Rik Smits wil nog wel een grote sprong maken
eerenveen op weg naar historisch hoogtepunt
Sport
Herenakkoord?
ERDAG 29 APRIL 2000
Voor de Indiana Pacers is het 'nu of nooit'
de training in het Conseco Fieldhouse, het met
ipvallend gevoel voor traditie gebouwde basket-
ofjialeis van de Indiana Pacers, gaat Rik Smits er
goed voor zitten. Aan de rand van het speelveld
hij even schuin omhoog langs de steile tribunes
zegt dan dat hij het 'schitterend' vindt om in de-
ial te spelen. Zonder sterallures, relaxed, maar
overtuiging doet hij zijn verhaal. Over zijn ver-
iide voeten die hem jarenlang pijnigden, maar
iu doen wat ze moeten doen. ,,Ik speel nu weer
ier pijn, dat is de winst dit seizoen", aldus Smits,
zal niet de geschiedenisboeken ingaan als de
st spectaculaire speler. Geen monsterachtige
ks of flitsende bewegingen. „Hij is een teamspe-
lie anderen beter laat spelen", stelt teamgenoot
jie Miller, de onbetwiste ster van de Indiana
:rs. Het publiek heeft de lange Nederlander ook
2 halten gesloten, na een moeizaam begin op de
irikaanse prairie. Uitgefloten werd Smits in zijn
te jaren, hij schoot nauwelijks raak en pakte
n rebound. Twaalf jaar later is dat wel anders. „Ik
k dat ik gewaardeerd word door de mensen",
hij.
dat zegt wat in Indiana, waar basketbal veruit
topulairste sport is, terwijl elders in het land
jall en baseball hoog op de ladder staan. In-
lapolis hangt vol met vlaggen en banieren, in de
ten, achter ramen en in cafés. De vuilnisbakken
omgedoopt tot 'trash hoops' en de zebrapaden
op de straten geschilderd als een basketbalveld,
zijn hier volslagen maf van de sport en hebben
ok allemaal verstand van. Als iemand niet goed
ilt, laten ze je dat keihard weten, dat heb ik in de
te jaren wel gemerkt. Ik heb me toen echter niet
laten maken. Vroeger, op school, werd ik heel
gepest vanwege mijn lengte, dus ik had al een
P ig dikke huid ontwikkeld. Nu staat iedereen hier
er het team en is het in onze hal een gekkenhuis,
lebben het ook heel goed gedaan thuis: 36 keer
J> Dnnen en maar vijf keer verloren."
ich kan de Nederlander, die met zijn lengte van
1 meter in elke omgeving opvalt, zonder moeite
1 inkopen doen in de supermarkt. „Ze herkennen
"wel hoor, maar meestal laten de fans me met
Natuurlijk word ik wel vaak om een handteke-
gevraagd, maar het is niet zo dat ik met body-
ds over straat ga. Ik moet er ook niet aan denken
k overal een menigte achter me aan krijg."
achelijk
2 Pacers is Rik Smits nu opnieuw op jacht naar
begeerde NBA-titel. Hij spreekt van een zaak
nu of nooit. „In het verleden hadden we te ma-
i met Michael Jordan; van hem en de Qhicago
was gewoon niet te winnen. Al waren we er
jaar geleden wel dichtbij. We stonden in de be
ende wedstrijd elf punten voor toen de scheids-
iters opeens belachelijke fouten aan ons uitdeel-
is de Brabander was ook de nederlaag die
ploeg vorig jaar in de playoffs leed tegen New
rkKnicks te wijten aan 'politiek' binnen de NBA.
