De hele wereld in je binnenzak
Multi Media
Ken uw muis
Delta Force 2: nooit onsmakelijk
Kies wijzer voor internet
U P
T
(Wanadoc
-
1
4
6
ZATERDAG 29 APRIL 2000
UU
R
In bijna elk huishouden staat tegenwoordig een personal computer.
Maar wat doen we er mee en wat kunnen we er mee? In de rubriek
PC Wijzer elke week een onderwerp voorde thuiscomputeraar.
Vragen en suggesties kunt u sturen naar:
internetredactie@damiate.hdc.nl
De eerste computermuis was
een lompe baksteen aan een
kabeldik snoer. Dus niks ergo
nomisch ontwerp, draadloos,
laser, extra knoppen en scroll-
wieltjes. Toch was het in de
ontwikkeling van de computer
een enorme stap vooruit van
telmachine naar verlengstuk
van het lichaam. Niemand kan
meer zonder muis en dat is pre
cies waarom de muisarm te
genwoordig zo veel beeld
schermwerkers velt.
Wie veel met computers werkt
kan zich beter aanleren snel
toetscombinaties te gebruiken.
Dat doorbreekt de statische
houding die muisarm veroor
zaakt. Dus niet naar de muis
grijpen als .je iets wil opslaan
maar gewoon Ctrl-S drukken.
Ingewikkelder functies zitten
verborgen in de menu's. Die
haal je naar beneden door Alt
plus de onderstreepte letter te
toetsen. Wil je weten hoeveel
woorden je Word-bestand
heeft? Tik Alt-X (menu Extra)
en dan 'r' voor submenu 'woor
den tellen'. Als je een setje veel
gebruikte toetscombinaties in
je hoofd hebt gaat het nog snel
ler ook dan met de muis.
De meeste mensen gebruiken
hun muis maar half. In de com
binatie met Alt, Shift en Ctrl-
-toetsen zitten veel onbekende
mogelijkheden in het apparaat
je verborgen. Een rij bestanden
in een map selecteren? Klik op
de eerste van de rij, houdt Shift
ingedrukt en klik op de laatste.
Alles ertussen is nu geselec
teerd. Staan de benodigde be
standen niet netjes onder el
kaar, gebruik dan de Ctrl-toets.
Houdt die ingedrukt terwijl je
de gewenste bestanden selec
teert, tot alle benodigde bestan
den blauw zijn.
Iedereen weet dat je geselec
teerde bestanden met de muis
knop ingedrukt kan slepen om
te ergens anders neer te zetten.
Druk je tijdens het slepen ook
nog de Ctrl-toets in dan ver
plaats je de bestanden niet
maar kopiëer je ze. Ze blijven
dus ook bestaan op de plaats
waar ze vandaan komen. Het
spaart veel tijd om uit te zoeken
welke handige toets-muiscom-
binaties er nog meer bestaan
voor allerlei dagelijkse hande
lingen.
De mooiste uitvinding sinds de
muis is de wielmuis. Gek ge
noeg zijn er nog altijd compu
ter-gebruikers die het zonder
wieltje doen. Die moeten, als ze
pagina's tekst over hun scherm
willen laten rollen, eerst met
hun muis mikken op het mi
nuscule knopje in de schuifbalk
rechts. Wielmuisgebruikers
niet. Die rollen moeiteloos en
zonder omslachtig gepriegel
door meterslange webpagina's.
Sommige scrollmuizen hebben
een extra knop waarmee je een
lange lap tekst automatisch
over het scherm kan laten rol
len. Je stelt dan de scroll-snel-
heid in en kan in je stoel ach
terover leunen: de tekst rolt op
leessnelheid over het scherm.
Nieuw is de muis zonder bewe
gende delen. Dit apparaat heeft
geen balletje aan de onderkant
maar een lichtbron en een ca
meraatje. Dat levert een grotere
precisie op. Je hebt geen muis-
mat meer nodig. En je hoeft
nooit meer een onwiilige muis
open te draaien om met een
nagel de zwarte stofkorsten van
de dichtgeslibte rollertjes te
krabben.
