t
Doodschieten Algerijnse
dief leidt tot rellen in Lille
VN: UgK-leiders bij
moorden betrokken
Rechts wint fors in
Italiaanse regio's
Harde tekst op helft sigarettenpakje
Buitenland
Tukje langs de Tisza
Ruim honderd doden na
explosies vliegveld Congo
Impotentie, miskramen en
kanker liggen op de loer
\NDAG 17 APRIL 2000
Igeheel verbod walvisjacht blijft
De VN-conferentie over de handel in bedreigde dieren-
jjjantensoorten (Cites) heeft zaterdag in Nairobi alle voor-
|en van Japan en Noorwegen verworpen om de commerciële
ht op de grijze walvis en de dwergvinvis in bepaalde delen
de oceanen mogelijk te maken. Dit betekent dat het sinds
16 bestaande internationale moratorium op de commerciële
gst van alle walvissen intact blijft. Japan en Noorwegen kre-
niet de vereiste tweederde meerderheid voor hun voorstel-
Het is daarmee vrijwel uitgesloten dat die het in de plenaire
ingvan de conferentie deze week alsnog halen. Japan en
orvvegen blijven ondanks het internationale verbod op wal
len jagen. Cites behandelt ook de handel in ivoor.
jetin en Clinton bereiden top voor
whj-washingtonDe Russische president Poetin en zijn
erikaanse ambtgenoot Clinton zullen elkaar binnen enkele
een ontmoeten. Dat spraken beiden zaterdag af tijdens een
ifoongesprek. Details zijn nog niet bekend. De bijeenkomst
elk geval plaatshebben vóór de vergadering van de zeven
igrijkste industrielanden en Rusland (G8) in juli in Japan,
[betrekkingen tussen Rusland en de VS kregen vrijdag een
in de goede richting, toen Rusland het Start 2-verdrag rati-
:rde. Dat regelt de vermindering van de Amerikaanse en
isische kernarsenalen. Clinton heeft Poetin gefeliciteerd met
[goedkeuring. De Russische president begint vandaag aan
eerste buitenlandse bezoek. Dat voert naar Londen.
[eer doden op Molukken
jate Nieuwe gevechten tussen moslims en christenen op
olukken hebben gisteren zeker drie mensen het leven ge-
De ongeregeldheden deden zich voor op het noordelijke
id Halmahera. Volgens de Jakarta Post vielen vrijdag ook al
doden op Halmahera. Radicale moslims hebben intussen
eren hun trainingskamp in West-Java verlaten, aldus het Ja-
ise persbureau Kyodo. De strijders trainden voor een heilige
log tegen de christenen op de Molukken. Vrijdag bereikte de
onesische politie een overeenkomst met de strijders. Zij
den vóór gisteren hun wapens inleveren en het kamp ont-
ntelen. De radicale moslims vinden het beleid van president
hid inzake de Molukken te slap.
irvië: Tribunaal vermoordde Arkan
iradqDe Servische minister van informatie, Aleksandar
:ic, heeft het Joegoslavië-tribunaal zaterdag beschuldigd van
5r^a ecente moorden op militieleider Arkan en minister van de-
aarl] sie Bulatovic. Volgens Vucic heeft woordvoerder Paul Risley
i het tribunaal zelf gezegd dat het VN-hof achter de moorden
„Risley heeft verder openlijk gezegd vele anderen in Servië
lerdi zelfde lot wacht", aldus de minister. Risley wees de bewering
hei de hand. Hij heeft in het verleden gezegd dat verdachten
(ast( oorlogsmisdaden minder gevaar lopen als ze zich aan het
;teri unaa^ overgeven dan als ze in Servië blijven. ,,De moord op
3bbi an 's t°e *e schrijven aan het criminele milieu in Belgrado'
U(je is Risley. Bulatovic werd niet openlijk vervolgd door het tri-
ïaal, Arkan wel.