i ef al mijn ervaring durf ik te zeggen jdat de clubs
grote 'televisie-markten' bevoordeeld worden,
en Boston tien jaar terug was dat al zo en tegen
i York heb ik ook duidelijk gemerkt dat de
lidsrechters hele rare beslissingen namen, die al-
ons nadeel waren. Dat is natuurlijk enorm
lerend; je wilt laten zien dat je de beste bent,
jr je wordt daarin gewoon gedwarsboomd. Ik kan
In zijn twaalfde seizoen in de
Amerikaanse
profbasketbalcompetitie laat
Rik Smits zich het hoofd niet
meer op hol brengen. De 33-
jarige center staat met de
Indiana Pacers voor de tiende
keer in de playoffs van de
NBA, nadat het team de
meeste overwinningen had
behaald in de Eastern
Conference. Los Angeles
Lakers, met de
indrukwekkende mastodont
Shaquille O'Neal, legde beslag
op de titel in het westen. Na
twee duels tegen Milwaukee
Bucks is de stand in de eerste
ronde 1-1. Dat is een forse
tegenvaller voor de Pacers
richting het ultieme doel, de
NBA-titel. „Als het dit jaar niet
gebeurt, dan lukt het nooit
meer", zegt Smits.
door ARIEN STUYT
de hoge bazen best begrijpen hoor. In New York kij- Hij zegt het allemaal bijzonder rustig, bijna berus-
ken vijftien miljoen mensen, terwijl in de hele staat tend. „Zo mag je het niet zien, ik wil dolgraag win-
Indiana nog geen zes miljoen mensen wonen. Hier nen, daar sta ik ook voor op het veld. Op een gege-
is dus minder te verdienen." ven moment moet je zoiets echter accepteren, om
dat het niet te bewijzen is dat de scheidsrechters in
structies krijgen. Dit jaar moeten we gewoon zorgen
dat we niet in de positie komen dat die mensen nog
invloed uit kunnen oefenen op het resultaat. We zul
len dus heel goed moeten spelen."
Het spel van Rik Smits zelf is dit jaar minder sterk
dan in de voorgaande jaren. Zo scoorde hij slechts
12.9 punten en 5 rebounds per wedstrijd. „Ja, dat
zegt inderdaad wel iets over mijn spel. En dan te be
denken dat ik juist dit jaar nauwelijks last heb van
mijn voeten. Er waren wel andere kleine blessures,
maar die waren niet zo erg."
Larry Bird
Gevraagd naar oorzaken blijft het even stil in de
enorme hal. Rik Smits weegt voorzichtig zijn woor
den en zegt vervolgens dat het toch ook aan de
werkwijze van zijn coach ligt. „Ik had me eerlijk ge
zegd meer voorgesteld van Lariy Bird. Hij is een le
vende legende en heeft ook drie NBA-titels op zak.
Maar de spelers hebben weinig contact met hem.
Vooral in de eerste twee jaren liet hij heel veel aan
zijn assistenten over. Dit jaar grijpt hij zelf wat meer
in."
Verrassend is Birds aanpak niet. Smits: „Hij zegt
altijd dat de spelers honderdtien procent moeten ge
ven. En zijn beleid ten aanzien van het wisselen is el
ke wedstrijd exact hetzelfde. Vooral voor mij is dat
lastig. Ik speel meestal het hele eerste kwart en zes
minuten aan het einde van het tweede. In deel drie
blijft het bij een korte beurt en in het vierde moet ik
maar afwachten. Met mijn toch wat verouderde li
chaam is het moeilijk om steeds weer in het ritme te
komen. Dat heeft mij echt parten gespeeld."
Na dit seizoen stopt Larry Bird als coach. Over de
toekomst van het huidige team bestaat veel onzeker
heid. Veel hangt daarbij af van Rik Smits. „Als Rik
blijft - en dat willen we heel graag, want spelers als
hij zijn er nauwelijks - proberen we het team zoveel
mogelijk intact te laten", aldus Pacers-manager
Donnie Walsh. „Maar als hij stopt of elders gaat spe
len, dan gaan we een nieuw team opbouwen rond
om jonge talentvolle spelers die we al in huis heb
ben."
Smits zal zijn beslissing pas na de playoffs nemen.
„Wel aardig dat ik blijkbaar zo belangrijk ben",
grijnst hij. „Mochten we inderdaad het kampioen
schap behalen dan is dat een perfecte afsluiting van
mijn carrière. Maar eigenlijk zou ik nog wel eens een
jaartje bij een team willen spelen in een grote 'televi
siemarkt'. Ik wil ook wel eens een keer wat beslissin
gen in mijn voordeel krijgen die eigenlijk andersom
waren."
