfgenamen mogen in uit-
•rlijke gevallen na de verjaring van dertig jaar toch nog
evergoeding vragen. De Hoge Raad heeft dat gisteren be-
in een zaak van een oud-werknemer van de Koninklijke
ie in Vlissingen. De werkgever had zich beroepen op ver
en was daarin eerder in het gelijk gesteld door de kanton-
:r en de rechtbank in Middelburg. De uitspraak biedt per-
efvoor 145 andere asbestslachtoffers of nabestaanden die
isver ook tegen de verjaringstermijn aanliepen, meldt het
té Asbestslachtoffers.
tare straffen maisveldmoord
'c echt» De rechtbank in Dordrecht heeft gisteren vier ver-
|(j en van een dubbele moord in een maïsveld in Hagestein
l(rdeeld tot gevangenisstraffen van vijf tot twintig jaar. Te-
e mannen waren straffen van twaalf jaar tot levenslang ge
le dubbele moord op een 21-jarige man uit Groningen en
l-jarige vrouw uit Eindhoven had in september 1999
Aanleiding voor de liquidatie was dat het slachtoffer een
;r van de 26-jarige schutter in_Ejndhoven van zijn drugs
ebben beroofd.
plichte openheid bedrijfsongevallen
Bedrijven moeten een lijst van arbeidsongevallen op-
i, zodat alle werknemers die kunnen lezen. Dit staat in
etsvoorstel dat staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Za-
laar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De lijst maakt deel
de risico-inventarisatie en -evaluatie, zoals werkgevers
poefen maken. Ook moet de werkgever in de toekomst een
g arbeidsongeval direct melden aan de werknemers.
A Emmen dicht door asbest
De Arbeidsinspectie in Groningen heeft het filiaal van C
Emmen onmiddellijk laten sluiten, omdat de winkel mo-
aan asbest is blootgesteld. Het asbest werd donderdag
kt tijdens verbouwingswerkzaamheden van het winkel-
im. Tijdens recente sloopwerkzaamheden werden plek-
ïconstateerd waar mogelijk asbest is verwerkt. Een bedrijf
riafondpanelen verwijderd waar asbeststof op terecht was
ten. Daarbij is asbeststof door de winkel gewaaid en op de
ig terecht gekomen.
Ie tocht voor Ankie
V>Familie en vrienden van Ankie Blommaert houden
:navond om half negen een stille tocht. Ze gaan naar de
'i het buitengebied van Lelystad, waar het lichaam van An-
landagavond is gevonden. De deelnemers willen op de
'11e bloemen leggen, die de afgelopen dagen in de Berkel
:htergelaten rond het klimrek waarop Ankie vaak zat. Ook
meester Leeuwe is uitgenodigd om mee te lopen. De 16-
jongen die wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood
ikie, blijft de komende tien dagen vastzitten.
>e boetes voor GroenFront!
echt De politierechter in Dordrecht heeft tien actievoer-
an GroenFront! gisteren boetes tot duizend gulden opge-
icht van hen werden veroordeeld wegens het niet voldoen
yn ambtelijk bevel en twee wegens openlijke geweldple-
ia,a Tegen de verdachten waren celstraffen tot twee weken,
an een week voorwaardelijk, geëist. De officier van justitie
hoger beroep.
tes voor Feyenoord-supporters
Voetbalsupporters van Feyenoord, die op 20 februari
ibevelen niet wilden opvolgen, zijn gisteren veroordeeld
etes tot vijfhonderd gulden. De 38 aanhangérs'stonden te-
t'oor de rechtbank in Breda, nadat zij tijdeiig'de wedstrijd
n II-Feyenoord waren gearresteerd. Zij negeerden het be-
zich te verwijderen. Bij deze uit de hand gelopen pro-
monstratie tegen de combi-regeling werden 236 mensen
akt.
breken rookbeleid grootste klacht
li Het telefonisch meldpunt 'Rookproblemen op de
lek' van het Nederlands Astma Fonds heeft tot dusver
reacties binnengekregen. ,,De telefoongesprekken leren
it onderling overleg niets oplost", aldus woordvoerder T.