SILVAN SCHOONHOVEN
Microsoft doet met Pocket PC nieuwe aanval op de handheldmarkt
LONDEN JAN VAN DER NAT
Een nieuw en keihard
bewijs dat toeval niet
bestaat. De ochtend na
dat Microsoft in de be
kende stijl van het be
drijf, gelijktijdig in Lon
den en New York, de
software heeft gepresen
teerd voor de Pocket PC,
staat in de wekelijkse
computerbijlage van
The Daily Telegraph een
antieke foto van Bill Ga
tes en Paul Allen. Precies
25 jaar geleden was een
computer met de naam
Altair voor het duo de
start van het wereldwij
de concern.
Gates en Allen hebben
inmiddels een stapje te
rug gedaan en dus was
het aan de nieuwe top
man Steve Ballmer (in
New York) en Michel La-
combe, president voor
Europa, Africa en het
Midden Oosten (in Lon
den) om het nieuwste
snufje op het gebied van
de personal computer te
presenteren.
Zoals gebruikelijk neemt
Microsoft geen halve
maatregelen bij de pre
sentatie van producten,
waarmee men denkt de
wereld te kunnen ver
overen. Alsof er geen
rechtszaken lopen, alsof
een opsplitsing niet dreigt en alsof de
koers van het aandeel Microsoft niet on
der zeer zware druk staat, wordt flink uit
gepakt bij de presentatie van Pocket PC
en wordt een deel van de vakpers naar de
Britse hoofdstad gehaald voor de lance
ring van wat de draagbare pc van de
(naaste) toekomst moet worden.
Op zich is de software onder de naam
Pocket PC een voortzetting van wat Mi
crosoft al bracht onder de naam
Windows CE, het besturingssysteem
waarop een deel van de 'binnenzakcom
puters' al een tijdje draait. Diverse mer
ken bouwden Windows CE in en voor
veel gebruikers was dat prettig, omdat de
overeenkomsten met de software in de
desktop of laptop - Windows 95 of 98 im
mers - groot waren.
Maar Windows CE is niet voldoende ge
bleken om de concurrentie van 3Com
(Palm) en Psion de kop in te drukken. En
dat is natuurlijk wat Microsoft wil. De
grootste qua besturingssyteem, inmid
dels de grootste qua internet-browser, wil
ook de belangrijkste
speler worden in de
markt van de mini-pc.
En wil je dat worden,
dan moet je meer bie
den dan die concur
renten.
Die zullen in de ko
mende jaren betrek
kelijk alleen staan en
ongetwijfeld proberen
een slag te winnen,
zoals 3Com met de in
troductie van de eer
ste Palm met een
kleurenscherm en
Psion met de Revo.
Het zal een flinke klus
worden, want toppro-
ducenten van de zak
computer als Hewlett
Packard (Jornada),
Casio (Cassiopeia),
Compaq (iPAQ en Ae
ro) en Symbol hebben
zich amechtig in de
armen gestort van Mi
crosoft. Ongetwijfeld
zullen andere volgen,
zodat er ook op dit ge
bied bijna een mono
poliepositie zal ont
staan met naast het
almachtige concern
verhoudingsgewijs
kleine bedrijven, om
dat de Palm en Psion
voorlopig nog popu
lair zullen blijven.
Agenda
Voor de meesten zijn
die apparaatjes ook voldoende, want de
voornaamste applicatie is de zogenoem
de PIM, de personal information mana
ger met agenda en adressenbestand. Een
route plannen, een eenvoudig spelletje
spelen, nieuws lezen en e-mailen kan ook
allemaal. Op zich lijkt er dus geen reden
te zijn om massaal over te stappen op
een pc'tje met de nieuwe software van
Microsoft. Tenzij je natuurlijk veel meer
wilt. Als je bijvoorbeeld ook de attach
ments van je e-mail wilt lezen, internetsi
tes wilt bezoeken, video's wilt bekijken,
MP3 wilt beluisteren of een boek wilt le
zen. Dat zijn functies, waarmee Pocket
PC geen moeite heeft.