Dat zou betekenen dat hij naar New York, Los An
geles of Chicago vertrekt? „Nou, laat ik daar maar
niet op ingaan, anders word ik maandenlang met die
geruchten geconfronteerd. Zelf hoor ik al maanden
dat ik wellicht naar Phoenix zou gaan, maar daar is
niets van waar. Een kleine markt en midden in de
woestijn, ik kan niet zeggen dat dat mij aantrekt."
De best betaalde Nederlandse sporter, die dit sei
zoen een slordige dertig miljoen gulden op zijn reke
ning krijgt bijgeschreven, weet nog niet wat het le
ven na het basketbal hem gaat brengen. „Daar denk
ik nog nauwelijks aan. Ik denk wel dat ik in Amerika
blijf, al heb ik er een tijdje aan gedacht om een paar
jaar in Nederland te gaan wonen, om mijn twee kin
deren te laten zien hoe het land is. Maar mijn vrouw
is Amerikaanse, ik heb drie honden en ik heb ook
mijn rekeningen te betalen, dus zal ik hier wel blij
ven. Ik ben ook gewend aan het leven en de ruimte
om me heen. Hier is honderd kilometer niets, in Ne
derland ben je dan het land al bijna uit."
kmer van der Velde:De naam van onze club scoort'
INVEEN EVERT DE JONG
tvan in de war raken." Het
:n gevleugelde uitdrukking
Riemer van der Velde,
zitter van SC Heerenveen.
dan ooit zijn die woorden
eel, want nu de club bijna
meedoen aan de miljoe-
lans die Champions Lea-
heet, is het vooral zaak het
'd koel te houden. „Boven -
waarschuwt de onbezQl-
le preses, „we moeten de
eerst maar eens geschoten
Zover is het nog niet."
al z'n voorzichtigheid
zelfs Van der Velde niet
;ennen dat de vooruitzich-
fantastisch zijn.
I b e.
Voorzitter Van der Velde (links) en trainer Foppe de Haan van Heerenveen: „Het allerbelangrijkste is dat het
publiek blijft komen." foto gpd
Van der Velde-seizoen werkte
SC Heerenveen met een begro
ting van 980.000 gulden en
werd een verlies geleden van
bijna drie ton. Nu is het eindcij
fer op de begroting zo'n 23 mil
joen gulden. „Zestien jaar lang
hebben we zonder verlies ge
draaid. Elk jaar was er een posi
tief saldo."
Drie elementen vormden de
basis van het zakelijke succes.
In de eerste plaats zorgde Van
der Velde ervoor dat de loden
last van de Rabobank werd ge
saneerd, zodanig dat de bank
later toch con amore bij de club
betrokken bleef als sponsor.
Daarnaast werd onder aanvoe
ring van Van der Velde een zo
geheten promotiegroep ge
vormd met een aantal Friese
ondernemers, die op de een of
andere manier een band met
Heerenveen hadden. In de der
de plaats werd de kostenkant
beheersbaarder gemaakt door
meer spelers uit de regio aan te
trekken. „Wij wilden dat eens
proberen, temeer daar het veel
goedkoper was."
In dat proces van koerswijzi
ging waren er ook meevallers.
„Zo hadden wij het geluk dat er
een ondersteunende organisa
tie als Actie 67 was. Geweldige
mensen. Toen ik kwam waren
ze goed voor een jaarlijkse bij
drage van 100.000 gulden. Door
de jaren heen zijn hun activitei
ten, zoals het exploiteren van
het programmaboekje, de
sponsor van de week, de uitga
ve van de promotiegids en de
winkel met clubartikelen, zoda-
nig gegroeid, dat ze nu jaarlijks
meer dan 1 miljoen bijdragen."
