Leiden wil
doorgaan
Cultuur Kunst
Oops... een nieuwe cd
Beetje te Nederlands om direct kritiek te leveren'
Waggelkont met oranje snavel
was mens steeds weer te snel af
'Een mooi evenwicht tussen
gezelligheid en serieus oefenen'
PAG 18 APRIL 2000
juden Ezelsoor voor Erwin Mortier
gDAM De Vlaamse schrijver Erwin Mortier heeft het Gou-
Ezelsoor 2000 gewonnen voor zijn boek Marcel'. De prijs
dt jaarlijks toegekend voor het best verkochte literaire de-
it. Volgens de jury gebruikt Mortier 'een poëtische, subtiele
en een prachtige melodie'. Mortier (1965) kreeg de prijs,
oorkonde en 10.000 gulden, vanmiddag tijdens Accolade
0 in de Beurs van Berlage in Amsterdam uitgereikt. 'Marcel'
lover een jongetje dat steeds meer te weten komt over een
van een aan het Duitse oostfront omgekomen soldaat. De
behoort tot de verzameling portretten van overleden fami-
J Jen van zijn grootouders.
^zlabel Via Records failliet
jk_; Via Records, een van de belangrijkste platenlabels voor
rlandse jazz, is niet meer. Directeur Ben Gieskes heeft het
iement voor zijn bedrijf aangevraagd. Het afbrokkelen van
■markt in het algemeen en concurrentie van internet
nt Gieskes als belangrijkste oorzaken. De markt voor jazz is
itzettend klein - zo'n 1,5 tot 2 procent van de totale mu-
markt - en de concurrentie van buitenlandse muziek is
n ut. Onder anderen Piet Noorlander, Ernst Reiziger, Han Ben-
ken Michiel Borstlap behoorden tot de Via-stal.
hrijver Floris B. Bakels overleden
Schrijver Floris B. Bakels is afgelopen zaterdag op 84-
;e leeftijd in zijn woonplaats Bussum overleden. Bakels
eef onder meer 'Verbeelding als wapen', 'Nacht und Nebel',
.zicht', 'Opmars naar de galg' en 'Wachten op de morgen'.
lder' els was in de Tweede Wereldoorlog drie jaar gevangene van
8" lestapo en de SS. Kort na de oorlog stemde hij nog vol over-
aa ing in met de executie van de grote nazi-criminelen. Op la-
;t P leeftijd wijzigde hij van inzicht. In 1989 toonde hij zich
m P'eitbezorger van de campagne van Amnesty Internatio-
-bbt ,egen de doodstraf. Behalve zijn werkzaamheden als schrij-
8en en vertaler was Bakels directeur van het Elsevier-concern.
min ger Moore gaat weer spioneren
>ENVijftien jaar na zijn laatste film als geheim agent 007,
Roger Moore weer een Britse spion spelen. De 72-jarige
se acteur is een van de hoofdrolspelers in 'The Enemy', een
Ier over biologische oorlogsvoering. Moore verscheen twee
J/, terug voor het laatst op het witte doek, in een gastrolletje in
r ilm van de Spice Girls. In 'The Enemy' speelt Moore naast
t Perry uit Beverly Hills 90210 en Patsy Kensit, de vrouw van
is-voorman Liam
est presenteert Nacht van Oranje
pe„ erdam Albert West is de presentator van De Nacht van
an|j ije op vrijdag 28 april in Ahoy' in Rotterdam. Aan 'Neder-
lak 's gr00tste meezingfeest' wordt meegewerkt door Guus
uwis, Sugar Lee Hooper, City to City, Normaal, De Bos-
k w hters, Lee Towers, 2Fout, Corry Konings, Vader Abraham,
Jeurzakkers, De Havenzangers, Tol Hansse, Arne Jansen,
sRoelvink, Arie Ribbens, Walter Kroes, Van Hoevelaak,
Harren, De Jongens van Dijk en Jantje Smit.
Crisisberaad bij
Nationale Ballet
amsterdam gpd
Na afloop van de tournee van
Het Nationale Ballet (HNB)
door Brazilië roept de directie
eind deze maand een crisisver
gadering voor alle leden van het
gezelschap bijeen. Aanleiding is
een uitgelekt rapport van de
ondernemingsraad (OR) uit fe
bruari waarin op 27 punten kri
tiek wordt uitgeoefend op de
leiding.
Met name artistiek directeur
Wayne Eagling krijgt daarin de
wind van voren. „Zijn functio
neren vertoont geen enkele ver
betering in vergelijking met zes
jaar geleden", constateerde de
OR naar aanleiding van een
peiling onder de dansers. Toen
werd Eagling onder meer een
gebrekkige artistieke visie en
onvoldoende respect voor zijn
dansers verweten. Bovendien
zou hij te veel drinken op de
werkvloer.
