Tegen pepperspray doe je niets'
Cultuur Kunst
Museumweekeinde is
achterhaald concept
Sex
Pistols
in film
The Cure zet de klok braaf terug
Schoonheid en ontzag in
uitvoeringen Matthaus Passion
Soms lijkt moderne kunst wel een behangsel-industrie'
1)1 KI* R
(dag 21 april 2000
°i liljoen voor Mulisch verfilming
iffERDAMHet Nederlandse Fonds voor de Film steekt een
pasta iiljoen gulden in de verfilming van het boek 'De Ontdekking
de Hemel' van Harry Mulisch. De film wordt Engelstalig en
tet 'Discovery of Heaven'. De film wordt geregisseerd door Je-
«n Kr&bbé en geproduceerd door Ate de Jong. Het scenario is
ui Edwin de Vries. Bijna dezelfde ploeg mensen was verant-
oordelijk voor de succesvolle film 'Left Luggage'. 'Discovery of
Fl* eaven' kost 20 miljoen gulden en moet in 2001 klaar zijn.
'I op it
[unstverbranding in P.C. Hooftstraat
haa Ë1
iKTERDAm Medewerkers van Galerie Donkersloot in de Am-
9i erdamse P.C. Hooftstraat hebben gisteravond enkele tiental-
n doeken op straat verbrand uit protest tegen de vernietiging
ui 400 doeken met de afbeelding van The Rolling Stones. De
ones-doeken moesten in aanwezigheid van een notaris wor-
0 ;n vernietigd op last van Musidor, dat de rechten van de groep
rtegenwoordigt. Musidor eiste van Galerie Donkersloot per
P,n§ <artaal een verklaring van een registeraccountant over hoe-
el doeken van de Stones verkocht zijn. De galerie weigerde
larop in te gaan vanwege de hoge kosten. Daarmee verviel ook
door deStones verleende licentie om portretten van de musi-
te gebruiken. foto paul van weel
acky naar filmfestival Cannes
isterdamDe Nederlandse speelfilm 'Jacky', debuut van de
gisseurs Fow Pyng Hu en Brat Ljatifi, doet volgende maand
dens het 53ste filmfestival in Cannes mee in de strijd om de
ii imera D'Or. 'Jacky' gaat over een Chinese jongen in Neder-
ïd die op verzoek van zijn moeder volgens traditie trouwt met
n vrouw uit China. De film is vanaf 11 mei in de Nederlandse
iscopen te zien.
ahuldigingskledij Akihito in het Loo
iCASAKi De kleding waarin de Japanse keizer Akihito en keize-
iMichiko werden ingehuldigd, wordt deze zomer in Neder-
nd tentoongesteld. De kostuums maken deel uit van een ex-
z_° j)sitie van Japanse hofkledij, die vanaf eind juni in museum
ileis het Loo in Apeldoorn is te zien. De inhuldigingskleren
g nooit eerder tentoongesteld.
cteurs en musici eisen geld van bond
iWUK Een grote groep acteurs en musici eist het geld op dat
Kunstenbond FNV (tegenwoordig K3EM) en de Nederlandse
l! lonkunstenaars Bond (NTB) in de jaren tachtig zouden heb-
n ontvangen aan rechten op hun producten. De artiesten zijn
'n' renigd in de nieuwe stichting IRDA, opgericht door musica
rdien Stenberg en acteur Huub Stapel. Volgens IRDA hebben
bonden aanzienlijke bedragen geïnd aan 'naburige rechten'
n de NOS, de Belgische Kabel en de platenbranche. Om hoe-
el geld het precies gaat, zegt de organisatie niet. De wet op de
iburige Rechten werd in 1993 van kracht. Maar volgens de IR-
kregen de bonden al eerder geld en is dat nooit verdeeld. De
nden bevestigen dat zij voordat de wet in werking trad, geld
bben ontvangen. Naar aanleiding van de claim doen zij een
derzoek, meldt een woordvoerder van FNV K3ËM.