Een belangrijke tegenwerping van dat al
les is uiteraard de maat van het beeld
scherm. Dat is en blijft natuurlijk beperkt.
Prima voor de standaardfuncties, maar
internetten en een boek lezen? Het lijken
geen toepassingen, die massaal navolging N
zullen krijgen. Maar het kan. Natuurlijk
ga je geen uur zitten surfen op het inter
net met zo'n klein ding. Maar even be-
SuhsmlimQ to rh.inniT'.
OxHriBBnt&nj
amazon.com gony USA
PocketPCw*b 4b to
paalde zaken bekijken (beurskoersen,
nieuws, enz) kan heel goed. En een boek
lezen? Ja, dat kan ook. Een speciaal stukje
software (Reader) maakt dat mogelijk. De
tekst is net zo scherp, zo niet scherper als
in een echt boek en bladzijden omslaan
doe met een druk op de knop.
Vo6r wie is de Pocket PC bestemd? Voor
lopig, zo lijkt het met name voor de za-
kemman die veel onderweg is en gewoon
wil doorwerken. Bij deze groep is uiter
aard de laptop zeer ingebrugerd, maar de
zakcomputer kan bijna hetzelfde en is op
reis; veel handiger. Maar uiteraard moet
er e en doorbraak komen naar de 'gewo
ne' consument. De zogenoemde 'early
ada ptors' - zij die altijd met alles de eer
sten willen zijn - is uiteraard een gemak
kelijk doel. Maar daarna? Dat zal wellicht
nog; even duren, want de Pocket PC kost
in cle basisuitvoering voorlopig nog rond
de duizend gulden, terwijl de topmodel
len voor het dubbele in de winkel liggen.
En 1 daarmee ben je er natuurlijk niet als je
- weg van het bureau - verbinding wilt
malleen met de buitenwereld, want daar-
voo r is een modem of een andere vorm
van communicatie nodig.
Toch neemt dat allemaal niet weg dat de
doorbraak een kwestie van tijd is. Nodig
omi de consument te overtuigen van het
nutEn dat zal geen 25 jaar duren.
FRANK BUURMAN
Het Amerikaanse softwarehuis
NovaLogic is bijzonder eigenzin
nig. In de spellenindustrie zijn de
driedimensionale kaarten, waar
van de Voodoo de bekenste is, al
lang een standaard geworden. No
vaLogic trekt zich daar echter niets
van aan en gebruikt nog steeds
zijn zogenaamde Voxel-engine.
Daar werden zeker in het verleden uitstekende
resultaten bereikt, maar anno 2000 doet het ge
mis van de 'polygonen', de driedimensionale
stukjes informatie, zich steeds sterker voelen.
Toch ziet een spel als Delta Force 2, over een
commando-eenheid, er zeer aanvaardbaar uit.
Maar het had allemaal nog veel mooier kunnen
zijn als NovaLogic niet zo eigenwijs was geweest.
Delta Force 1 was een jaar geleden een aangena
me verrassing in het genre 'tactisch schietspel'.
Het smaakte naar meer en NovaLogic heeft dus
allerlei nieuwe missies bedacht voor de stoere
mannen van Delta Force. Als commando moet
de speler behalve zijn wapens ook zijn hoofd ge
bruiken. Met alleen maar schieten op alles wat
beweegt los je ook in Delta Force 2 niets
op. Het gaat om het besluipen en indien
mogelijk geruisloos uitschakelen van de
vijand, want zodra er alarm geslagen is
komen de terroristen van alle kanten
aanrennen en wordt het heel moeilijk om
de missie nog succesvol af te ronden. In
een van de eerste missies moet de speler
enkele Scud-installaties in een be
sneeuwd landschap (niet Irak dus) ver
nietigen. Een kwestie van patrouilles ont
wijken en naar de eerste installatie slui
pen. Daar kunnen twee vijanden met het
telescoopgeweer worden uitgeschakeld,
waarna het een kwestie is van wachten
tot de andere boeven komen aangesneld,
die vanuit een hinderlaag te grazen kun
nen worden genomen. Wat dan nog rest
is het opblazen van de raketten.Delta
Force 2 is een stuk moeilijker dan deel 1.
