Cultuur Kunst
'Voor de pauze lijkt het wel film'
'Toetanchamon komt tot leven'
Vlatthaus Passion imponerend monumentaal
►CHONE
ICHIJN
VOC-goud ZO
uitgestorven als de dodo
Uit correspondentie blijkt niet
dat Greta Garbo lesbisch was
DEKpLR
RDAG 22 APRIL 2000
reus Herman Renz in Leiden
Een enorme tent en een compleet dorp van wel 52 wa-
op het parkeerterrein van de Leidse Groenoordhallen. Van
en met 7 mei is Circus Renz weer in de stad. De voorstel-
'Een reis door de tijd met Carambar' zit vol speciale licht-
p/ eluidseffecten. Tijdens de show is roofdierleraar Martin La
te zien. Hij kreeg in januari uit handen van Prins Rainier van
Sld ïaco de Zilveren Clown, de hoogste onderscheiding in de
mationale circuswereld. De matineevoorstellingen begin-
om 15.00 uur. Behalve op 7 mei, dan begint de voorstelling
m 14.00 uur. Op 7 mei is er net als op 4 mei geen avond-
J rstelling. op alle andere dagen begint de show om 19.30 uur.
Sm rten zijn verkrijgbaar bij VW Leiden Promotie, de kassa van
circus is vanaf 11.00 uur open.
I met liedjes songfestival
ersum Platenmaatschappij BMG brengt dit jaar een cd op
narkt met daarop de liedjes van het Eurovisie Songfestival
dat op 13 mei in Stockholm wordt gehouden. Het album
chijnt twee dagen na het festival. Het is de eerste keer dat in
Ierland een dergelijk verzamel-album met songfestival-re-
oire verschijnt. Probleem is meestal dat niet alle betrokken
enmaatschappijen aan zo'n album willen meewerken. „Zo-
let er nu uitziet, hebben we de rechten van alle liedjes op
na", zegt een woordvoerster van BMG.
pans Cultureel Festival
Ni Een sushi-bar, Japanse boeken, demonstraties theecere-
üe, lapans boogschieten, aikido en andere vormen van Ja-
;e kunst. Met een Japans Cultureel Festival kunnen inwo-
van Leiden en regio vertrouwd raken met allerlei aspecten
de Japanse cultuur. Het festival is een initiatief van de Leid-
ereniging van Studenten in de Japanologie en Koreanistiek,
uki. Het festival wordt gehouden op zaterdag 6 mei van
0-16.00 uur, in het 'Arsenaal', Arsenaalstraat 1 in Leiden.
usselmans bij De Kier
!i Herman Brusselmans leest op dinsdagavond 25 april
uit zijn nieuwe roman 'Vergeef mij de liefde' bij de Leidse
t'an khandel De Kier aan de Breestraat 161. De Vlaamse auteur
dt geïnterviewd door Ed van Eeden. Zijn nieuwe roman gaat
'een mysterieuze vent van 41 a 42 jaar oud, die wat aan-
Idert in de prozakunst'. Diens vorige roman 'Uitgeverij Gug-
wa ïeimer' was omstreden en werd in België uit de winkels ge-
ighc d op last van de rechter die een beledigde landgenote het
k stelde. Reserveren voor 'een avond met Herman Brussel-
is' (van 20.00-22.00 uur) is noodzakelijk: tel. 071-5120885.
itary haalt ruim 23 mille op
Ni De Boeken-en Platenmarkt die de Rotaryclubs Voor-
iten-Leidschendam en Duivenvoorde hebben gehouden in
in- en Zorgcentrum Mariënpark in Leidschendam heeft
00 gulden opgeleverd. Veel boeken en platen wisselden die
van eigenaar. Er zijn naar schatting 12.000 boeken en 3000
en en cd's verkocht. De opbrengst gaat naar goede.doelen:
ivesting voor dakloze bejaarden op Sri Lanka en naar een
lerhuis in Paramaribo.
Frans Weisz' muzikale toneelthriller 'Python' in Leidse Schouwburg
Eigenlijk had filmmaker Frans Weisz weinig zin om ooit
nog een theaterstuk te regisseren. Toch is op 10 mei in
zijn regie de voorstelling 'Python' te zien in de Leidse
Schouwburg. Een muzikaal toneelstuk, een thriller. Ger-
rie van der Klei (vanaf deze week weer op de planken na
dat zij twee maanden terug drie ribben brak bij een au
to-ongeval), Janke Dekker en Frits Lambrechts spelen
daarin een generatieconflict, gelardeerd met tal van be
roemde songs op teksten van de grote Johnny Mercer.