'an het Astma Fonds. Het ontbreken van een 'rookbeleid'
werkplek is de grootste klacht die het vierkoppige tele-
;am te horen krijgt. Veel bedrijven blijken al lang bezig
leken naar een oplossing voor rookproblemen op de
loer. Vaak proberen collega's in onderling overleg tot een
:ing te komen. Het Astma Fonds concludeert nu dat deze
.k niet werkt.
Sm des Heeren niet bezoedelen
ag De SGP heeft haar van ontucht verdachte algemeen
aris D. Nieuwenhuis (54) op non-actief gesteld om bezoe-
van de naam van de partij en van de Schepper te voorko-
,De Naam van de Heere mag niet in diskrediet worden
:ht. Wij dienen ons in deze zaak te hoeden voor elke
des kwaads", schrijft SGP-voorzitter dominee D. Budding
partijblad De Banier. Budding zegt met 'diep leedwezen'
te hebben genomen van de kwestie en is er 'ten stelligste
pertuigd' dat Nieuwenhuis ten onrechte wordt beschul-
^ieuwenhuis voormalig gemeenteraadslid van Haarlem-
4us milder voor groene belegger
[(ag Het kabinet wil dat groen beleggen, geld steken in
vriendelijke projecten, ook in het nieuwe belastingstelsel,
erhouding aantrekkelijk blijft ten opzichte van andere be
ogen. Het wetsvoorstel, dat volgend jaar van kracht moet
:n, is op dit punt aangepast. Volgens premier Kok kost dat
latkist zo'n 25 miljoen per jaar ten opzichte van het belas-
an tot dusver. De huidige fiscale voordelen van participa-
groenfondsen blijven nog tien jaar bestaan. Nieuwe
beleggers' krijgen vanaf volgend jaar een aanvullende af-
iinumi
jHDfl
eze klassieke secretaire
functionaliteit tot kunst
in. Een sfeervol juweeltje
klassiek getinte interieur.
een pracht van een
ger in combinatie met
design. Kwaliteit en
ring zijn illustratief voor
Jllectie Eigentijds Klassiek,
ineel én tegelijk verras-
lodern: klassiek volgens
ANP Algemeen Nederlands Persbur
Verkeersexperts Justitie, WN en SWOV adviseren:
Bejaarde automobilisten moeten van de weg worden ge
haald als zij het drukke en agressieve verkeer niet meer
aankunnen. Ze reageren vaak te traag in gevaarlijke situ
aties en zijn daardoor eerder betrokken bij ongelukken.
Dit probleem wordt door de vergrijzing alleen maar gro
ter. Dat stellen verkeersexperts van Justitie, Veilig Ver
keer Nederland (WN) en de Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
listen op een gegeven moment
moeten inzien dat ze hun tijd
als automobilist hebben gehad.
„Ik heb mijn vader er ook van
overtuigd dat het beter was om
zijn auto de deur uit te doen.
Gezien zijn leeftijd was het on-
den haag anouk middelkamp
ferdi schrooten
Officier van justitie Koos Spee,
hoofd Bureau Verkeershandha
ving van het openbaar ministe
rie, vindt dat oudere automobi-
verantwoord om nog langer
achter het stuur te zitten."
Ook Bert Woudenberg van
WN stelt dat een eigen auto
voor ouderen niet meer van
zelfsprekend moet zijn. „Het
rijbewijs moet minder levens
lang worden dan het nu is."
Zijn organisatie wil morrelen
aan de periode waarvoor een
rijbewijs wordt verlengd. Dat is
nu nog tien jaar. Daarnaast
steunt WN het Europese plan
om de leeftijd voor een ver
plichte medische keuring te
verlagen van zeventig naar zes
tig jaar.
