INGEN
VOORBIJGAAN
et seminarie, gleufhoeden van Stetson en stropdassen
Leiden Regio
STADSGEZICHT
lAG 22 APRIL 2000
Borst werd op 11 mei 1938
f n in Hazerswoude. Op zijn
ging hij naar het seminarie in
-Brabant, maar na drie jaar hield
voor gezien en kwam hij naar huis.
iksen kon hij niet. Na anderhalve
zag Bortst een advertentie in de
eke Leidse Courant waarin
aak Albert B. Timmerman aan de
aat om een jongste bediende
Er waren verschillende
sollicitanten, maar toen de oerkatholieke
eigenaar Bernard Timmermans hoorde
dat Herman op het seminarie had
gezeten, nam hij hem meteen aan. Nu,
vijfenveertig jaar later, is Herman Borst
eigenaar van de zaak en is zijn dochter
mede-eigenaar. Volgende week houdt
Borst een receptie. Dan bestaat de zaak
95 jaar. In 'De dingen die voorbijgaan'
vertelt hij over de jaren dat hij het
boegbeeld vormde van de modezaak.
Leidenaars blikken
terug op hun verleden
naar het seminarie
ren al twee broers mij
aan. Maar geen van
rï*®" lebben we het semina-
naakt. Ik was de eerste
il. Ik had geen roeping
n priester te worden.
Jac< dste broer ging nog
>8en ïanden door en de an-
ler hield het vol tot twee
pko1 n VOor zijn wijding,
teve 1S jiet over. Dat was
igeri
voor mijn ouders wel een te
genvaller. Maar mij zagen ze
toch nooit zitten als priester, zei
mijn vader later.
Op het seminarie werd streng
op je gelet, 's Avonds om half
tien ging het licht uit. De ande
re jongens en ik sliepen op een
grote zaal, maar we hadden elk
ons eigen chambrette. Een
chambrette is een houten stel
lage met een bed en een kast
Borst: „In die tijd droeg elke heer een hoed. Als hij langs een
nam hij keurig zijn hoed af. Als hij op straat de burgemeester
ts ontmoette, ook." foto hielco kuipers
erin en een gordijn om binnen
te komen. Het was koud op
zaal, maar elke avond staken de
paters tot drie keer toe hun
hoofd door het gordijn van ie
der chambrette en riepen:
'Handen boven dek!' Dus had je
handen als ijsklompjes. We
mochten niet bij elkaar op de
chambrette komen. Dat wekte
homofilie, vreesden de paters.
Contact met je vrienden had je
op de court, de buitenplaats.
Terug in Hazerswoude sollici
teerde ik bij Albert B.Timmer-
man. Toen ik werd aangeno
men, wist ik niets van de mode,
maar dat leerde ik snel genoeg.
Als jongste bediende werd ik in
het diepe gegooid. Ik moest
stoffen, zuigen en vier kolenkit
ten per dag vullen. Het pand
kende vier etages met op elke
etage een kachel. De kolen zelf
stonden in de kelder. Het eerste
jaar moest ik dikwijls bezorgen
op de fiets. Kleding die mensen
reeds hadden gekocht of zicht-
zendingen. Dat betekende dat
klanten thuis kleding konden
passen. Als het niet beviel, haal
de ik het de volgende dag op.
Betalen deden de klanten per
post.
Verder hielp ik in de winkel. In
die tijd verkocht Timmermans
vooral hoeden en petten, maar
ook overhemden, stropdassen
en sokophouders. Geen kos
tuums, maar wel wat losse col
berts en pantalons. Timmer
man had geen eigen atelier,
maar kocht zijn mode bij con
fectionairs als Elmi en Kerko.
Ze kwamen naar de winkel met
al hun waren. Timmerman
maakte een selectie voor het
volgende seizoen en een half
jaar later werden de bestelde
goederen in de winkel afgele
verd. De overhemden waren in
die tijd niet zo mooi van kleur
als tegenwoordig. Dit jaar ver
koop ik zelfs roze, oranje en ge
le hemden. Dat is echt nieuw.
Zo'n zeven jaar geleden waren
die kleuren ook al eens in de
mode, maar toen durfden de
In den Vergulde Turk in de Breestraat. Wie vroeger gezien wilde worden, ging daarnaartoe. foto gemeentearchief/collectie vereniging oud le/den
heren die in mijn zaak kopen,
zulke kleuren nog niet aan. Ze
waren bang om voor homo uit
gemaakt te worden. Dat is nu
niet meer het geval. Maar toen
ik net begon, bestonden over
hemden eigenlijk maar in drie
kleuren: wit, lichtblauw en bei
ge. Alleen de boordmodellen
veranderden af en toe wat. De
punten werden langer of korter,
maar al te veel moet je je daar
niet bij voorstellen.
