De tuin vraagt nu alle aandacht Papyrus zorgt voor vocht in huis weelde in Goudgele de vijv Kleine wormpjes ingezets voor bestrijding van slakke: Rijp en Groen Groen en Pasen VRIJDAG 21 APRIL 2000 REDACTIE: MARGOT KLOMPMAKER 023-i VRAAG ANTWOORD De heer van Rooyen uit Haarlem vraagt welke plant het meest geschikt is om het vochtigheidsgehalte in de kamer te ver hogen. Hiervoor is maar een plant die je onovertroffen kunt noemen inzake vochtigheidsverspreiding en dat is de zogenaamde papyrus, de Cyperus waar van meerdere soorten bestaan. Zelf heb ik ervaring met de C. alternifoius die ik weg heb moeten doen omdat de kamer te vochtig werd. Deze plant mag met pot en al in een tot de rand met water gevul de ompot staan. Dat water dient gere geld aangevuld te worden en heel af en toe moet er iets plantenmest bij. De plant houdt van veel licht en kan ge makkelijk vermeerderd worden door een stengeleind ongeveer 10 cm lang af te knippen met de paraplu eraan. Para plublaadjes worden tot op een paar cen timeter ingekort en dan gaat alles onder steboven in het water. Er zullen heel gauw worteltjes komen en dan kan er opgepot worden. Overigens blijken kat ten dol te zijn op deze plant. J. Scheuteveld uit Zoeterwoude stuur de mij in een enveloppe een aantal klei ne zwarte beestjes met de vraag wat dat voor diertjes zijn. Dus herhaal ik mijn verzoek om mij nimmer levende have te sturen hoe klein ook. Bij aankomst is een en ander zo beschadigd dat ik nim mer het juiste antwoord kan geven. Hiervoor kan men beter terecht bij het zogenaamde Groenspreekuur in Haar- lem.Tel. 023-5114640. M. Tebbens uit Vennep meldt dat er helqas een oudere Clematis ten onder is gegaan aan de zo gevreesde verwei- tóngsziekte die steeds vaker voor schijnt te komen. Hoewel ik de oorzaak niet precies ken, vermoed ik dat de grond na jaren in minder goede conditie was. Een flinke laag goede compost elk jaar op de voet had een en ander wellicht kunnen voorkomen. In elk geval zou ik nimmer een Clematis op dezelfde plaats zetten, tenzij de grond totaal vernieuwd is. Ten aanzien van de vraag van een klim plant op een zuidmuur zou ik zeggen dat dit een ideale plaats is voor een klimroos, ook de Campsis en de blauwe regen zullen goed voldoen. Tot slot is er nog de fraaie Passiflora die helaas niet helemaal winterhard is. Een probleem met katten van buren in de tuin heeft Steffi Grit uit Haarlem. Hoe houd ik deze scharrelaars uit de tuin luidt de vraag. Helaas heb ik op dit punt geen enkele ervaring. Ik heb zelf een zeer beminde kat, of die zich wel licht bij buren misdraagt weet ik niet. Van mensen die dezelfde klacht hebben als Steffi Grit weet ik dat Kattenschrik van de firma Ecostyle goed werkt mits om de 14 dagen toegepast en ook na een flinke regen. Het is wellicht wat werk maar als katten eenmaal een andere route hebben, komen ze niet meer in de tuin. Mijd overigens altijd het zogenaamde kattenkruit, Nepeta mussini en Valeri aan want deze planten trekken katten aan met hun geur. Hoewel ik steeds heel blij ben met complimenten voor mijn rubriek ben ik nog blijer met de instemming van lezers bij mijn strijd tegen tegelwoestijnen in plaats van groen en tegen de huidige weggooitrend ten aanzien van planten. Elly Kuipers uit Haarlem steunt me met deze opvatting in haar brief. Graag zou ik willen weten of er meer le zers zijn die er zo over denken want als ik zo om me heen kijk, vrees ik dat er meer belangstelling is voor vertrutting en verstening van de kostbare stukjes grond die we tuin noemen dan ooit. Overigens meldt deze briefschrijfster niet alleen dat ook zij succes