Jekkers en Meinderts missen diepgang
vayak steekt weer van wal
Cultuur Kunst
H
Rode lopers voor de koningin
Beatrix is weg,
het feest kan beginnen
Leidse musea: koninginnesoep en vogelgetjilp
'Als ze coulissen willen, dan maken we coulissen'
IJ DAG 28 APRIL 2000
a
ashorst beschuldigd van prostitutie
|asterdam De Nederlandse kunstschilder Peter Klashorst die
(Senegal is gearresteerd, is door de rechter-commissaris in
akar beschuldigd van prostitutie. Verder heeft hij anderen de
?legenheid geboden tot onbetamelijkheden en kunstwerken
feëxporteerd, aldus de rechter-commissasris die Klashorst gis-
ren in staat van beschuldiging stelde. Klashorst heeft tijdens
et verhoor door de magistraat verklaard onschuldig te zijn.
)lgens de Senegalese media zou Klashorst een bordeel hebben
■rund met daarin onder meer minderjarige meisjes. De Neder-
nder is inmiddels overgebracht van een politiecel naar een
lis van bewaring, waar hij met maximaal vier personen in een
I zit. Klashorst werd zaterdag gearresteerd in Dakar, omdat hij
ïaktmodellen gebruikte voor zijn schilderijen.
'andkastelenfestival Scheveningen
|heveningen Zand, creativiteit en meesterbouwers vormen de I
(grediënten voor het tiende International Sandsculpture Festi-
II op het strand van Scheveningen. Van 8 tot en met 12 mei
Duwen tien professionele zandkunstenaars met behulp van
Sjwilligers aan het kasteel van hun dromen. Op zaterdag 13
ei maakt een jury de winnaar van de eerste International Sin-
e Masters Competition Scheveningen bekend. De strijd gaat
et alleen om de eer, maar ook om de knikkers. De hoofdprijs
ïdraagt 5000 euro (ruim 10.000 gulden). De zogeheten 'master
Irvers' bouwen eigen ontwerpen die een belangrijke histori-
he gebeurtenis of een sociale ontwikkeling uit hun eigen land
(orstellen. Elk team krijgt 30 kubieke meter (ongeveer 620
luiwagens) zand ter beschikking. Alle zandkastelen blijven tot
l met 4 juni staan, 's Avonds zijn ze verlicht.
'(instructieve kunst in Mondriaanhuis
(iersfoort Het Mondriaanhuis in Amersfoort heeft op een
Ijzondere manier een uitgebreide collectie hedendaagse con-
ructieve kunst verworven. Het huis schreef 600 kunstenaars in j
e delen van de wereld aan met de vraag of zij een werk op pa-
er voor de verzameling wilden afstaan. Er kwamen uiteinde-
Jc 245 werken binnen. De namen van de kunstenaars kwamen
HGt de kaartenbak van het in Amsterdam en Londen gevestigde
rchive 90'. De zogenoemde 'Mondriaanhuis-Archive 90 Refe-
hce Collection' is in september voor het publiek te zien. Con-
ructivisme is een stroming binnen de beeldende kunst en ar-
litectuur waarbij diverse elementen in en aan elkaar een ge
el vormen en soms worden herhaald. Kunstenaars die het
pndriaanhuis werk schonken zijn onder anderen Lucien den
end (Nederland), Albert Rubens (België), Diet Sayler (Duits-
fid) en James Juszczyk (Verenigde Staten).
Sancefestival naar Amsterdamse Bos
SLIflï Het dancefestival New Frontier verkast voor de editie
naar het Amsterdamse Bos. De eerste twee afleveringen
^^n het festival werden op stranden bij Almere gehouden. De
f ganisatie zag zich gedwongen uit te wijken naar Amsterdam
iS^dat omwonenden vorig jaar met succes de door de gemeente
mere afgegeven vergunning bij de rechter aanvochten. De
jrde aflevering van New Frontier is op 16 juli. Met onder ande-
b.i n Sasha, Sven Vath, Reprazent, DJ Jean, Marcello en DJ Krush
Stajfjrikt de organisatie een totaaloverzicht te bieden van de meest
dancestijlen van vandaag en morgen. Het danpefcstijn
jurt van 13.00 tot 23.00 uur. De eerste twee edities trokken
171 nd de 12.000 bezoekers. In het Amsterdamse Bos is straks
imte voor 15.000 danceliefhebbers.