:nsi alkansyndroom' bij Britse soldaten
vel! dena Twaalf Britse militairen die in Kosovo hebben gediend,
[ges| van plan het ministerie van defensie aan te klagen. Zij zeg-
te lijden aan chronische problemen met hun gezondheid,
zogenoemde 'Balkansyndroom'. Dat meldt The Sunday 77-
ges Artsen menen dat hun gezondheid schade heeft opgelo
st] i doordat zij met uranium in contact zijn geweest. De NAVO
[gtfc ruikte bij de luchtacties boven Joegoslavië 31.000 stuks mu-
e met verarmd uranium. De licht radioactieve stof verhoogt
pantserdoordringend vermogen van projectielen. Onder-
k heeft aangetoond dat het uranium kanker kan veroorza-
Ook problemen met het zenuwstelsel of de voortplanting
chti ien voor. Het Nederlandse kabinet liet vorige weeje na vra-
van GroenLinks weten dat het uranium in Kosovo geen risi-
_jaij roor de Nederlanders in de Servische provincie vormt.
[fba;
/elp
jlitie Israël wil minister vervolgen
zalem De Israëlische politie wil dat minister van transport
rdechai wordt vervolgd omdat hij vrouwen seksueel heeft
iggevallen. Uit onderzoek zijn genoeg bewijzen en aanwij-
voo, ;en gekomen om een officiële aanklacht op te stellen, aldus
ockj :ommissie die de aanklacht onderzocht. Mordechai ging be-
maart al met verlof nadat de beschuldigingen van 'seksuele
;ssie' kwamen bovendrijven. Een 23-jarige medewerkster
de minister bracht het balletje aan "het rollen. Ze beschul-
m0° de Mordechai ervan dat hij haar op de grond gegooid zou
ben, haar onzedelijk zou hebben betast, en met geweld zou
ben geprobeerd haar uit te kleden. Gedurende het onder-
k van de commissie meldden zich nog twee vrouwen die een
:ht indienden over seksueel geweld van de bewindsman.
aanderen wil eigen verkeersregels
;k-h De Belgische vice-premier Vande Lanotte wil dat er
iloo rte verkeersregels komen voor Vlaanderen en Wallonië. Vol
tij] s de socialistische minister verschilt de verkeersituatie in
jden 'e landsdelen sterk. In Vlaanderen vallen veel meer ver
hei rsdoden. Dat aantal zou kunnen verminderen als de Vlaam-
|t b|i leelregering de kans krijgt eigen verkeersregels te hanteren.
Lanotte wijst erop dat de Vlaamse regering de zeggen-
ime aP heeft over de wegen, maar niet over hoe erop gereden
jetti dt. Eén van de specifiek Vlaamse problemen is dat van de
iat| Drtochtgemeenten'. Dat zijn woonkernen waar doorgaande
in g, ;en doorheen lopen. Daar gebeuren regelmatig ongelukken.
na(i partij van Vande Lanotte zal het idee aankaarten bij de be-
enli ^ngen over een verdergaande staatshervorming.
inder macht parlement Oekraïne
President Koetsjma van Oekraïne heeft gisteren via een re-
ndum toestemming van de bevolking gekregen om de
:ht van de president te vergroten ten koste van het parle-
it. Volgens het hoofd van de kiescommissie, Mykhailo Rya-
was zeker 80 procent van de getelde stemmen voor
tsjma's voorstellen. De opkomst bedroeg 75 procent, royaal
en het minimum van 50 procent om het referendum geldig-
Hieite geven. Koetsjma zegt dat het parlement al meer dan vijf
hervormingen tegenhoudt die nodig zijn om de levensstan-
rd te verhogen. De Raad van Europa heeft het referendum
mgrondwettig bestempeld, maar Ryabets zei dat de hoge
omst aantoont dat de Oekraïeners 'hun eigen beslissingen
nen nemen'.
enen kan EU-betalingen bevriezen'
De Oostenrijkse minister van financiën, FPÖ-lid Karl-
z Grasser, heeft gisteren gedreigd met het bevriezen van de
iingen aan de Europese Unie. Grasser wil zo de andere EU-
taten dwingen de politieke isolatie van Oostenrijk te stop-
In de krant Kurierzegt Grasser ook dat Oostenrijk moet
igen met het lamleggen van het bestuur van de unie. Veel
luiten hebben de unanieme instemming van alle vijtien lid-
'n nodig. De veertien overige lidstaten hebben hun bilatera-
Jtrekkingen met Oostenrijk bevroren, nadat de extreem-
ïtse FPÖ van Jörg Haider samen met de Oostenrijkse con-
fatieven een regering vormde. „De dreiging met een veto is
tend. De EU heeft Oostenrijk nodig", aldus Grasser.