„Wij betreuren het zeer dat
het OR-rapport in de openbaar
heid is gekomen. Het grootste
deel van het gezelschap is nu
op tournee en de rest van de
dansers heeft vakantie. Er is op
dit moment dan ook geen gele
genheid voor overleg. Maar we
gaan zeker om de tafel zitten
zodra iedereen weer terug is",
aldus hoofd marketing Ben van
Heesbeen. Hij benadrukt dat
directie en OR inmiddels volle
dige overeenstemming over een
actieplan voor verbetering van
de arbeidsvoorwaarden en sfeer
hebben bereikt.
De kritiek van de OR betrof
onder meer de noodzaak van
een zorgvuldiger omgang met
geblesseerde dansers, een bete
re introductie van nieuwe leden
van het gezelschap, het aan
trekken van gastdocenten met
kennis die beter aansluit bij het
repertoire en een betere plan
ning van de repetities.
Eagling, oud-sterdanser van
het Royal Ballet in Londen,
werd in 1990 artistiek directeur
van HNB als opvolger van Rudi
van Dantzig.
keulen De 18-Jarige Britney Spears had gisteren in Keulen een ontmoeting met de verzamelde pers. De
succesvolle Amerikaanse popster presenteerde in de Duitse stad haar nieuwe album met de titel 'Oops!...
I did it again'. Met haar vorige (debuut)album bereikte Spears een recordverkoop. foto ap
Museumweekeinde ter discussie
De toekomst van het Museumweekeinde staat ter dis
cussie. Nederlandse musea gaan volgende maand rond
de tafel om te praten over het voortbestaan van het feno
meen. Ondanks de hoge bezoekersaantallen, 900.000 in
het afgelopen weekeinde, loopt het enthousiasme voor
het weekeinde terug. Sommige musea zijn al afgehaakt,
andere zijn alleen nog bereid korting te verlenen, terwijl
gratis toegang het uitgangspunt was. De woordvoerder
van Leiden Museumstad P. Beuk laat weten dat in de
Leidse museumwereld vooralsnog weinig voorstanders
van afschaffing zijn.
leiden pablo cabenda
Directeur R. Magendans, van
het Rijksmuseum van Oudhe
den, zegt zich wel te willen be
raden als blijkt dat steeds meer
musea niet aan het weekeinde
willen meedoen. „Maar ik vind
afschaffen veel te kort door de
bocht. Je moet dan kijken op
welke manier het weekeinde in
de toekomst beter kan worden
opgezet."
Directeur W. Van der Weiden
van het Nationaal Natuurhisto
risch Museum Naturalis meldt
dat hij zich in de op handen
zijnde discussie ten gunste van
het evenement zal spreken. „Ik
heb het afgelopen weekeinde
ontzettend veel bezoekers ge
zien die anders nooit in het
museum komen. Als het even
kan, wil ik dat behouden. Ik
blijf voorstander van een week
einde waarin in elk geval Natu
ralis gratis te bezoeken is."
Onmiddellijke opheffing van
het Museumweekeinde gaat
ook de organisatoren te ver.
Maar dat de huidige vorm niet
optimaal is, wordt door de or
ganiserende Stichting Museum
Jaarkaart (SMJ) niet ontkend.
„We gaan de komende tijd wel
een discussie aan", zegt woor-
voerster C. Keijzer. We willen
alle meningen eens horen.
Waar het bijvoorbeeld nog aan
schort, is het percentage bezoe
kers dat daadwerkelijk terug
komt na het museumweekein
de. Dat percentage is nu te laag.
Als de meerderheid van de mu
sea zegt dat ze het niet langer
zien zitten, dan luisteren we
daarnaar. Andersom ook."
Oorspronkelijk was het de
bedoeling dat alle musea in Ne
derland de deuren gratis zou
den openen, maar inmiddels
doen nog maar 550 van de 1200
musea mee. Zo'n 70 procent is
echt gratis, de anderen geven
korting. Grote trekkers zoals het
Van Gogh Museum en het
Rijksmuseum in Amsterdam
doen niet mee. Deze musea
vinden dat de huidige bezoe
kers - veel buitenlandse toeris
ten - niet onder de doelgroep
van het museumweekeinde val-
len. Het weekeinde is vooral be
doeld om Nederlanders wat va
ker over de drempel te krijgen.
oo deelde reacties op uitverkiezing Rushdie als schrijver Boekenweekgeschenk
lesley grieten gpd
0cs lc van voorpagina
bes!
i Korteweg, directeur van het Let-
ndi'g Museum in Den Haag, zegt
dal it te zijn door de keuze voor Sal-
so' Rushdie als schrijver van het Boe-
vo' Eekgeschenk 2001. „Maar litera
is een internationale aangelegen-
P dus ik vind het geen probleem. Het
schien juist wel een goed idee, het
d{ lar een buitenlandse schrijver en
idere jaar een Nederlandse."
