a
K—
De schaduwzijde van de heg
Een pretkolos aan de Rijn
ZATERDAG 22 APRII
De nu 79-jarige ex-postbode Phil
Bodenham was de duisternis
in zijn huis vijf jaar geleden zo
zat - ook overdag moest de lamp aan - dat hij
een ladder pakte en de 16 meter hoge, door
buurman Barnard geplante Leylandii-heg ei
genhandig kortwiekte. Maar Barnard pikte
dat niet, sleepte Bodenham voor de rechter
en won. Afgelopen november werd Boden
ham veroordeeld tot een kleine boete en be
taling van de 50.000 gulden aan proceskos
ten wegens vernieling van andermans eigen
dom. Bodenham is bankroet en moet ver
huizen.
Hetzelfde geldt voor de 81-jarige oorlogs
held Dudley Burnside in Windsor. Hij ver
loor in oktober eenzelfde op het scherp van
de snede uitgevochten rechtszaak over de
hemeltergende heg van zijn buurman, de
rockster Jimmy Page, zanger van Led Zeppe
lin. Bodenham en Burnside zijn slechts twee
van de vele slachtoffers van de wetgeving in
Engeland en Wales, waarin niets is geregeld
over overlast en hoogtes van heggen. Stil,
maar groot is het leed dat schuilgaat achter
menig hoge heg.
Lang bleef dit maatschappelijke probleem
voor de buitenwereld verborgen, totdat Mi
chael Jones, een 73-jarige oud-onderwijzer
uit Birmingham, aan de bel trok. Jones, tien
tallen jaren slachtoffer van een naar eigen
zeggen kwaadaardige buurman, zag zijn uit
zicht moedwillig verduisterd door een 15
meter hoge Leylandii-heg. Hij richtte twee
jaar geleden de actiegroep Hedgeline op en
verrijkte de Engelse taal met uitdrukkingen
als 'heggenterreur', de 'heg als aanvalswa
pen', 'monsterheggen' en 'heggenslachtof-
fers". Hedgeline heeft al 2800 leden en voert
met succes politieke actie.
Jones heeft geluk gehad. Hij woont in het
lommerrijke Selly Oak (Birmingham), toeval
lig een beschermd stadsgezicht, waar - zo is
in een jarenlange juridische strijd uitgevo
geld - een beschermend engeltje in de regel
geving verborgen bleek.
Ook Jones had ten einde raad de schaar in
buurmans 15 meter hoge Leylandii-heg ge
zet, ook Jones weid aangeklaagd, maar hij
won en buurman Stanton moest de proces
kosten, die waren opgelopen tot meer dan
300.000 gulden, betalen. En wat meer is: in
het huis van Jones schijnt op het ogenblik,
na vele duistere jaren sinds vorig jaar weer
de zon. Jones wijst de heg aan die inmiddels
is gekortwiekt tot de ongevaarlijke hoogte
van ongeveer 2.5 meter.
Het is volgens Jones geen gewone heg. De
ze heeft de Engelse jurisprudentie verrijkt
met de definitie van een heg, die voordien
niet bestond. Dankzij deze heg is een heg nu
officieel „een aantal houtachtige planten, die
al dan niet tot bomen kunnen uitgroeien, die
geplant zijn met de klaarblijkelijke intentie
een rij te vormen, en die als zij volwassen
zijn geworden tot een geheel zijn verenigd,
Britse actiegroep op de bres voor 'groot maatschappelijk probleem'
De oprichtingsvergadering van Hedgeline. foto cpd peter coddard
Wie in Engeland een meer dan
twee meter hoge erfafscheiding
wil, heeft een vergunning
nodig. Een uitzondering is
gemaakt voor de heg. Die mag
desnoods tot in de hemel
doorgroeien. De laatste jaren
wordt duidelijk welk leed er
aan de schaduwzijde van
menig groene erfafscheiding
heerst. Grote boosdoener is de
Cupressocyparis Leylandii, een
conifeer die meer dan een
meter per jaar groeit en
moeiteloos de 20 meter kan
halen. Torenhoge heggen
blijken niet alleen oorzaak van
burenruzies, maar worden ook
geplant met het doel het leven
van de buren te vergallen. De
regering erkent het probleem
en heeft de Beleidsnotitie Hoge
Heggen het licht doen zien.
Waarin een groot land klein
kan zijn.
zodat zij een scherm of barrière vormen."