R
an Doesburg en de architectuur
6en Theo van Doesburg (1883-1931), de geestelijk vader van
Instrichting De Stijl, was een artistieke duizendpoot. Behalve
(t hij actief was als dichter, schrijver en schilder bemoeide de-
eigenzinnige 'snoeshaan', zoals hij door een collega-kunste-
jar genoemd werd, zich ook met bouwkunst. Daarover
reekt Joop Joosten, voormalig hoofdconservator van het Ste-
ilijk Museum Amsterdam en Stijl-kenner bij uitstek, op uitno-
ging van het Rijnlands Architectuur Platform op woensdag 10
Bi vanaf 20.00 uur in sociëteit de Burcht (Burgsteeg 14, Lei-
In). Met een diashow licht hij de invloed van Van Doesburg,
■K viereneenhalf jaar in Leiden woonde, op de architectuur
p. Wie de bewuste bouwwerken in het echt wil aanschouwen,
ipt op 21 mei op de fiets om onder aanvoering van architect
jinier Verbeek een ronde door Leiden te maken. Deelnemers
prden om 14.00 uur op het Stationsplein in Leiden verwacht.
ielname is gratis.
leiden Bij hoog bezoek (de majesteit) hoort
een rode loper. Dat simpele feit inspireerde
Lulia Mariana Prins (rechts) en Annette van
Houwelingen tot het maken van acht rode lo
pers in de vorm van een sleutel uitgesneden
uit rood tapijt. De lengte van de kleinste
sleutel is zeven meter en de grootste meet
negen meter. Het oog van de sleutel varieert
in doorsnee van twee tot ongeveer drie me
ter. De kunstwerken zijn onderdeel van het
kunstproject 'Koninginnedag 2000' van het
kunstcentrum Haagweg 4. De lopers staan
boi van de symboliek. „Denk aan Leiden als
stad van lakenfabrieken", aldus de kunste
naars. „We kozen voor de kleur rood, omdat
dat gebruikelijk is bij hoog bezoek." En de
sleutels staan volgens de makers niet alleen
symbool voor de sleutelstad Leiden, maar
ook voor gastvrijheid voor iedereen. Op Ko
ninginnedag, zaterdagochtend, worden de
lopers uitgerold in de Kloksteeg en op het
Rapenburg, waar de koningin later die dag
haar voetstappen achterlaat. -
FOTO TACO VAN DER EB
Het Huis van Oranje geniet zou de ambitie moeten hebben
faam als een voorbeeld van een om de koningin bij de viering
Koninklijke familie met gebrek van haar verjaardag wat op te
aan smaak en zonder belang- vrolijken. Na de traditionele
stelling voor kunst. Koningin folklore in Katwijk (daarin is
Beatrix is een gunstige uitzonde- Katwijk vast beter dan Leiden)
ring. Zij weet clat een Koninklij- zou een op kunst en cultuur ge-
werken van
eigentijdse
kunstenaars.
Maar zij is
ook echt ge
boeid door
kunst. Van
Rudi Fuchs
mag zij een
tentoonstel
ling in het
Stedelijk Mu
seum in Am
sterdam in
richten. Bea
trix begeeft
zich graag on
der kunste
naars en
maakt zelf
beelden. Wie
gelooft dat een dergelijke lief
hebster van moderne kunst even
verrukt raakt van de folkloristi
sche activiteiten die op Konin
ginnedag over haar en andere
leden van het Koninklijk Huis
worden uitgestort?
Majesteit maakt moeilijke tij
den door. Haar populariteit on
der het 'gewone volk', waarvan
van de Zangeres Zonder Naam
regèlmatig in beeld kunnen ko
men: de ideale sandwichformu
le om TV-kijkers te binden en
cultureel iets te laten opsteken.
Of als programma een rondlei
ding van de oud-studente Bea
trix langs de verborgen culturele
schatten van de Universiteit Lei
den. Bij de viering van het 425-
een Koninklijk Huis het moet jarig bestaan in februari waren
leiden rody van der pols
Exotische en stokoude culturen, bizarre
wetenschappelijke experimenten en de
raadselen van het dierenrijk. De Leidse
musea hebben de komende meivakantie
weer een keur aan speurtochten, rondlei
dingen, filmvertoningen en workshops in
de aanbieding, waarmee ze zowel jong als
oud op een leergierige wenken bedienen.
