Smit mag blijve
Astronoom der astronomen
Duin Bollenstreek
Voorhout voert anti-speculatiebeding
in bij verkoop sociale koopwoningen
Eigenaar tattoo-studio stapt desnoods naar rechter
Uitgebreid prograrr
Oort-herdenking
Neem een proefabonnement
BEL 071-5128030
WEKEN VOOR/41,00
n j
WOENSDAG 26 APRIL 2000
MONIQUE WITTEMAN
Voorhout voert een anti-specu
latiebeding in om te voorko
men dat koopwoningen uit de
sociale sector op korte termijn
niet meer tegen hogere prijzen
verkocht worden. De eerste ze
ven jaar na aankoop moet de
eigenaar als die wil gaan verko
pen zijn woning eerst aan de
gemeente aanbieden.
De gemeente wil zo het aan
tal sociale koopwoningen op
peil houden. Volgens wethou
der Van Riet zal de gemeente
binnen de zeven jaar altijd tot
aankoop van de woning over
gaan, tenzij er dwingende fi
nanciële redenen zijn om dat
niet te doen. Dat zei hij gister
avond tijdens de vergadering
van commissie financiën.
Wie een woning uit de socia
le koopsector heeft verworven,
kan er in korte tijd veel winst
op behalen bij snelle verkoop.
Dat wil Voorhout niet meer.
Het anti-speculatiebeding
wordt voortaan in de koopakte
opgenomen. De gemeente
krijgt hiermee het recht om een
woning terug te kopen, zodat
deze weer doorverkocht kan
worden - tegen een prijs onder
de vrije marktwaarde - aan ie
mand die in aanmerking komt
voor een sociale koopwoning.
Na de zeven jaar mag de wo
ning wel op de vrije markt ver
kocht worden.
Voorhout is in Nederland de
eerste gemeente die het specu
leren met sociale koopwonin
gen op deze manier tegengaat.
Voor De Graaf van Voorhouts
Belang was dit echter niet 'de
weg'. Hij meldde er moeite
mee te hebben, omdat voor de
vrije marktsector dergelijke re
gels ook niet gelden. „Reëel
zou het zijn als je in dit soort
gevallen alleen de subsidie die
gegeven is op de sociale wo
ningen terughaalt."
Hij kreeg voor dat standpunt
geen bijval, hoewel het meren
deel nog wel twijfels had bij de
hanteerbaarheid van de rege
ling. Van Riet zag daarin geen
probleem. „Juridisch is dit be
ding houdbaar en ook de Ver
eniging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) is het ermee
eens als middel om het snelle
verkopen met winst van de so
ciale koopwoningen tegen te
gaan.
Wethouder belooft beterschap na affaire-Duinpiepei >g;
jen
Noordwijks onderwijswethouder Smit heeft de affaire-
Duinpieper overleefd. Daar ging gisteravond in de ge
meenteraad wel het nodige duw- en trekwerk aan voor
af. Een door De Noordwijker ingediende motie van wan
trouwen tegen hem kreeg alleen steun van De Combina
tie. De meerderheid van de raad nam er genoegen mee
dat Smit uiteindelijk zijn fouten toegaf en beterschap be
loofde.
lei
Familie Van der Meij ligt in de clinch met gemeente Katwijk
KATWIJK ROB ONDERWATER
Niemand weerhoudt Maart van
der Meij ervan om op 2 juni in
Katwijk naast zijn kunstatelier
een tattoo-studio te openen. De
gemeente maakt geen bezwaar
tegen de opening van het ate
lier aan de Willy Sluiterstraat,
maar de tattoo-studio mag er
niet komen. Die zou volgens de
gemeente 'publieksgericht' zijn
en dat mag niet in een woon
wijk. Daar gaat Van der Meij
niet mee akkoord.
„Kunstenaar is immers een
vrij beroep en ik mag overal
waar ik wil een atelier begin
nen. Maar ik wil ook tatoeër
en", zegt de Katwijker, die be
reid is om zijn gelijk desnoods
bij de rechter te halen.