heeft met het zaaien van Clivia's, maar heeft ze me ook nog een fraaie foto toe doen komen van de eigen plantenweelde. De Clivia kent veel liefhebbers. Ook Trui van Vlijmen uit Heemstede heeft gewonnen zaad gezaaid en nu vraagt ze wanneer die planten gaan bloeien. Dankzij het schrijven van Elly Kuipers ken ik het antwoord en dat is dan na 5 jaar. Zo leren we van elkaar. Leny Jans sen van der Pijl uit Leiderdorp meldt dat haar Cliviazaad pas na 12 weken te kenen van leven begon te tonen maar dat de moederplant na een rustperiode weer prachtig bloeit. Alleen met de aza lea ging het mis: verdord blad. Er zijn twee mogelijkheden, te veel water in de potgrond waardoor de wortels verrotten of een te snelle overgang van buiten naar binnen. Volgend jaar beter. Hoewel een laagje modder op de bo dem prima is voor vis en plant kan het soms te veel worden. Dan is er nu een zuiger die de modder in een tank zuigt. Alleen doen als het echt nodig is. Het water wordt er niet helderder door, daarvoor zijn stofplanten. Voor de lief hebbers, de naam luidt Pontovac. GREET BUCHNER Pasen valt elk jaar op een ande re datum en deze keer extra laat in het jaar. Dat komt omdat ze in 325 op het Concilie van Ni- caea besloten hebben dat het Christelijk Paasfeest, afgeleid van het Joodse Pesac, gevierd zal worden op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente. Laat die vol le maan dit jaar nu vallen op een dag voor het begin van de lente, dus vieren we Pasen op 23 april. Voor liefhebbers van veel groen en voorjaarsbloe men tijdens de feestdagen mooi meegenomen. Ik kan me nog paasdagen herinneren waarop ik wanhopig de tuin afzocht naar wat groen en een enkele bloem ter versiering van de paastafel. Mooi niet van het jaar nu alles bloeit en groeit. Traditiegetrouw hoort buxus- groen bij Pasen, omdat in vroe ger jaren gebundelde takjes buxus op palmzondag gewijd werden om daarna een plaatsje in huis te krijgen mede ter be scherming van het huis. Waar om zouden we buxus niet ook in onze tijd met Pasen gebrui ken, al is het maar om een oude traditie min of meer in stand te houden. Daarom stel ik voor om dit jaar een eivormige krans van buxus te maken. Is er helemaal geen mogelijkheid om aan buxus te komen, kijk dan naar ander groenblijvend blad van liguster of klimop. Naalden horen meer bij de midwinterfeesten. Voor de ondergrond nemen we een buigzame krans zoals deze wel in de handel zijn, anders maken we een eivormige krans van stevig ijzerdraad en omwik kelen deze met vele stroken tex tiel of schuimplastic. We leggen de krans eerst een paar uur in water, zodat textiel of schuim plastic zich vol kan zuigen. De takken groen bundelen we in kleine bosjes en die maken we GREET BUCHNER geeft antwoord op al uw tuinvragen Brieven naar. POSTBUS 507 3002 PA HAARLEM met dun ijzerdraad of stevig ga ren vast en wel zo dat een vol gend bosje de uiteinden van het eerste bedekt enzovoorts. Als dat klaar is steken we naar wens nog wat bloemen of an dere sier in onze krans en dan hangen we hem op bij de voor deur of in de kamer. Daarna gaan we nog op zoek naar madelieven, speenkruid of andere kleine bloemen. Ge rangschikt in borrelglaasjes ver sieren we er de ontbijttafel mee op een natuurlijke manier. Waarmee niet gezegd is dat de genen die ver van de natuur le ven niet ook met succes in de bloemenwinkel de nodige voor jaarsbloemen kunnen kopen. Als er maar groen en bloem in huis is op het lentefeest bij uit stek. April als tweede lentemaand betekent een periode die extra aandacht voor de tuin vraagt. Profiteer dus van elke goe de gelegenheid om de nodige karwei tjes