'Elke wee moest erin'
'Happy end' voor ganzendrama Coevorden
WEER
I
TV
ZATERDAG 22 APRIL 2000
COMMENTAAR
Strafmaat dood Daniel
De man die Daniel van Cotthem doodsloeg is deze week tot vijf
jaar cel veroordeeld. Zijn kompanen kregen mildere straffen voor
hun aandeel in de gewelddadige dood van de 17-jarige student
journalistiek uit Vlaardingen. Teleurstellend! Verbijsterend!' Zo
luidden de eerste reacties van de vrienden van Daniel op het von
nis. De ouders van Daniel hullen zich in stilzwijgen.
De dood van Daniel van Cotthem maakt bij veel mensen emoties
los. Zij hebben genoeg van het geweld op straat. Of het nu om
dronken jongeren gaat, om criminelen of voetbalidioten, de burger
wil dat er een eind komt aan de terreur op straat. Een vriend van
Daniel verwoordde het gevoel van onbehagen treffend: 'Het had
ook mij kunnen overkomen. Die maffe gasten lopen overal in Ne
derland rond'. Een studiegenoot: 'We krijgen hem nooit meer te
rug!'
Een volstrekt begrijpelijke reactie van betrokkenen. Toch moet de
publieke opinie zich niet het hoofd op hol laten brengen door po
pulisten die stemming kweken rond het vonnis. De hoofddader is
weliswaar 'slechts' tot vijfjaar veroordeeld, maar daar zit nog TBS
met dwangverpleging aan vast. De rechter beseft terdege dat de
kans op herhaling groot is en dat de maatschappij tegen de man in
bescherming moet worden genomen. In de praktijk betekent het
vonnis dat de dader zo'n twintig jaar uit de roulatie is en wordt be
handeld voor zijn gedragsstoornissen.
Over een passende straf voor het doodslaan van Daniel kan men
lang discussieren. Als het vonnis vijf of tien jaar zwaarder was uit
gevallen, dan is het nog zeer de vraag of er daarmee een afschrik
wekkender voorbeeld was gesteld. 'Gebrekkig ontwikkelde per
soonlijkheden' laten zich niet makkelijk afschrikken.
Desondanks biedt het vonnis voor velen geen genoegdoening. De
familie van Daniel kreeg levenslang. De misdadigers krijgen een
herkansing. Is er iets goeds uit deze tragedie voortgekomen? Mis
schien is de stille tocht de dag na Daniels dood, toen twintigdui
zend 'vreemden' elkaar vonden in hun afkeer van geweld, het eni
ge lichtpuntje. Maar ook met spontane en welgemeende steunbe
tuigingen krijgen ouders en vrienden hun Daniel niet terug.
Baantjer met ondertitels
Wat is het verschil tussen een Vlaming en een Hollander?
Hollanders verstaan Vlaams, maar Vlamingen verstaan geen Hol
lands.
Dat denken ze tenminste bij de BRT.
Wij zochten een detective en vonden hem in Amsterdam", zei de
omroepster ter introductie van de eerste aflevering van een zondag
se serie Baantjer op het eerste Belgische televisienet.
Haar Vlaams kwam luid en duidelijk in mijn Hollandse huiskamer
doo. Maar Baantjer verscheen vervolgens met ondertitels.
Die Baantjer is ogenschijnlijk de beroerdste niet.
De boeken zijn van het recht-toe-recht-aan-proza waarmee je een
massapubliek een plezier doet. Met veel psychologie van de koude
grond en een tot de laatste pagina's geheim gehouden identiteit van
de moordenaar. De scenaristen van de serie gaan gelukkig hun ei
gen gang en weten hoe mensen praten. Toots Thielemans speelt er
mooie muziek bij. En hoewel het allemaal een beetje tweede garni
tuur blijft en in zichtbare haast is gemaakt, Stoorde dat nooit echt
als ik hier bij RTL4 wel eens een aflevering bekeek.
Piet Römer steekt Horst Tappert twee keer in zijn zak en zijn assis
tent Vledder zie ik ook tien keer liever dan die slome Harry. Maar
zet er ondertitels onder en het is allemaal ineens niet meer te prui
men. „Kom op we gaan hem in de kraag vatten zegt De Cock. Die
Vlamingen maken er ondertitels voordoven en gehoorgestoorden,
want wat staat er onder in beeld? „Kom op we gaan hem in de
kraag vatten.