Volgens Divera Twisk, ge
dragsdeskundige bij de SWOV,
zijn ouderen betrekkelijk veilige
verkeersdeelnemers. „Maar ze
hebben vaak meer tijd nodig
om situaties in te kunnen
schatten. Vooral op kruispun
ten ondervinden ze veel proble
men. Daar vallen ook de meeste
doden en gewonden."
In de categorie van 65 jaar en
ouder kwamen vorig jaar 242
mensen in het verkeer om het
leven. Dat is een vijfde van de
in totaal 1.165 verkeersdoden in
1999. De fysieke kwetsbaarheid
van ouderen draagt daar zeker
aan bij. In hoeverre dementie
bij oudere verkeersslachtoffers
haarlem »anp
De Baskische vluchteling Es-
teban Murillo Zubiri krijgt
geen asiel in Nederland. Dat
heeft de rechtbank in Haar
lem gisteren bepaald in het
hoger beroep dat de Bask
had aangespannen tegen dc
afwijzing van zijn asielver
zoek door de staatssecretaris
van justitie.
Murillo heeft in Nederland
politiek asiel aangevraagd,
omdat hij bang is in de
Spaanse gevangenis te wor
den gefolterd. Volgens hem
is dat in het verleden al vaker
gebeurd. De rechtbank vindt
het niet zo waarschijnlijk dat
Murillo in Spanje het risico
loopt te worden mishandeld
of gemarteld.
De rechtbank meent op
grond van informatie van
onder meer Amnesty Inter
national dat de mensenrech
tensituatie in Spanje is ver
beterd. In de tweede helft
van de jaren negentig is er
volgens de rechtbank een
omslag gekomen, waarbij
het aantal gevallen van mis
handeling en marteling is af
genomen. De Spaanse auto
riteiten treden volgens de
rechtbank op tegen exces
ses, dqpr bijvoorbeeld da
ders te vervolgen die ver
dachten hebben gemarteld
of mishandeld.
De Hoge Raad oordeelde
vorige maand dat uitlevering
van de Bask aan Spanje in
principe toelaatbaar is. Mi
nister Korthals van justitie
moet in deze procedure nog
een definitief besluit nemen.
Murillo werd begin vorig jaar
op Schiphol gearresteerd,
omdat hij op een vals pas
poort reisde. Spanje heeft
om zijn uitlevering gevraagd,
omdat de Bask in 1980 be
trokken zou zijn geweest bij
een moordaanslag van de
ETA. Murillo ontkent dat
echter.
r.:yv;. -yr.
rhenen Over een paar dagen is het 4 mei. Een schoonmaker reinigt het gedenkteken op het militaire ere-
veld op de Grebbeberg, zodat het er straks bij de dodenherdenking netjes bij staat. Op de Grebbeberg liggen
Nederlandse militairen begraven, die in de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld. foto anp vidiphoto
Overheid voert verbeten strijd tegen stijging van aantal verkeersdoden
—..DESIGNCENTRUM
Pasen 2000. In Rotterdam-
Zuid jakkert een twintigjarige
automobilist met grote snel
heid over een kruising en
schept daarbij een 28-jarige
vrouw. Zij overlijdt ter plekke,
hij rijdt zonder omkijken
door. Veghel: twee jongens
van twintig komen in hun au
to om het leven als ze op de
linkerbaan komen en frontaal
op een tegenligger botsen.
Ommen: een zeventigjarige
bestuurder geeft op een krui
sing geen voorrang. Hij en zijn
vrouw overlijden bij het onge
luk dat volgt.
den haag ferdi schrooten
en anouk middelkamp
De ongelukken zijn illustratief
voor wat zich dagelijks op de
Nederlandse wegen afspeelt.
„Meer dan de helft van de
slachtoffers zijn óf jongeren óf
ouderen", zegt officier van jus
titie Spee, de verkeersdeskundi-
ge van het openbaar ministerie
(OM). Hij maakt zich vooral
grote zorgen over de nieuwe ge
neratie mannelijke verkeers
deelnemers. „Tijdens de rijles
sen zitten ze nog braaf ingekap
seld naast de instructeur. Maar
als ze eenmaal dat roze papier
tje op zak hebben, zie je'ze bin
nen veertien dagen met twee
keer honderd watt languit han
gend in de stoel door woonwij
ken jakkeren. Knipperlichten
hebben ze opeens niet meer, de
spiegels zijn louter voor de sier
en de maximumsnelheid geldt
kennelijk alleen voor anderen."