Een nieuw toneelregie-avontuur waarvan Weisz met vol
le teugen geniet.
LEIDEN HANS VISSER
Frans Weisz, regisseur van suc
cesfilms als 'Rooie Sien' en 'Ha-
vinck' en televisiedrama's waar
onder 'Bij nader inzien' en 'Het
jaar van de opvolging', beschikt
over een rijke toneelacteererva-
ring die hij opdeed bij 'Hauser
Orkater' en het 'Werkteater'.
Toch mag het bijna een wonder
heten dat hij aan dit nieuwe
avontuur is begonnen. „Tien
jaar lang ben ik met een grote
boog om het toneel heen gelo
pen. Mijn laatste regie was
'Hartzeer'. Maar ik ben toen in
de kritieken zodanig afgemaakt
dat ik er nadien geen enkele be
hoefte aan had om ooit nog een
theaterstuk te regisseren. Ik had
natuurlijk ook niet tegelijkertijd
een film moeten maken. Tegen
de acteurs heb ik wel eens ge
zegd dat ik even naar mijn auto
moest, terwijl ik in werkelijk
heid even een bespreking over
die film had. Fout dus."
„Nu heb ik me helemaal ge
concentreerd op deze voorstel
ling. Ik heb me heel anders
voorbereid. Toen dacht ik nog
anders te moeten werken dan
bij de film, dat ik met de spelers
moest gaan psychologiseren.
Dat iedereen zijn rol moest
gaan zoeken. Ook al helemaal
fout. In plaats daarvan zijn we
nu meteen begonnen met repe
teren. Iedereen kreeg meteen te
horen wat de bedoeling is. Bo
vendien stond er meteen een
decor. En wat een heerlijk de
cor, net een soort slakkenhuis,
met allerlei verschillende hoe
ken."
Daar speelt Python zich af,
een muzikaal toneelstuk, een
thriller. Een verhaal waarin
Gerrie van der Klei als de gewe
zen theaterdiva, haar dochter
denkt te kunnen klaarstomen
voor de positie die zij zelf moest
opgeven toen ze zwanger werd.
Dat lijkt te lukken, totdat die
dochter, gespeeld door Janke
Dekker, als gevolg van die am
bitie in een rolstoel belandt. Ze
zijn veroordeeld tot elkaar. En
dan duikt daar in de persoon
van Frits Lambrechts ook nog
eens een oude tekstschrijver
op, die hen tegen elkaar uit
speelt in de hoop dat een van
de twee bereid is tot een come
back, natuurlijk met zijn tek
sten. Met zijn drieën zitten ze
gevangen in een relatie die hen
omklemt als was het een wurg
slang, een python.
„Het script is van Dick van
den Heuvel. Prachtig. Vooral
voor de pauze lijkt het wel film,
het zit vol met flashbacks. Het
script laat zich dan ook lezen
als een filmscenario van Gerard
Soeteman. Die schrijft opeens:
'En hierna volgt een wilde ach-
MUZIEK RECENSIE
LI DY VAN DER SPEK
Passion door Bachkoor Holland
iel Reuss, met het Haags Matro-
;n het Concertgebouw Kamer
ni.m.v Caroline Stam, sopraan,
tt, h imeth, alt, Peter Bartels, tenor
elist), James Doing, tenor, Harry
ir Kamp, bariton (Christuspartij),
Aatthias Friedrich, bas. Gehoord
21/4, Pieterskerk, Leiden.
mooiere afsluiting van
Passietij'd anno 2000 is
ilijks denkbaar. Onder lei-
i Daniel Reuss zong
r Holland op Goede
imponerend monu-
zijn tweede Matthaus
En elk jaar weer wordt
oering van dit menselijk
vernieuwd door een an
dere, verhelderende belichting.
Dit jaar lijkt Reuss te focusen
op een organische, hechte een
heid van orkest en solisten, al of
niet met koor. Dat valt vooral
op in de aria's. Onder zijn sug
gestieve directie wiegen solist
en orkest elkaar in evenwicht.
Jammer dat de bas Wolf Mat
thias Friedrich te krampachtig
z'n best doet om te overtuigen.
Zijn intenties zijn goed, maar
de uitvoering is te geladen. Zijn
stem houdt hij door overarticu-
latie bij zich zelf. En zingen is
nu eenmaal loslaten, weggeven.