Je vraagt je trouwens af waarom de publieke BRT op zoek naar een
detective bij Baantjer uitkomt, als ze voor hetzelfde geld een Brits
blik kunnen opentrekken. In een willekeurige aflevering van In
spector Morse of Midsummer Murders breek je je nek over de top
acteurs en zie je op de aftiteling steevast Engelands beste regisseurs
en cameramensen staan.
Waarom kom je bij Baantjer nooit een topper tegen?
Het mag niks kosten.
Is lelijk dan echt altijd goedkoper dan mooi?
Eerst regenachtig, nadien droger
Gisteren trok vooral tijdens de
eerste uren van de ochtend een
regenzone doorheen onze re
gio. Nadien klaarde het vrij snel
op en kregen we vervolgens
toch nog een best aangename
en droge dag met maxima tus
sen 13 en 16C. Wat het weer
vandaag betreft moeten we
toch rekening houden met een
golfvormige storing die net ten
westen van onze regio naar het
noorden voorbijtrekt. De over
hangende bewolking bedekt
echter de hele regio met van
tijd zelfs wat regen. In die brede
warme sector wordt er evenwel
via een zuidelijke stroming zeer
zachte, van oorsprong subtro
pische, lucht aangevoerd.
Vanochtend is het dan ook
meestal zwaar bewolkt tot be
trokken waarbij perioden met
regen en drogere perioden el
kaar voortdurend afwisselen.
Dit druilerige weer houden we
aan tot ongeveer de middag.
Nadien wordt het stilaan droger
en komen er opnieuw steeds
breder wordende opklaringen
tevoorschijn. Ondanks de vele
bewolking en de neerslag die
van tijd valt, wordt het toch vrij
zacht met maxima tussen 14 en
16C. De wind waait zwak, aan
zee soms matig uit een overwe
gend zuid-zuidoostelijke rich
ting.
Vannacht is het eerst nog wis
selend bewolkt en vrijwel overal
blijft het vooralsnog droog. Tij
dens het tweede deel van de
nacht bereikt een volgend actief
gedeelte van de storing vanuit
het zuiden onze regio met re
gen, mogelijk zelfs vergezeld
van een donderslag. Onder die
alsmaar verder dichttrekkend
wolkendek en ondanks de re
gen, blijft het andermaal vrij
zacht. Het thermometerkwik
daalt nergens lager dan 8C.
Tegen de ochtend wordt het
van het zuidwesten uit wel
stilaan droger.
Morgenochtend verlaten de
laatste regendruppels het
noordoosten van de regio,
gevolgd door een afwisseling
van wolkenvelden en opkla
ringen en afgezien van een
enkele lokal bui, blijft het de
rest van de dag overwe
gend droog. De matige,
aan zee vrij krachtige,
naar ZW geruimde
wind voert dan koe
lere lucht aan, met
maxima tussen 12
en 14C. Tweede
paasdag (maan
dag) kondigt zich
voorlopig droog aan
met andermaal een af
wisseling van wolken
en zon en maxima
tussen 15 en 17C.
METEOSERVICES*
De ganzen van Coevorden lijken wel
duiven. Zeven ganzen van een koppel
die rond de jaarwisseling vanuit de Gan-
zenstad werden afgevoerd, zijn weer te
ruggekeerd. Eind vorig jaar stond de
stad op zijn kop omdat de gemeente
vanwege overlast de ganzen hadden ver
wijderd. Ze zouden zijn geslacht en in
Franse paté terechtgekomen.
Maar diverse inwoners hebben de gan
zen nu weer op hun oude stek in het
Van Heutszpark gesignaleerd. „Ik her
ken de beesten en weet zeker dat het om
een aantal van onze ganzen gaat", zegt
Lammy Hof. Zij volgt al jarenlang de
gang van de ganzen. Volgens de Coevor-
dense kan het niet anders dan dat de
beesten naar de Ganzenstad terug zijn
gevlogen. Hoeveel kilometer ze daarvoor
moesten afleggen is niet duidelijk. Het
merendeel van de 98 afgevoerde ganzen
ging naar Frankrijk en een klein deel
werd door de vaste ganzenboer uit het
Gelderse Hengelo doorverkocht aan en
kele boeren in Brabant en Limburg.