1 lianotten van het Literair Produk-
ds ds, dat veel doet voor de promotie
kan lederlandse auteurs over de gren-
°rai eeft haar bedenkingen. „De Stich-
d 01 :pnb is wel om propaganda te
8en voor het Nederlandse boek. En
Rushdie zal ongetwijfeld een mooi ver
haal afleveren over de 'multiculturali-
teit', maar dat zal niet gaan over Kader
Abdollah, Abdelkader Benali en Hafid
Bouazza. En dat zijn toevallig wel Ne
derlandse allochtone auteurs, voor wie
in het buitenland veel belangstelling be
staat."
Kader Abdollah, succesvol Iraans/Ne-
derlands auteurs: „Ik hoor het nieuws
net van u. Vindt u het goed als ik niet
reageer? Ik wacht af wat Rushdie schrijft.
En dan zal ik mijn mening geven. Ik vind
het ook een beetje te Nederlands om di
rect al met kritiek klaar te staan."
„Wat nu, Nederlandse boek?", zegt
Henk Kraima, directeur van de stichting
Collectieve Propaganda voor het Neder
landse Boek, die het contract met Rush
die sloot. „Is het eigen volk eerst, of ei
gen taal eerst? Hugo Claus heeft ook een
Boekenweekgeschenk geschreven. Claus
is een buiteifiander. Ja, maar hij schrijft
in onze taal, zegt men dan. En Hafid
Bouazza dan, de Marokkaanse schrijver?
Die schrijft in het Nederlands, maar
heeft niet eens een Nederlands pas
poort, geloof ik. De CPNB is er ook voor
het in het Nederlands vertaalde buiten
landse boek."
M. Baalbergen van boekhandel Van
der Meer uit Noordwijk is teleurgesteld.
„Ik vind het jammer dat ze niet wat be
ter gezocht hebben naar een Nederland
se schrijver die binnen dit thema past.'
Volgens Baalbergen kan het Boeken
jveekgeschenk ook worden geschreven
door een schrijver die nog niet zo be
kend is. „Bekendheid zegt niets over de
kwaliteit van de schrijver. Het Boeken
weekgeschenk kan juist helpen om een
schrijver te bekender te maken. Kijk
naar Arnon Grimberg of Tessa de Loo."
Toch ziet ze ook positieve kanten. „Het
is goed voor de PR van de Boekenweek.
Ik kan me alle ingezonden brieven over
dit onderwerp nu al voorstellen."
Schrijfster Pauline Slot uit Oegstgeest
heeft geen enkel bezwaar. „Ik vind het
eigenlijk wel leuk. Het is weer eens iets
anders. Ik ben benieuwd naar wat hij er
van maakt. Ik kan me niet voorstellen
dat Salman Rushdie het gaat schrijven
omdat er niemand in Nederland is die
het kan. Het past in de lijn van de orga
nisatie om spraakmakende Boeken
weekgeschenken te laten schrijven."
'Overal is Duckstad' in Rotterdamse Kunsthal
Viswijvenkoor Leiden brengt cd uit
Leiden en de regio bestaat grote belangstelling
lor de amateuristische kunstbeoefening. 'Heilig
uur' volgt stad- en regiogenoten die musiceren,
zingen, dansen, toneelspelen, schilderen,
igraferen of op andere wijze actief zijn. Vandaag:
het Viswijvenkoor Leiden.
ndaag is mijn liefste van
'.e teruggekomen Hij rust
bed en slaapt als een
'Maar waar ligt mijn lief-
]zoet van te dromen
roomt van de zeeen ligt
armen De zee is te
I Ik kan hem niet winnen
\hem beminnen..."
maandagavond. Het Vis-
^—.ïkoor Leiden repeteert in
inedenzaal van sociëteit
cht. 'De Zeemansbruid'
dit nummer, een oud zee
slied, maar met aangepas-
Het koor bestaat uit
itig vrouwen, die sinds de
hting in 1996 een reper-
hebben opgebouwd van
liederen die allemaal iets
iken hebben met de zee.
san de teksten zijn door
Vegt omgewerkt: het Vis-
nkoor wil vooral het leven
Ie zeemansvrouw die ver-
ïnd aan wal blijft, bezin-
Inmiddels heeft het koor
kr] d gemaakt.
begon met een geintje op
hippertjesdagen in War-
J", vertelt bestuurslid Ja-
ivan der Hulst. „Daar
zong het Leidse mannenkoor
Rumor di Mare zeemansliede
ren. Een paar vrouwen begon
mee te zingen en zo ontstond
het idee ook zo'n koor te vor
men, maar dan met alleen
vrouwen. Het was een gat in de
markt. Op de eerste repetitie
kwamen dertig vrouwen, op de
tweede waren het er tachtig.