Heggenterreur
De heg heeft ervoor gezorgd dat de actie
groep Hedgeline is opgericht, dat de politiek
zich bewust is van het probleem en dat Jo
nes' echtgenote zowel geestelijk als lichame
lijk ernstig te lijden heeft gehad onder buur
mans heggenterreur. Verder is niet onbe
langrijk dat hijzelf, die uit sterker hout is ge
sneden dan zijn vrouw, nu bekend is van ra
dio en tv.
En niet alleen dat. Bescheiden als hij is
wijst Jones er slechts in bijzinnen op dat hij
gekend en gerespecteerd wordt tot in de
hoogste kringen. Ruim een maand geleden
nog heeft in het Hogerhuis Lord Graham of
Edmonton hem bewierookt als „de held die
het onderwerp op ditniveau heeft ge
bracht." Kijk, zegt Michael Jones, dan besef
je dat die jarenlange strijd ook veel positiefs
heeft opgeleverd.
Daar zag het in 1971 nog niet naar uit. Uit
de contrasterende getuigenissen van Jones
en buurman Stanton valt op te maken dat
toen de kiem is gelegd voor wat uitgegoeid is
tot een bizar conflict. In dat jaar plantte
Stanton, nog net op eigen erf, een aantal
Leylandii-stekjes op een rij. Volgens Stanton
met de beste bedoelingen, om te voorkomen
dat de familie Jones last had van de licht-
schitteringen van hun broeikasje.
Dat ze de heg in een paar jaar tijd tot 12
meter hoogte lieten uitgroeien was, aldus
meneer Stanton, omdat meneer Jones altijd
Michael Jones in zijn tuin. Op de achtergrond de gekortwiekte heg en een hoge allenstaande Leylandii.
naar zijn vrouw stond te loeren. Onzin, aldus
Jones, alleen mijn vrouw keek eens met een
verrekijker in hun richting. Maar dat was
omdat ze in hun tuin een apart wit vogeltje,
waarschijnlijk een albino-spreeuw, had ge
zien. Jones houdt het erop dat de klassebe-
wuste Stanton gewoon niet kon hebben dat
achter zijn huis nieuwbouw was gepleegd
voor mensen als Jones, van lagere komaf.
Hoe het ook zij, vanaf 1979 kwamen er ad
vocaten en officiële brieven aan te pas. Vol
gens Stanton knipte Jones de heg zonder zijn
toestemming bij, en deed hij dat bovendien
stiekem, midden in de nacht. Niets daarvan,
aldus Jones, ik stond gewoon vroeg op.
Het conflict over de heg verhardde begin
jaren tachtig, toen Jones, door de lichtdichte
heg heen dreigend zou hebben ^geroepen:
„Jij en je zonen kunnen je 's nachts beter
niet meer buiten vertonen." Volgens de
Stantons schrok mevrouw Stanton hiervan
zo, dat zij pardoes een fles frisdrank liet val
len, die pijnlijk terecht kwam op haar voet en
daar een embolie veroorzaakte, waaraan zij
vervolgens stierf.
Wachttoren
Ook het vermelden waard is het 15 meter ho
ge bouwwerk dat Stanton op een kwade dag
pal achter de heg optrok. Een sinister ogende
wachttoren, aldus Jones, van waaraf Stanton
hem met een krachtige tuinslang poogde nat
te spuiten. Nietwaar, aldus Stanton. Die to
ren was om na te kunnen gaan welke schade
Jones aan de heg had toegebracht. Humor?
Nee, bittere ernst.
Uiteindelijk sprak de rechter zich in 1996
uit ten faveure van Jones en de Leylandii-heg
werd tot aanvaardbare hoogte gekortwiekt.
Eind goed al goed?
Helaas, de snode Stanton bleek een halve
meter achter de oorspronkelijke heg een
nieuwe rij Leylandii's te hebben geplant,
waarin de uitspraak van de rechter niet had
voorzien. Zij groeiden als kool en rezen al
snel boven de oude heg uit, waardoor de ge
schiedenis zich leek te gaan herhalen.
Jones schakelde deze keer echter de media
in. Wat hij lange tijd beschouwd had als een
privéprobleem, bleek alom in het land te le
ven. Jones kreeg reacties van honderden me
deslachtoffers van heggenterreur. En hij be
sloot de actiegroep Hedgeline te stichten die
nu zo'n 2800 leden telt. Allemaal zielige
slachtoffers? „Ik geef toe", zegt Jones, „dat ik
wel eens verhalen hoor van leden en dan
denk: als ik jouw buurman was zou ik ook
een Leylandii-heg hebben geplant."