„Duidelijk is dat de beesten in elk geval
niet allemaal in de paté zijn verwerkt",
zegt Lammy. Ze spreekt van een leuke
hereniging. „Nu mogen ze ook niet weer
worden afgevoerd."
De gemeente durft niet met zekerheid te
stellen dat het om teruggekeerde 'eigen'
ganzen gaat. Een gemeentewoordvoer
der bevestigt dat zich dezer dagen een
aantal beesten bij de bestaande koppel
heeft gevoegd. „Wij hebben er inder
daad plotseling weer wat meer. Hoewel
wij niet met zekerheid kunnen zeggen
dat het om teruggekeerde 'eigen' ganzen
gaat - zo goed kunnen wij ze niet - lijkt
dat zeker niet onwaarschijnlijk."
Vorig jaar werd zelfs een actiecomité
voor de ganzen opgericht. Gemeente
werkers vingen met grote netten bijna
alle ganzen, er waren klachten over la
waai en verkeershinder.
De gelukkige huisvrouw serieus hilarisch boek
Nog voor verschijnen werd de roman De geluk
kige huisvrouw, het debuut van Heieen van
Royen, voor veel geld verkocht aan grote Duitse
en Engelse uitgevershuizen. Nu het boek er is,
blijkt het om een veel serieuzer werk te gaan
dan het op het eerste gezicht lijkt. 'Het schrij
ven werd veel meer een zelfonderzoek dan ik
had gedacht.'
Ze was toe aan een vrije op
dracht. 'Ik schreef voor bladen
als de Cosmo, Yes en Marie
Claire. Dan moet je altijd reke
ning houden met de doelgroep.
Ik wilde nu wel eens los van een
formule. Maar dat moet je dan
wel zelf willen. Ik werd steeds
om stukjes gevraagd, columns,
verhalen. Ik had zo mijn eigen
stijl. 'Op z'n Heieens' wilden ze
het. Maar niemand geeft je de
opdracht een boek te schrij
ven.'
Heieen van Royen (35) zette
zichzelf dus aan het werk. Ze
schreef twee hoofdstukken van
wat een roman zou kunnen
worden, bood ze ter lezing aan
uitgeverij Vassallucci aan en
kreeg prompt een contract
voorgelegd. Nog voor het boek
de Nederlandse markt bereikte,
ging De gelukkige huisvrouw al
voor 115.000 dollar naar de gro
te Duitse uitgever Rowohlt. In
middels zijn de rechten voor
Engeland verkocht aan Virago.
Het lijkt een sprookje. Met de
nadruk op 'lijkt'. Want hoe hila
risch De gelukkige huisvrouw
ook is, hoe soepel het boek
leest en hoe florissant het bui
tenland op voorhand al rea
geert, het werken aan het boek
is Heieen van Royen niet in de
koude kleren gaan zitten. 'Het
onderwerp drong zich op: ik
wilde over mijn vader schrij
ven.' Heieen van Royens vader
pleegde zelfmoord toen zij 13
jaar was. Hij verdronk. Dat was
kort na de scheiding van haar
ouders. 'Voor mij iets van lang
geleden, iets wat me ook nooit
had geraakt. Het stond ver ge
noeg van me af om over te kun
nen schrijven, dacht ik. Daar
had ik me dus lelijk op verke
ken.'
Ze dook diep de geschiedenis
in, sprak met haar moeder, ra
kelde het verleden op en dat
greep haar aan. 'Ik werd er zo
verdrietig van. Het begon op
eens heel erg te leven. Ik ging
huilen, terwijl ik daarjuist zo'n
hekel aan heb. Ik had zelf eerst
niet door wat er aan de hand
was. Het schrijven van mijn
boek werd veel meer een zelf
onderzoek dan ik had gedacht.'
Ze sliep slecht. Lag uren te ma
len over de vraag wat de goede
titel van het boek zou zijn. 'Ter
wijl dat natuurlijk totaal onbe
langrijk was.' Na de geboorte
van haar dochter Olivia was ze
in een psychose geraakt en dat
dreigde nu weer. 'De crisis
dienst hier aan huis. De kinde
ren tijdelijk bij een vriendin.