Conservator Jacobi aangeslagen door roof VOC-goudstaaf uit Penningkabinet
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Het Koninklijk Penningkabinet aan het
Rapenburg in Leiden houdt zijn deuren
voorlopig gesloten na de roof, woensdag
op klaarlichte dag, van een bijzondere
VOC-goudstaaf. De tentoonstelling over
de gulden in dezelfde ruimte is zeker tot
volgende week niet te bezichtigen. Mede
werkers van het Koninklijk Penningkabi
net en het Rijksmuseum van Oudheden
waarin het Penningkabinet is onderge
bracht, zijn zwaar aangeslagen. „De lol is
er wel een beetje af. We moeten boven
dien onze expositieruimte herinrichten. Er
is nu een lege plek op de plaats waar eerst
de vitrinekast met de goudstaaf stond. Het
is doodzonde dat je zoiets moois kwijt
raakt", aldus conservator Hans Jacobi.
„Achteraf weet je precies wat je op dat
moment had moeten doen", zegt de con
servator over de beveiliging van de goud
staaf uit de 18de eeuw die sinds 22 maart
in een vitrine in het museum lag. „Maar
daar heb je niks aan. Ik vind dat we ons
zelf geen verwijten hoeven te maken. We
hebben alles gedaan wat in onze mogelijk
heden lag, niemand is tekort geschoten.
Absoluut veilig is een hele dikke kluis
waarvan je het sleuteltje weggooit. Maar
wij zijn een museum en willen onze cul
tuurschatten laten zien. In dat geval heb je
nooit absolute zekerheid over veiligheid."
Jacobi maakt zich zorgen over de toe
komst van de VOC-staaf die omgerekend
in goudgewicht (bijna vijf kilo) 75.000 gul
den waard is. „Als enig overgebleven
goudbaar uit de tijd van de Verenigde
Oostindische Compagnie, afkomstig van
het schip de 'Leimuiden', is hij uniek maar
ook heel kwetsbaar. We zijn bang dat de
staaf wordt omgesmolten en als goud
wordt verkocht. Dat zou vreselijk zijn. Het
is in Scandinavië ook gebeurd met be
roemde gouden hoorns uit de Bronstijd,
dus we houden ons hart vast. De staar is
een cultuurvoorwerp met een grote histo
rische waarde. Je kunt je niet voorstellen
dat iemand hem wil hebben alleen voor
het goud."
Over de maatregelen - camera's, ge
pantserd glas, extra bewaking - die het
museum nad getroffen om diefstal te
voorkomen, wil Jacobi niets kwijt. ,,U mag
erop vertrouwen dat wij alles hebben ge
daan wat in dit geval noodzakelijk was.
Helaas is gebleken dat dat onvoldoende
was." Wel ging het alarm af en waren vier
suppoosten van het Rijksmuseum van
Oudheden snel ter plaatse, zegt hij. „Maar
tegen pepperspray doe je helemaal niks.
Op zo'n moment zie je niets meer. Geluk
kig houden de collega's geen blijvend oog
letsel over aan de spray. Ze zijn nog steeds
erg aangedaan en maken zichzelf volko
men onterecht verwijten dat ze de man
niet hebben kunnen inrekenen. Maar als
je pijn in je ogen hebt, houdt alles op."
Volgens een politieverklaring droeg de
dader om zichzelf onherkenbaar te maken
een donkere pruik en snor. „De man is ge
zien door medewerkers van ons museum,
maar of dat voldoende is weet ik niet. Het
ligt nu in handen van de politie. We moe
ten het verder afwachten."
Tijdens het Museumweekeinde,
afgelopen zaterdag en zondag,
brachten 900.000 mensen gratis
(of voor een lager bedrag dan
gewoonlijk) een bezoek aan een
museum. In
de Leidse mu-
passeer-
gumenten... Musea zullen de
komende jaren steeds harder
moeten knokken om de gunst
van de consument. De concur
rentie met andere instellingen in
vrijetijds-
LOS ANGELES
Johnny Rotten,
voormalig lid van
de jaren zeventig
punkband Sex
Pistols, poseert in
Los Angeles voor
een portretfoto.