Die vakantie begint zaterdag meteen al
feestelijk met het bezoek van Hare Majes
teit aan Leiden. Wie die dag een bezoekje
brengt aan het Rijksmuseum van Oudhe
den (Rapenburg 28, Leiden) kan zich van
af 14.00 uur door een Gallische druïde uit
een grote ketel een gratis kommetje ko
ninginnesoep laten inschenken. De vol
gende dag, zondag 30 april, neemt conser
vator Maarten Raven de bezoekers tussen
14.00 en 14.45 uur mee op een wandeling
langs de tentoonstelling 'Antiek toerisme'
en de Egyptische mummies. En van dins
dag 2 mei tot en met zondag 7 mei is er
voor kinderen onder de acht jaar een
speurtocht, waarbij ze met een opdrach-
tenkaart in de hand op zoek gaan naar de
klassieke wereld. Gedurende diezelfde
week kunnen de jeugdige bezoekers in de
kunstenaarswerkplaats bij de tentoonstel
ling 'Asterix en Europa' eigenhandig een
Griekse vaas, een Vikingschip of Romeinse
soldaat in elkaar knutselen. Bovendien
zijn dagelijks de avonturen van Asterix
vanaf 14.00 uur op het witte doek te bekij
ken.
Ook het Rijksmuseum voor Volken
kunde (Steenstraat 1, Leiden) vertoont
van maandag 1 mei tot en met zaterdag 6
mei (met uitzondering van woensdag) elke
dag tussen 12.00 en 16.00 uur films, ge
schikt voor kinderen vanaf acht jaar. Het
thema van deze films is kinderen in ande
re culturen. Daarnaast zijn de Indonesië-
en de Japan/Koreazalen opengesteld.
Naturalis (Darwinweg 2, Leiden) staat
gedurende de meivakantie in het teken
van het vogelrijk. Vogelkenners staan de
hele week ldaar de bezoekers in te lichten
over alle facetten van deze gevleugelde
dieren. Kinderen vanaf tien jaar kunnen
zich wagen aan het pinguïnspeurspel,
waarmee ze echte pinguïnveertjes kunnen
verdienen. En op de tentoonstelling 'Vo
gelconcert', nog te zien tot tot 30 juni, kan
de bezoeker zijn kennis van vogelgeluiden
bijspijkeren. In fleurige muziektenten zijn
alle 167 Nederlandse broedvogels opgezet,
die op commando fluiten, koeren dan wel
tjilpen.
In Museum Boerhaave (Lange St. Ag-
nietenstraat 10, Leiden) kan de bezoeker
zich verdiepen in een natuurkundig ver
schijnsel dat ons leven totaal heeft veran
derd: elektriciteit. Op dinsdag 2 en woes-
dag 3 mei begint om 14.00 en 15.00 uur
een voorstelling van Dr. Magneto, 'de
elektrische mensch'. In deze theatershow,
geïnspireerd op achttiende-eeuwse geleer
den, wordt de toeschouwer ingewijd in de
wetenschappelijke geschiedenis van elek
triciteit. Voor de jonge speurders is er het
'Elektrische ballonnenraadsel', waarin ze
het natuurfenomeen op hun eigen manier
ontdekken: laat je haar recht overeind
staan, sein S.O.S. in morsecode en krijg de
schok van je leven. En in de knutselwork-
shop die op donderdag 4 mei om 14.00 en
16.00 uur begint, waant een kind zich een
achttiende-eeuwse vlinderverzamelaar.
Op zondag 7 mei krijgen bezoekers om
14.00 en 15.00 uur de kans om in het kiel
zog van acteur Huip van Dijk een tour
door het museum te maken, waarin zij be
langrijke wetenschappers ontmoeten en
komische anekdotes horen over het leven
en werk van deze historische figuren.
hebben, is sterk gedaald. Er is
nu al het steeds terugkerend ge
zeur (dat nog tientallen jaren
kan voortslepen) over de mate
van betrokkenheid van een aan
staande Argentijnse schoonfa
milie bij misdaden tegen de
menselijkheid. Dan is er de door
deze bijzondere schatten al toe
gankelijk voor de alumni van de
universiteit. In Leiden, de cul
tuurstad bij uitstek, zijn er mo
gelijkheden genoeg voor een se
rieus cultureel programma.