Een hele hoop gedoe. Iedereen
was gek, behalve ik.'
De zelfmoord van de vader
speelt in het boek een rol en
ook het uitgestelde rouwproces
dat Heieen van Royen zelf na
twintig jaar alsnog doormaakte,
is een belangrijke verhaallijn
geworden. 'Niet te geloven dat
je over iets dat twintig jaar gele
den is gebeurd zo verdrietig
kunt zijn. Het voelde echt of hij
net dood was. Je kunt dat niet
uitleggen: actueel rouwen om
iets van toen.' Toch is De geluk
kige huisvrouw geen zwaar
moedig boek. Het is of Heieen
van Royen de tragische geschie
denis heeft trachten te com
penseren met een lichte, hilari
sche toon en een al even hila
risch verhaal.
Lea Meijer is die gelukkige huis
vrouw. Ex-cassière bij Dirk van
den Broek. Harry is haar man.
Hij doet iets in vastgoed. Finan
cieel zit het snor. Zij tennist. Op
een dag komt Harry thuis met
de mededeling dat hij een kind
wil. Eerst denkt ze aan een
grap, dan aan adoptie, maar
Harry bedoelt een 'eigen' kind,
van Lea en hem. Nou, toe dan
maar. Bij de bevalling gaat zo
ongeveer alles mis wat er mis
kan gaan en Lea komt in een
enorme postnatale psychose te
recht, die uitloopt in een opna
me in een inrichting en vervol
gens een uitgesteld rouwpro
ces. Het is psychiater Beau van
Kooten die meent dat zij de
dood van haar vader niet goed
heeft verwerkt.
Veel raakvlakken met haar ei
gen leven dus. 'Ik moest niet di
rect over mezelf schrijven. Het
moest fictie worden. Ik schreef
al over mijn vader, maar later
pas hèb ik Lea en Harry be
dacht. Ik had afstand nodig. De
humor hield me op de been.
Wat heerlijk om zo nu en dan
met foute grappen te kunnen
strooien in zo'n boek. Gezien
de achtergrond is het inder
daad een veel serieuzer boek
dan het zich zo laat aanzien. Ik
wilde een zo toegankelijk mo
gelijk boek, met die humor. Zo
is het leven toch? Je kunt toch
altijd achteraf lachen om de
ergste dingen?'
Om een bevalling die allesbe
halve soepel verloopt bijvoor
beeld. Nooit eerder werd in de
Nederlandse letteren zo uitge
breid en plastisch een geboorte
beschreven als in De gelukkige
huisvrouw. De bloederige ge
boorte van dertienponder
Arend in de gelijknamige nieu
we roman van Stefan Brijs is er
een vlot tussendoortje bij. 'Elke
wee moest erin,' schatert ze. En
elke knip, elke vloek, elke ruzie,
elke ingreep met tang en schaar
en pomp, elke hechting, elke
puf en ook het zuiverende bad
met Biotex - het kreeg allemaal
een plek.
Het snelle succes van De geluk
kige huisvrouw in het buiten
land, de website voor het boek,
Heieen van Royen.
het feit dat de mediagenieke
Heieen van Royen getrouwd is
met televisiemaker Ton van
Royen en het blote feit alleen al
dat uitgeverij Vassallucci het
uitgeeft - dit alles draagt ertoe
bij dat menigeen het oordeel
over het boek al klaarheeft.
'Pulp fiction' meende Vrij Ne
derland. In Nieuwe Revu zei
uitgever Wouter van Oorschot:
'Dat mevrouw Van Royen heeft
gekozen voor de Vassallucci-
uitgeverij doet het ergst ver
moeden.' Een journalist van de
Groene Amsterdammer kraakt
in hetzelfde artikel het 'puur op
imago verkopen van een auteur
aan het grote publiek'.
Ze haalt haar schouders op.
'Jammer dat mensen met voor
oordelen een boek gaan lezen.
