Waterlelie: de koningin van de vijver
)k
Populier steeds minder populair
Pompoen
Bloemendagen
Rijp en Groen
Kikkerconcert
Dagje tuinieren
W*. ishfcJIL
VRIJDAG 28 APRIL 2000
DA(
Duizenden jaren geleden
wisten de indianen al weg
met de pompoen, een nau
we bloedverwant van onze
komkommer. Die overigens
ook niet inheems is, maar
al veel langer ingeburgerd
dan de pompoen met zijn
vele vormen en kleuren.
Het aardige van het kweken
van pompoenen is dat je er
niet naar om
hoeft te kijken
en ondanks de
ze onoplet
tendheid in de
herfst de meest
mooie gigan
tisch grote
vruchten kunt
oogsten. Zo
gaat het mij al
sedert jaar en
dag. Elk jaar zet
ik na 20 mei
twee kleine
plantjes op
mijn compost-
hoop-in-wor-
ding die nota
bene in de
halfschaduw
staat. Ik kijk er
nauwelijks
naar om.
De ranken zoe
ken er zelf hun weg door en
over de haag die de com-
posthoop beschermt. In de
herfst hangen dan hier en
daar onwaarschijnlijk grote
oranje bollen in de heg,
waarschijnlijk van het soort
Vif d'Etampes waarmee ik
jaren geleden ben begon
nen. Ik kweek ze van eigen
zaad dat in dit geval kenne
lijk soortvast is, al is dat
geen wet van Meden en
Perzen.
Zo rond eind april stop ik
telkens twee zaadjes in pot
jes gevuld met een luchtig
mengsel en zet die bij de
verwarming. Meestal is er
binnen een week al leven in
de brouwerij. Dan hebben
de planten vooral veel licht
nodig om mooi compact te
groeien. Na 20 mei gaan ze
op de compost. Wie geen
compost heeft zoekt een
plaatsje in de zon, spit het
om, doet er goede compost
bij en legt dan een stuk
zwart plastic op. Dan
warmt de aarde op en dat
komt de jonge planten ten
goede.
Hoewel je pompoen ook
over de grond kunt laten
kruipen, is laten klauteren
3002 pa haarlem
veel beter en het kost voor
al minder ruimte. Extra
voeding en voldoende
vocht komen de groei ten
goede evenals wat hulp bij
het klauteren. De vruchten
worden pas geoogst als het
steeltje begint uit te dro
gen.
Er zijn onnoemelijk veel re
cepten voor het gebruik
van pompoen
in de keuken in
omloop, al
moet ik toege
ven dat de
smaak vrij on
benullig is. Ik
kook en pureer
veel om het
dan in bakjes
in de diepvries
te bewaren. In
tomatensoep
en -saus is het
een vondst en
uiterst gezond
vanwege het
hoge gehalte
aan kali, een
GREET BUCHNER mineraal waar-
geert antwoord op van we niet
al uw tuinvragen snel te Veel
Bneven naar hebben in onze
postbus 507 voeding. De
pitten worden
in onze streken niet vaak
gebruikt maar staan in zui
delijk Europa hoog geno
teerd. Vooral mannen lo
pen er op te knabbelen
omdat ze de naam hebben
de prostaat te beschermen
tegen degeneratie.
In de olieindustrie staan ze
ook hoog genoteerd in ver
band met het hoge gehalte
aan olie dat op kan lopen
tot 35 procent. Er is in die
landen dan ook pompoen
olie in de handel.In Ameri
ka speelt de pompoen, die
pas sedert de zeventiende
eeuw in Europa bekend is
en nu uiterst populair in
onze streken, een grote rol
bij de Halloweenfeesten op
31 oktober. Uitgeholde en
verlichte pompoenen, de
zogenaamde pompoenlan
taarns in en rond huis ge
plaatst, zouden de bewo
ners beschermen tegen bo
ze geesten.
Het valt me op dat een toe
nemend aantal mensen dit
gebruik vereenvoudigd
heeft tot het plaatsen van
een rijpe grote pompoen
naast de voordeur. Wellicht
hebben boze geesten daar
ook geen boodschap aan.
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER 023-01
Nederland is vijvergek. Op de
golven van de hausse dobbert
de waterlelie, de koningin van
de vijver, vrolijk mee. Veel le
lies komen uit Vinkeveen. De
kwekerij Aquaflora zet meer
dan zestig soorten af aan tuin
centra in binnen- en buiten
land. Vorig jaar steeg de lelie-
omzet tot boven de miljoen
stuks. Daarmee gaat de water
lelie de tulp achterna, dat an
dere oer-Nederlandse export-
produkt.