Leiden kan bogen op een lan
ge traditie in vernieuwend den-
onze stadgenoot Thom de Graaf ken over de positie van de vorst.
aangezwengelde discussie over
haar macht en invloed op de
politiek. Of het nog niet erg ge
noeg is, krijgt zij steunbetuigin
gen uit Urk en moet zij morgen
Koninginnedag vieren in Kat
wijk en Leiden.
Voor het imago van de konin
gin is het buitengewoon slecht
dat de angsthazerige politiebu-
reaucratie tijdens haar bezoek
de Leidse binnenstad herme
tisch afsluit. De politieregio
Midden-Holland is blijkbaar
niets meer gewend, (Het is ook
een van de weinige politieregio's
zónder betaald voetbal). Actie
voerders zijn nu wel heel na
drukkelijk uitgedaagd om mor
gen wat te ondernemen. Nu
maar hopen dat hun optreden
een beetje ludiek is. De gemeen
teraadsleden zijn door hun la
keiengedrag jegens de politie
medeplichtig aan het uitlokken
van (eventuele) protestacties te
gen de monarchie.
Leiden problematiseert nu de
komst van de koningin. Leiden
Van Filips van Leiden (1320-
1382), via hoogleraren als Ge
rard Noodt (1647-1725) en Jo-
han Rudolf Thorbecke (1798-
1872) tot onze eigen Thom de
Graaf. Bij modernisering van de
monarchie gaat het niet alleen
om het bevrijden van de monar
chie van haar staatsrechtelijke
lasten en besognes. De moderni
sering gaat eveneens om maat
schappelijke ruimte om recht te
doen aan persoonlijke voorkeu
ren.
Leiden laat morgen de kans
liggen om Beatrix een cultureel
programma naar haar smaak
en niveau aan te bieden. Bij een
dergelijke vernieuwing zouden
zowel Leiden als het Koninklijk
Huis gebaat geweest zijn. De
vernieuwingen waarop Leiden
zich morgen profileert zijn du
bieuze: ongekende 'verkrampte
en bekrompen' politiemaatrege
len, waardoor de Koninginne
dagviering pas na het vertrek
van de koningin echt kan begin
nen.
theater recensie
susanne lammers
Voorstelling. Jekkers Koos: Het verhaal achter de liedjes. Gezien:
27/4, Leidse Schouwburg. Nog te zien: 1-3/5, Diligentia, Den
Het idee is simpel, de uitwerking sober. Harrie
Jekkers en zijn vriend en tekstschrijver Koos Mein
derts leggen uit wie ze zijn en vooral hoe het
kwam. Een terugblik op twintig jaar samenwer
king of, in hun eigen woorden, een geïmproviseer
de greep uit de autobiografische grabbelton. Ver
haaltje - liedje - verhaaltje - gedichtje - verhaaltje -
verhaaltje; om beurten een stukkie.
Jekkers begint met hun eerste liedje, 'Er Drijft
Een Lijk', geschreven in Spanje, op een moment
dat ze allebei in een impasse verkeren. Harrie is
mislukt voor de klas, Koos gestopt met zijn studie.
Nergens zin in en al helemaal niet in werken. Dat
liedje is het begin van twee grandioze carrières, en
dat zullen we weten ook. Een stroom anekdotes,
mooie en sterke verhalen komt los, die op het juis
te moment onderbroken wordt door (vooral) de
vele liedjes van Jekkers. De gedichtjes en voorgele
zen verhalen van Koos zijn in het begin wat stijver;
zich wat onwennig verschuilend achter een kathe
der heeft hij duidelijk wat meer moeite met live-
performing.