Journalisten die op pad gaan
om hun eigen idee bevestigd te
krijgen of, wanneer dat niet
lukt, alsnog schrijven dat het
wel zo had kunnen zijn, ik vind
dat raar. Ik ben heel blij met
Vassallucci. Ze werken hard
voor hun auteurs. In dezelfde
bladen waarin de uitgeverij be
kritiseerd wordt, lees je over
ontlezing en de verloedering
van de televisie. Is er een uitge
verij die boeken onder de men
sen wil brengen, is dat weer
niet goed. Commercieel, is het
verwijt. Alsof boeken bedoeld
zijn voor de elite. Literatuur
moet vooral onder ons blijven,
FOTO CPD CEES ZORN
is de onderliggende boodschap.
Literatuur in Nederland is een
reservaat.'
'Vassallucci heeft met boeken
van Lulu Wang en Clark Accord
een publiek bereikt dat verder
nauwelijks met boeken in aan-
raking komt. Accord heeft met
De koningin van Suriname
mensen naar de winkel gelokt
die in geen jaren een voet in
een boekwinkel hadden gezet.
Waarom is dat slecht?'
THEO HAKKERT
Heieen van Royen: De gelukkige
huisvrouw. Roman. 300 blz., f. 39,90.
(gebonden). Uitgeverij Vassallucci.
De Kenner
f,
In de kroeg ktvam ik mijn collega Cos En
klaar tegen. We zaten vroeger bij elkaar in
de klas op de toneelschool. Ben je naar
een voorstelling geweest?" vroeg hij,
„Nee, naar de film", zei ik, „'Scent of a
Woman' voornamelijk om Al Pacino
nog eens te zien, wat een acteur". „Erg
goed ja", zei Cas, „Hoewel misschien
niet zijn beste rol Maar bij 'Scent of a
Woman' heb je natuurlijk altijd Vitto-
rio Gassmait op je netvliesGass-
man?" vroeg ik verbaasd. Uiteraard
Zoals je weet is 'Scent of a Woman' een
remake van het Italiaanse 'Profunw di
Donna' uit 1974 met een formidabele
Gassman in de hoofdrol". Natuurlijk
zei ik.
Ineens herinnerde ik me weer dat Cas
op school al bekend stond als de grootste
filmkenner uit ons midden. In een quiz zou
hij het makkelijk kunnen opnemen tegen de
rest van Nederland. Om mijn gezicht enigs
zins te redden, zei ik: „Die remakes vallen al
tijd tegen. Neem "The Front Page' van Billy
Wilder. Die was duidelijk minder dan het
origineel 'My Girl Friday'". „Mee eens", zei Cas,
Met Cary Crant en die verrukkelijke Rosalind
Russell; 1940 dacht ik. Overigens 'His Girl Friday'
is niet het origineel Er moet nog een eerdere ver
sie zijn uit 1931. Ik dacht van Lewis Milestone. Er
zijn trouwens wel films die de ene remake na de
andere beleven. Neem 'The Postman always rings
twice'. Die kennen wij met Lange en Nicholson
maai- de klassieke Postman is uit 1946 met Latui
Turner en John Garfield. Het verhaal is natuurlijk
al eerder verfilmd door Visconti onder de titel 'Qs-
sesione'. Eu in de dertiger jaren is er ook een
Franse versie geweest, de titel wil me niet te bin
nen schieten".
Om het gesprek naar veiliger gebied te loodsen
bracht ik mijn favoriete film ter sprake: Wat vind
je van Short Cuts" vroeg ik, „bijvoorbeeld die scène
met het ruziënde doktersechtpaar?" „Geweldig, Ju-
lianne Moore als de vrouw". „En Hugh Grant als
de dokter", zei ik ijverig. „Nee, Mathew Modine
speelt de dokter. Hij heeft wel wat van Grant iveg,
dat geef ik toe, maar ik vind Modine een beter ac
teur". „En dan die valse bakker met dat langiuerpi-
ge gezicht, hoe heet hij ook weer?" „Lyle Lovett, van
huis uit een popster, hij is nog met Julia Roberts
getrouwd geiveest". „Juist, Roberts uit "Terms of
Endearment"'. „Nee dat was Debra Winger." „Na
tuurlijk Debra Winger, is dat niet de dochter van
Tippi Hedren uit 'The Birds"? „Nu ben je misschien
in de war met Melanie Griffith", zei Cas vriende
lijk. „Altijd lastig, die Hollywood families", zei ik
vlug. Klopt, er zijn er nogal wat. Kirk en Michael
Douglas en al die Carradines. Vader John en zijn
zoons Keith, David en Robert. En natuurlijk Lloyd
Bridges met Beau en Jeff, die ook de broers speel
den in The Fabulous Baker Brothers". „Met de fa
belachtige Michelle Pfeiffer", zei ik tevreden. „Die
vond ik nou niet zo geweldig", zei Cos.