De relatie met de gemeente is
inmiddels danig bekoeld. Van
der Meij beticht de gemeente
van willekeur. Hij vermoedt dat
hij zijn vak niet volledig mag
uitoefenen vanwege de heer
sende morele bezwaren. „De
gemeente laat haar oor hangen
naar de omwonenden, die bang
zijn dat het hier een komen en
gaan wordt van klanten. Maar
op die manier gaan we straks
niet werken. Bij ons zal het heel
wat rustiger zijn dan bijvoor
beeld bij de kapper om de
hoek. Maar daar hoor je nie
mand over klagen."
In een brief aan de gemeente
stelt Van der Meij dat het atelier
Maart van der Meij aan het werk in zijn oude tattoo-studio.
en de studio 'niet toegankelijk
zijn voor iedereen, maar alleen
voor een door ons geselecteerd
publiek. Wij oefenen een kunst
zinnig beroep uit, waarbij spra
ke is van kleinschalige beroeps
matige activiteiten'.
„Daarbij", verzucht Emily
van der Meij, „hebben we de
gemeente nooit om een ver
gunning geviaagd, gewoon om
dat er volgens ons geen vergun
ning nodig is. Mijn man oefent
een vrij beroep uit. Hij is kun-
ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN
stenaar, die schildert en tekent
en daarnaast ook tattoos aan
brengt. En dat is ook kunst, ook
al wil niemand dat geloven.
Maar laat iemand mij het ver
schil uitleggen tussen het aan
brengen van kunst op een doek
of op een lichaamsdeel."
Van der Meij en zijn wouw
woonden tot februari van dit
jaar in de Prins Bernhardlaan.
Na klachten van omwonenden
oordeelde de gemeente dat Van
der Meij moest stoppen met
zijn studio in huis. Na overleg
met zijn advocaat weigerde Van
der Meij dat, omdat hij vond
dat hij in zijn recht stond. Nu
woont Van der Meij in een gro
ter huis in de Willy Sluiterstaat
in Katwijk. De garage onder het
pand wordt momenteel ver
bouwd tot kunstatelier annex
tattoo-studio.
Nog voordat er een tatoeage
is aangebracht, hebben omwo
nenden al geklaagd. De vereni
ging van huiseigenaren in de
flat aan de overkant onderzoekt
de mogelijkheden om Van der
Meij te dwarsbomen. Hij wordt
moedeloos van de vooroorde
len die rond het tatoeëren heer
sen. „De mensen hier denken
gelijk aan drugs en seks. Bela
chelijk, de helft van Katwijk
loopt met een tatoeage. De ge
meente zou juist blij moeten
zijn. Wij doen niets verkeerd,
noch op sociaal noch op juri
disch gebied."
De gemeente gaat na 2 juni
bekijken wat zich allemaal gaai
afspelen in het atelier en de stu
dio.
Een ambtenaar gaat controle
ren of de activiteiten 'publieks
gericht' zijn.
NOORDWUK JOB DE KRUIFF
Smit kreeg gisteren opnieuw
veel kritiek te slikken en de ex-'
cuses moesten met vereende
krachten uit hem getrokken
worden. De andere drie colle
gepartijen waren nog niet ver
geten hoe Smits partij Verenigd
Noordwijk in de raadsvergade
ring van maart het evaluatie
rapport over de kwestie-Duin
pieper attaqueerde. In dat rap
port staat dat Smit in de onder
handelingen over het extra lo
kaal voor die school procedure
fouten maakte en de raad on
juist informeerde. Daardoor
zou de relatie tussen Smit en de
raadscommissie voor onderwijs
nu door irritatie, aangetast ver
trouwen en een geloofwaardig
heidsprobleem worden geken
merkt.
Verenigd Noordwijk vocht
vorige maand de conclusies, de
samenstelling en de werkwijze
van de evaluatiecommissie aan.