Directeur Frank Riechelman
laat zijn vrouw voortaan thuis
als hij naar de jaarlijkse bijeen
komst van de Internationale
Waterleliesociëteit gaat, of die
nou in de VS of het Verre Oos
ten wordt gehouden. „Na vijf
dagen niets anders dan waterle
lies bekijken, werd ze er hele
maal gek van", zegt Riechel
man.
Als een van de grootste waterle
liekwekers van de wereld is hij
bijna automatisch lid. Doel van
de sociëteit is tweeledig: meer
variëteiten en het bewaken van
de kwaliteit en soortechtheid.
Daarnaast spant de club zich in
voor het behoud van de wilde
waterlelie. Dat is nodig, want de
planten worden bedreigd door
plunderaars, milieuvervuiling
en muskusratten.
„Het genetisch moedermateri
aal van de meeste rode soorten
komt uit twee meertjes in Zwe
den. Die planten gaan sterk
achteruit. In het verleden is
daar door plunderaars flink ge
hakt in de wortels. Uit onder
zoek blijkt nu dat ze daarbij een
aardappelziekte op de lelies
hebben overgebracht. Blijkbaar
zaten die ziektekiemen op de
schop." Wie denkt dat in de
kassen aan de Vinkeveense Uit
weg een serene rust heerst,
heeft het mis. Zelfs op deze za
terdagmorgen is het een af- en
aanrijden van vrachtauto's, te
lefoons piepen onophoudelijk
en een computerstoring vraagt
alle aandacht van het perso
neel. „Het voorjaar is voor ons
de drukste tijd, want dan gaan
de mensen met de vijver aan de
slag", zegt werknemer Bert
Klinkhamer.
Van de waterlelies is nauwelijks
wat te zien. In kweekbakken
staan duizenden potten onder
een laag water. Alleen aan het
kleurige fotootje op het etiket
kan de klant zien wat hij in zijn
vijver laat zakken. Aquaflora is
een groothandel en levert aan
tuincentra: particulieren kun
nen er niet terecht. Naast de
waterlelies handelt het bedrijf
ook in andere vijverplanten en
vijvervissen. Van de eenvoudige
goudvis tot de prijzige koikar-
per.
Het bedrijf begon zo'n dertig
jaar geleden in een kas in Vin
keveen. Aanvankelijk ging het
om de verkoop van tropische
vissen en aquariumplanten.
Toen zo'n twintig jaar geleden
de vijverhausse in Nederland
begon, haakte Aquaflora daar
op in. Het bedrijf begon met
een eigen kwekerij met waterle
lies.
„Het is de koningin van de vij
ver. Of je nu een grote of een
kleine vijver hebt, voor iedereen
is er een waterlelie. Zelfs voor
een kuipje op het balkon", zegt
Bert Klinlchamer. „Daarnaast
bloeit de lelie het hele vijversei
zoen door. Sommige soorten
van mei tot oktober. Je hebt dus
Of je nu een grote of een kleine vijver hebt, voor iedereen is er een waterlelie. Zelfs voor een kuipje op het
altijd iets levendigs in de vij
ver."
De lelie bleek een gat in de
markt. Steeds meer tuincentra
richtten aparte afdelingen in
voor vijvers en vijverbenodig-
heden. De omzet van Aquaflora
steeg spectaculair. Nu telt het
bedrijf vijf kwekerijen in Vinke
veen en omgeving. Daarnaast
beschikt het bedrijf over eigen
kweekvijvers in Zuidoost-Azië.
Het assortiment telt zo'n zestig
verschillende soorten in de
kleuren wit, geel, oranje, roze
en rood. Het bedrijf houdt
nauwkeurig de nieuwste trends
bij in vijverland. Maar voor een
deel is dit onvoorspelbaar.