We verkochten overhemden in
twee prijsklassen. Normale
hemden van tussen de 12 en 15
gulden en luxe hemden van 25
gulden. Dat was voor veel men
sen een weekinkomen. Beiden
soorten hemden waren ge
maakt van katoen, maar de ka
toen van de luxe hemden was
zachter en de hemden zaten
beter. Die overhemden waren
alleen weggelegd voor de direc
teur van de Leidse Rotogravure
of rijke mensen uit Wassenaar
en Oegstgeest.
De grootste revolutie op het ge
bied van de overhemden vond
plaats in de jaren zestig, toen
de 'no iron' overhemden ver
schenen. Het woord zegt het al,
je hoefde ze niet te strijken. Het
katoen was bewerkt met een
soort kunsthars. Dat maakte
een verschil voor al die vrou
wen die de overhemden van
hun man streken en steven. Die
hemden vlogen over de toon
bank.
De stropdassen waren in die
tijd iets kleurrijker dan de over
hemden, maar ook niet te ver
gelijken met de stropdassen
van nu. Ze waren vaak blauw of
bruin. Groen was heel modisch.
Dikwijls waren ze gestreept.
Stippen zijn altijd in geweest.
Donkerblauw met witte nop
pen was vroeger voor oude
mannen, maar nu draagt juist
de jeugd dat design. De strop
dassen waren gemaakt van
kunstzijde uit Italië en werden
geïmporteerd door Theo Wach
ter uit Den Haag. We hadden
twee prijsklassen: de 'boule
noir' voor 10 gulden en 'boule
d or' voor 15 gulden.
Op de eerste etage van de zaak
stonden kasten met drie- of
vierhonderd hoeden, want in
die tijd droeg elke heer een
hoed. Als hij langs een kerk liep,
nam hij keurig zijn hoed af. Als
hij op straat de burgemeester of
een arts ontmoette, ook. De
meest verkochte hoeden waren
Stetsons. Nu staat Stetson be
kend om zijn cowboyhoeden,
maar toen was het een begrip
voor vilten gleufhoeden. Popu
laire kleuren waren grijs en bei
ge met een contrasterende
band. Andere hoeden die we
veel verkochten, waren de zij
den, hoge hoeden bestemd
voor speciale gelegenheden. In
een bruidsstoet, bij begrafenis
sen, tijdens drie oktober droe
gen alle heren jacquet en zijden
hoed. Dat hoorde bij elkaar.
Een enkele keer verkochten we
ook een bolhoed. Aparte types,
die van de Engelse stijl hielden,
droegen bolhoed en wandel
stok. Schitterend vonden ze
dat. Liepen ze te paraderen
over de Breestraat. Of ze gingen
iets eten op het verwarmde ter
ras van de Vergulde Turk. Dat
was een chic restaurant, een
paar panden van onze winkel
verwijderd. Op de gevel van de
huidige V&D staat het nog: In
den Vergulden Turk. Daar
kwam alleen de top. Wie gezien
wilde worden, ging naar de
Turk. Ik werkte daar dus heel
chic; in die dure herenzaak
naast de Turk. Maar mijn voet
balkameraden in Hazerswoude
noemden me 'boordeknoop'.
Zij begrepen niet wat een dor
peling in zo'n zaak moest.
Mijn inkomen bedroeg 11 gul
den 70 in de week. Ik gaf dat
geld aan mijn moeder en kreeg
2,50 zakgeld terug. Dus mijn
moeder betaalde de kostuums
die ik in de winkel droeg. Ik
kocht mijn spullen niet bij Tim
merman. Zoals gezegd, ver
kochten zij geen kostuums. En
eerlijk gezegd, ik vond hun
spullen toendertijd wat oubol
lig. Ik kocht liever bij Verhulst,
schuin tegenover, waar nu Van
Uffelen zit. Hun kleding was
wat jonger. Ik was verdorie zes
tien jaar oud. Ik wilde wel wat
anders dan de gegoede heren.
Het eerste pak dat ik bij Ver
hulst kocht, was gemelleerd,
wat groenig van fleur.
Na twee jaar begon ik mijn
werk bij Albert B. Timmerman
echt leuk te vinden. Ik kreeg
steeds meer kennis van zaken.
Bovendien begonnen we kos
tuums te verkopen, want daar
was veel vraag naar. Ik vond dat
leuker, omdat je meer contact
hebt met de klant. Omdat je bij
de overhemden alleen kon kie
zen uit wit, blauw en beige, viel
er niet zo veel te adviseren. De
verkoop van een kostuum kost
meer tijd. Je moet adviseren
over de maat, kleur en stof.