Smit onderschreef die kritiek,
herhaalde zijn standpunt,
maakte wat verkapte excuses en
vroeg zich af of de zware evalu
atieprocedure wel nodig was
geweest. Gisteren draaide eerst
zijn partij bij. VN'er Hazenoot
sprak van een 'proces waar nie
mand vrolijk van geworden is:
geen leerling, geen docent,
geen schoolbestuur en ook ze
ker het gemeentebestuur niet'.
Hij liet weten met de hoofdlij
nen van het rapport te kunnen
instemmen en waardering voor
de commissie te hebben.
Voor CDA, WD en Noord
wijks Belang was dat nog niet
genoeg. Of het kwartje bij Smit
wel echt gevallen was, wilde
Van Duin (NB) weten. „Hoe
gaat u het oplossen?", vroeg
WD'er Van der Jagt. En ook
Salman (CDA) had wat meer re
flectie van de wethouder ver
wacht. ,,U zegt dat u de zaak al
tijd rationeel en zakelijk hebt
behandeld. Maai' u mag zich
best wat meer openstellen voor
emotie en wat inlevingsvermo-
gen tonen. Zegt u nou eens ge
woon in vijf zinnen: ik heb het
inderdaad niet goed gedaan."
Smit ging ten slotte door de
knieën. Hij zei te willen gaan
praten met de betrokken
schoolbesturen en zijn raads
commissie. „Ik stem in met het
eindrapport. En of het kwartje
gevallen is? Ja."
Oppositiepartij De Combina
tie had de hoop op dat moment
al opgegeven. Fles verwi rel
dat hij onvoldoende d'
had voor de evaluatiecf1 b(
sie en dat hij geen
toonde. „Als iemand
stuurd moet worden, ki eP1
dan wel uit zijn hart of
tenen?", vroeg ze. Ook
collegepartijen had 4
goed woord over. „Ik
dat iedereen zo goed i
trouwen is. De omslag Vou
enigd Noordwijk is oioer
waardig. En wat het CIe ^L
lijkt meer op het poline'
schadigen en laten bisc{]
van de wethouder."
De Combinatie steumen-
om ook de motie van
('we betreuren hoe he
gaan') van CDA, WD
niet, evenmin als hun d
houdérs. Een derde '1
kwam zelfs niet verder i eyn
stem. Van Bockhov n
Noordwijker) diende ee n
in 'voor verruiming oee
stuurlijke vrijheid'. In zien:
was uit het besluit varjv
meenteraad namelijk g
'dat wethouders in Ndn
voortaan ongestraft mejaa:
gen en de vakcommis
hoeven te informe
kv
n
Handtekeningenactie Houwa^
Een motie van wantrouwen
wel ondertekenen, maar deze
niet steunen. Daarmee wekte
RPF/GPV-raadslid Houwaart
gisteren de verbazing van
raadsvoorzitter Van der
Sluijs. Volgens Houwaart
hebben hij en collega-raads
lid Van Bockhove (De Noord
wijker) echter een afspraak
lopen dat ze eikaars moties
mede-ondertekenen. .An
ders kunnen wij als een
mansfracties geen moti
dienen", aldus Houwaa ri
Onder een motie m
altijd twee namen van
leden staan. Van Boclldi
had daarvoor ook een b si
op De Combinatie kiv<
doen. Die partij stemdf
zijn motie van wantroich
Dat gold niet voor de
door hem ingediende ad
voor verruiming van bes
lijke vrijheid'. Die moe
doen met twee handtekjs
gen en één stem.
Leiden herdenkt Jan Oort 1900-1992)
Hulshorst, Gelderland, 1944. Jan Oort, bijzonder
hoogleraar sterrenkunde aan de Leidse Universi
teit, heeft zijn woning in de sleutelstad uit angst voor
Duitse repercussies verruild voor zijn vakantiehuisje
'De Potbrummel'. Met zijn vrouw en drie kinderen
verblijft hij drie jaar lang in het huisje, zonder salaris
van de universiteit te ontvangen. Via een speciale te
legramservice, die hem tijdens de oorlog vanuit Zü-
rich bereikt, blijft hij op de hoogte van de ontwikke
lingen binnen de astronomie. In zo'n Zwitsers tele
gram leest Oort dat een Amerikaanse onderzoeker,
Grote Reber, radiogolven uit ons melkwegstelsel
heeft opgevangen. Oort realiseert zich dat het wel
licht mogelijk is om via die verschijnselen de struc
tuur van ons melkwegstelsel nader te bepalen - op
dat moment een volstrekt ongebruikelijk idee.