Rotten, wiens
echte naam John
Lydon is, werkt
samen met de an
dere nog in leven
zijnde Pistols mee
aan een docu
mentaire over de
legendarische
band. De docu-
mantaire krijgt als
titel 'The Filth
and The Fury'.
foto ap
zijn. Failliet
kunnen de
musea er niet
aan gaan en
het opkrikken
van de be
zoekcijfers is mooi meegeno
men. Maar of het doel, Neder
landers wat vaker over de drem
pel van het museum te helpen,
wordt bereikt is uitermate tivij-
felach tig.
Museumvoorlichters verkla
ren na het weekeinde steevast
dat er veel bezoekers zijn gezien
die anders nooit in het museum
komen, maar uit onderzoek
blijkt dat het percentage bezoe
kers dat na het Museumweek
einde terugkomt laag is. Voor de
grote musea in Amsterdam geldt
bovendien dat veel bezoekers
buitenlandse toeristen zijn die
helemaal niet onder de doel
groep vallen. Wellicht gaat dit
laatste ook op voor een deel van
de bezoekers aan Leidse musea.
Het kan dus geen kwaad, na
twintig jaar, het voortbestaan
van het Museum weekeinde eens
aan een nadere analyse te on
derwerpen. Een feit is dat de be
langstelling van musea en pu
bliek aan slijtage onderhevig is.
Ondanks de hoge bezoekersaan
tallen in het afgelopen weekein
de, neemt de publieke belang
stelling van jaar tot jaar af. En
ook een aantal musea is de afge
lopen jaren afgehaakt. Oor
spronkelijk was de bedoeling
dat alle musea in Nederland de
deuren gratis zouden openen,
maar inmiddels doen nog maar
550 van de 1200 musea mee.
Zo'n 70 procent is echt gratis, de
anderen geven korting.
Eind jaren zeventig deed het
argument om mensen, tenmin
ste een keer per jaar, gratis met
kunst in aanraking te laten ko
men het ongetwijfeld goed.
Maar: andere tijden, andere ar
JAN RIJSDAM
Op één ter
rein hoeven de musea echter
niet bang te zijn voor concur
rentie. Er zal namelijk geen
(commerciële) instelling op het
idee komen zijn marktaandeel
in de wereld van het vermaak te
verdedigen, of te vergroten, door
de deuren gratis open te zetten.
Dat is typisch iets voor de gesub
sidieerde culturele sector die nog
uit gaat van een twintig jaar te
rug ontwikkeld en inmiddels
achterhaald concept.
Een stelsel van kortingen
voor CJP-leden, 65+, vrienden
verenigingen, kinderclubs en
dergelijke) is op z'n plaats. Maar
gratis naar het museum heeft zo
z'n keerzijde. Mensen hebben
over het algemeen weinig res
pect voor wat gratis is. Dat het
helpt bij het ontwikkelen van
culturele belangstelling is in de
afgelopen twintig jaar aller
minst aangetoond. En het aan
bod van de vermaakcentra, niet
in de laatste plaats de museum
wereld zelf, is zo groot geworden
dat het na een (gratis) bezoekje
voor 900.000 dagjesmensen juist
voor de hand ligt het betrejfende
museum lange tijd links te laten
liggen. Directeur W. van der
Weiden van Naturalis zei het
maandag in deze krant zelf „Ik
heb het afgelopen weekeinde
ontzettend veel bezoekers gezien
die anders nooit in het museum
komen.
Allicht, zou ik zeggen... De
kans is groot dat hij ze ook ko
mend jaar niet terug ziet. Met
het Museumweekeinde hebben
de musea een norm gezet die het
vinden van nieuw publiek niet
zozeer stimuleert maar eerder in
de weg zit.
MUZIEK RECENSIE
LOUIS DU MOULIN
t The Cure in kader van 'Dream
Gezien: 19/4, Ahoy', Rotterdam.
verhaal is over- en overbe-
i, maar vooruit, laat oom
ert het nog maar een keer
ijn eigen onnavolgbare ma-
vertellen. Vooral dat moe
de bijna 11.000 fans van
Cure die na het horen van
jongste album 'Bloodfio-
s' toch een kaartje voor
y' kochten hebben gedacht,
muzikaal opzicht geen
Wou iws onder de zon dus bij de
raal ree van de Britse neo-vete-
ranen in het Rotterdamse
sportpaleis, maar toch evenmin
een feest der herkenning.