De vijanden zijn slimmer dan ooit en de
speler loopt regelmatig in een hin
derlaag. En wje sneuvelt moet ge
woon opnieuw beginnen. Missies
waarbij gijzelaars moeten worden
gered zijn extra moeilijk, omdat deze
de reddingsactie wel moeten overle
ven. Er zijn in totaal 40 missies,
waarvan er 20 zijn gekoppeld in
campagnes. Maar er kunnen ook zelf
missies worden gemaakt. Een erva
ring op zich zijn de
multiplayer-spellen, op internet via NovaWorld.
Niet minder dan 50 spelers kunnen aan een spel
meedoen, en elkaar zelfs via de stem orders of
aanwijzingen geven.
Delta Force 2 is een sfeervol spel, vooral ook
dankzij het goede geluid. Weliswaar moeten er
heel wat vijanden neergemaaid worden, maar
onsmakelijk wordt het nooit. Er zijn geen slach
tingen in de stijl van Quake of Unreal. Wie deel 1
goed vond zal deel 2 zeker kunnen waarderen,
ondanks het gemis van die aantrekkelijke polygo
nen.
Min. systeemeisen: Pentium 200, 64 Mb Ram,
Windows 95/98. Prijs: 99 gulden. Beschikbaar ge
steld door Infogrames.
Iedereen wil graag internet in
huis halen, maar voor de begin
ner is een pc en zelfs een ge
bruikersvriendelijke Apple nog
steeds een moeilijk technisch
apparaat. Er moet software
worden geïnstalleerd, en de ge
bruiker moet leren om te gaan
met elektronische post en dat
soort zaken. Bovendien is er
een groot aanbod aan internet-
providers, de bedrijfjes die hun
klanten op internet zetten. Veel
providers zijn tegenwoordig
gratis, maar er zijn ook alterna
tieven, zoals internet via de ka
bel, dat goedkoop is bij inten
sief gebruik omdat er geen tele
foontikken worden betaald. Een
beginneling maakt nog wel
eens de fout om de software
van verschillende gratis provi
ders door elkaar te installeren,
en dat kan grote problemen op
leveren.
De Consumentenbond voorziet
in het gebrek aan kennis met
een boek en een cd-rom: 'Alle
ins en outs van internet' is de
naam van het boek, en de cd-
rom heet 'Kieswijzer Internet'.
De cd-rom is een perfecte op
stap voor de 'digibeet', want
wie het schijfje in de computer
stopt hoeft verder nauwelijks
iets te doen. De informatie rolt
bijna vanzelf over het scherm,
zonder dat er iets op de harde
schijf wordt geïnstalleerd. Han
dig zijn de keuzeschermen voor
een provider: geef aan wat je
precies wilt met internet, en de
meest geschikte toegangver
schaffers komen vanzelf tevoor
schijn.
De cd-rom bevat verder een
cursus surfen voor beginners,
een cursus e-mail, informatie
over kopen op internet, interes
sante websites, tests uit cle
Consumentengids en no g meer
toepasselijke zaken. Ove r het
algemeen is de informat ie vrij
beknopt, hetgeen als voQrdeel
heeft dat de gebruiker ge-en el
lenlange teksten op zijn 1 beeld
scherm hoeft te lezen. W ie
meer wil weten koopt naimelijk
het bijbehorende boek, dat een
goede combinatie vorm't met de
cd-rom.
Het boek bevat informa. tie in
toegankelijke taal over dezelfde
onderwerpen, maar gaat vaak
veel dieper in op de aspecten
van internet. Zo is er veiel aan
dacht voor elektronische post,
de belangrijkste interne t-toe-
passing. Verrassend is die me
dedeling dat het e-mailjpro-
gramma Eudora de bes;te bevei
liging biedt: het versleutelt
boodschappen zodat kwaadwil
lenden die de post ondierschep
pen de berichten niet kunnen
lezen. Ook is het makkelijk om
met Eudora ingesproken be
richten te versturen. De meeste
'internetters' zullen tegenwoor
dig Outlook Express van Micro
soft gebruiken, omdat dat toch
al in Windows 98 zit, maar er
zijn dus goede alternatieven.