Na de oorlog, als Oort zijn werk als hoogleraar en als
adjunct-directeur van de Sterrewacht weer heeft
hervat, maakt hij zich sterk voor het gebruik van ra
diogolven voor sterrenkunde. Langzaam overtuigt
hij zijn vakgenoten ervan, dat de structuur van het
melkwegstel via dergelijke technieken goed te bepa
len is. Kort na de oorlog is voor het instellen van een
radiotelescoop nog geen geld, maar twaalf jaar na
Oorts eerste gedachtenspinsels hierover opent ko
ningin Juliana, met Oort aan haai' zijde, de telescoop
in Dwingeloo - dan de grootste radiotelescoop ter
wereld.
De wijse waarop een Amerikaanse ontdekking de
basis legde voor Oorts inzet voor radioastronomie is
veelzeggend. Jan Oort, geboren in Friesland maar
opgegroeid in Oegstgeest, was niet de man van nieu
we waarnemingen. Observaties liet hij aan anderen
over. „Oort wist fantastisch om te gaan met waarne
mingen van anderen", zegt Vincent Icke, hoogleraar
sterrenkunde en mede-organisator van de tentoon
stelling Jan Oort. Astronomer in de Leidse Universi
teitsbibliotheek. „Hij voelde precies aan welke on
derzoeken en resultaten van belang konden zijn
voor de sterrenkunde. Daar ging hij mee aan de slag.
Achter de telescoop trof je hem zelden." Op die wij
ze schaarde Oort zich bij de groten. Eén van Oorts
belangrijkste ontdekkingen, die van melkwegrotatie,
kwam op een soortgelijke manier tot stand. In 1927
publiceerde de Zweedse astronoom Lindblad zijn
bevindingen omtrent de wentelende bewegingen
van melkwegstelsels: de zon bevindt zich op een for
se afstand van het centrum van het stelsel, terwijl
miljarden sterren en stofwolken in een spiraal rond
om dat centrum bewegen. Oort, die toen al enkele
jaren werkzaam was voor de Leidse Sterrewacht, zag
de waarde van Lindblads publicatie en ging ermee
aan de slag. Het werd de basis voor Oorts beschrij
ving van het melkwegstelsel. Zo beschreef Oort de
zogenaamde differentiële rotatie: de sterren in de
spiraal die zich dichter bij het centrum bevinden be
wegen sneller en de verder weg zwevende sterren
trager.
Oorts interpretaties van andermans observaties be
zorgden hem grote bekendheid. In 1932 kreeg de
jonge Oort al het aanbod om directeur van de vak
groep astronomie te worden aan de vermaarde uni
versiteit van Columbia, VS. Hij sloeg het aanbod
trouwens af omdat hij bang was het Nederlandse
landschap en, meer in het bijzonder, de Leidse Ster
rewacht te zeer te gaan missen. Maar niet alleen on-
Op 28 april is het honderd jaar geleden dat Jan Hendrik Oort werd geboren. Oort, die wordt gezien als één van de grootste sterrenkundigen
van de twintigste eeuw, bracht het grootste deel van zijn werkende leven door als directeur van de Leidse Sterrewacht. Leiden herdenkt de
sterrenkundige met een driedaags symposium, een tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek en een biografie.
i iet
nomen die door Oort op overtuigende wijze
bewezen.