Zanger Robert Smith en Cie.
putten voornamelijk uit voor
noemde langspeler, de zeven
tiende sinds 1979, waarop The
Cure de slome somberheid
weer eens kamerbreed heeft
uitgesmeerd. Heftig was dan
ook de publieke reactie toen de
aaneenschakeling van trage, in
trospectieve songs na anderhalf
uur zowaar nog even werd on
derbroken door een pittige ver
rassing in de vorm van de twee
de grote singlesucces 'In Bet-
ween Days' (uit 1985). Alsof er
een collectieve stroomstoot
werd uitgedeeld, zo schudde ie
dereen plotseling op. Voor
slechts een keer, want kopman
Smith (41) bleef liever in de
geest van 'Bloodflowers' han
gen ofwel in dezelfde slepende,
klagerige sfeer als elf jaar gele
den op album nummer tien
'Disintegration'.
Mag voor hem ook qua uiter
lijk de tijd bijna hebben stilge
staan (iets dikker, maar nog al
tijd gelippenstift, met zwarte
ooglijntjes plus vogelnestkap
sel), als hij goed om zich heen
had gekeken, dan zou hij toch
een flinke verandering bij zijn
trouwe aanhang hebben waar
genomen: het gros heeft inmid
dels zijn 'vleermuizen-look' af
gezworen.
Zo er - naast de andere bezet
ting - iets bij The Cure is veran
derd, dan is het de podiumdis
cipline. Waar met name Smith
zelf vroeger nog wel eens het
ongeleide projectiel wilde uit
hangen, gaat hij thans als een
zeer subtiele voordrachtskuns
tenaar te werk. En met hem z'n
huidige secondanten, voor wie
louter een dienende taak is
weggelegd. Tot aan het einde
van deze 'Dream Tour', want
daarna kan Smith eindelijk solo
gaan omdat dan alle contractu
ele verplichtingen er voor The
Cure te langen leste opzitten.
Of dat ook het einde van de
band betekent, laat hij nog even
in het midden. Duidelijk is wel
dat het de hoogste tijd is voor
een nieuw kunstje, al dan niet
onder de vertrouwde naam.
Bachjaar klinkt door in koorprogramma 's
MUZIEK» RECENSIE
mputer geeft Leidse kunstenaar Koos van de Water vrijheid
tel.! NBERNAPETTE VAN DER GOES
wolk die bestaat uit haar-
en en spaghetti, een klas
vrouwenbeeld dat probeert
te staan, twee heren met
Iselachtige maskers voor
gezichten. Niks is te gek
r beeldend kunstenaar Koos
de Water. Bij Sidac Studio
gen zijn recente werken,
let zijn geen schilderijen
r geschilderde oppervlak-
zegt hij. „De verfhuid inte-
eert mij niet. Ik construeer
den die iets veroorzaken,
st moet wat met je doen."
rom heeft hij een hekel aan
racte kunst. „De moderne
it is een beetje kinds ge-
1-41 den. Het is allemaal veel te
lakkelijk en decoratief,
is lijkt het wel een behang-
ïdustrie. Een beeld moet
ïtig zijn. Bijvoorbeeld zoals
at ziet in oudere kunst. Ik
'ponder de techniek van de
uit de renaissance,
kunnen wij niet meer, maar
kkig kunnen we wel andere
Vi»d s twee jaar werkt Van de
er met de computer. Hij
it plaatjes uit boeken, kran
en tijdschriften, manipu-
ze en combineert de af-
derlijke afbeeldingen tot
nieuws. De uitdraai daar-
beschildert hij met transpa-
lagen acrylverf. Op die
ir maakt hij vloeiende ver-
;en tussen de verschil-
beeldelementen en
igt hij accenten aan.