Klinkhamer: „Vorig jaar werden
we ineens verrast door een
enorme vraag naar een blauwe
lelie. De King of the Blues, een
tropische soort, die je in de
R(
i De
winter naar binnen moet hi H(
In de Libelle had een artikel Gé
over die plant gestaan en di re
wil iedereen 'm meteen ko{l All
De laatste jaren zijn de trop Ge
sche soorten sowieso in op> ne
komst." j 1/
Een steeds groter deel van Dl
Vinkeveense waterlelies ga^ To
naar het buitenland. Het be Mi
ligt daarom niet toevallig in se
Vinkeveen; vlak bij de veilir 7tl
Aalsmeer en bij Schiphol. Ar
Het eind van de vijvergekte Er
Nederland zelf is nog niet ij aa
zicht, meent Klinkhamer. IS de
de exotische trend, is de ecj sti
ver sterk in opkomst; zond m<
chemicaliën en met inheeij an
plantensoorten. „Als men M«
jaar geleden last had van al Nf
groei, gooide men een chej oo
misch middel in de vijver.Ge
genwoordig doen vijverbez Ke
ters er alles aan om een nai Pa
lijk evenwicht te krijgen, zd NC
ze ook libelles, kikkers en sj Ne
manders in hun vijver krijg Ac
Het assortiment van Aquafi He
kent daarom ook veel inhe| Nc
soorten voor een natuurlij! gr;
oeverbegroeiing, zoals riet] Mi
lis, lisdodde en kattestaart. An
ze planten gaan niet alleen 12
de particulier via de tuince pu
ook gemeenten, Staatsbosl ni<
heer en waterschappen bei ca
len grote partijen van deze m<
planten. „Deze markt wor< (3
steeds belangrijker. Het ga sie
zowel om de aanleg van ni To
natuur in opdracht van Sta Mi
bosbeheer, als om de aank Ba
ding van sloten in nieuwb< Ne
wijken." An
Sii
hans-paul andriessen ad
Van zaterdag 29 april
tot en met donderdag
4 mei worden in Lim-
men (aan de N203
tussen Uitgeest en
Alkmaar) de Bloe
mendagen gehou
den. Er zijn ruim 100
mozaieken en werk
stukken van hyacin
ten aangelegd, ver
spreid door het hele
dorp. Er zijn twee
wandelroutes door
het dorp langs alle
versierde tuinen en
straten. Alles is gratis
te bezichtigen. Meer
info: org.nhkanaal.nl-
/bloemendagen.
Het gaat niet goed met de po
pulier. De ooit zo geliefde
windvanger dreigt uit het
landschap te verdwijnen. Om
dat het hout te weinig op
brengt en veel gemeenten de
snel groeiende boom vervan
gen door eik of es, is de aan
plant op een dieptepunt geko
men. Hoogste tijd voor een
reddingsplan. Stichting Hout
en Bos, bedrijfsleven en het
ministerie van economische
zaken beginnen een campagne
om de populariteit op te krik
ken.
Simpel, saai en strak. Zo oogt
een doorsnee populierenbos-
„Jammer dat recreanten dit
eenzijdige en negatieve beeld
hebben", verzucht Leen Kuiper
van Stichting Hout en Bos.
„Deze boom is een ontzettend
nuttige pionier. Hij groeit snel
en biedt beschutting aan rassen
die langzamer tot ontwikkeling
komen. Eigenlijk onmisbaar bij
de aanplant van een gevarieerd
bos."
De landelijke stichting, geves
tigd aan de Bosrandweg op de
Wageningse Berg, maakt zich
grote zorgen over de teloor
gang. Over twintig jaar zal er in
Nederland nog slechts 63.000
kubieke meter productiehout
van de populier beschikbaar
zijn. Nu is dat nog meer dan het
viervoudige. Steeds minder
kwekers richten zich echter op
de teelt. Slechts elf Nederlandse
kwekers leveren stekjes. Ook
het sortiment is ingekrompen.
„Veel gemeenten en wegbe-
heerders hebben de populier in
de ban gedaan", zegt Kuiper.
„De boom werd veel gebruikt
als laanbeplanting, maar groeit
nu eenmaal hard. Dat betekent
veel snoeiwerk, vroegtijdig om
hakken en gevaar voor het op
drukken en beschadigen van
het asfalt. Om die reden kiest
men tegenwoordig liever voor
een eik of es." Vooral in de
Randstad is de oudgediende
In de tuinen van Ada Hofman
beginnen binnenkort weer de
jaarlijkse kikkerayicerten. In de
maand mei beginnen duizen
den kikkers aan hun voortplan-
tingsritueel en dit gaat gepaard
met luid gekwaak. Dankzij de
warme winter belooft het een
goed kikkerjaar te worden. Tij
dens zonnige dagen komen ze
al aan de kant van de vijver om
zich op te warmen. In de vijver-
tuinen van Ada Hofman leeft
waarschijnlijk de grootste
ne kikkerpopulatie van on:
land: naar schatting 3000 s
in 50 vijvers. De botanisch
vertuinen van Ada Hofmai
te vinden aan de Westeind
dijk 3 in Loozen (gemeent
Gramsbergen). Geopend v
april tot 1 november dinscj
t/m zondag van 10.00 tot
uur. Op feestdagen ook op
maandag open. Minimum
tijd: 12 jaar.