te doen. Het eerste werk is het schoonmaken van de tuin. Rapen van dode stengels en bladeren; takjes van berken ge waaid. Alles kan op de composthoop. Bij dit werk kom je ook dode planten tegen. En die zullen vervangen moeten worden. Of maak van de gelegenheid gebruik om op die plek eens iets an ders te planten. Dat kan deze maand nog met groenblijvende heesters. En natuurlijk ook met vaste planten, in dien ze in pot zijn gekweekt. Maak een breed plantgat en verwijder voorzichtig het gaas om de wortellduit. Voelt de kluit nogal droog aan, zet de ze dan een poosje in een emmer wa ter. De naakte wortels van een rozen struik doopt u eerst in een modder- papje. De oculatie (het punt waar de rozentakken ontspringen) moet zo'n 5 cm onder het grondoppervlak komen. De aangebrachte goede aarde trapt u licht aan, waarbij de tenen naar het stammetje wijzen. De hak maakt een gietgeultje. Hoe je kunt zien of een tak dood is? Verwijder met de duimnagel een klein stukje van de bruine bast. Ziet u daar achter wit hout, dan is dat deel van de plant nog levend. Bruin hout betekent het tegendeel. Wilt u wat meer kleur in uw tuin bren gen, koop dan wat zaden van eenjari- Heerlijk zo'n vijvertje met fris groene planten, oranjegele vis sen en een klaterend fonteintje pal naast je terras. Er zijn maar weinig mensen die zó'n grote tuin hebben dat ze een grote natuurlijke vijver kunnen aan leggen. Geen probleem, want ook op een paar vierkante me ter kan deze idylle werkelijk heid worden. Zelfs op het bal kon is een oase van rust te creë ren. Een halve regenton of een cementkuip kan al dienst doen als vijver. Er zijn zelfs kant-en- klare terrasvijvers bij het tuin centrum te koop. In een vijver kunnen vissen worden uitgezet. Ook een fon tein of een waterval kunnen de vijver opfleuren. Maar een vij ver zonder planten is geen vij ver. De planten houden het wa ter leefbaar voor vissen en zijn vooral mooi om te zien. Voor elke plek in de vijver zijn speciale planten. Zo zijn er drij vende waterplanten zoals de zuurstof producerende water pest of tókkerbeet. Ook zijn er veel planten die wortelen in de (ondiepe) oever of in het moer asgedeelte. Dat doen de gele lis en de lisdodde. Tot slot zijn er nog waterplanten die in de die pere gedeelten van de vijver vastwortelen zoals de waterle lie. De Plant van de Maand, de watei gentiaan (Nymphoides peltata), houdt zelfvan enige 'diepgang'. De watergentiaan lijkt veel op de waterlelie, totdat hij gaat bloeien. De bloemetjes zijn na melijk heel anders van vorm en veel kleiner dan die van de wa terlelie. Ze vallen echter niet minder op, want ze staan op ongeveer tien centimeter hoge steeltjes in kleine groepjes bo ven het water. Behalve de bloe men is ook het blad wat kleiner dan dat van de waterlelie. In 25 tot 80 centimeter diep wa ter voelt de watergentiaan zich snel thuis. Dit uit zich niet al leen in een rijke bloei, maar vooral ook in een uitbundigé groei. In een grote vijver is dit uitstekend. Als hij hier in een middeldiep gedeelte staat, groeit hij lekker, totdat het wa ter hem wat te diep of te ondiep wordt. In een kleinere vijver past de groei van de watergen tiaan zich enigszins aan de be perkte diepte aan. In een kleine vijver kan de vij- vermand uitkomst bieden. In ondiep water of in een kuip op terras of balkon kan de water gentiaan namelijk de winter moeilijk doorkomen. Haal hem tegen de winter met vijvermand en al uit het water. In een em mer met water in de garage of kelder kan de plant gemakkelijk overwinteren. Met de bloemen als uitzonde ring, lijkt de watergentiaan veel op een waterlelie. Toch zijn