:harto vecht stadsarrest aan
BIa_ï De Indonesische oud-president Soeharto wil het
'sarrest aanvechten dat hij donderdag kreeg opgelegd. Zijn
ocaten gaan een klacht indienen tegen het verbod voor Soe-
4 ^Jakarta te verlaten, zo meldt de Indonesische krant Kóm-
De ex-president mag de stad niet uit zolang het onderzoek
ens corruptie naar hem nog loopt. Het verbod volgde op
chten dat Soeharto's familie van plan was de oud-president
rie brengen naar de Verenigde Staten. De 78-jarige Soeharto
'ekt alle aantijgingen tegen en zegt dat hij te ziek is om te
den ondervraagd. Vorig jaar kreeg hij een beroerte en lag hij
ekeer in het ziekenhuis. Hij zou moeilijk spreken.
Franse politieman opgepakt
hamburg anp
lille ANP-AFP-Rtr
Tijdens de ongeregeldheden
werden twee agenten het zie
kenhuis ingeslagen. Een aantal
auto's ging in vlammen op. De
politie greep zo min mogelijk in
om de spanning niet op te voe
ren. Loco-burgemeester Marti-
ne Aubry, die tevens minister
van sociale zaken is, wil dat
snel duidelijkheid wordt ge
schapen over de omstandighe
den die leidden tot de dood van
de Algerijnse autodief.
De openbare aanklager van
Lille heeft gisteravond een 27-
jarige agent in staat van be
schuldiging gesteld. Hem wordt
moord op de 23-jarige Algerijn
In de Noord-Franse stad Lille hebben zich gisteren ern
stige ongeregeldheden voorgedaan. Die braken uit nadat
een politieagent zaterdagavond een Algerijnse autodief
had doodgeschoten. Het incident leidde tot vernielingen
en schermutselingen tussen de oproerpolitie en jonge
ren uit de zuidelijke slaapsteden.
ten laste gelegd. Het slachtoffer
werd zaterdagavond samen
met een handlanger op heter
daad betrapt tijdens het stelen
van een auto.
De politie trachtte de f twee
autodieven te arresteren toen
ze nog in de auto zaten. Daarbij
zou een van de verdachten een
beweging hebben gemaakt,
waardoor de agent bang werd
en schoot. De politieman is on
middellijk in voorarrest geno
men. Vandaag wordt hij voor
geleid aan de openbare aankla
ger.
De VN-politie in Kosovo ver
denkt leiders van het vroegere
Kosovo Bevrijdingsleger (UQK)
van folteringen, afpersing en de
vorming van executiepelotons.
Een van de hoofdverdachten is
een vertrouweling van UQK-lei-
der Hashim Tha$i. Dat meldt
het Duitse weekblad Der Spiegel
Om wie het gaat, schrijft het
weekblad niet.
Het blad zegt over documen
ten met bewijzen te beschik
ken. Het hoofd van de sectie
van de VN-politie die zich met
massamoorden en oorlogsmis
daden bezighoudt, Ralf Geh-
ling, wil het bericht niet beves
tigen of tegenspreken.
De slachtoffers van de U£-
K'ers zijn Serviërs, van samen
werking met de Serviërs ver
dachte Albanezen of Albanese
tegenstanders van het UQK. Dat
bestaat officieel niet meer,
maar heeft zich inmiddels heeft
omgedoopt tot Kosovo Be
schermingskorps (TMK). Voor
de executies zou het U£K be
schikken over een doodseska
der, een militair georganiseerde
groep met twaalf bewapende
afdelingen.
De organisatie van Tha?i is al
vaker van schending van de
mensenrechten beschuldigd.