Judit Nmeth heeft een heel na
tuurlijke sympathieke alt die dit
jaar veel mooier mengt met de
sopraan van Caroline Stam.
Haar stem heeft bepaald meer
volume gekregen.
Het kleine klagende orkest bij
het duet 'So ist mein Jesus nun
gefangen' in het koor 'Lasst ihn,
haltet, bindet nicht', wordt een
intrigerend samenspel dat uit
loopt op het gewenste natuur
geweld 'Sind Blitzen und Don-
ner'. Het flitsende samengaan
van strijkers en stemmen over
weldigt. Orkest I is als van ouds
schitterend met de intens spe
lende concertmeester Johan
Kracht, en z'n fluwelen blazers.
Daar steekt orkest II helaas
bleekjes bij af.
Jezus (Harry van der Kamp) is
in deze Matthaus een vreselijk
robuuste, bijna harde man, die
slechts een heel enkele keer in
stille verwondering zijn on
schuld toont: 'Mein Freund,
warum bist du kommen?' Hier
loud is weg. We zijn ont-
[en bedroefd, samen met
ingkabinetdirecteur Mar-
:harloo en de haren. Maar,
I heel eerlijk zijn moeten
Jegeven dat we ook een
■beetje opgewonden en af
lig zijn. Want wij hebben
een goudstaaf in onze
en gehad. Laat staan er
gestolen. Wij zijn nooit
r gekomen dan wat krui-
erk in de moeilijke perio-
an ons bestaan. Wat
igoed in de puberale fase
n fietswrak in de studen-
d. Verder niets, dat zweren
n we zijn het met alle wei
inde mensen eens dat
n wat jou niet toebehoort
enswaardig is tenzij het
levenskansen, kleine bor-
)es of echte liefde betreft,
een streng besef van
dijn, zijn, hullie en zullie
r de jaren des onder-
erin geramd moet wor-
onze sympathie gaat uit
museummedewerkers
verwijld het kruiswoord-
Iboek (vier sterren) van de
lieten glijden om den
den kraag te vatten. Mo-
deel van de zwaar ver-
Toblerone, evenredig aan
Idenmoed, u in uw leven
en.
toch, perspectieven ver
en als goud in zicht
Verhalen over geboefte
ud (of gruwelijk veel geld)
komt vanzelf in de mythe
Staatssecretaris Van der Ploeg (cultuur) kwam de 230 jaar oude goud
staaf vorige maand zelf bij het Koninklijk Penningkabinet afleveren. Di
recteur Scharloo en staatssecretaris Bos (financiën) kijken toe.
FOTO ANP
van de misdaad (sprookje, strip
of film) terecht in plaats van in
de platgeslagen wereld van de
alternatieve straffen en officie
ren van justitie. Ik noem de
veertig rovers, de Daltons, Bon
ny and Clyde.
En het feit dat de goudroof uit
het penningkabinet was gere
gisseerd door de smakelijke cli
chés van de versleten traditie
maakt het er alleen onwerkelij
ker op. Man met pruik en snor.
(De panty was misschien beter
geweest. In elk rovershol hangt
het portret van de schutspa
troon Lord Alfons de Pantée die
in zijn nimmer aflatenden
speurtocht naar een verbeterde
v-snaar toevallig het dameson
dergoed uitvond). Er was een
achtervolging, de auto was ge-
tervolging die zijn weerga in de
filmgeschiedenis niet kent'.
Maar nu staat er dan na een
scène: 'Hier komt een prachtig
liefdeslied'."
Producent Cor Franck vertelt
dat Janke Dekker en kostuum
ontwerper Jan Aarntzen het
idee voor 'Python' zelf hebben
ontwikkeld. „Maar er is sinds
dien van alles aan veranderd.
Bijvoorbeeld de tekstschrijver.
Aanvankelijk was dat een rod
deljournalist, die - op zoek naar
een superprimeur - van die
vrouwen wilde profiteren. Maar
dat vonden we bij nader inzien
niet sterk. We kozen toen voor
een vergeten tekstdichter. Zijn
tragiek vind je ook in die vrou
wen. Hij is een medeslachtoffer.
En zo hebben we een thriller
rond drie mensen met een ge
zamenlijk verleden."
De sopgs in 'Python' zijn af
komstig uit het grote Ameri
kaanse repertoire. Een specia
lisme van Cor Franck, die op
die manier eerder 'You're the
top' en 'Larry' produceerde.
Het kostte hem weinig moeite
de juiste liedjes te vinden. „En
toen bijna alle gekozen liedjes
van teksten van Johnny Mercer
bleken te zijn voorzien, beslo
ten we alleen maar werk van
hem te gebruiken."