Hedgeline is uitgegroeid tot een politieke
lobby-organisatie waarmee rekening wordt
gehouden. Vorig jaar nog werden bij het La
gerhuis in Londen en bij de partijcongressen
van Labour, de Conservatieve Partij en de Li
beraal-Democraten demonstraties gehou
den. Tientallen Hedgeline-leden riepen er in
koor: „Weg met heggenmisbruik - wetgeving
nu!!!" en droegen spandoeken met dezelfde
tekst. Dat maakte indruk.
Zozeer zelfs dat de politiek het probleem
heeft opgepakt. Twee parlementsleden heb
ben het initiatief genomen tot het indienen
van een simpel amendement op afdeling 79
van de milieubeschermingswet 1990, dat
aanpak van heggenterreur mogelijk maakt.
In het Hogerhuis, waar afgelopen maand
meer dan een uur over het probleem is gede
batteerd, heeft het initiatief de warme steun
van onder anderen de baronessen Gardner
of Parkes en Thomas of Walliswood alsmede
van Lord Graham of Edmonton, die boven
dien nog even het probleem van caravans
standplaatsen in relatie tot hoge heggen ter
sprake bracht.
Complexiteit
Of wetgeving snel tot stand komt, is overi- HARM HARKEMA
foto gpd lee besford
gens de vraag. De regering-Blair heeft name
lijk de Beleidsnotitie Hoge Heggen het licht
doen zien en daaruit blijkt dat zij het parle
mentaire initiatief wat al te simpel vindt.
Staatssecretaris Alan Meale zei het vorig jaar
in een gesprek met Michael Jones en andere
Hedgeline-vertegenwoordigers al: „Het pro
bleem voor de regering is de complexiteit
van de materie. We moeten voorkomen dat
we met een schijnbaar eenvoudige oplossing
hetzelfde fiasco krijgen als met de Wet op de
Gevaarlijke Honden."
De Beleidsnotitie Hoge Heggen komt dan
ook niet veel verder dan het beschrijven van
een aantal opties en de conclusie dat maat
werk geboden is. Het wachten is nu dan ook
op de Vervolgnotitie Hoge Heggen. Wetge
ving, weet Michael Jones inmiddels, is een
boeiend, maar traag proces.
En hoe gaat het ondertussen met de twee
de heg van buurman Stanton? Waarschijnlijk
omdat Stanton duidelijk werd, dat hij meer
dan drie ton proceskosten wegens heg num
mer een moest betalen, heeft hij vorig jaar
op eigen initiatief heg nummer twee tot aan
vaardbare hoogte teruggebracht.
Vooralsnog beschouwde Jones dat als een
eenmalige goede daad van buurman. Hij had
begin januari dit jaar de aanmaning om heg
twee ook dit jaar kort te houden dan ook al
klaar liggen, toen hem het bericht bereikte
dat buurman Stanton, op 91-jarige leeftijd en
na een kortstondig lijden, de geest had gege
ven. „Uit piëteit heb ik mijn aanmaning een
weekje later verstuurd", zegt Jones.
Een reactie is er nog niet op gekomen.
Frisgroene Leylandii-takjes in heg twee
groeiden vorige week nog als kool. Dit, zegt
Michael Jones, is misschien een strijd die
nog jaren duurt. Zoon Terry Stanton is net zo
erg als zijn vader.
Van kerncentrale tot Kernwasser Wunderland
Vanuit Arnhem is het nog geen
half uurtje rijden. Vlak over de
Duitse grens, nabij het
Middeleeuwse stadje Kalkar,
ligt 'Kernwasser Wunderland'.
De kolos aan de Rijn, waaraan
gebouwd werd van 1973 tot
1985, is van beoogd
energieleverancier veranderd
in een pretpark. Een
kerncentrale is het door de
stijgende kosten en de protesten
van milieugroepen namelijk
nooit geworden, een
congrescentrum/familiepark is
het bijna. 'Maar voordat het
helemaal af is, zijn we wel vijf
jaren verder'.
het vrijetijds- en vakantiepark Kern
wasser Wunderland voor de massa
aantrekkelijk te maken. In dit hoogstandje van de
Overijsselse uitgaanstycoon Hennie van der Most
(die de centrale voor het symbolische bedrag van
één miljoen gulden kocht) kan men abseilen, kar-
ten, stappen, eten, vaartochten maken, in de acht
baan, bowlen, kegelen, overnachten, noem maar
op. En. binnenkort ook diepzeeduiken of spartelen
in een subtropisch zwemparadijs. Later - wanneer
is nog niet helemaal duidelijk - komt er waar
schijnlijk een indoor-skibaan bij.