ze geen familie. Een waterplant die wel uit de familie van de watergentiaan komt is het wa- terdrieblad (Menyanthes ata), al zou je dat op het e 9 gezicht niet zeggen. De w bloemetjes steken net zoi driedelige, gesteelde blad in pluimen boven het wal Doordat deze planten allt wat van elkaar hebben, ki ze uitstekend worden gei neerd: langs de rand heti drieblad, daarnaast de w« gentiaan en in het diepe j deelte een waterlelie. De watergentiaan komt n de gele plomp (Nuphar li van nature in Nederland Hierdoor past hij, samen tókkerbeet en de gele ploi een natuurlijke aangelegi tuin. Langs de randen vai vijver in zo'n tuin kunnei terbloemen en boterbloe worden aangeplant om a mooi geel geheel te krijge Het andere uiterste is een ke bedrijfstuin. Ook in ee ver die onderdeel uitmaal 1 zo'n architectonisch lijne I is de watergentiaan op zij plaats. Het is een Plant va Maand die met zich laats ï!I Tip: ondanks dat de wate[EV tiaan een zeer sterke plan mag hij nooit dicht bij eein tein of een watervalletje s jn Alle waterplanten met dr 'es de bladeren (ook de wate ?te en de gele plomp) hebbe ik 1 hekel aan bewegend watiw ne (Bron: Plant Publicity Ho n anl Cryptogram Horizontaal: 1Het eten van vader? (8); 5. De schoenen van boemelaars (8); 6. Wat een kolder, er ontbreekt een wapenl (4); 8. Maar korte tijd deelbaar (4); 10. Niet (in orde) (5); 12. Voedsel van een omnivoor (5). Verticaal: 1Hartstocht is eindeloos lijdelijk (6); 2. Dakluis (6); 3. Een volwassen krant is er weg van (5); 4. Reeds onder de grond van het gebergte (5); 7. Misbaksel (5); 9. In die ster ziet men een rivier terug (4); 11. Verhelp de dorst naar kennis! (3). Oplossing van donderdag: HORIZONTAAL: 1. Sero; 4. loei; 7. ar; 8. mep; 10. in; 13. Edinburgh; 16. we; 17. Ur; 18. merk; 19. stil; 20. lo; 22. al; 23. vloerbalk; 25. mij; 27 atm; 29. ge; 30. plus; 31. evoe. VERTICAAL: 1. Safe; 2. er; 3. om; 4. lp; 5. ei; 6. inch; 9. ehbo; 11. wierook; 12. brutaal; 14. dweil; 15. grill; 21. krot; 23. vamp; 24. kree; 26. ijl; 27. as; 28. me; 29. go. HEINZ Slakken worden meestal aangepakt met pestici den, maar kleine wormpjes werken beter. De biologische bestrijding is weliswaar nog tien keer duurder, maar met een dosering kan het alterna tief concurrerend worden. Voor de berekening van populaties en hun verspreiding is de hulp in geroepen van wiskundigen van de universiteit van Surrey. „Slakken zijn een groot probleem voor land en tuinbouw", zegt projectleider Martin Bees. „Ze kunnen een gewas compleet vernielen of on verkoopbaar maken." De chemische korrels waarmee ze worden bestreden breken slecht af in het milieu en vernietigen bovendien ook de natuurlijke vijanden van de slak. De biologische bestrijdingsmethode maakt ge bruik van microscopisch kleine wormpjes of ne- matoden die parasiteren op de slak. De parasie- tjes vallen alleen slakken aan en als die er niet zijn, kunnen ze niet overleven. Daardoor kunnen ze zelf nooit een plaag worden. In Engeland worden de beestjes al commerci eel gekweekt. In het onderzoeksproject wordt na gegaan hoe de nematoden het beste over het veld kunnen worden uitgezet. „Gekeken wordt hoe de populatie van de slakken varieert in aan tal en hoe ze zich in de loop van de tijd over het ,°P titai veld bewegen. Eerdere gegevens tonen aailec een grote schommeling bestaat in het slakken over het jaar. Ook zijn er pieken di wel drie jaar kunnen duren", zegt F De voortplanting van de slakken hangt de temperatuur, en die hangt nauw sam de tijd van het jaar. Verder heeft de slak maanden nodig om volwassen te worden ren te kunnen leggen. Een andere invloed