Cijfers onderstrepen de woor
den van Spee. Mannen onder
de 25 jaar voeren al jaren de
lijst aan van doden en gewon
den. Vorig ja.ar nog overleden
159 jonge mannen en moesten
1.695 met verwondingen naar
het ziekenhuis worden ge
bracht. Overmoed, onervaren
heid en agressie - al dan niet in
het uitgaansverkeer, 'geholpen'
door alcohol - maken menig
jonge automobilist en motorrij
der tot een gevaar op de weg.
Spee: „Het agressieve, roekelo
ze rijgedrag past bij de glijden
de schaal in de huidige maat
schappij. Alles is heel ik-gericht
en het blijft niet bij het opste
ken van een middelvinger. Er
vallen ook rake klappen. Word
je gesneden op de snelweg, dan
wacht je de ander op bij de afrit
om hem het licht uit de ogen te
slaan. De eerste schietpartij om
een ingepikte parkeerplaats
hebben we ook al gehad."
Woordvoerder Woudenberg
van Veilig Verkeer Nederland
weet wel hoe dat komt. „Neder
landers zijn vergeleken met an
dere Europeanen een vrijge
vochten volkje. Dat bepaal ik
zelf wel, is bij ons het credo."
De techniek helpt vaak nog een
handje. Woudenberg: „Dragen
mensen een gordel, dan den
ken ze al gauw dat het dus een
stukje harder kan." Een veiliger
zoab-wegdek, airbags en het
computergestuurde ABS-rem-
systeem hebben eenzelfde ef
fect. „Een auto met ABS is in
Amerika zelfs reden voor een
hogere verzekeringspremie:
mensen gaan er roekelozer van
rijden."
Het lijkt ook wel of automobi
listen het rijden steeds meer als
bijzaak gaan zien. „Het begon
met de autoradio en kaartle
zen", zegt Woudenberg. „Nu
zie je complete kantoren op
wielen voorbij zoeven. Het ge
bruik van mobiele telefoons
zonder 'carkfr' is al rampzalig,
om nog maar te zwijgen van in
ternetten op de laptop, faxen en
zelfs televisie kijken in de au
to."
Voor de ouderen van nu, die
hebben leren rijden op rustige
wegen met hoffelijke en gecon
centreerde medeweggebrui
kers, is het huidige verkeer een
jungle. „Oudere automobilisten
zijn te traag voor het huidige
verkeer," zegt gedragsdeskun
dige Twisk van de Stichting We
tenschappelijk Onderzoek ver
keersveiligheid (SWOV) in Leid-
schendam. „Op zich zijn het re
latief veilige verkeersdeelne
mers. Ze hebben alleen wat
meer tijd nodig om situaties in
te kunnen schatten. In het ge
jaagde verkeer van vandaag de
dag krijgen ze die niet. Dat ver
oorzaakt agressie, gevaarlijke si
tuaties en dus ongelukken."
Woudenberg stelt dat een eigen
auto voor ouderen niet meer
vanzelfsprekend moet zijn.
„Het rijbewijs moet minder le
venslang worden dan het nu
is." Zijn organisatie wil morre
len aan de periode waarvoor
een rijbewijs wordt verlengd.
Nu is dat nog tien jaar. Ook is
WN het van harte eens met het
plan om in 2004 de verplichte
leeftijd voor een medische ver-
keerskeuring te verlagen van
zeventig naar zestig jaar.
Ook bij jongeren moeten de
teugels strakker worden aange
trokken. Minister Netelenbos
van verkeer komt naar ver
wachting nog dit jaar met een
voorstel om nieuwbakken auto
mobilisten eerst voor vijf jaar
een aspirant-rijbewijs te geven.