MÊÊÊjgKmv-M
Leuk hoor, dat tuinieren, maar
het moet ook weer niet al te
veel tijd vergen. Uitgevers spe
len daarop in. Er verschijnen de
laatste tijd de nodige boeken
met tips om snel en handig re
sultaten te bereiken. 'Originele
Tuinprojecten in één dag te
maken' bij voorbeeld. De
schrijver heeft nog rekening ge
houden met een portie onhan
digheid, want sommige van de
besproken klussen is ook in een
middag af te ronden.
Op de ruim honderd pagina's
komen twaalf karweien langs.
Zoals het aanleggen van een vij
ver, het maken van een nest
kasje, het timmeren en schilde
ren van een bloemenbak, de
aanleg van een oplopend f
paadje en het maken van
hangmat. Stapje-voor-stat ge
aan de hand van vele duicL^
demonstratiefoto's wordeij
handelingen uitgelegd. Ba,
dien staan bij elk karwei d^ t(
nodigde materialen en ge^OQ
schappen vermeld. Kortoij™
een handig boekje voor tiL^,
die zichzelf niet als doorgyjer
terde doe-het-zelver besc(n
wen. ;agj.
('Originele Tuinprojecten |gn
één dag te maken', uitg. T' r.
ISBN 90-6255-897-6, 39,91^ e
zich
den)
alex van hoof
Leen Kuiper (rechts) en Patrick Jansen van de Stichting Bos en Hout over het plan 'Red de populier': „Deze
boom is eigenlijk onmisbaar bij de aanplant van een gevarieerd bos." foto gp
hard op zijn retour. „Hoe groter
de steden, hoe geringer het
aantal populieren. Verreweg de
minst 'populaire' provincie is
Zuid-Holland." Zeeland kent
als een van de weinige streken
nog altijd een bijzonder goede
populatie. De wind bestendige
boom staat er langs menige
dijk.
In de houtverwerkende indu
strie gebruiken emballage (56
procent), karton (32 procent)
en klompen (12 procent) de po
pulier als belangrijkste hout
soort. „Als de aanplant op het
huidige niveau blijft, zullen er
in de industrie grote structurele
grondstoftekorten ontstaan",
waarschuwt Kuiper. Inkopers
moeten nu al voor goed kwali
tatief materiaal naar het buiten
land. Maar ook in Duitsland en
België neemt de aanplant sterk
het voorjaar 2000 is in al haar hevigheid
losgebarsten!
maak er gerust een feest van, met:
bloemendaal bv
rijksstraatweg wassenaar
af. Op korte termijn levert dat
geen problemen op, aangezien
de tussen 1952 en 1998 gestekte
13,7 miljoen populieren nog
voor voldoende opbrengst zor
gen.
Omdat het bedrijfsleven belang
heeft,bij een goede aanvoer van
rondhout werken 34 bedrijven
mee aan het Actieplan Populier.
Het scenario voorziet in acties
die de aanplant van diverse ras
sen moet stimuleren. „Hopelijk
blijft zo het kenmerkende land
schap in Nederland behouden
en kunnen we jaarlijks meer
dan een miljoen klompen blij
ven produceren van inlands
hout", besluit Kuiper. Naast het
ministerie van economische za
ken dragen ook tien bedrijven
financieel bij aan het reddings
plan.
DOLF RUESINK
PUZZEL
Cryptogram
Horizontaal: 1Magisch dansfeest in verschillende kleuren (8); 5. Groenteschip (8);
6. Familieleden in een militair vaartuig (4); 8. Het soort van de metselaar (4);
10. Het is hard werken in de prostitutie (5); 12. Danst een feeks voor niets? (5).
Verticaal: 1. Dat gebrek is niet lang genoeg (6); 2. De Baskische beweging gaat
onderuit door deze dans (6); 3. Bij deze muziek gaat het om niets (5); 4. Die
waarschuwing veroorzaakt opschudding (5); 7. Geen trek in die lariekoek? (5);
9. Bij ijspret ontbreekt er dit gevoel (4); 11Het wordt nieuw als die stommeling zich
omdraait (3).
Oplossing van donderdag:
HORIZONTAAL: 1. Trijp, 4. Sjah; 8. wijk; 10. ara; 11. Ahr; 13. es; 15. Noe; 16. dj;
17. trainer; 20. baat; 21. draw; 22. gloeien; 24. je; 25. ore; 26. gij; 28. mir; 29. tuk;
32. sec; 34. Aral; 35. kilo.
VERTICAAL: 1. Twee; 2. rij; 3. ijk; 5. ja; 6. ar; 7. hasj; 9. ahoi; 11. anatoom;
12. rendier; 14. stage; 16. drang; 18. ral; 19. ere; 23. erin; 24. jota; 27. ijsco; 30. Ur;
31. ka; 32. si; 33. el