UQK-leden spraken zelf tegen
over het Franse persbureau AFP
over speciale eenheden die Ser
viërs bevalen hun huis binnen
een half uur te verlaten. Als de
Serviërs dat weigerden, werden
ze door een andere eenheid
vermoord. Ook Der Spiegel
noemt een reeks voorbeelden
van geweld in de Servische pro
vincie. Afgelopen weekeinde
gingen in een dorp in het oos
ten van Kosovo nog zo'n 250
woningen van Serviërs in vlam
men op. Deze huizen stonden
al enige tijd leeg.
echter niet voorkomen dat het
gisteren tot een uitbarsting van
De imam van de moskee in woede kwam onder de groten-
Lille en de plaatselijke autoritei- deels werkloze allochtone
ten hebben opgeroepen gedaan jeugd,
de kalmte te bewaren. Dat kon
Bouzid Hamlaoui kampte gisteren
op een protestbijeenkomst in de
Franse stad Lille met hevige emo
ties. Zaterdagavond schoot de po
litie zijn 23-jarige zoon dood.
FOTO AP MICHEL SPINGLER
'Trimble wil
Oranje Orde
passeren'
belfast ap
David Trimble, de leider van
de protestantse Noord-Ierse
Ulster Unionisten (UUP), zal
radicale partijhervormingen
voorstellen met het doel de
band tussen de partij en de
invloedrijke conservatieve
Oranje Orde te verbreken.
Dat meldt de Sunday Tele
graph. De Oranje Orde, fel
gekant tegen het vredespro
ces in de Britse provincie,
heeft het recht 120 leden af
te vaardigen naar de 860 le
den tellende partijraad, het
hoogste bestuursorgaan van
de Ulster Unionisten. Trim
ble wil voorstellen dit recht
af te schaffen, aldus de krant.
De banden tussen de ÜUP
en de orde dateren van de
oprichting van de partij in
1905. Partijleiders, onder wie
Trimble, zijn vaak lid ge
weest van beide organisaties.
Trimble overleefde afgelo
pen maart nipt een poging
van een vooraanstaand lid
van de orde, Martin Smyth,
om de leiding van de partij
over te nemen.
Trimble vertelde de krant
dat hij zijn voorstellen ver
moedelijk in juni zal voorleg
gen. Zijn conservatieve te
genstanders hebben al ge
zworen dat ze zijn aftreden
zullen bewerkstelligen als hij
zijn plannen doorzet.
Er is in de partij ook on
vrede over Trimbles bereid
heid om onder voorwaarden
opnieuw zitting té nemen in
een lokale regering met de
republikeinen van Sinn Féin.
De vorige regering werd al
na enkele maanden door
Londen opgeheven.
ROME* HANS GELEUNSE
correspondent
De rechtse oppositie heeft bij
verkiezingen in vijftien van Ita-
lië's twintig regio's een dave
rende overwinning behaald. Al
le regiobesturen in het noorden
van het land kwamen in rechtse
handen, terwijl links ook de be
langrijke regio Lazio moest
prijsgeven.
Met nog niet alle stemmen
geteld leek rechts vier regio's op
centrum-links te hebben ver
overd. „Afscheiding van het
noorden dreigt" kopten som
mige kranten, omdat oppositie
leider Silvio Berlusconi een
lijstverbinding was aangegaan
met de afscheidingsbeweging
Lega Nord.
Het was voor het eerst dat re
gionale presidenten direct kon
den worden gekozen. Op de
opkomst had dat echter geen
positieve invloed. Met 72,3 pro
cent bleef die ruim acht pro
cent achter bij de vorige verkie
zingen in 1995.
Om regionale thema's ging
het bij deze verkiezingen nau
welijks. Vooral Berlusconi had
deze regionale verkiezingen
naar nationaal niveau getild.
Met parlementsverkiezingen
volgend jaar telde voor hem
slechts het totaal van de stem
men. En dat drukte de neder
laag van de regering zeer duide
lijk uit: rechts kreeg rond zes
procent meer stemmen.
Berlusconi's winst heeft een
zwart karakter. Behalve met de
Lega Nord ging de door hem
geleide Polo-oppositie in vijf re
gio's een lijstverbinding aan
met de fascistische Fiamma
Tricolore (driekleurige vlam). In
de zuidelijke regio's Puglia en
Calabria kunnen deze erfgena
men van dictator Benito Mus
solini nu aanspraak maken op
zetels in het regiobestuur.
KINSHASA Rtr-AFP
kortsluiting als oorzaak van de
brand. De regering van presi
dent Kabila houdt echter ook
rekening met de mogelijkheid
dat criminelen achter het onge
luk zitten. Volgens een ingewij
de in de luchtvaart die het on
geluk zag „ging het munitiede
pot gewoon de lucht in en vlo
gen er urenlang raketten rond".