Maar vanaf het eerste begin is ook duidelijk dat
we hier te maken hebben met de leukste omes van
het feestje. De zaal geniet van de roze-gekleurde,
met nostalgie gekruide ontboezemingen van twee
eenvoudige Haagse jongens die het helemaal ge
maakt hebben en applaudiseert dankbaar voor de
bekende hits en de herkenbare verhalen. Ze zijn
gekomen om de band te voelen, de vertrouwde
geur op te snuiven, en ze krijgen waar voor hun
geld, ook al zingt Jekkers niet zijn ode aan Den
Haag. Hij begint, iedereen zet mee in, maar hij
zingt het niet uit, want hij is het lied inmiddels
spuugzat. Omdat, onder andere, er een racistische
parodie op gemaakt is.
Die opmerking is trouwens het enige dat er
overgebleven is van het engagement van de ma
kers van liedjes als 'Over De Muur' en 'Ik Ben
Koos En Ik Ben Werkeloos'. Een kleine uitleg over
waar die maatschappelijke bevlogenheid gebleven
is, had toch best gekund op een avond waar zo
'autobiografisch' gegrabbeld werd: Misschien was
het dan een heel klein beetje minder leuk en ge
zellig geworden, maar het had wellicht voor een
tikje meer diepgang kunnen zorgen. Nu heeft het
feestje van Harrie en Koos veel van een etentje bij
de Chinees: wel lekker en vooral heel veel, maar...
Jongerencentrum Ex-Voto heeft ze het eerst
ik gaat na 18 jaar weer op tournee.
hebben er zin in en de tijd is er
voor", zegt Ton Scherpenzeel,
17-jarige toetsenist van Kayak.
>opgroep uit de jaren zeventig
nt volgende maand aan een
:de leven. Na Doe Maar is het
tweede bekende Nederlandse
p die opnieuw begint. Van een
elijking wil Scherpenzeel even-
niets weten. „Bij ons is geen
ke van een reünie. We willen
er. We zijn zelfs al bezig met de
ende cd. Ik denk. ook niet dat
oals Doe Maar tien keer Ahoy
crijgen. Maar we hopen, bij on-
ins van vroeger, ook nieuw en
publiek te trekken. Hoe het
kt, weet ik natuurlijk niet. We
|n zien."
i symfonische rockgroep Kayak
Jkte in de jaren zeventig furore
ihits als 'I want you tot be mine'
(1978) en vooral 'Ruthless Queen'
(1979). Begin 1982 viel de groep uit
een. Toetsenist Scherpenzeel speel
de daarna nog enige tijd met het
Britse Camel.
Scherpenzeel en twee andere
oorspronkelijke leden, Pim Koop
man en Max Werner, spraken er al
langer over opnieuw beginnen en
begonnen een half jaar geleden met
het maken van demonstratieban
den. Een optreden met De Kast in
een tv-programma en gastoptre
dens tijdens stadionconcerten van
de Friese band bracht uiteindelijk
na achttien jaar de wedergeboorte
op gang.
„Maar een paar jaar geleden werd
er nauwelijks gereageerd als we het
hadden over opnieuw beginnen",
zegt Scherpenzeel. „Nu ligt dat an
ders. Ik denk dat er een soort golf
beweging is. We zijn allemaal nog
actief in de muziek. De routine van
het samenspelen ontbreekt natuur
lijk en dat zal ook bij de eerste op
tredens wel wennen zijn."
De wederopstanding begint op 4
mei met een try-out in het tijdelijk
onderkomen in Rotterdamse van
Jeugdtheater Hofplein. De op
brengst daarvan is bedoeld voorde
herbouw van het door brand ver
woeste theater. Op 22 mei komt de
nieuwe cd 'Close to the Fire' uit en
begint de toer door Nederland met
een optreden in Paradiso.
„De nieuwe cd is moderner ge
produceerd maar is verder eigenlijk
een rechtstreeks vervolg op onze
laatste studio-elpee Merlin uit
1981", zegt Scherpenzeel. „Je hoort
een echte Kayak-sound. We klinken
weer heel erg als een band. Heel
anders dan de Japanse doosjes met
samples en namaakinstrumenten
die je nu vaak voorbij hoort ko
men."
voorhout sabine van den berg
Cabaretière Sanne Wallis de Vries
stond er drie jaar geleden al. Leide-
naar Onno Innemee staat er nog. En
ook cabaretduo 'Niet Schieten' blijft
terugkomen in Voorhout. Klinkende
namen uit de wereld van het cabaret
treden op in Open Jongerencentrum
Ex-Voto. Laag entreegeld, altijd volle
bak.