KG]
Van de Water confronteert vormen
de portret van een Romeinse dame
Van de Water: „De computer
geeft mij een soort vrijheid
waar ik heel blij mee ben. Ik
heb daardoor de hele kunstge
schiedenis tot mijn beschikking
en kan alle kanten op. Zo vrij
ben ik nog nooit geweest. Soms
duurt het maanden voordat ik
met elkaar, bijvoorbeeld de weelderige haarkrullen in het gebeeldhouw-
met de hoekige structuur van een stenen labyrint. foto pr
de gescande beelden gebruik, van een Romeinse dame met de
Na verloop van tijd groeien ze hoekige structuur van een ste-
aan elkaar. Elk werk is een afge- nen labyrint. Ook ben ik veel
sloten project. Ik verbeeld geen met ruimtelijkheid bezig. Ik
verhaaltjes, maar confronteer vind dat het mooiste wat er is.
vormen met elkaar. Bijvoor- Dat je door middel van licht en
beeld de weelderige haarkrullen donker de suggestie van ruimte
in het gebeeldhouwde portret en afstand kunt overbrengen.
Mijn werk is een kijkspel. Ik
vind het jammer dat mensen
die ernaar kijken het vaak met
een beginnen te verklaren. Bij
beeldende kunst schieten
woorden te kort."
Toch gaat Van de Water bij
het construeren van zijn beel
den vooral verstandelijk te
werk: „De maker moet de baas
zijn. Ik sta wantrouwig tegen
over kunst die vooral gevoels
matig tot stand komt en vervol
gens door de toeschouwer
moet worden afgemaakt. Als ie
mand je een boek wil vérkopen
dat nog niet af is dan accepteer
je dat ook niet. Steeds ben ik op
zoek naar een combinatie van
vormen die zoveel mogelijk te
weeg brengt. Mijn kunst bestaat
voor negentig procent uit denk
werk, de overige tien procent is
toeval. Wanneer ik een werk
heb uitgeprint dan weet ik hoe
de compositie zal worden. Op
de laatste fase van het schep
pingsproces, het schilderen,
heb ik minder invloed. Ik weet
niet wat de verf gaat doen."
Hij wijst naar een groot por
tret. Het is samengesteld uit on
derdelen van verschillende
beeldhouwwerken. Ogen, haar,
wangen en lippen zijn in felle
kleuren beschilderd. In plaats
van het portret op te vrolijken
heeft het een droevige uitdruk
king gekregen.
De tentoonstelling van Koos van de
Water is t/m 30 april te zien. Vrijdag
t/m zondag 13.00-17.00 uur. Zater
dag 29 april gesloten. Sidac Studio,
Hogewoerd 77, Leiden.
LI DY VAN DER SPEK
Concerten: Matthaus Passion van J.S-
.Bach door het Leids Kamerkoor met het
Rotterdams Barokensemble en een pro
jectorkest en het Maasstedelijk Jongens
koor o.l.v. Ton Beckers. Gehoord: 16/4,
Pieterskerk, Leiden. Chr. Oratorium Koor
Hallelujah met het Ned. Radio Orkest en
Rotterdams Jongenskoor o.l.v. Sytse Stel.
Gehoord: 18/4, Dorpskerk, Katwijk
C.O.V. Hosanna met het Randstedelijk
Begeleidingsorkest en Collegium Voci Al
phen o.l.v. Gilles Michels Gehoord: 20/4,
Adventskerk, Alphen aan den Rijn.
Nog nooit zijn zoveel passionen
van de tweehonderdvijftig jaar
geleden overleden Johann Se
bastian Bach ten uitvoer ge
bracht als in dit gedenkjaar. Er
zijn dan ook steeds meer pro
fessionele dirigenten die het
beste uit hun (amateur)koren
willen halen en koorleden die
zo goed mogelijk willen zingen.
Het niveau van de koren in
Leiden en de regio is de laatste
jaren hoog te noemen. In Lei
den, Katwijk en Alphen zongen
afgelopen zondag-, dinsdag- en
gisteravond drie amateurkoren
met (semi-) professionele or
kesten en solisten de Matthaus
Passion.' Elke uitvoering had
zijn indrukwekkend mooie en
ook zijn zwakke momenten,
maar schoonheid en ontzag
voerden bij alle drie de boven
toon.
Zo was het Leids Kamerkoor
met het Rotterdams Barok En
semble (koor I en II) in het eer
ste deel wat minder op dreef
dan in het deel na de pauze.