Hoewel de luchthaven vol
gens de autoriteiten gisteren
normaal functioneerde, hebben
de Zwitserse luchtvaartmaat
schappij Swissair en het Belgi
sche Sabena hun vluchten naar
de Congolese hoofdstad tot na
der order geannuleerd. Hulpor
ganisaties hebben medische as
sistentie aangeboden. België
heeft een vliegtuig met medi
sche specialisten gestuurd.
Het dodental door de reeks ex
plosies van vrijdag op de lucht
haven van de Congolese hoofd
stad Kinshasa is opgelopen tot
boven de honderd. Er zijn 217
gewonden, van wie zeker hon
derd er slecht aan toe zijn.
Vrijdagavond werd aanvan
kelijk gezegd dat zich een mu
nitiedepot was ontploft nadat
een militair vliegtuig bij de start
een tankwagen had geraakt.
Volgens de Congolese minister
van informatie, Didier Mumen-
gi, was de werkelijke toedracht
echter anders. De explosies
ontstonden door brand in een
loods die uiteindelijk oversloeg
naar een lading munitie.
De staatstelevisie noemde
Gardisten Iran dreigen met 'islamitisch geweld'
teheran ap
tiszasuly Terwijl een legerhelikopter op de achtergrond verse zandzakken aanvoert voor een volgende
ploeg soldaten, doen deze net afgeloste Hongaarse dienstplichtigen een tukje op de dijk langs de nog altijd
flink gezwollen rivier de Tisza. Het weer in Midden-Europa is inmiddels flink verbeterd, maar het gevaar
voor dijkdoorbraken en overstromingen in Roemenië en Hongarije is nog altijd niet geweken.
FOTO REUTERS LASZLO BALOGH
De Islamitische Revolutionaire
Gardisten, de kern van het
Iraanse conservatieve establish
ment, hebben gisteren fel uitge
haald naar de aanhangers van
de hervormingsgezinde presi
dent Khatami. Ze waarschuw
den in een verklaring dat iedere
poging om 's lands islamitische
ideologie te ondermijnen zal
worden beantwoord met 'isla
mitisch geweld'.
Hardliners binnen de geeste
lijkheid hebben zich de afgelo
pen weken in toenemende ma
te van verbaal geweld bediend,
kennelijk in een reactie op de
gevoelige nederlaag die zij le
den bij de parlementsverkiezin
gen van februari. De conserva
tieven beheersen weliswaar
cruciale instellingen als het le
ger, de omroep en de recht
spraak nog, maar zij krijgen
sinds de verkiezingszege van
Khatami in 1997 steeds meer
oppositie van de heivormers.
Het zijn met name onafhan
kelijke persorganen die zich
roeren. De roep om afschaffing
van de maatschappelijke beper
kingen die van kracht zijn ge
weest sinds de revolutie van
1979 wordt steeds groter.
VVD 'er Maaten presenteen voorstellen voor heel Europa
brussel marc peeperkorn
correspondent
Indringende waarschuwingen over de
gevolgen van roken moeten ruim de
helft van de voor- en achterzijde van
een sigarettenpakje beslaan. Met deze
verplichting voor de tabaksindustrie
hoopt het Europees Parlement het
aantal doden door roken - in de Euro
pese Unie 1.400 per dag - terug te drin
gen. „Het etiket op een pot jam biedt
de consument meer informatie dan de
roker nu op zijn pakje vindt", zegt
WD-Europarlementariër Maaten.
Als speciale rapporteur over tabakseti
kettering legt Maaten vandaag een
reeks voorstellen aan het parlement
voor. Die gaan aanzienlijk verder dan
het plan dat de Europese Commissie,
het dagelijks bestuur van de EU, eind
MP rig jaar presenteerde. Zo wil Com
missaris Byrne (gezondheid en consu
mentenbescherming) 25 procent van
de verpakking reserveren voor waar
schuwende opschriften. Maaten kiest
voor zestig procent. „Wetenschappe
lijk onderzoek toont aan dat deze
grootte het meest effectief is." Mo
menteel beslaat de waarschuwing vier
procent van het pakje.