De songs zijn niet vertaald.
Niet nodig, vindt de producent,
zoals dat ook in eerdere pro
ducties niet gebeurde. Het zou
de muzikaliteit van de tekst
schaden, terwijl die toch al zo
bekend is. „En voorzover de
mensen de tekst toch niet
mochten kennen, zeggen de ti
tel en de sfeer van de muziek al
zoveel. Titels als 'The days of
wine and roses' en 'Moonriver',
wat valt daar nog aan toe te
voegen?"
„Niets", vindt Weisz „Deze
voorstelling drijft op muziek.
Als Gerrie begint met 'I'll re
member you' en Frits komt
daar dan met zijn tweede stem
bij. Dat geeft een gevoel... Dat
kan zelfs een Shakespeare niet
evenaren. Muziek kan zoveel
meer losmaken dan woorden."
'Python' is te zien in de Leid
se Schouwburg op woensdag
10 mei.
is Van der Kamp imponerend.
Daniel Reuss maakt positief ge
bruik van zijn veelkoppige
'extended family'. De ophitsen
de, spottende, evocatieve tur-
bae krijgen van Reuss een ont
zagwekkende kracht mee zon
der grofheid. Zoals de korte he
vige explosie in de woorden
'Was gehet uns das an?' Alsof
het Hof eerst achter de hand de
'juiste' woorden zoekt om zich
vervolgens en masse honend
van Judas te distantiëren.
Nieuw en betrokken zingen de
vier solisten staande voor het
koor mee in de grootse, gelaten
afscheidsgroet. Allen, ook het
publiek in de overigens stille,
bomvolle Pieterskerk 'rufen Je
sus im Grabe zu: Ruhe sanfte,
sanfte Ruh'.
stolen en wij waren verbaasd.
Het allesomvattende en uiterst
precies getroffen slotakkoord
van Scharloo kan wedijveren
met het 'I have a dream' of 'Ich
bin ein Berliner'. 'Om vier uur
heeft een buitengewone brutale
overval plaatsgevonden.' De ge
schiedenis is mythe geworden.
Dit was de allerlaatste VOC
goudhaar. Zo uitgestorven als
de dodo. Er zullen nooit meer
goudroven in Nederland plaats
vinden. En ook daarom zijn we
ontsteld en bedroefd. We weten
niet waar de staaf zich ophoudt
en uiteraard hopen we dat hij
gauw teruggevonden wordt,
maar alsjeblieft nog heel even
niet. Want dan kan een afleve
ring van Opsporing Verzocht
nog even het gevoel van de op
winding ophalen, de schuldige
jaloezie, de fascinatie voor de
verboden vrucht en de video
beelden die associaties oproe
pen met 'Wanted' plakkaten.
Herkent u deze man? En we ho
pen vurig dat het de buurman
is die we, als goede burgers, on-
middelijk zullen aangeven als
hij de buit (ah het juiste woord)
niet met ons wil delen.
O ja het is slecht, het is zondig
om die vijf kilo edelmetaal te
begeren. Maar als het lijstje te
lefoonnummers aan het eind
van de uitzending in beeld ver
schijnt blijkt dat Nelleke van
der Krogt stiekem haar eigen
06-nummer ertussen heeft ge
wurmd. Vlak voordat de camera
wegzwenkt knipoogt ze.
Ja, we zijn ontsteld en be-
droefd. En ook een heel klein
beetje jaloers omdat iemand
anders er met de buit vandoor
is en wij nooit vijf pakken melk
aan goud hebben mogen vast
houden. We hopen dat hij gauw
gepakt wordt.
PABLO CABENDA
Garderobe farao naar Leidse Pieterskerk
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Welke handschoenen droeg fa
rao Toetanchamon als hij ging
rijden met zijn strijdkar? Wat
had hij aan bij belangrijke cere
monies? Welke sandalen droeg
Toet bij zijn ganzentuniek? Hoe
zag het bijzondere luipaardvel
eruit dat hij tijdens zijn kroning
droeg, als 8-jarig kind? Op die
vragen over de oudst bekende
koninklijke garderobe ter we
reld krijgen we antwoord op de
tentoonstelling 'De kleren van
Toetanchamon' die vanaf 1 juli
in de Leidse Pieterskerk te zien
is.