Het boek gaat ook uitgebreid in
op de risico's van internet, met
name als het gaat om virussen
en elektronisch betalen. Ook is
er veel aandacht voor het zelf
publiceren op internet en de
werking van de programma's
op de computer: zo wordt uit
gelegd hoe meerdere e-mail-
adressen op een enkele compu
ter kunnen worden beheerd.
Het boek en de cd-rom zijn ge
schikt voor pc- en Applegebrui-
kers. Het boek kost 34,50 gulden,
de cd-rom 39,95 gulden. Bestel
len kan bij de Consumentenbond
via nummer 070-4454545.
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN JAN VAN DER
Wakkere ISDN-kaart
Elke moderne pc heeft tegenwoordig energiebesparende voor
zieningen. Als het apparaat enige tijd niet wordt gebruikt, valt-
als het ware in slaap en gebruikt dan aanzienlijk minder stroon
dan wanneer de harde schijf volop draait en allerlei andere in
wendige apparaten van stroom moeten worden voorzien. Het
nadeel van zo'n slapende pc is echter wel, dat-ie de telefoon
niet meer hoort. Als er een gesprek (of een dataverbinding) vai
buitenaf binnenkomt, dan maft het ding daar meestal hardnek
kig doorheen.
Digi International heeft om die reden een passieve ISDN-kaart
uitgebracht, die in staat is de computer in zo'n geval wakker te
maken. Het apparaat reageert, neemt de telefoon aan en ver
werkt zowel telefoongesprekken als faxen. In combinatie met
een geluidskaart kan het ding ook werken als antwoordappara j'
en als ISDN-telefoon. De Digi DataFire Micro V heeft een ad
viesprijs van 149 gulden.
Indonesische keuken
Wie Indonesisch kookt kan
niet om de producten van
Conimex heen. Elke regel
matige bezoeker van kruide
nier en supermarkt kent de
schappen met de in oranje
verpakte producten van het
bedrijf, zoals ketjap en se
roendeng. Conimex is er nu
ook op internet. Op de web
site is vanzelfsprekend alles
te vinden wat met oosters
koken samenhangt: vele re
cepten, speciale ingrediën
ten en dergelijke. Verder veel
reisinformatie en Aziatische
wetenswaardigheden. En n
tuurlijk ontbreken de onver
mijdelijke spelletjes en de
gelukskoekjes niet.
www.conimex.nl
eft
Internet-pc
Computerfabrikant Gateway heeft een zeer compacte
Windows-pc aan het pakket toegevoegd. De Astro, zoals het
model heet, is vooral bedoeld voor gebruik met het internet.
Het gaat om een complete multimedia-pc met een geïntegreer
de monitor, een Intel Celeron 400 MHz-processor en een hard
schijf van meer dan vijf Gigabyte. Gateway mikt vooral op one
varen computergebruikers die zich zo min mogelijk om de
techniek willen bekommeren, op studenten en op mensen die
een tweede pc voor in de slaapkamer of woonkamer zoeken.
De Astro kost nog net geen tweeduizend gulden. Het apparaat
onder meer te zien bij de Primafoonwinkels en in de eigen
showrooms van Gateway.
MP3-speler met 64Mb
soort machientjes was, kon
met een verbeterde uitvoe
ring van dat apparaat, uitgdtes
rust met een groter intern
geheugen: 64Mb. Deze op
slagcapaciteit maakt het m< i.
gelijk om meer dan een uui
aan digitale muziek op het
toestel te bewaren. Extra op
slagcapaciteit is verkrijgbaaW(
op SmartMedia-geheugen
kaartjes, die nu maximaal
32Mb groot zijn, maar bin
nenkort ook nog eens in ca
paciteit zullen verdubbelen
De Yepp E+, zoals het appa
raat heet, is shockproof en
heeft geen bewegende dele
Het apparaat heeft een ad
viesprijs van 599 gulden.