De WD'er vindt dat de Europese
Comipissie niet ver genoeg gaat met
de verplichte teksten 'Roken is dode
lijk' of 'Roken kan dodelijk zijn'. Dui
delijker en feitelijker is volgens
Maaten: 'In de Europese Unie sterven
jaarlijks een half miljoen personen aan
de gevolgen van roken'. De liberaal
meent dat iedereen moet kunnen ro
ken zolang dit de ander geen last be
rokkent. „Maar dan wel met goede in
formatie. Rokers worden nu behan
deld alsof het dommeTnensen zijn."
Daarom pleit hij voor uitgebreidere
waarschuwingen. Moet één zijde van
het pakje het aantal dodelijke slachtof
fers vermelden, voor de andere kant
krijgt de fabrikant de keuze uit veertien
teksten. Die wijzen er onder meer op
dat roken impotentie kan veroorzaken,
verslavender kan zijn dan heroïne of
cocaïne en tandverlies tot gevolg heeft.
Zwangere vrouwen lezen dat als ze de
sigaret niet laten liggen, hun baby
meer kans heeft op een hazenlip; ro
kende vaders dat hun kinderen vaker
leukemie krijgen.
Maaten - zelf roker - is zich 'een hoed
je geschrokken' na lezing van alle lec
tuur over tabaksverslaving. Hij wil
daarom, net als de Commissie, de
waarschuwingsteksten in zwarte let
ters op een witte achtergrond, en niet
het slecht leesbare goud op rood dat
nu vaak wordt gebruikt. Maaten: „Heel
veel risico's waren mij onbekend. Ik
rook nog steeds, maar wel minder."
Naast grote en indringende teksten
over de gevaren, moeten vermeldingen
als 'light' en 'mild' worden verboden.
Maaten: „Dat is gewoon misleidende
reclame. Bij 'lights' wordt veelal dieper
geïnhaleerd, wat op den duur tot een
heel pijnlijk type longkanker kan lei
den." Wel wil de WD'er informatie
over zogenaamde additieven, stoffen
die de fabrikant aan rookwaar toevoegt
om deze verslavender te maken.
Maaten hoopt dat de nieuwe regels
voor etikettering nog deze zomer door
de EU-gezondheidszorgministers wor
den aangenomen.
brussel gpd
'In de Europese Unie sterven jaar
lijks een half miljoen personen aan
de gevolgen van roken'. Die tekst
moet standaard op ieder sigaretten
pakje komen. Daarnaast wil het Eu
ropees Parlement een tweede tekst,
die regelmatig wisselt. Daarvoor
heeft parlementsrapporteur Maaten
(WD) veertien suggesties. Een
greep:
- Roken tijdens de zwangerschap
schaadt de gezondheid van uw kind:
onderzoek heeft aangetoond dat ro
kers een grptere kans hebben op
kinderen met aangeboren afwijkin
gen, met name gespleten gehemel
te, hazenlip en afwijkingen van het
centraal zenuwstelsel. Rokers heb
ben een bijna tweemaal zo grote
kans op een miskraam of een dood
geboren kind.
- De gevolgen van roken tijdens de
zwangerschap blijven nog lang na
dat het kind geboren is voelbaar:
overlijden van pasgeborenen komt
vaker voor bij kinderen wier moeder
heeft gerookt. Kinderen Vein roken
de vaders hebben een grotere kans
op leukemie.
- Roken is zeer verslavend. Uit on
derzoek blijkt dat het moeilijker kan
zijn te stoppen met tabak dan met
heroïne of cocaïne. Uw arts of uw
apotheker kan u helpen met roken
te stoppen.
- Roken veroorzaakt impotentie: ro
ken kan impotentie veroorzaken als
gevolg van een verminderde bloed-
toevoer naar de penis. Dit kan ertoe
leiden dat u geen erectie krijgt.
- Rokers blijven kinderloos of moe
ten langer wachten op kinderen: ro
ken vermindert de vruchtbaarheid
van mannen en vrouwen. Roken is
schadelijk voor het sperma en be
schadigt de chromosomen in de
mannelijke en de vrouwelijke ge
slachtscellen.
- Roken veroorzaakt mondziekten:
tabaksrook veroorzaakt kanker,
tandverlies en kan tandvleesaan
doeningen veroorzaken.