Het succes heeft volgens de
voorzitter alles te maken met
het roemrijke verleden van
Heerenveen. „De geschiedenis
van Heerenveen is natuurlijk
fantastisch. Met een man als
Abe Lenstra, die ook al in het
pompeblêdenshirt speelde. Met
dat verleden was eigenlijk niks
meer gedaan. Ieder jaar op
nieuw kon de ploeg met de
hakken over de sloot in het be
taalde voetbal blijven. Heeren
veen was telkens het kleinste
hondje van de troep. De poten
tie van dat verleden was er, het
fantastische publiek was er en
de naam Abe Lenstra was er.
Daar konden we trots op zijn."
Stapje voor stapje werd ook
structuur aangebracht in de fi
nanciële organisatie en admini
stratie. „Want dat was een rom
meltje", herinnert Van der Vel
de zich. Dat veranderingspro
ces duurde langer dan was ge
hoopt. Pas in de jaren negentig
heeft het bedrijfsleven zich in
groot verband ^chter SC Hee
renveen geschaard. „Wij heb
ben over en weer sympathie.
Alle bedrijven zijn ook suppor
ters. We moeten erkennen dat
de naam Heerenveen een com-
mercieel-financiële waarde
heeft. Het scoort, om het zo
maai' eens te zeggen."
Nu SC Heerenveen op de
drempel van de Europese voet
balelite staat waakt Van der Vel
de op voorhand voor een al te
grote euforie. Want de cijfers
van dit seizoen zijn een stuk
minder rooskleurig dan menig
een vermoedt. Hij draait er niet
om heen: „Wij boeken dit jaar
een verlies. Niet groot, maar
toch een verlies. Voor de eerste
keer sinds ik voorzitter ben."
Het clubmanagement maakt
zich daar niet echt ongerust
over, omdat de oorzaken van
het verlies duidelijk zijn. Met
name het voortijdig afstoten
van een aantal minder goede
aankopen is daar debet aan. Zo
moesten er forse afkoopsom
men worden betaald voor de
Roemenen Radu Gusatu en
Florin Constantinovici, alsmede
de Nigerianen Emmanuel Ebie-
de en Henri Onwuzuruike.
„Een dure film", stelt Van der
Velde vast. Daar kwam nog
eens de onfortuinlijke situatie
met de geblesseerde Dennis de
Nooijer bij, voor wie vervangers
zijn gehaald. Voorts is een aan
tal contracten met spelers
opengebroken en tussentijds
verlengd. Ook dat kost veel
geld, „al betaalt zich dat in de
toekomst wel weer terug", ver
wacht de voorzitter.
De toekomst is allerminst ze
ker in betaald voetballand. Da
geldt ook voor SC Heerenveen
De bomen groeien ook in he
Friese Haagje niet tot in de he
mei. Er moet geld komen voo
ambitieuze uitbreidingsplan
nen van het stadioncomplex
Volgende maand wordt al be
gonnen met de uitbreiding van
de kantoren. Binnen twee jaar
moet het stadion zijn uitgebreid
tot 26.000 zitplaatsen.
„Het allerbelangrijkste is dat
het publiek blijft komen. Als dat
gebeurt en de uitbreiding van
het Abe Lenstra-stadion kan
doorgaan, dan ben ik ervan
overtuigd dat we het stadion
vol krijgen. En ook dat het be
drijfsleven dat zal oppakken
Daar hebben we signalen van
Maar tegelijkertijd moet ieder
een zich ervan bewust zijn da
Europees voetbal in Heeren
veen niet elk jaar vanzelfspre
kend is. Als het een keer niei
lukt, dan kan die gevleugelde
uitspraak van de voorzitter
weer gebezigd worden: „Niet
van in de war raken."
Regioclubs die op zater
dag op het hoogste ama-
teurniveau spelen, heb
ben ooit afgesproken el-
kaars spelers niet te be
naderen en elkaar te in
formeren als er toch een
speler van een club naar
een andere verhuist. Het
'herenakkoord' wordt
deze overeenkomst wel
genoemd. Maar dit jaar
is het aantal 'transfers'
tussen de betrokken
clubs weer aanzienlijk.
Bestaat er nog een he
renakkoord?