In korte tijd zijn de speciale
afspeelapparaatjes voor ge
luidsbestanden in het MP3-
formaat, die vooral te vinden
zijn op het internet, erg po
pulair geworden. Samsung,
dat met de Yepp een van de
eerste aanbieders van dit
cali
obi
Minigeheugenchip
Samsung, een van de grootste producenten van geheugenchip iar
met name het populaire SRAM, is er in geslaagd een zeer klein
chip te ontwikkelen van 8 megabyte. De chip heeft maar een
kwart van de grootte van de huidige SRAM-chips. Dat maakt d
chip bij uitstek geschikt voor toepassing in kleine apparaten,
zoals zaktelefoons. Samsung maakt gebruik van een nieuwe
techniek, die Tape Ball Grid Array wordt genoemd. Het komt
bij deze techniek op neer dat er geen stukje printplaat meer
wordt gebruikt, maar een zogenaamde polymide tape. Daar
door ontstaat een chip van 8 bij 8 millimeter, kleiner dus dan
een vierkante centimeter. Een extra voordeel is dat de chip snurn
is, en weinig stroom gebruikt. Daardoor kunnen de mobiele t(
lefoons weer kleiner worden gemaakt en met meer geheugen
worden uitgerust. Maar ook in andere apparaten, zoals zakcoi
puters, zal de minigeheugenchip mimte kunnen besparen.
Informatie: www.samsung.nl
Wachtlijst Casema
Kabelexploitant Casema
heeft een wachtlijst inge
voerd voor haar internet
dienst Cable Wanadoo Basic.
De wachtlijst, die naar ver
wachting twee maanden zal
bestaan, is noodzakelijk om
het netwerk voor de bestaan
de abonnees te verbeteren.
Er zijn veel klachten bij
Casema binnengekomen
over de traagheid en onbe
trouwbaarheid van internet
op de kabel. Dit heeft overi
gens geen gevolgen gehad
voor de populariteit, want er
melden zich maandelijks
duizenden belangstellenden
aan. Het voordeel van inter
net op de kabel is dat er geen
telefoonlijn wordt gebruikt °d
De snelle groei heeft echtei11-
volgens Casema tot gevolg
gehad dat de kwaliteit is acla':
tergebleven. Overigens hee
Casema ook duurdere inte
diensten, onder de naam
Wanadoo Plus en Wanado
Premium, waarvoor geen
wachtlijst bestaat. Hierbij
wordt een andere techniek|ïes
gebruikt.
Informatie: www.casema.nl
PUZZEL
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1. Snob; 7. japon; 8. deel van een breviergebed; 10. op de manier
van; 12. strafwerktuig; 13. stukgoed; 16. draagtoestel; 18. International Air Traffic
Association; 20. Duits lidwoord; 21. moedervarken; 23. steler; 26. gaan; 28. loot;
30. Duits persbureau; 32. gevleugelde geest in het Perzische volksgeloof; 34. deel van
2
3
5
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
het been; 35. lading.
VERTICAAL: 1. Aardkluit; 2. manillahennep; 3. muzieknoot; 4. voegwoord; 5. ketting
zonder einde; 6. Organisatie der Verenigde Volken; 7. rivier in Oostenrijk;
9. echtgenoot; 11. buisverlichting; 14. wilde marjolein; 15. loofboom; 17. Engels bier;
19. dicht; 21. reinigingsmiddel; 22. extreem; 24. rivier in Pakistan; 25. akkoord;
20
21
22
23
24
25
26
27
27. monnikskleed; 29. snavel; 31. brander; 33. persoonlijk vnw. (Fr.); 34. bazige
vrouw.
Oplossing van vrijdag:
Horizontaal: 1. Toverbal; 5. kolenaak; 6. ooms; 8. tras; 10. pezen; 12. tango.
Verticaal: 1. Tekort; 2. valeta; 3. rondo; 4. alarm; 7. onzin; 9. spijt; 11. neo.
28
29
30
31
32
33
34
35
!tl
Ja.