We hebben een wachtlijst inge
steld, want na ieder optreden
melden zich weer vrouwen
aan."
Als dirigente werd de Amster
damse Anja Nieuwkoop aange
trokken. „Ik ben vanzelf in het
genre gerold. Ik werd gevraagd
voor het trio Triton en daar
leerde ik het repertoire kennen:
zeemansliederen, smartlap
pen, shanty's."
„Eén van de andere leden van
Triton is weg van de zee. Ze
heeft boeken met zeemanslie
deren en daar heb ik er een
aantal uit gehaald die geschikt
zijn voor een vrouwenkoor en
die bovendien niet al heel vaak
zijn gezongen. De leden heb
ben zelf ook nummers inge
bracht. We hebben hier een
Het Viswijvenkoor in actie. „Het was een gat in de markt. Op de eerste repetitie kwamen dertig vrouwen,
op de tweede waren het er tachtig." foto taco van der eb
ontzettend leuke sfeer. Het
voelt voor mij als een warm
bad waar ik in zak als ik met dit
koor werk. We hebben een
mooi evenwicht tussen gezel
ligheid en serieus oefenen."
Het Viswijvenkoor vormt regel
matig de sfeerverhogende fac
tor bij nautische evenementen.
„De Visserijdagen in Katwijk,
de Vlootdagen in Gouda en
een keer met de bus naar Vlis-
singen. Dat zijn gezellige dag
jes", zegt Van der Hulst. „In
Gouda kregen we een schip-
persmaaltijd: bonen met spek
en brood, en schippersbitter.
Dat gaat er wel in als je de hele
dag buiten hebt staan zingen.
Jaarlijks treden we op de Hiswa
op. van tien tot zes. Na zo'n
dag ben je wel kapot, terwijl de
repetities juist ontspannend
zijn. Daar kun je met je ogen
dicht zitten. Je wordt er vrolijk
van. Er zitten natuurlijk wel
droevige liederen tussen, maar
daar gaan we dan weer met
een lach overheen. Soms zijn
het ondeugende liedjes. Je kunt
een beetje flirten met Het pu
bliek. Maar wel netjes, hoor."
„We heten wel viswijven, maar
we blijven dames", zegt één
van de leden. De deelnemers
zijn vrouwen die graag zingen,
maar niet houden van een al te
ernstige sfeer zoals in een kerk
koor. „Je moet geen prachtige
operastem hebben", legt Van
der Hulst uit. Er wordt wel seri
eus geoefend, maar er moet
ook gelachen kunnen worden.
De vrouwen lopen warm voor
het repertoire. Zodra een lied is
ingezet, deinen ze automatisch
mee. Ook op de cd klinkt de
vrolijke stemming door. „Na
het laatste nummer, hoor je de
dames lachen. Dat tekent de
sfeer. De soliste vergiste zich in
de tekst. Een foutje, daar moet
om gelachen kunnen worden."
De cd en dan zijn ze niet
meer te houden' van het Vis
wijvenkoor Leiden is voor 29
gulden (incl. verzendkosten) te
koop bij Van der Hulst, tele
foon: 071-3011378.
maarten baanders
rotterdam annemiek veelenturf
Een weeë, gele snavel. Eenden
poten, uiteen, gestoken in kou
sen en schuiten van pumps. En
twee geloken, helblauwe ogen
in een scheefhangend hoofd,
die de kijker met een mengeling
van uitdaging en afwering con
fronteren. Zo had Egon Schiele,
de Oostenrijker die aan het be
gin van de twintigste eeuw be
roemd werd met erotische
kunst, het bedoeld.
Het schilderij is één van de
vele voorbeelden die de Rotter
damse Kunsthal toont om te
bewijzen dat niet de mens maar
de eend een cruciale rol heeft
gespeeld in de loop van de ge
schiedenis. Het waren de voor
ouders van Donald Duck, Ka-
trien, Oom Dagobert en de
neefjes Kwik, Kwek en Kwak die
het oude Egypte bestuurden, de
'nieuwe eend' ontdekten tij
dens de Renaissance, de loop
graven bevolkten in de Eerste
Wereldoorlog en uit de band
sprongen tijdens de seksuele
revolutie.