aantal vormt de aanwezigheid van kevert veld die leven van slakken. „Er is ook een ruimtelijke factor", zeg „Het blijkt dat slakken zich in concentrisc ven over het veld bewegen. Hun aantal plek varieert steeds. Daarom is het al mei 0 l complex probleem." I Een van de technieken om het populi loop onder de knie te krijgen is met d 0 I noemde Fourier-analyse. Deze numerie thode kan tijdschalen halen uit een mass vens. „Deze techniek kan ons over een la riode vertellen, wanneer en waar de meesf ken in het veld zitten. Hierdoor kan er richt worden bestreden met nematodenf door de kosten beperkt blijven", aldus Bet 5 f PETER DE JAEGER 'NOU, VAN PA --/£ VK/jCVé ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN gen die u in de vensterbank (of in uw kasje!) gaat opkweken, zodat u ze vol gende maand op tevoren gespitte en gemeste bedjes kunt uitplanten. Ge droogde koemest is prima. In de kas of platte bak kunt u de knol len van de begonia's en de dahlia's te voorschijn halen. Gooi verslijmde knollen weg (in de groencontainer, nooit in de compostbak). Het gazon zal afgelopen winter weinig te lijden hebben gehad. Dat kunt u straks maaien. Houd de afstelling van de machine aan de hoge kant. Paarde bloemen en weegbree kunnen het best diep met een mes worden afgestoken. Wie een gazon wil zaaien, kiest een mengsel dat is afgestemd op het ge bruik. U hebt 1 kilo graszaad nodig voor 50 m2. Het is weer zover: eind van deze maand moeten de balkonbakken wor den schoongemaakt. Misschien moe ten ze worden geschilderd? Ook kun nen eind van de maand de zomerbloe men worden gezaaid, zoals slaapmuts je, zonnebloemen, bosliefje, kanarie kers, korenbloemen, juffertje-in-'t- groen, die na de bloei leuke zaaddozen te zien geven die voor het bloemschik ken kunnen worden gebruikt. In de gebruikstuin kunnen diverse ge wassen zoals sla, spinazie, radijs, en zovoort, voor de tweede - soms zelfs voor de derde - keer worden gezaaid. Kies nu de zogenoemde volgrassen, die tegen de voorjaarswarmte bestand zijn. Tuinbonen moeten niet meer na half april worden gezaaid. Zaai er wel bonenkruid en dille in de buurt. De laatste, dille, zou tegen de zwarte luis helpen. Wie in januari sla in de platte bak heeft gezaaid, kan nu de eerste kropjes oog sten! Vroege oost van stamslaboontjes is ook mogelijk als de boontjes onder glas worden gezaaid. Kruiden kunnen dicht bij de keuken worden gezaaid in een met mest opge maakt bedje. De meest gebruikte 'krui den' zijn peterselie, snijselderij, basili cum, rozemarijn, dille, kervel, bieslook en lavas of maggi-plant. Nog tot in mei moet rekening worden gehouden met nachtvorsten. Heb be schermend materiaal bij de hand. Vaak is een lap plastic voldoende om schade te voorkomen. Het doet zich wel eens voor dat jonge vruchtbomen overvloedig bloeien. Het beste is een groot aantal vruchtjes weg te nemen. Let op aantastingen zoals kanker in uw bomen. Snijd de plek tot op het witte hout uit en dek de wond af met een beschermend middel. In het voorjaar komt het vaak voor dat er langdurige droogte optreedt. De tui nier met hart voor zijn plantjes is dan al gauw geneigd om te gaan sproeien. Stel dat moment zo lang mogelijk uit. Als de capillaire (vochtdoorlatende) werking in uw tuingrond goed is, dan wordt er uit de ondergrond voldoende water aangevoerd. Wilt u toch graag spuiten, doe het in het voorjaar dan niet 's avonds - de grond blijft dan te lang koud van het leidingwater. Sproei tegen de middag, dan heeft de zon nog tijd om de bo dem te verwarmen: de groei stag dan niet. FRANS WEGMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 10