Verkeersofficer Spee wil zelfs
nog verder gaan. „Voor mijn
part komen er elke vijfjaar her-
halingslessen voor iedereen.
Een rijbewijs, js een vergunning.
Houd je je niet aan de voor
waarden, dan moet je je papier
tje inleveren."
Maar dan moet er wel worden
gecontroleerd. Want de pak
kans, daar gaat het om, zegt
Spee. Hij moet een beetje la
chen om het nog prille idee van
de SWOV om keürige rijders bij
een controle te belonen met
een cadeautje. „Niemand is er
op uit om een botsing te ma
ken. Het probleem is de menta
liteit van mensen die zich van
regels niks aantrekken. Al heb
ben ze maar het gevoel dat ze
gepakt kunnen worden, dan ge
dragen ze zich al stukken be
ter." Hij is dan ook maar wat
blij met de extra mensen die hij
krijgt om intensiever op ver
keersovertredingen te controle
ren.
Alle maatregelen moeten er toe
leiden dat Nederland de stijging
van het aantal dodelijke onge
vallen weer weet om te buigen
in een daling. In 2010 moet
aantal verkeersdoden de helft
bedragen van de 1438 uit 1985.
Woudenberg twijfelt openlijk of
dat wel haalbaar is. I let verkeer,
denkt hij, is veel minder mak
kelijk te sturen dan wel eens
wordt aangenomen. „De enor
me daling van de dodencijfers
in 1998 kan bijvoorbeeld heel
goed te maken hebben gehad
met het slechte weer. Het klinkt
misschien gek, maar mist, ijzel,
regen en sneeuw zijn goed voor
de verkeersveiligheid. Fietsers,
voetgangers en onzekere auto
mobilisten gaan met het open
baar vervoer of blijven thuis.
Het omgekeerde geldt voor
mooi weer. En inderdaad: 1999
was een prachtig jaar. Qua weer
dan."
een rol speelt, staat nog niet
vast. Een Scandinavisch onder
zoek concludeerde dat één op
de drie verongelukte 65-plus
sers aan het dementeren was.
Bert Woudenberg van WN be
twijfelt of die cijfers ook voor
Nederland gelden. „Al zie je wel
dat medicijngebruik bij oude
ren gemiddeld een groter risico
vormt."
De ANBO, met 200.000 leden
de grootste seniorenbond van
Nederland, vindt de aanval op
de oudere verkeersdeelnemer
'behoorlijk kort door de bocht'.
„In tegenstelling tot veel andere
weggebruikers, houden senio
ren zich vaak wel aan de ver
keersregels. En zij zouden zich
dan aan moeten passen aan de
agressieve rijstijl van de jonge
ren? Dat is te idioot voor woor
den", zegt ANBO-woordvoer-
der Frank van der Aa.
De ouderenbond staat wel
open voor een periodieke rij-
vaardigheidstest voor alle auto
mobilisten. „Onafhankelijk van
de leeftijd moet iedere ver
keersdeelnemer om de vijf of
tien jaar bewijzen dat hij een
goede chauffeur is."
hilversum anp
koningshuis, een veel kleiner
percentage weet aan te geven
waar de discussie om gaat.
Van de ondervraagden in een
andere enquête, van het NIPO,
vindt 17 procent dat D66-leider
Thom de Graaf publiekelijk ex
cuses moet aanbieden, omdat
hij de monarchie ter discussie
heeft gesteld. De enquête werd
in het paasweekeinde gehou
den onder zo'n duizend vol
wassenen. Toch vindt meer dan
de helft van de ondervraagden
de discussie over de rol van de
monarchie in de moderne sa
menleving wel terecht, zo blijkt
uit de enquête.
Een meerderheid van de Ne
derlandse kinderen is voor een
gekozen staatshoofd. Dat blijkt
uit een onderzoek onder drie
honderd kinderen van 8 tot en
met 12 jaar van de Dienst Kijk
en Luisteronderzoek van de
NOS, in opdracht van het
Jeugdjournaal.