Dat lag voornamelijk aan het
projectorkest. Nu is het met
(kopieën van) authentieke in
strumenten altijd een waagstuk
om in een grote ruimte met
schommelende temperatuur te
spelen. Zeker voor jonge con
servatoriumstudenten met wei
nig ervaring. Bij de houtblazers
vielen veel snelle nootjes weg,
werd er nog al eens onzuiver
geïntoneerd. Zeggingskracht en
diepgang waren (nog) niet sterk
aanwezig, overigens ook niet bij
de solostrijkers na de pauze.
Niettemin overtuigde het orkest
in de grote partijen in de loop
van het passieverhaal steeds
meer. Onder inspirerende lei
ding van Ton Beckers werd er
steeds mooier gezongen. Beck
ers heeft veel aan vernieuwen
de, echt verrassende interpreta
tie gedaan. De evangelist Paul
van den Bemt zong huivering
wekkend mooi. De doodse stilte
in de volle Pieterskerk sprak
boekdelen. Zelden heeft de
heen en weer schietende wer
king van dubbelkoor en orkest
mij zo getroffen. Beckers deed
daar wonderen mee. Van de so
listen die allen integer en over
tuigend zongen, was de alto Pe
ter de Groot het aangrijpendst.
In Katwijk was de aanpak met
het Nederlands Radio Orkest en
een vrouwelijke alt minder ver
nieuwend. Niettemin gaf Halle
lujah onder leiding van Sytse
Stel een Matthaus die diep res
pect afdwong. Het koor zong
mooier dan ooit, homogeen,
krachtig en toch transparant.
Elk koraal had zijn eigen zeg
gingskracht. Het orkest speelde
ondersteunend, bepaald goed,
maar ook hier kon het koor niet
rekenen op een dosis extra in
spiratie. Het klonk allemaal wat
geroutineerd. De evangelist die
het lijdensverhaal bijna letter
lijk draagt, zong onbeschrijfelijk
mooi. Elke nuance in het ver
haal, ook het meest gewone de
tail kreeg zijn eigen kleur, zon
der overdreven pathos. Ludwig
van Gijsegem maakte van het
lijdensverhaal een door en door
menselijk drama, dat stap voor
stap meegeleefd moest worden.
Joke de Vin gaf een verfijnde,
ingetogen versie van een van de
moeilijkst interpreteerbare alta
ria's. Hans de Vries vond een
prachtige expressieve klank
kleur in de laatste twee basa-
ria's.
De COV 'Hosanna' zong gis
teravond onder leiding van Gil
les Michels zijn Matthaus Pas
sie in een bomvolle Alphense
Adventskerk. Hadden de twee
andere koren gekozen voor jon
genskoren in het openings- en
slotkoor van het eerste deel,
Hosanna had het (oudere)
meisjeskoor 'Collegium Voci'
uitgenodigd. Het contrast met
de helle kleine jongensstem
men is verrassend. Hosanna
heeft een enorm monumentale,
homogene klank. In sommige
koren is dat prachtig mooi.
Maar op den duur zou subtiele
re nuancering toch meer tot de
verbeelding spreken. De kora
len werden overigens wel in
steeds verschillende, heel bij
zondere sferen gezongen. Mar
griet van Reisen maakte evenals
in de Johannes Passion in de
Pieterskerk diepe indruk met
haar warme gevoileerde alt
stem. Ook Lisette Emmink
bracht de aria 'Aus Liebe' vol
mededogen en bezinning. Jam
mer dat de grondbegeleiding
van het orkest te hard was in
haar lange tere lijnen. Het
Randstedelijk speelde voortref
felijk. Aan Arjan Kik heeft het
Randstedelijk een uitstekende
tweede concertmeester.
Een avond met
HERMAN
BRUSSELMANS
Interview, Performance
officiële Presentatie
van zijn nieuwste roman
"Vergeef mij de Liefde"
dinsdag 25 april 20.00 uur
toegang 5,-
(reserveren noodzakelijk)
...uw complete boekhandel
Breestraat 161, Leiden
Tel. 071-5120885