Vanaf toen ben ik mijn kos
tuums ook bij Timmerman
gaan kopen. Donkerblauwe
kostuums vond ik het chicst. In
de jaren zestig werd ons assor
timent hoeden kleiner. Naast
kostuums, legden we ons meer
toe op colberts en winterjassen.
In de laatste twintig jaar zijn
hoeden hplemaal verdwenen.
Niet alleen uit onze collectie,
maar ook uit het straatbeeld.
Toen ik twaalfenhalf jaar in de
winkel stond, ben ik medefir
mant geworden. In 1974 ging
Bernard met pensioen. Toen
werd ik helemaal eigenaar van
de zaak. Ik ben textielcursussen
gaan doen om me nog meer in
het vak te verdiepen. Inmiddels
staat mijn dochter Pauline al
vijfjaar in de winkel. Met in
gang van 1 januari 2000 is zij
medefimant geworden. Omdat
ik bovendien 45 jaar in de win
kel sta en de winkel 95 jaar be
staat, houden we volgende
week een receptie. Dat zijn toch
drie heugelijke feiten die ge
vierd moeten worden!"
ESTHER BARFOOT
FOTO HIELCO KUIPERS
Leidsch DagbladA HCIIIli V1ÏIV
ANNO 1900
Zaterdag 21 April
NATIONALE VROUWENRAAD - De eerste v
ring van den Nationalen Vrouwenraad, gisteren te 's-
Gravenhage gehouden, werd door de presidente,
mevr. de douair. Klerck van Hogendorp met een har
telijk welkomstwoord geopend, waarbij zij mede
deelde, dat zich thans 30 vereenigingen bij den
Raad hebben aangesloten en gisteren nog de dienst
boden- en vakvereeniging te Rotterdam is toegetre
den. Voorgelezen werd een groet van den nationalen
Vrouwenbond uit de Vereenigde Staten van Amerika,
vertegenwoordigende 17 nationale vereenigingen en
veel Staats- en plaatselijke raden.
Alvorens tot de werkzaamheden over te gaan,
sprak de presidente haar afkeuring uit over het voor
genomen plan om te Londen een tentoonstelling van
schoone vrouwen te houden. Dat zoo iets in Enge
land kon gebeuren, wekte de grootste verbazing en
zij verzocht den aanwezigen om alles, wat zij daar
over in de dagbladen mochten aantreffen, ter harer
kennis te brengen, opdat zij die bladen kan opzen
den naar den Vrouwenraad te Londen.
ANNO 1975
Dinsdag 22 april
LEIDEN - Waarschijnlijk nog bin
nen twee maanden zal het college
van B. en W. een voorstel doen over
de toekomstige profilering van de
gedempte Trekvliet. De gemeente
raad heeft gisteravond met algeme
ne stemmen een voorstel van Van
Zijp (CDA) aangenomen, waarin het
college uitgenodigd wordt om met
een ontwerp-schetsplan over de
brug te komen.
De Trekvliet is in 1970 gedempt
als uitvloeisel van een besluit van
de gemeenteraad, die in 1966 werd
gekozen. Anno 1975 blijkt vrijwel
niemand meer gelukkig te zijn met
deze ingrijpende beslissing, waar
mee destijds de aanzet werd gege
ven voor de aanleg van een snelweg
over de Trekvliet. Een en ander hing
ten nauwste samen met bouwplan
nen van de universiteit op het zg.
Witte-Singelterrein. Inzichten ver
anderden; de Trekvliet bleef in de
loop der jaren 'een woestenij van
zand en modder' zo constateerde
Van Zijp gisteravond. Het liefst zou
den de bewoners de rustieke gracht die er eens
stroomde weer terugzien, 'maar dat kan nu eenmaal
niet", vond Van Zijp en ook wethouder Waal: "De
zandprijs zou opmerkelijk moeten stijgen, voordat
VALKENBURG - Het was volgens sommigen maar een tamme, lau
we bedoening, gisteravond op de hoorzitting over het bestem
mingsplan Landelijk Gebied van de gemeente Valkenburg. Voor
het einde van de avond hadden veel Valkenburgers de hoorzitting
al verlaten. foto archief leidsch dagblad
dit rendabel zou zijn".
Van Zijp wist zich bij zijn voorstel gesteund door
een brief van 79 bewoners van de aangrenzende
Rijn- en Schiekade.
Foto's In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Ixiidsch
Dagblad aan de Hooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