Toch zijn de kinderen niet te
gen het koningshuis en vinden
ze niet dat koningin Beatrix
moet vertrekken. De meesten
vinden haar zelfs 'aardig, slim
en gezellig'. Net meer dan de
helft van de jeugd weet dat er
een discussie speelt over het
luoo:-.'JUuJILAMII
Op zaterdag 6 mei en zondag 7 mei 2000 in de
EXTRAN Sporthal te Haarlem
een bedrijvenpresentatie c.q. banenbeurs,
gestemd yppr iedere werkzoekende, schoolverlater.
switcher, herintreder en loopbaanbouwer.
"Ruim baan in Noord-Holland" brengt vraag en aan
bod samen. De bezoeker krijgt een overzicht van het
enorme banenaanbod uit de regio.
Gratis entree!
EXTRAN Sporthal Haarlem
den haag »gpd
De opbrengst van het rekening
rijden wordt gebruikt voor ver
laging van de wegenbelasting.
Dat heeft het kabinet gisteren
besloten.
De nieuwe (spoor)wegen die
worden aangelegd rond de vier
grote steden worden bekostigd
uit de normale fondsen voor in
frastructuur.
De invoering van het reke
ningrijden loopt wel vertraging
op, zei premier Kok na afloop
van de ministerraad. De aparte
wet die tolpoortjes rond de ste
den mogelijk maakt, zal niet
voor verkiezingsjaar 2002 in
werking zijn. Eerder werd ge
mikt op 2001. Het kabinet wil
de wet verbreden met andere
vormen van betaald wegge
bruik, zoals aparte tolwegen en
betaalstroken langs de snelwe
gen.
Het rijk investeert tot 2010
tien miljard gilden extra in
nieuwe infrastructuur. Het be
drijfsleven doet daar nog eens
drie miljard bij, voor aanleg en
beheer van tolwegen. Zo wordt
de tweede Coentunnel- vrijwel
geheel met geld van het be
drijfsleven aangelegd. Het kabi
net besprak de plannen van
Netelenbos gisteren uitvoerig,
maar neemt pas over twee we
ken een definitief besluit.
Toename van tien procent
den haag anp
Op dagen met veel planten-
stuifmeel in de lucht overlij
den in Nederland meer men
sen dan op andere dagen. Op
een 'gewone' dag overlijden
er gemiddeld 330 mensen.
Op een dag met heel veel pol
len in de lucht kan er een toe
name zijn van 10 procent.
Dat blijkt uit Nederlands on
derzoek dat vandaag in de
Lancet wordt gepubliceerd.
Op pollenrijke dagen ster
ven er meer mensen aan
longontsteking, de longziekte
COPD en aan hart- en vaat
ziekten, aldus prof. B. Brune-
kreef, de leider van het on
derzoek. Hij heeft gekeken
naar het aantal mensen dat
per dag overlijdt en naar de
concentratie van pollen in de
lucht.
Waarom er meer mensen
sterven als er veel plan ten-
stuifmeel in de lucht zit, is
niet bekend. Maar Brunekreef
vermoedt dat pollen, net als
chemische stofdeeltje, ont
stekingsreacties kunnen ver
oorzaken. Daardoor kunnen
mensen die al zwak zijn,
overlijden.
Om te bepalen of er een
oorzakelijk verband bestaat
tussen de toename van de
sterfgevallen en de pollen-
concentratie is meer onder
zoek nodig, zegt Brunekreef.
Eerst moet in soort gelijke
studies worden gekeken of er
een zelfde resultaat uitkomt.
Het is niet zo dat mensen
die last hebben van hooi
koorts, wat ook door pollen
wordt veroorzaakt, meer risi
co lopen. Ook hoeven men
sen met hartkwalen in de
hooikoortsmaanden niet te
letten op de berichten over
de hoeveelheid pollen in de
lucht. „Het is nog veel te
vroeg om adviezen te geven."