„Hennie van der Most heeft altijd héél veel plan
nen", zegt Wunderland-woordvoerder Melanie Ro-
meijn, die de grauwe kolos langzamerhand ziet
veranderen in een kleurig complex. „Hij wilde op
de schoorsteen een restaurant laten bouwen, net
zoals 'De Koperen Hoogte' bij Nieuwleusen. Maar
dat is hem afgeraden door architecten. Dat zou
nooit goed gaan."
Wat wel lukte is een trein ónder het 55 hectare gro
te park. .Anders moeten de mensen zoveel lopen.
In de tunnels waar nu nog allemaal kabels liggen,
komt een spoortje met vijf stations." Op kortere
termijn is een bovengronds treintje te verwachten,
die de bezoekers vanaf de parkeerplaatsen overal
in Kernwasser kunnen afzetten. Om alle grootse
plannen werkelijkheid te laten worden, werken da
gelijks honderden mensen aan het park. Schnelle
Bruter, zoals het gevaarte eerder heette, is enorm
en de verbouwing derhalve ook. Ter illustratie: van
de totale bouwkosten kunnen twintigduizend hui
zen ter waarde van 400.000 DM gebouwd worden:
in het hele complex liggen zoveel kabels dat deze
de aardbol twee keer kunnen omvatten en er is
even zoveel beton gebruikt als er voor een snelweg
van Amsterdam naar Maastricht nodig is. Melanie
Romeijn: „Dat houdt in dat voor de verbouwing
Het binnenste van de betonnen kolos omgetoverd tot een aangename ruimte.
veel tijd, geld en materiaal nodig is. We zijn onge
veer vier jaar bezig en nu pas is de eerste bouwfase
afgerond. Maar het duurt nog jaren voordat alles
eruit ziet zoals we willen."
In het hoofdgebouw, of eigenlijk onder het hoofd
gebouw, is inmiddels het horecadeel verrezen. Een
westemsaloon (veel hout. enkele spelletjes en een
sterke bierlucht), wijnkelder, amusementshal,
bowling- en kegelbaan en een Portugees kiprestau
rant (Piri Piri) liggen enkele meters onder de
grond. Verderop is een Hollandse bar te vinden. Ze
zijn met elkaar verbonden door een doolhof aan
gangen en vertakkingen.
Om het hoofdgebouw liggen tal van bijpanden;
veel restaurants (drie in totaal) en hotels (vijf stuks
met honderden kamers). Daarnaast zijn er tennis
banen. een kart-track, voetbalveld, attracties zoals
een draaimolen en achtbaan, een sporthal en....
een landingsplaats voor de helikopter van Hennie
van der Most.
De oude koeltoren waarop bergen en blauwe
lucht werden geschilderd, is dé blikvanger van het
complex. Melanie Romeijn: „Het plan was om
daarin diepzeeduiken onder te brengen, maar dat
leverde teveel problemen op vanwege de construc
tie van de toren. Toen is besloten dat je er moet
kunnen klimmen - aan de buitenkant - en absei
len, en dat de kinderen in de toren een speelhal
moeten krijgen. Dat is nu zo goed als af. Het diep
zeeduiken hebben we verplaatst naar de oude re
actorruimte in het hoofdgebouw." Rijen compu
ters, talloze kabels en takels, de reactorhuls zelf:
een spookachtig decor, waarin bezoekers straks
kunnen pootjebaden of afdalen tot dertig meter
diepte.
De begroting van Kernwasser is afgestemd op
400.000 tot 500.000 bezoekers. Behalve het spek
ken van de Wunderland-kas zorgen die ook voor
een enorme impuls aan het eerder zielloze gebied.
Maar wat kan je er nu doen, behalve uitkijken over
de Rijn? Romeijn: „De omgeving biedt veel moge
lijkheden. Zo ligt er een archeologisch park in
buurstad Xanten, is er een bedevaartsoord, vind je
hier veel musea, fiets- en wandeltochten, een pla
netarium en het oude slot Moyland."
Kernwasser Wunderland hanteert een all-inprijs.
Wie een arrangement van 100 DM boekt, hoeft
zich geen zorgen meer te maken over de hotelka
mer, eten, drinken en de spel- en sportactiviteiten.
Die zijn bij de prijs inbegrepen. „Zo'n strategie is
nieuw in Duitsland", zegt Melanie Romeijn. „Res
taurants en de andere horeca in de buurt beginnen
er nu ook mee. Dat is niet erg, want we presente
ren ons op beurzen ook altijd gezamenlijk. Iemand
die Kernwasser bezoekt, blijft toch niet de hele tijd
op het terrein. Daarom is de omgeving even be
langrijk."
HAROLD DE HAAN