Tot op hoge leeftijd bleef Oort in dienst van
tenschap. Na zijn afscheid als directeur van
rewacht en als hoogleraar, in 1970, was hij n
wel elke dag op de Sterrewacht te vinden. Hi
zich bezighouden met verschillende aspecte
astronomie, zoals de oorsprong van kometei
structuur van het melkwegstelsel. Vincent Ic
contact houden met de 'astronoom der astri
men': „Ik hield hem op de hoogte van de on
lingen binnen het vakgebied. Hij kon zich tij
laatste jaren van zijn leven steeds moeilijker
treren op artikelen. Wij ontwikkelden een
Dat laatste mag verrassend heten, Oort stom
kend als een afstandelijk man. Veel meer da£et
getrouwd was, drie kinderen had en een 1
schaatser was, wisten de meeste van zijn col
niet. Icke wil Oort echter beslist niet afstandi
noemen. „H^t was een uiterst sociaal en eer
mens. Hij maakte geen enkel onderscheid tu
jonge onderzoekers en wetenschappers die 1
ren ruimschoots verdiend hadden. Hij koest
een oprechte belangstelling voor medewerk)
Toch kwam Icke ook in de laatste jaren van
ven weinig te weten over diens privé-leven.
hadden we het domweg niet over. Hij was
betreft inderdaad gesloten. Maar onze gespt
over sterrenkunde waren óók gesprekken
leven. Wetenschap maakte daar nu eenmaal1
langrijk deel van uit."
s wt)l
PETER GROENENDIJK
nis
Jan Oort, hier aan het werk, was niet de man van nieuwe waarnemingen. Observaties liet hij aan anderen over.
der vakgenoten genoot hij bekendheid en ontzag. In
1955 werd hij opgenomen in een lijst met de hon
derd beroemdste aardbewoners, opgesteld door het
Amerikaanse blad LIFE. Oort stond tussen Winston
Churchill en Igor Strawinsky.
Ondanks die bekendheid bleef Oort een bescheiden'
man. Vincent Icke, die door Oort naaf Leiden werd
gehaald en die een hechte omgang met Oort onder
hield tot diens dood in 1992, beschrijft die beschei
denheid als 'bedrieglijk'. „Oort kwam over als een
schuchter, bijna onzeker man. Maar hij was zich er
wel degelijk van bewust dat hij tot de grootste we
tenschappers van zijn tijd behoorde. Oort was altijd
uiterst zeker van zijn zaak, maar had geen uiterlijk
machtsvertoon nodig om die zekerheid over te bren
gen."
Een belangrijk onderzoeksobject van Oort vormde
de zogenaamde krabnevel. Toen Oort geïnteresseerd
raakte in dit verschijnsel was er nog bijna niets over
bekend. In samenwerking met Duyvendak, Leids
hoogleraar in het Chinees, ontdekte Oort de oor
sprong van de nevel: het bleek het restant van een
explosie van een ster in het jaar 1054. Deze recon
structie was mogelijk doordat de explosie werd vast
gelegd in verschillende Chinese kronieken uit de elf
de eeuw. Maar Oort ontdekte meer. De steeds veran
derende vorm van de nevel bleek te maken te heb
ben met krachtige radiogolven die de resten van de
explosie uitzenden. Ook dit was niet Oorts eigen
ontdekking, maar een suggestie van Russische astro-
Op de tentoonstelling Jan Oort. Astrónon
gratis te bezoeken is in de hal van de Leid
versiteitsbibliotheek, zijn manuscripten, fc
andere voorwerpen te bezichtigen die sam
beeld schetsen van het wetenschappelijl
van de sterrenkundige. Speciaal voor de te
stelling vervaardigde Vincent Icke een kun
dat bedoeld is als eerbetoon aan zijn ovt
leermeester. De tentoonstelling loopt tot 2.
Gelijktijdig met de opening van de tento
ling verscheen een gelijknamig boekje, wa
ven en werken van Jan Oort worden bescl
Het werkje, dat voor vijftien gulden te koog
de balie van de UB, vormt een aanvulling
tentoonstelling. Het bevat ook beschrijving
de tentoongestelde objecten.
Deze week wordt in natuur-historisch
Naturalis het symposium Looking ahead
der gehouden. Het symposium dient als
toon aan Jan Oort; er zullen 35 internation
kende sterrenkundigen spreken over hei
toekomst van de sterrenkunde.