Gerard van Zuijlen, voormalig be
stuurslid van Rijnsburgse Boys,
een van de grondleggers van het
herenakkoord:
„De afspraak was om geen spelers bij elkaar weg
te halen. Alles voorkomen doe je natuurlijk
nooit. De bedoeling was om elkaar in dat geval
te informeren. We wilden met elkaar in gesprek
blijven, ook om te voorkomen dat spelers de
clubs tegen elkaar uitspelen om een hogere ver
goeding uit het vuur te slepen. Ik ben ervan over
tuigd dat het een aantal jaren goed heeft ge
werkt. Maar nu gaat het verkeerd. Ik hoor steeds
meer transfers tussen de clubs. Gisteravond
hoorde ik bij Rijnsburgse Boys dat Wesley Slin
gerland naar Kativijk gaat.
Jaap van der Bent, voorzitter van w Katwijk:
Onder de vorige voorzitter, Gerrit de Best, heb
ben wij het herenakkoord opgezegd. We hebben
dat gedaan toen Quick Boys twee spelers van ons
benaderde. Sinds die tijd hebben we er in het be
stuur nooit mee over gediscussieerd, er is dus
geen verandering in de situatie gekomen. Wij
hebben bij vv Katwijk ook geen behoefte aan een
herenakkoord. Wij hebben onze eigen normen
en waarden."
Cees Goudkuil, voetbalmakelaar en zaakwaar
nemer van een aantal prof- en amateurvoet
ballers uit deze regio:
„Er is momenteel weer een hoop heisa tussen de
clubs onderling. Er lopen honderden voetballers
die in de hoofdklasse kunnen spelen, maar ze
moeten ze hier in de regio net van elkaar heb
ben. Sommige clubs willen het heel netjes spelen.
Die melden het al als er een speler wordt bena
derd. Dat vind ik overdreven, soms komt er hele
maal geen akkoord.
Hans Zwaan, voormalig topscorer van w Kat
wijk, was een van de beste spitsen in het ama
teurvoetbal:
„Van een herenakkoord heb ik nooit iets ge
merkt. Ik ben tijdens mijn carrière in elk geval
heel wat keren door andere clubs benaderd. Dat
ging altijd heel geheimzinnig. Als het tot een ak
koord zou komen, zou ik moeten zeggen dat ik
zelf naar die club had gebeld. Ik ben nooit op die
voorstellen ingegaan.
Arie Lagendijk, trainer van Ter Leede, de club
die de laatste jaren verschillende spelers van
andere clubs uit de regio 'overnam':
„Nu werk ik al zo'n vijftien jaar op het hoogste
amateurniveau en nog nooit heeft iemand mij
over het herenakkoord verteld. Ik vind dat ook
typisch een zaak die eigenlijk de professionals
van de clubs zouden moeten regelen en niet de
bestuursleden. Er zijn in het verleden ondanks
dat herenakkoord heel wat rare dingen gebeurd,
ik zou er een boek over kunnen schrijven. Ik ben
dan ook niet voor dat herenakkoord, maar ik
vind wel dat er normen zijn wanneer een club
een andere speler benadert. Ik zal nooit een spe
ler vragen van wie ik weet dat hij het bij z'n hui
dige club naar zijn zin heeft. Bij ons is Carlo van
Zeist komen spelen; van hem wist ik dat hij erg
ongelukkig was, het laatste jaar bij Katwijk.
Dirk van Duijn, bestuurslid technische zaken
van Quick Boys:
„Naar mijn gevoel is dat herenakkoord al lang
van tafel. Het zijn ook meestal geen bestuursle
den die een speler benaderen, dat doet vaak een
trainer. Naar mijn gevoel zou het veel meer zin
hebben om afspraken te maken over de vergoe
dingen die spelers krijgen. De mogelijkheid zou
onderzocht moeten worden om contracten met
spelers af te sluiten. Nu is het zo dat we elk jaar
met alle spelers om tafel gaan zitten om nieuwe
afspraken te maken, ook met die van het tweede.
Daar zouden de hoge heren eens over moeten
nadenken.
TEKST: WILLEM SPIERDUK
FOTO: DICK HOGEWONINC