Textiel- en kledingarcheologe
dr. Gillian Vogelsang uit Leider
dorp onderzoekt sinds 1994 de
kleren van de farao die in het
Egyptisch Museum in Cairo lig
gen opgeslagen. Tunieken,
mantels, lendedoeken, hoofd
deksels, sjaals, luidpaardvellen,
ceintuurs, handschoenen en
sokken: het is teveel om op te
noemen. Veel kleren zijn in
slechte staat. Ze zijn verkleurd,
aan elkaar geplakt of tot stof
uiteengevallen. De originele
stukken mogen het museum
ook niet verlaten. Vogelsang
was sinds de opening van de
graftombe in 1922 de eerste on
derzoekster die de kleding na al
die jaren mocht zien.
Het Egyptisch Museum liet
lange tijd niemand toe bij de
collectie die in de vergetelheid
was geraakt sinds de opening
van de tombe in de Vallei der
Koningen door de Britse arche
oloog Howard Carter. Vogel
sang mocht ze een paar keer
bekijken, maar het museum
heeft geen geld om de kleding
te herstellen. De Leiderdorpse
onderzoekster is daarom al ge-
Vitrines met replica's van de kleren van de Egyptische farao Toetanchamon.
ruime tijd bezig met het nauw
gezet namaken van de stukken.
Vogelsang wil op die manier
aandacht vragen voor het
(kunst)historisch belang van de
kleren van de farao en hoopt
geld bijeen te kunnen sprokke
len voor conservering ervan. De
25 replica's van de garderobe
van de Egyptische jongen die
rond 1333 voor Christus tot fa
rao werd gekroond, zijn straks
in de Pieterskerk te zien.
Een team van specialisten
van het Textile Research Institu
te van Vogelsang is vier jaar be
zig geweest met het naaien en
borduren van de vaak rijk ver
sierde kleren. Ook op de School
voor Handweefkunst in het
Zweedse Boras is intensief ge
werkt aan de reconstructie van
Toets garderobe. De naaisters
en weefsters zijn erin geslaagd
de oorspronkelijke ontwerpen
inclusief de kleuren, rijke ver
sieringen, kralen en borduurpa
tronen te achterhalen. Ook de
achtergronden van het hofleven
in het oude Egypte komen op
de tentoonstelling aan het licht.
„Toetanchamon komt tot le
ven", aldus Vogelsang. De rei
zende tentoonstelling was afge-
FOTO PR/LEO HELMS
lopen najaar in Zweden te zien
waar ze tienduizenden bezoe
kers trok en staat nu in het
Poolse Lodz. Van 1 juli tot en
met 27 augustus hangen Toets
kleren in vitrines in de koorom
gang van de Leidse Pieterskerk.
Openingstijden: dagelijks van
13.00-16.00 uur.
NEW YORK DRA/ANP
Uit de correspondentie tussen Greta Garbo en
de Spaanse schrijfster Mercedes de Acosta blijkt
niet dat de Zweedse filmdiva lesbisch was. Een
achternicht van De Acosta heeft de correspon
dentie onderzocht. Na het lezen van 55 brieven,
zeventien kaarten en vijftien telegrammen blijkt
niets van vrouwenliefde tussen de twee, terwijl
De Acosta dat wel had beweerd. Het duo bleek
vooral over alledaagse zaken als reizen, gezond
heid en voeding te hebben gebabbeld. „Abso
luut niks verrassends", zei de achternicht Ho-
ran op een persconferentie in New York.
Volgens Horan interesseerde haar in 1968
overleden oudtante zich alleen voor mannen.
De Acosta zou met haar beweringen aandacht
hebben willen trekken en geld hebben willen
verdienen. Tussen 1931 en 1960 zouden de twee
een onregelmatige liefdesrelatie hebben gehad.
In 1960 verbrak Garbo het contact, omdat De
Acosta in haar memoires hun vriendschap tot
een liefde zou hebben opgeblazen. Garbo, die
nooit trouwde, verwierf faam met haar vertol
kingen van onder meer 'Mata Hari', 'Anna
Karenina' en 'Ninotchka'. In 1941 trok zij zich
op het hoogtepunt van haar roem terug uit de
filmwereld, omdat een film mislukte. Volgens
sommigen was niet de flop de reden, maar haar
angst als lesbienne 'ontmaskerd' te worden.
Een avond met
HERMAN
BRUSSELMANS
Interview, Performance
officiële Presentatie
van zijn nieuwste roman
"Vergeef mij de Liefde"
dinsdag 25 april 20.00 uur
toegang 5,-
(reserveren noodzakelijk)
...uw complete boekhandel