Zo'n beetje alle clichés uit de
historie, maar dan zoals die vol
gens de Duck-geschiedenis
écht waren, passeren de revue
in deze tentoonstelling. Ook de
invloed van de eend op de
kunst komt ruimschoots aan
bod. Daarmee zorgt 'Overal is
Duckstad', waarmee de Kunst
hal de komende maanden de
grote expo-ruimte vult, voor de
definitieve rehabilitatie van de
eend.
Levensgrote vitrines zou je ze
kunnen noemen. De veertien
paviljoens, waar de bezoekers
van 'Overal is Duckstad' kun
nen binnenlopen, liggen be
zaaid met bewijzen van de
roemruchte geschiedenis van
de eend. Want de duck was de
homo sapiens telkenmale te
snel af, zo leert de tentoonstel-
ling.
Wie bij het eerste paviljoen
een zaklantaarn ter hand
neemt, kan het tafereel zelf uit
lichten. Het is niet de oermens
die daar het vuur ontdekt, geze
ten in de grotten van Lascaux,
maar een wezen met een wag
gelkont en een oranje snavel.
En even verderop blijkt dat een
eeuwenoude mummie, die on
langs dankzij het broeikaseffect
van dikke ijslagen is ontdaan,
duidelijke eendenvormen heeft.
De schatkamers uit de oud
heid tonen het terracotta een-
denleger uit China, de gouden
buste van de Egyptische konin
gin Duckfretete en de houten
eend .van Troje. Hoe God de
duck maakte, zien we in het pa
viljoen dat de Renaissance ver
beeldt. In de Sixtijnse Kapel laat
Michelangelo de hand van de
schepper en de vlerk van de
eend elkaar net niet raken.
De gouden buste van de Egyptische koningin Duckfretete. foto wfa
Hoewel 'Overal is Duckstad'
is bedoeld als rehabilitatie, gaat
de tentoonstelling niet om de
zwarte bladzijden uit het verle
den van de eend heen. Sterker
nog, de bezoeker wordt her en
der uitgenodigd daar nog een
schepje bovenop te doen. Zo is
het in de opstelling van de mid
deleeuwen mogelijk met een
druk op de knop een eend, die
weerloos op een pijnbank ligt,
te folteren. Het zijn de bizarre
combinaties, tot op de millime
ter consequent doorgedacht,
die 'Overal is Duckstad' haar
dubbele bodem geeft.
De 'vette knipoog naar de ge
schiedenis' pakt voor jong en
oud op verschillende manieren
uit. „Neem dat zelfportret van
Rembrandt, geeft Wim Pijbes,
adjunct-directeur van de
Kunsthal en projectleider van
de eenden-expo, een voor
beeld. „Mijn zoontje van acht
ziet eerst de duck-figuur en
daarna de baret. Ik herken de
Rembrandt, maar zie dan die
snavel. We moeten beiden la
chen omdat er iets niet klopt.
Maar de reden voor die lol is,
hoewel we toch naar hetzelfde
ding staan te kijken, verschil
lend.
Het gasmasker - symbool van
de Eerste Wereldoorlog - heeft
in 'Overal is Duckstad' een uit
sparing voor een eendenbek.
Ook leren we dat eenden in
vroeger tijden dachten dat de
aarde een ei-vorm had.
Hoewel de schepping van
Walt Disney overduidelijk in
spiratiebron is geweest voor
'Overal is Duckstad' vermijden
de samenstellers zorgvuldig el
ke verwijzing naar Donald, Da
gobert, de neefjes en Katrien.
Dat is nodig, want Walt Disney
heeft in vroeger tijden alle rech
ten op deze figuren vastgelegd.
Een tentoonstelling maken over
de échte inwoners van Duck
stad zou handen vol geld kos
ten.
Geestelijk vader van 'Overal is
Duckstad' is de Duitse cultuur
filosoof prof.dr. Eckart Bauer,
die vanaf de jaren zestig een
verwoed verzamelaar is van al
les wat met Donald Duck te
maken heeft. Deze hoogleraar,
volgens Pijbes 'een degelijke
professor met een prettige af
wijking', ziet Donald Duck als
intrigerend symbool van de
Amerikaanse massacommuni
catie. Bauer verzamelde meer
dan 4500 Donald Duck-produc-
ten.
'Overal is Duckstad' is tot en
met 27 augustus te zien in de
Kunsthal.