Ik zweeg. Michelle Pfeiffer, mijn all time favouri
te. Bloedgeil in 'The Baker Brothers', ontroerend in
'Frankie and Johnnie' en onvergetelijk in 'Love
Field'. Michelle Pfeiffer, voor een minuut met haar
verlaat ik huis en haard en voor een minuut op het
toneel met haar keer ik vrouw en kinderen definitief
de rug 'toe. Maar Cas Ënklaar- ik had zijn naam
waarschijnlijk beter met de mantel der liefde kun
nen bedekken - maar Cas Enklaar dus vind haar
„niet zo geweldig".Aardige man die Cas. Heeft een
leuke hand van toneelspelen ook. Maar over films
mag hij natuurlijk niet meepraten.
gen
Kinderheld PETER JAN R[ r)
mag RECLAME maken V0( £h'
SNOEPJES. Met die uitspr100
heeft de Reclame Code Ca P'r
sie een bezwaar verworpen
de Universiteit van Amstenlin
(UvA). Die vond dat Rensi
zijn reclames voor het sno.
merk Haribo misbruik maa
van het vertrouwen dan kir
in hem hebben. VolgensU !ev
hoogleraar Kind en media!
kenburg identificeren kind
zich met hun televisiehels
genieten die populaire tv-j iaa
daardoor een groot gezagt :ns
trouwen. Bovendien zoude \e
ne kinderen het verschil tu
een televisieprogramma en
meblokken niet kunnen zit
Reclame Code Commissieisn
dat populariteit geen maat
voor het vertrouwen dat ier
geniet.
DUITSE AUTOMOBILISTE^
geren zich aan het verkeer iar1
drag van hun Nederlandse
ga's. Veel Nederlanders bl
zich door de strenge snelli
controles zo goed aan
heid te houden, dat ze ootl
de grens consequent TACHie^
kilometer blijven rijden. 0) 'm
Duitse wegen vlak over dej
geldt een maximumsnelhe Jk
honderd en er wordt pas lx
heden vanaf 115 km perui
verbaliseerd. De Nederlar*aan
automobilist die tachtigrij 8^
houdt het Duitse verkeerd-
op. Gevaarlijke situatieszi
soms het gevolg, doordatj
teerde Duitse bestuurders t
inhalen op momenten ent
plaatsen waar dit niet vera
woord is. Woordvoerder Hi
mann Bruns van de politie
Duitse Meppen bevestigt)ie
scherpe snelheidscontrole
Nederland invloed hebbei
het verkeersbeeld in het I
grensgebied. Maar het is
hem moeilijk daar wat aar
doen. „Tegen te hoge snel H.
kun je optreden, maar bijim
snelheden ligt dat ander*
Duizenden mensen vonde m(
afgelopen dagen een HAR
KREET van een onbekendr"
in de brievenbus. Een da
werden de ontvangers ge
steld. Het bleek om een s
vingsactie van MENSEN
NOOD te gaan voor kinder!
vluchtelingenkampen uit!|e
dan. Bij de hulporganisatii
men vijfhonderd ongerust»
foontjes binnen. ,,En nu
heel ver van huis en papps
mamma zijn er nog steeds
Zo begint het 'dagboekfre
dat bij 25.000 mensen in]
viel. Veel ontvangers hebq
zich een dag lang zorgen^
maakt over het handgescli
briefje. ,,De actie is
uitgepakt", aldus een wo:
der Mensen in Nood. In nu
is een excuusbrief de deu1
gegaan naar alle donateur:
organisatie zegt moeite te
ben om de aandacht te ve
op Soedan, waar al sinds
een burgeroorlog tussen n
en christenen wordt uitgej
ten.
keti
k
tót
JOOST PRINSEN