Programmeur Esther van Dam:
„Artiesten komen hier graag, want
we zorgen goed voor ze. Als ze cou
lissen willen, dan maken we die.
Kunnen ze niet tegen sigarettenrook?
Dan verzoeken wij het publiek de
peuk te doven." Alles voor een
mooie show.
Voorhout heeft geen eigen theater.
Maar liefhebbers weten het donder
dagavondcabaret te vinden. „Ooit
belde een impresario om te vragen
hoe het liep met de voorverkoop.
Zeg ik tegen haar: 'We hebben pas
vijf kaarten verkocht. Maar maakt u
zich geen zorgen, dit zegt niets. We
rekenen op voldoende bezoekers.
Voorhouters komen op de bonne
fooi, ze kopen kaarten aan de zaal'.
En ik kreeg geen ongelijk. Eén keer
hebben we de deuren moeten dicht
gooien, bij de voorstelling van Hans
Teeuwen. Meer dan negentig man
konden we hier niet kwijt. Prachtig
was dat."
Net na de oprichting van Ex-Voto
in 1986 werd er al zo'n twee keer per
jaar voor cabaret gezorgd. „De Beri
ni's traden op. En Marijke Boon.
Maar toch liep het niet echt goed. De
ene keer was het druk, de andere
keer weer niet. We deden het er een
beetje bij."
Toen initiator Ton van Wijk in
1992 terugkwam van een wereldreis
besloot hij het grondiger aan te pak
ken. Esther van Dam: „Hij stopte
met het jongerenwerk en ging zich
uitsluitend richten op het cabaret.
Program-
meur Esther
van Dam:
ij/f „Soms ont-
staan nieu-
we ideeën
V voorthea-
fcvj tervoorstel-
jC/. lingen hier
gewoon aan
l'fl de bar."
SJI FOTO'HENK
IN** BOUWMAN
Om de maand. En toen kwam het
werkelijk van de grond. Het begon
meteen leuk te lopen met zo'n dertig
tot veertig toeschouwers. We maak
ten een boekje, het kwam in de
krant. En het tweede seizoen was
echt succesvol. Volle zalen met ze
ventig tot tachtig man. Dat gaat nog
steeds doqr."
Het programma voor het volgende
seizoen staat nu vast: „Ik begin in fe
bruari al te boeken voor het komen
de jaar. Aan de hand van presenta
ties tijdens een theaterfestival in Rot
terdam bepaal ik mijn keuze. Maar ik
krijg ook wel tips van programmeurs
bij andere jongerencentra. Dan kijk
ik naar het budget en stel het pro
gramma samen. Een try-out kost na
tuurlijk minder dan een langlopende
voorstelling. Aan een grote naam be
taal je meer dan aan een beginnend
talent. Hierin probeer je de balans te
vinden. En als je zo'n onbekende
naam boekt, hoop je dat die door
breekt voor hij in Voorhout komt.
Want er kan wel een jaar overheen
gaan, tussen boeken en optreden.
Ton had daar echt een neus voor."
Hij rook talent. Maarten van
Roozendaal, Plien Bianca, De Vlie
gende Panters, André Manuel. Ooit
vertoonden zij hun kunsten in het
bollendorp, nu staan ze in de Leidse
Schouwburg. Esther van Dam: „Het
komt voor dat cabaretiers in Ex-Voto
naar collega's gaan kijken. Soms ont
staan nieuwe ideeën voor theater
voorstellingen hier gewoon aan de
bar. Eens was het zo gezellig dat de
artiesten hun trein misten. Stonden
ze met hun gitaren op het perron.
Zulke spontane momenten vergeet
je nooit meer."
Programma 2000: 25/5 Bolder Plante, 7/9
Oscar Sicgelaar, 26/10 Onno Innemee,
14/12 Niet Schieten. 2001: 1/2 Lucretia van
der Vloot Ellen Pietcrs, 5/4 Roozendaal,
Van Aaiten en Jelle Kuipers, 7/6 Sterk Wa
ter. Zaal open: 20.00 uur. Adres: De Gaas-
bak 1. Info en reserveren: tel. 0252-231536.
